چکیده: این پژوهش با هدف بررسی و مقایسه جایگاه و کاربرد زبان های فارسی و ترکمنی در موقعیت های اجتماعی در استان گلستان صورت گرفته است.جامعه آماری را ترکمن زبانان ساکن استان گلستان تشکیل داده اند که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای نسبی و جدول مورگان،192نفر از زنان و 188نفر از مردان به عنوان نمونه انتخاب و با پرسشنامه اجرا گردید.نتایج نشان داد که ترکمن زبانان در موقعیت های رسمی بیشتر از زبان فارسی و در موقعیت های غیر رسمی بیشتر از زبان ترکمنی استفاده می کنند.از نقطه نظر گروه های سنی، افراد جوان، از نقطه نظر گروه های جنسی، جنس مونث و از نقطه نظر گروه های تحصیلی، افراد تحصیل کرده بیشتر از دیگر گروه ها از زبان فارسی استفاده می کنند در موقعیت دوستان و همسایگان کاربرد زبان فارسی و ترکمنی در بین جنس مونث و جنس مذکر تفاوت معناداری نداشت. در موقعیت های اداری نیز فقط در موقعیت آموزشی بین جنس مونث و جنس مذکر تفاوت معناداری وجود داشت و جنس مونث از زبان ترکمنی در این موقعیت بیشتر از جنس مذکر استفاده نموده اند.بر حسب سن ،نه تنها افراد جوان در موقعیت های مختلف رسمی و غیر رسمی بیشتر از دیگر گروه ها از زبان فارسی و ترکمنی استفاده نمی کنند، بلکه تفاوتی با سایر گروه ها ندارند. در سطح تحصیلات نیز نتایج نشان داد که در بین سطوح مختلف تحصیلی نیز افراد در کاربرد زبان فارسی و ترکمنی با یکدیگر تفاوت معناداری ندارند.

عنوان این پژوهش " طبقه بندی واژگان قرضی زبان فارسی به تفکیک زبان و حوزه " است . در این تحقیق واژگان قرض گرفته شده در فارسی مشخص شده و بر طبق اینکه از کدام زبان قرض گرفته شده ودرچه حوزه ای کاربرد دارند طبقه بندی شده اند.واژه های به دست آمده ازبین زبان های : عربی- فرانسوی- انگلیسی- ترکی- یونانی-روسی- مغولی-آلمانی- ایتالیایی-لاتینی- سنسکریت-هندی -سریانی-آرامی-عبری- سغدی- اکدی- ارمنی- اوستایی- بابلی- هلندی- چینی-اسپانیایی ولهستانی هستند که بیش ترین بسامد واژه های دخیل،ازآن زبان عربی است. واز بین حوزه های کاربرد :احکام نجوم ، اداری،ادبی،ادیان،اقتصاد،انتظامی،بازی،باستان شناسی،بانک داری،برق،پزشکی،پزشکی قدیم،تجوید، تصوف،جامعه شناسی،جانوری،جغرافیا،چاپ ونشر،حدیث،حسابداری،حقوق،خوشنویسی،دام پروری، دیوانی،روان شناسی،ریاضی،زبان شناسی،ساختمان،سیاسی،سینما،شیمی،صنایع دستی،عکاسی، علوم زمین،فرهنگ عوام ، فقه، فلسفه ، فلسف? قدیم، فنی، فیزیک ،کامپیوتر، کشاورزی ، کلام ،گاه شماری، گیاهی ، محیط زیست ، مکانیک،منطق،مواد،موسیقی،موسیقی ایرانی،موسیقی محلی،نجوم،نجوم قدیم ، نساجی،نظامی،نقاشی،نمایش و ورزش،حوز? کاربرد جانوری بیشترین تعداد واژگان قرض گیری شد? فارسی از هم? زبانها را داراست.حوزه های کاربرد در چهار گروه علوم انسانی،علوم پایه و پزشکی ، علوم هنری و علوم فنی - مهندسی – کشاورزی تقسیم می شوند که ازبین آنها بیشترین واژه های قرض گرفته شده ازعلوم پایه وپزشکی هستند.زبان ها هم درچهار گروه اروپایی ،آلتایی ،عربی ، سنسکریت و کشورهای همسایه وغیرهمسایه طبقه بندی می شوند که از بین آنها بیشترین قرض گیری ها از زبان عربی وکشورهای همسایه بوده است.این پژوهش مشتمل برچهارفصل می باشد.این فصل ها عبارتند از : مقدمه و طرح تحقیق،ملاحظات نظری وپیشین? تحقیق ، تجزیه و تحلیل داده ها و نتیجه گیری.

در این پژوهش به بررسی تطبیقی اصطلاحات حوزه زبان شناسی انگلیسی- فارسی از دیدگاه معیارسازی پرداخته شده است. روش انجام تحقیق به صورت توصیفی– تحلیلی است. اصطلاحات و داده های مربوطه به روش کتابخانه ای گردآوری شده و بعد از مطالعه و بررسی از طریق فیش-برداری جمع آوری و مقایسه می شوند. نتایج برگرفته از این پژوهش نشان می دهد که فرضیه های این تحقیق تأیید شده و بدین شرح می باشد. الف). کاستی هایی در فرهنگهای زبانشناسی تخصصی وجود دارد.ب). نابسامانی و تکثر اصطلاحات و همچنین معادلهای ضد و نقیض در فرهنگهای تخصصی زبانشناسی نمایان است. ج). برای حداقل 50%از اصطلاحات تخصصی زبانشناسی انگلیسی – انگلیسی، هنوز معادل فارسی وضع نشده است. در بررسی تطبیقی و مقایسه ای فرهنگ-های تخصصی زبان شناسی انگلیسی– انگلیسی با فرهنگ های تخصصی زبان شناسی انگلیسی– فارسی از لحاظ کمّی، مشخص گردید که تعداد اصطلاحات موجود در منابع فارسی به نسبت منابع انگلیسی بسیار اندک است و فقدان اصطلاحات و تعریفهای توصیفی آشکار است که باید به واژه-گزینی و اصطلاح سازی، طبق اصول و ضوابط واژه گزینی پرداخته شود. بر این اساس تهیه فرهنگ جامع و کامل این رشته بر مبنای اصول اصطلاح نامه نویسی و فرهنگ نگاری بسیار ضروری است. در این پژوهش نگارنده به واژه گزینی پیشنهادی 2100 واژه، که معادلیابی نشده اند، طبق اصول و ضوابط واژه گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی، پرداخته است. در بررسی مقایسه ای فرهنگهای تخصصی زبان شناسی وجود نابسامانی، تعدد اصطلاحی، تکثر مفهومی، وجود یک اصطلاح برای چند واژه، محرز است. چنین وضعیتی، محدودیت و نقص دانسته ها و خلط های معنایی و اختلال در امر نمایه سازی، پردازش و بازیابی اطلاعات را به دنبال خواهد داشت. فرهنگستان زبان و ادب فارسی تعداد 624 واژه تخصصی زبان شناسی را معیارسازی کرده است.نگارنده با مقایسه واژگان مصوب فرهنگستان و فرهنگهای تخصصی انگلیسی – فارسی و واژه نامه های ضمیمه شده در کتابهای تخصصی زبان شناسی بهترین واژه را طبق اصول و ضوابط واژه گزینی فرهنگستان، انتخاب و پیشنهاد داده است.در این پژوهش به این نتیجه کلی می رسیم که یکی از فرآیندهای اصلی موثر در بالا بردن پایگاه یک زبان استانداردسازی است که می توان به عنوان ابزاری موثر جهت بهبود و نظم بخشی به تعاریف و نظام مفاهیم و نیز اصلاح خلاءهای واژگانی زبان فارسی، کمک گرفت. بدین لحاظ پرداختن به راهکارهای ممکن جهت معیارسازی اصطلاحات حوزه زبان شناسی ضروری می باشد.

در این پایان نامه نظام صرفی گونه ای از زبان های ترکی خراسانی به نام «ترکی نیشابوری» مورد بررسی قرار گرفته است. برای این منظور از رویکرد توصیفی بهره گرفته شده است که ناظر بر استفاده روزمره گویشوران بوده و بازه زمانی ابتدا تا انتهای سال 1390 را شامل می شود. داده های این پایان نامه به صورت میدانی و با انجام مصاحبه به دست آمده اند. ترکی نیشابوری در بخش سرولایت شهرستان نیشابور از توابع استان خراسان رضوی تکلم می شود. این بخش در شمال غربی شهرستان نیشابور قرار گرفته است، یعنی جایی که از شمال با شهرستان قوچان و از غرب با شهرستان خوشاب و از جنوب با شهرستان تخت جلگه هم مرز است. مرکز این بخش شهر چکنه می باشد که با مرکز شهرستان، یعنی شهر نیشابور 90 کیلومتر و با مرکز استان یعنی شهر مشهد 130 کیلومتر فاصله دارد. البته قلمرو مکانی این بررسی روستای خواجه آباد است که در فاصله 25 کیلومتری از شهر چکنه قرار گرفته است. به علت عدم خدشه دار شدن امکان فهم متقابل از روستایی به روستای دیگر این بخش، زبان روستای خواجه آباد به ترکی نیشابوری تعمیم یافته است. الگو و چارچوب این بررسی نیز شیوه ای است که از سوی شهرزاد ماهوتیان برای بررسی و توصیف دستور زبان فارسی (ماهوتیان، ترجمه سمائی، 1387) اتخاذ شده است. در این روش، زبان ها از دیدی رده شناختی به توصیف در می آیند. در این مطالعه ابتدا صرف تصریفی و سپس صرف اشتقاقی زبان ترکی نیشابوری به شکلی جامع توصیف می شوند. این مطالعه اولین بررسی نظام مند در مورد این زبان به حساب می آید و سعی شده است تصویری کامل از نظام صرفی زبان ترکی نیشابوری ارائه شود و امید است تا این بررسی به شناخت هرچه بیشتر گونه های ترکی ناآشنای رایج در ایران منجر شود