چکیده : نظریه ی شیوه ی تولید آسیایی ، اولین بار توسط مارکس و سپس در تأیید نظریات او ، در آثار انگلس مطرح شد . این نظریه علاوه بر شیوه تولید ، به بحث درباره ی ماهیت دولت در جوامع آسیایی می پردازد . در این پژوهش ، وجه تولید آسیایی و نظریات پیرامون آن در توسعه نیافتگی ایران ، مورد بحث و بررسی قرار می گیرند . مهمترین نظ the asian production theory was first introduced by marx and then was supported and introduced by angles in his works. in addition to production manner , this theory discusses the essence of government in asian societies. in this study the asian production dimension and related theories about the underdevelopment of iran will be discussed. the most important theories are introduced within the frameworks of traditional marxism and marxism based on asian production theory .traditional marxism , after proving the existence of slave-owning and feudalism in asian societies, disagrees with the asian production manner .although both groups adopt marxism as the basis of their theories , they disagree , at the second level, on the theory of historical development of societies .marks believed the passage of societies from common first phase to classical stage and then to the final common stage . from mark’s point of view the second stage in europe consisted of slave-owning , feudalism and capitalism. the analysis of the asian production theory in ghajar era convinces us to affirm mark’s view. accordingly we can claim that the tyrannical essence of eastern governments, the amalgamation of production methods and the existence of sparse and hostile governments were the major obstacles preventing capitalism to grow in iran during ghajarie era. key words : asian production manner-eastern tyranny– underdevelopment- sparse and hostile societies - mashrouteh revolution ریه ها ، به طور عمده در دو قالب مارکسیسم سنتی و مارکسیم شیوه تولید آسیایی طرح شده است . مارکسیت های سنتی ، به دنبال اثبات وجود دوره های برده داری و فئودالیسم در تاریخ جوامع آسیایی ، به مخالفت با شیوه تولید آسیایی پرداخته اند . اگر چه هر دو گروه ، دیدگاه مارکس را مبنای نظریه های خود قرار داده اند و اختلاف آنها در مرحله ی دوم ، نظریه ی تکامل تاریخی جوامع است . مارکس معتقد به عبور جوامع از مرحله ی اشتراکی اولیه به مرحله ی طبقاتی و پس از آن ورود به مرحله اشتراکی نهایی است . مرحله ی دوم از نظر مارکس ، در اروپا شامل دوره های برده داری ، فئودالیسم و سرمایه داری می باشد . تحلیل نظریه ی شیوه تولید آسیایی در عصر قاجار ، ما را به تأیید دیدگاه مارکس وادار می کند . بر این اساس می توان گفت که ماهیت استبدادی دولت در جوامع شرقی ، ادغام شیوه های تولید و وجود جوامع پراکنده و متخاصم از موانع اساسی رشد سرمایه داری در ایران عصر قاجار می باشند . کلید واژه : شیوه تولید آسیایی ، استبداد شرقی ، توسعه نیافتگی ، جوامع پراکنده و متخاصم ، انقلاب مشروطه

ارتشبد فریدون جم از جمله نظامیان متشخص و تحصیلکرده ای بود که تعهد و دلسوزی و آگاهی اش در میان دیگر همقطارانش زبانزد بود. وی که برخوردار از تحصیلاتی عالی در زمینه امور نظامی در فرانسه بود اگرچه به صورت نا خواسته به ارتش ایران پیوست اما توانست مدارج ترقی را به سرعت بپیماید و در نهایت به ریاست ستاد ارتش ایران برسد. اطلاعات و آگاهی های موجود درباره عملکرد وی نه تنها درباره آن دوره از فعالیتش در ارتش بلکه در تمام دوران خدمت او در ارتش شاهنشاهی بسیار کم و نابسنده است و تنها محدود به تعدادی نقل قول از دیگران و شمار کمی اسناد منتشر شده است که اغلب این اسناد نیز ارتباط مستقیمی به شخص فریدون جم ندارد. با این همه همین اندک اطلاعات برجالی مانده از او و نیز برخی از خاطرات و نامه های وی به ترسیم چهره وی چه از نظر زندگی شخصی و چه از نظر زندگی حرفه ای کمک شایان توجهی می نماید. بنابراین اطلاعات فریدون جم شخصیتی موجه و مورد وثوق اغلب همکارانش در ارتش بود و کاردانی و تعهد وی حتی مورد تصدیق شاهدین خارجی و مستشاران غیر ایرانی ارتش ایران نیز بود. به گونه ای که برخی از مستشاران آمریکایی ارتشبد جم را تنها افسر ایرانی در حد و اندازه های جهانی می دانستند. هدف در این پ‍ژوهش را می توان در دو حوزه برشمرد: بررسی عملکرد فریدون جم در بدنه سلطنت پهلوی و واکاوی جریان نظامی و نظامی گری در دوره پهلوی دوم با رویکردی به نقش فریدون جم در این حوزه. نتایج به دست آمده در این رساله در حول و حوش این مطالب دور میزند: فریدون جم از جمله نظامیان توانا و با سواد در بدنه ارتش دوره پهلوی به شمار می آمد که علی رغم وصلت با خاندان پهلوی از وجاهت قابل تأملی برخوردار بود و در نهایت به خاطر داشتن کارنامه ای پاک و درخشان در آخرین روزهای سلطنت پهلوی دوم کاندیدای وزارت شد که آن را نپذیرفت.

منوچهر آزمون یکی از چهره های فعال سیاسی در زمان پادشاهی محمدرضا پهلوی بود. در این پژوهش به مجموعه اقدامات او توجه شده است. هدف از این تلاش آن بوده که چگونگی ورود او به دنیای سیاست شناسایی شود. روش های او برای دست یابی به اهدافش و ایده آل های او برای برخورداری روشن شود. برای این منظور علیرغم آنکه کتاب های انگشت شماری به نگارش زندگی سیاسی او اختصاص داشته است، به اسناد و گزارشات ساواک، اسناد و یادداشت های متفرقه و خاطرات افرادی که او را از نزدیک می شناختند یا ملاقات هایی با او داشته اند مورد مطالعه و نقد و تحلیل قرار گرفته اند. در این روند پرونده زندگی بنابر گزارش شخصی اش در هنگام تقاضای استخدام در ساواک و مقایسه آن با موارد مشابه که طی چند سال متوالی تکرار شده است، حاوی نتایج شخصی است. منوچهر آزمون زندگی سیاسی را از همراهی با سازمان جوانان حزب توده و به عنوان چهره ای مخالف با سلطنت پهلوی آغاز کرد. به آلمان سفر کرد، با امکانات حزب به تحصیل پرداخت و آلمان شرقی را برای تحصیل انتخاب کرد، اما سرانجام به استخدام ساواک درآمد. از آن طریق به مشاغل گوناگون دست یافت و تا حد وزارت بالا رفت. آنچه که در این تحقیق به دست آمد، گرایشهای محفل گرایانه و اقدامات حزبی نامبرده بود. او با نزدیک کردن خود به دربار و افراد سرشناس، خیال داشت به اهداف خود برسد. اقدامات او موجبات تحکیم سلطنت پهلوی را فراهم نکرد و از طرفداران سرکوب مردم و مخالفان بود. سرانجام نیز در فروردین ماه 1358 به اعدام محکوم گردید.

از آنجائیکه دو امپراتوری ایران (ساسانیان) و روم شرقی (بیزانس) در تمام عمر خود دو قطب اصلی قدرت در جهان آن روزگار بودند و هر کدام فرهنگ و تمدن و نیز ویژگی های سیاسی، اجتماعی، و مذهبی خاص خود را داشتند، برای پیشبرد اهداف و دسترسی به منافع بیشتر خود ناگزیر به ایجاد روابط و مناسبات با یکدیگر بودند. این مناسبات از جنگ گرفته تا صلح و از مناسبات تجاری و مذهبی گرفته تا روابط فرهنگی و علمی متقابل را در بر می گرفت. هر کدام از این مقوله ها در جای خود قابل بحث و بررسی است. در این رساله سعی بر آن است تا با تکیه بر منابع دسته اول و منابع مطالعاتی مرتبط و نیز با استفاده از تحلیل شخصی به بررسی چگونگی مناسبات و روابط سیاسی، تجاری و فرهنگی دو امپراتوری و تأثیر متقابل آنها بر یکدیگر پرداخته شود.

چکیده: گردشگری یکی از مهم ترین فعالیت های اقتصادی دنیا و وابسته به بخش عمده ای از اقتصاد جهانی است. گردشگری به دلیل برخورداری از توانمندی بالا در خلق و ارتقای مولفه های ملی، منطقه ای و شهری و روستایی همیشه مورد توجه و ستایش بوده است یکی ازمکانهایی که استعداد فراوانی در زمینه توسعه گردشگری دارد شهرستان سبزوار می باشد. این شهرستان به لحاظ داشتن شرایط اقلیمی و آب و هوایی، بیابانی و کوهپایه ای، جاذبه های طبیعی و آثار مذهبی و تاریخی با ارزش که در متن پایان نامه به آنها اشاره شد با اینکه تلاشهایی درخصوص شناخت جاذبه های گردشگری شهرستان سبزوار انجام گرفته است، اما هنوز این فعالیتها کافی به نظر نمی رسد. در صورت توجه و برنامه ریزی صحیح می تواند به یکی از قطب های گردشگری تاریخی و مذهبی شرق کشور تبدیل شود. بنابراین انجام مطالعه و تحقیق برای بهره برداری و استفاده بیش ترازتوانهای گردشگری این شهرستان واجد اثرات مثبت است. در این تحقیق از روش کتابخانه ای یا اسنادی برای جمع آوری تحقیقات انجام گرفته در مورد اثارتاریخی و مذهبی شهرستان بهره گرفته شد. همچنین از روش میدانی جهت تهیه تصویر، موقعیت جغرافیایی وپراکنش اثار و مطالعه دقیق استفاده شد. جهت تکمیل اطلاعات از روش پرسشنامه، مصاحبه با افراد مطلع وخبره و مشاهده استفاده گردید همچنین از تصاویر ماهوارهای وسیستم های اطلاعات جغرافیایی(جی ای اس)ونرم افزارهای کامپیوتری جهت شناسایی این مکانها ونشان دادن توزیع این آثار بر روی نقشه و تعیین پهنه های مناسب و نامناسب جهت برنامه ریزی استفاده شد. که نقشه تهیه شده نشان می دهد پهنه های بسیار مناسب، مناسب، و متوسط از نظر گردشگری مذهبی و تاریخی از موقعییت مناسبی به لحاظ فاصله از مرکز شهرستان، فاصله از نقاط شهری و مرکز بخش، فاصله از جاده تهران مشهد و جاده های آسفالته، واز مزایای توپوگرافی ر آب و هوایی مناسبی بر خودارند که این مسئله میتواند به لحاظ هزینه مورد توجه گردشگران و برنامه ریزان امر گردشگری استان و شهرستان قرار گیرد. ----------------------------- یکی از مهم ترین فعالیت های اقتصادی دنیا و وابسته به بخش عمده ای از اقتصاد جهانی است. گردشگری به دلیل برخورداری از توانمندی بالا در خلق و ارتقای مولفه های ملی، منطقه ای و شهری و روستایی همیشه مورد توجه و ستایش بوده است. رشد فزاینده شهرنشینی و رویکرد به جغرافیای اوقات فراغت در دهه های اخیر سبب شده است که توجه به گردشگری به عنوان بزرگ ترین و متنوع ترین فعالیت اقتصادی و تفریحی و نیز به عنوان هدفی قابل حصول در فرایند توسعه پایدار، مورد توجه بسیاری از کشورها قرار گیرد. بسیاری از کشورها، این حوزه ی پویا را منبع اصلی درآمد، ایجاد اشتغال، رشد بخش خصوصی و تبادلات فرهنگی و انسانی و توسعه ساختارهای زیربنایی می دانند. در عصر جهانی شدن که زمان بر فضا غالب شده، سهولت و سرعتی که در برقراری ارتباط، مسافرت و حمل و نقل پدید آمده، سراسر جهان را به تماسی نزدیک وا داشته و مسافرت ها افزایش یافته است. از این رو گردشگری از مهم ترین فعالیت های اقتصادی در نقاط مختلف جهان به شمار می رود. گردشگری فرصت بسیار مناسبی در اختیار بازدیدکنندگان قرار می دهد تا نسبت به اهمیت حفظ فرهنگ ها و چگونگی محافظت از فرهنگ های محلی و طیبعت آگاه شوند. گردشگری درایران نیز به عنوان یکی از پنج کشور برخوردار از بیش ترین تنوع اقلیمی در جهان و یکی از ذخیره گاه های متنوع زیستی کره زمین و وجود آثار با ارزش و کهن تاریخی مذهبی از مزیت نسبی افزون تری نسبت به دیگر مولفه های اقتصادی برخوردار است.

شهرستان جغتای یکی از شهرستان های غربی استان خراسان رضوی است که با مساحت 1685کیلومتر مربع و جمعیتی بالغ بر 46462نفر، وجود آثار تاریخی و مذهبی ، شخصیت های مذهبی و فرهنگی تا کنون توانمندیهای جغرافیای تاریخی آن موردبررسی قرار نگرفته است?هدف از انجام این پژوهش شناساندن آثار تاریخی و ویژگیهای جغراقیایی جغتای است.روش مطالعه در این تحقیق استفاده از کتب تاریخی ،گزارشات، و روش میدانی بوده است. نتایج تحقیق حاضر نشان دهنده آن است که این شهرستان در قدمت تاریخی خود مراحل مختلفی را پشت سر گذاشته است و نشان دهنده توجه گذشتگان وپادشاهان به این منطقه بوده است این شهرستان در زمان حمله مغول مورد تاخت و تاز آنها قرار گرفته که خرابیهای زیادی به بار آورده است در دوران قاجاریه و پهلوی دوران رکود وپس رفت را داشته و به علت اختلاف میان حاکمان محلی با پادشاهان قاجار و اخذ مالیات های سنگین موجب عقب ماندگی دو چندان این منطقه گردیده است. احداث و عبور راه آهن سراسری در عصر پهلوی فصل جدیدی از رونق و پیشرفت برای این منطقه به ارمغان آورده به طوریکه در حال حاضر این شهرستان با دارا بودن قدمت تاریخی از دوره کیانیان،هخامنشیان تا زمان حاضرو وجود مشاهیری همچون خاندان جوینی،ابو موسی ابراهیم آزادواری،سید حسن غزنوی،هلالی جغتایی، وامیر علیشیر نوایی،و وجود آثار تاریخی و مذهبی همجون مسجد قارزی،آرامگاه سید حسن غزنوی و مسجد خسرو شیر، و بقعه علی بن احمد در خداشاه و.......آب و هوای مناسب ،منابع آب فراوان ،دشت حاصلخیز ،عبور راه آهن سراسری تهران – مشهد و تبدیل شدن این بخش به شهرستان در سالهای اخیر موجب اهمیت و توجه به جغرافیای تاریخی این شهرستان گردیده است . کلید واژه به زبان انگلیسی : artefactsofgiojhatai- historical geography – joghataitown - azadvar کلید واژه به زبان فارسی : جغرافیای تاریخی- شهرستان جغتای- آزادوار- ابنیه تاریخی جغتای

نخستین حکومتی که در ایران بر پایه ی مذهب شکل گرفت، سلسله ی ساسانیان بود. با توجه به رسمیت یافتن دین زرتشتی بوسیله ی اردشیر بابکان، پایه های قدرت دین استوار گشت و کسب قدرت و شکل گیری نهاد دین آغاز شد. هرچند در دورانی خاص، اتحادی بین دو نهاد حاکمیت و دین، دیده می شود، اما در بیشتر موارد، شاهد تضاد بین آنها نیز هستیم. توجه به بروز این اختلافات و علل بوجود آورنده ی آنها از جمله مسائلی است که به آن پرداخته شده است. پاسخ به پرسش هایی که چرا با توجه به ساختار مبتنی بر اتحاد دین و دولت، این اتحاد همواره روند یکنواختی نداشته است و قدرت شاهان وقتی به اوج خود می رسید که قدرت بزرگان و روحانیون زرتشتی کاهش می یافت و برعکس زمانی به نقطه ی ضعف می رسید که قدرت و حاکمیت در دست روحانیون و اشراف بود. بررسی جایگاه روحانیون در عصر ساسانی، مبانی قدرت شاهان و رویدادهای داخلی و خارجی در این دگرگونی ها تأثیر زیادی داشته است. به طور کلی سراسر دوره ی ساسانی پوشیده از کشمکش و تضاد، بین دو نهاد دین و دولت بوده است. برای بررسی این روند ریشه های قدرت و مشروعیت هر یک از دو نهاد، مورد بررسی قرار گرفته تا دلایل آن مشخص شود. در این پژوهش تعاملات ، تضادها و ریشه های آن مورد توجه قرار گرفته است. کلید واژه ها: ساسانیان، آیین زرتشت، روحانیون زرتشتی، تنسر، کرتیر، آذرباد مهراسپندان، تضاد و تعامل دین و سیاست، مانویت، مزدکیان، مکتب شیز، مکتب استخر

پایان نامه حاضر به پژوهش در زندگی، شرح حال و کارنامه فعالیت های سیاسی احمد متین دفتری اختصاص دارد. مهم ترین سوال های محوری این پژوهش ا ین است که متین دفتری در مقام وزارت دادگستری چه کارهایی انجام داده و همچنین تأثیر اقدامات متین دفتری در زمان نخست وزیری و دوران پس از وزارت در تحولات سیاسی دوران پهلوی اول چه بوده است. ضرورت و هدف این تحقیق آشنا شدن با زندگی متین دفتری، تبار خانوادگی او و نقش او در رخدادهای دوران رضاشاه و محمدرضا شاه است. احمد متین دفتری از دانش آموختگان زبان آلمانی و از نخستین ایرانیان تحصیل کرده در آلمان ا ست که بعد از أخذ درجه دکتری به ایران بازگشت و ابتدا به خدمت در وزارت امور خارجه در آمد و سپس از وزارت امور خارجه به وزارت دادگستری منتقل شد و در زمان وزارت منصور صدرالاشراف ابتدا به معاونت دادگستری رسید و بعد از برملا شدن رشوه خواری صدرالاشراف و عزل او از وزارت دادگستری، به وزارت دادگستری رسید. او بعدها و بعد از برکناری محمودجم از نخست وزیری، در سن 43 سالگی به نخست وزیری رسید، اما بعد از 8 ماه به اتهام طرفداری از آلمانها توسط متفقین دستگیر شد. سپس به عنوان نماینده مشکین شهر وارد مجلس پانزدهم شد و در اولین دوره مجلس سنا از تهران به سمت سناتور انتخاب شد و تا آخر عمر در این مقام باقی ماند. بدین لحاظ وی علاوه بر تحولات دوران پهلوی اول، در تحولات دوران پهلوی دوم نیز ایفای نقش کرد و در تثبیت سیاست ها و اقدامات شاهان سلسله پهلوی تلاش های متعددی انجام داد که در پژوهش حاضر به تفصیل بدان ها پرداخته شده ا ست.

این پایان نامه کوشیده است که اندیشه سیاسی و اجتماعی سید حسن مدرس را در مقطعی حساس از تاریخ معاصر بررسی کند. سالهای پایانی قاجار که منتهی به صدور فرمان مشروطیت است و ورود اندیشه های نوگرایانه از منابع فرنگ بسیاری از اندیشمندان مذهبی و فعالان سیاسی کشور را به تکاپوی پاسخگویی به مسایل زمانه می کشاند. آنچه در این پایان نامه بدان پرداخته شده است شناخت خاستگاه فکری مدرس و منابع تاثیر گذار بر اندیشه او در مسایل اجتماعی و سیاسی است اندیشه مدرس در خصوص مسایل اجتماعی و سیاسی زمانه ی خود چه بوده است و مفاهیمی نوین چون مشروطیت و نسبت آن با استبداد، جمهوریت و مجلس چیست؟ رجوع مدرس به منابع فکری برای حل مشکلات جامعه چقدر از غرب و چقدر از اسلام متاثر است؟ اهداف: اهداف اصلی نگارش این پایان نامه عبارتند از: 1.بازکاوی اندیشه های سیاسی و اجتماعی علمای حوزه نجف، اصفهان و تهران در خصوص ظهور مشروطه و مدنیت غربی و جلوه های خارجی آن با تاکید بر دیدگاه سیدحسن مدرس 2. بررسی افکار سید حسن مدرس در بستر تاریخ معاصر 3. شخصیت سیدحسن مدرس ودیدگاه ها و عملکرد او با گذشت نزدیک به صد سال هنوز در کانون توسط اندیشمندان و جناح های سیاسی قرار داردو هر کدام خود را به نحوی بدو منسوب می کنند. بررسی افکار او از حیث منبع رشد اندیشه و قوام فکر او کمک شایانی به امروز ما خواهد نمود. روش تحقیق: روش تجزیه و تحلیل اطلاعات این پایان نامه تجزیه و تحلیل تاریخی با استفاده از مطالعه کتابخانه ای می باشد. کلیدواژه: مدرس، مجلس، مشروطیت، رضاخان،جمهوری، استبداد نتیجه: خاستگاه اندیشه سید حسن مدرس را باید در حوزه علمیه یافت. تمام تفکر و اندیشه سیاسی وی در حوزه نجف به صورت تئوری و در اصفهان به صورت عملی قوام می یابد. این دو حوزه علمیه مشروطه را قابل تطبیق با اصول اسلام می خوانند و مشروطه را بهترین شیوه حکومتی زمانه خویش می یابند که مبتنی بر سلطنت مقیده یا مشروطه است. آنها می کوشند تا مشروطه و مفاهیم آن را اگرچه سوغات غرب است اما بومی و اسلامی و مطابق با جغرافیای میهنی کنند. مدرس به دلیل اسلامی دانستن مشروطه تمام تلاش خود را برای آشتی غرب با اسلام به کار می برد و با گلچین کردن خوبی های تمدن غربی با دیدگاهی میهن پرستانه می کوشد تا پیشرفتهای غرب در همه حوزه ها را در فرهنگ ریشه دار ایرانی و مکتب محمدی دوباره هضم و بازتولید کند.

جنبش مشروطه خواهی در دهه اول سده بیستم میلادی، ساخت های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی ایران را در معرض دگرگونی و نوسازی قرار داد. تلاش جامعه برای تشکیل دولتی بر پایه ایرانی، سهم بسزایی در تکوین هویت ملی ایرانیان داشته است. شعرای عصر مشروطه، به عنوان بخشی از بدنه روشنفکری کشور، با به کارگیری برخی از مولفه های هویت ملی در درون مایه اشعار خویش، درصدد کمک به پیشبرد اهداف انقلابی مشروطه برآمدند. آنها شعر، ادبیات ـ، هنر و زبان را به مثابه ابزاری راهبردی در خدمت ایده های خود- که همان به فعلیت رساندن هویت ملی و تاریخی در جامعه ایرانی آن روز بود- در استخدام خود گرفته، رسالت تاریخی خود را از این طریق به انجام رساندند. مفهوم هویت و جایگاه زبان و ادبیات فارسی در هویت یابی، معناشناسی هویت و سطوح مختلف آن و همچنین جایگاه عصر مشروطه در سیر تکوین هویت ایرانی است . از جمله شعرایی که در عصر مشروطیت از شاخصه ها و مولفه های هویت ملی در جهت ایجاد انگیزه مبارزه در توده مردم، برای تحقق حاکمیت ملی بهره گرفته اند،ملک اشعرای بهار و عارف قزوینی است. هدف در این پژوهش بررسی نقش و عملکرد عارف قزوینی و ملک الشعرای بهار در خصوص انقلاب مشروطه میباشد. سخن گفتن از شعر و ادبیات دوره ی مشروطه، بدون اشاره به علل و عوامل موثّر اجتماعی و فرهنگی کاری بیهوده است. شعر در عصر مشروطه تولّدی دیگر یافت و مسیری متفاوت را برگزید، که تا آن روز تجربه نکرده بود و دنیایی شگفت انگیز و متحوّل جدید، ادبیات و خصوصاً شعر را نیز دستخوش تحوّل نمود و آن را به سوی قلمروی جدید سوق داد. با توجّه به اینکه ادبیات آینه ی تمام نمای شرایط اجتماعی است، این دوره از واقع گرایانه ترین و اجتماعی ترین دوره های ادبی ایران است که منعکس کننده ی بی کم و کاست مسائل جامعه در ادبیات می باشد.

نگارنده در این جستار ضمن بررسی روابط ایران وعراق در گذر تاریخ،ابتدا به طرح کلیات جغرافیایی کشور عراق و وضعیت توپو گرافی آن پرداخته وبا ذکر ویژگی های انسانی جمعیت،ترکیب قومی و مذهبی آن،وضعیت اقتصادی این کشور را مورد بررسی قرار داده است.در ادامه به تحلیل ریشه های بحران بین ایران وعراق پرداخته وبحران های سیاسی،اجتماعی،اقتصادی و فرهنگی این کشور را مطرح می کند نحوه افتتاح دبستان های عراق در ایران،حق استهلاک اتباع ایرانی در عراق واستقرار سرویس پستی هوایی بین تهران وبغداد،از دیگرموضوعاتی است که نگارنده به طرح آنها پرداخته است. تغییرات پیمان سعدآباد،مسائل مربوط به رودخانه کنگیر،حدود اختیارات ایران و عراق درخصوص آب های مندلیج وخانقین و نظرات دولت شاهنشاهی ایران در خصوص همزیستی با عراق نیز، از جمله مباحث دیگر این پژوهش است. نگارنده پس از آن ضمن بررسی قرارداد1913و1317،مراجعات اتباع ایرانی از عراق و اداره تابعیت را مورد مداقه دهد. درفصل های پایانی نیز مسائل مرزی بین ایران وعراق،جغرافیای سیاسی این دو کشور ورابطه ایران وعراق بر اساس قراردادها،مورد بررسی قرار می گردد. درخاتمه نیز،دلایل آغازدرگیری عراق و ایران و مسائل مربوط به آن از جمله تبعید علما به ایران،امتیازات قضایی ،قانون تبعیت و مرزهای زمینی از نظر خواهد گذشت.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.