چکیده یکی از اهداف اصلی برنامه ریزی کاربری اراضی شهری مکانیابی صحیح کاربری ها و جداسازی کاربری ناسازگار از یکدیگر است. در این زمینه سعی می شود کاربری هایی که آلودگی از قبیل دود، بو، صدا، هوا، خاک و ... تولید می کنند دور از مناطق مسکونی، فرهنگی، اجتماعی استقرار یابند. ساماندهی و آرایش دادن و منظم کردن بافت شهری برای تامین محیطی قابل زیست از جمله مهم ترین اهداف برنامه ریزی کاربری اراضی شهری است. منطقه 12 کلان شهر تهران به علت توسعه و گسترش شتابان شهر تهران از یک سوی و افزایش آلودگی های ناشی از تراکم و تمرکز فعالیت های کارگاهی از سوی دیگر، ارزش و اهمیت تاریخی خود به عنوان یک منطقه مسکونی را از دست داده است، این منطقه دارای محلات قدیمی و تاریخی زیادی است که محله های سیروس و سیداسماعیل از مهم ترین آنها است. به علت گسترش فعالیت در این محله ها به خصوص فعالیت های کارگاهی و تولیدی که از راسته خیابان به داخل کوچه ها نفوذ کرده اند، دچارنابسامانی محیطی و فرسودگی بافت شده اند و با نزول کیفیت زندگی و کاهش ارزش های سکونتی روبرو شده اند. فعالیت کاربری های ناسازگار که اغلب به صورت غیررسمی مخفیانه می باشد صدمات جدی زیست محیطی به این محلات وارد کرده است. وجود انواع آلودگی ها از جمله آلودگی هوا، آب و خاک، دود، سد معبر، زشتی منظر، لرزش و ... موجب مهاجرت اجباری ساکنان اصلی از این محلات شده افراد غیربومی و مهاجر جایگزین آنان شده اند. این تحولات موجب کاهش کاربری مسکونی، همچنین کمبود زیرساخت های شهری، خدمات اساسی، امکانات پذیرایی و اوقات فراغت و ... در این محلات شده است. در این پایان نامه ضمن بررسی جنبه های آسیب شناختی ناشی از فعالیت کاربری های مزاحم و مسأله ساز در این محلات و ارائه راه حل هایی از جمله انتقال بعضی از این کاربری ها به نقاط دیگر و جایگزینی کاربری هایی مانند گردشگری، تجاری، فرهنگی، مذهبی و ... راهکارها و رهیافت های لازم برای ساماندهی کاربری های مزاحم در این محلات معرفی شده است. واژه های کلیدی : کاربری های ناسازگار، ساماندهی، کیفیت بخشی زندگی، محلات سیروس و سیداسماعیل.

چکیده بافت های فرسوده یکی از مشکلات حاد گریبانگیر شهرهای ایران می باشد. جدا از مسائلی که این بافت ها را دچار فرسودگی نموده، از جنبه های گوناگونی بر معضلات شهری می افزاید. وجود این مشکلات و پیامدهای آن برای شهرها و مجموعه مدیریت شهری و فراتر از همه برای ساکنان این بافت ها، پرداختن به وضعیت موجود و بررسی مشکلات و چاره جویی برای آنها اقدامی ضروری و حائز اهمیت می نماید. با این اوصاف و در راستای پژوهش انجام شده بافت های فرسوده شهر سقز و ساماندهی فضایی آن یکی از مسائلی بود که ضرورت انجام پژوهشی هر چند کوچک و ناچیز در راه آبادانی کشور و به ویژه شهر زیبا و تاریخی سقز و ارائه راهکارهایی جهت کمک به کاهش بار مشکلات ساکنین و مجموعه مدیریت شهری آن را آشکار می ساخت. این تحقیق در پنج فصل و به روش توصیفی – تحلیلی انجام شده است. بدین صورت که با استفاده از اطلاعات کتابخانه ای و میدانی به جمع آوری اطلاعات در مورد محدوده اقدام و سپس با توجه به نقشه های شهر سقز و تطبیق آن با شرایط وضع موجود و تحلیل آنها به کمک نرم افزار arc gis، و همچنین رسم نمودارهای مربوطه به وسیله این نرم افزار و بهینه ساختن کیفیت اطلاعاتی و افزایش قابلیت تصویری آن (نمودارها ) در نرم افزار excel کار شده است. سپس با بهره گیری از مشاهدات میدانی در حین تحقیق مسائل مرتبط با موضوع و محدود? بافت فرسوده مرکز شهر سقز مورد کنکاش قرار گرفته است. همچنین پژوهش حاضر سعی بر آن داشته تا با شناختی همه جانبه از علل فرسودگی و پیامدهای اجتماعی – فضایی ناشی از آن، با تأکید بر سیاست توسعه درونی و نقش آن در باززنده سازی بافت های فرسوده و ناکارآمد شهری به ارائه پیشنهاداتی علمی و عملی جهت بهبود وضعیت کالبدی – فضایی محدوده مورد مطالعه و راهکارهایی برای توانمند سازی و تقویت انگیزه های مشارکتی ساکنین بافت های فرسوده شهر سقز بپردازد. از نتایج تحقیق نیز می توان به ارائه الگوی پیشنهادی به صورت نقشه مداخله در قطعات بافت و همچنین مواردی از جمله: مقاوم سازی ابنیه و ساختمان های درون محدوده بافت فرسوده و کاهش مخاطرات طبیعی در آنها؛ افزایش میزان جمعیت پذیری بافت، کمک به افزایش تراکم ناخالص جمعیت محدوده مورد مطالعه؛ بهبود کیفیت و کمیت شبکه گذرگاهی؛ نظام مند ساختن حرکت سواره و پیاده در درون بافت فرسوده تاریخی شهر سقز مانند گسترش حمل و نقل عمومی، کاهش ترافیک ساکن وکنترل حمل ونقل خصوصی در بافت اشاره نمود.

هدف از انجام این تحقیق، فراهم سازی زمینه های فکری و رویکرد های علمی وشناسایی موانع ومشکلات حاصل از توسعه شهرها و تأثیر آن بر مدیریت خدمات شهری است. روش این تحقیق مبتنی بر الگوی توصیفی- تحلیلی بوده ودر قالب مطالعه موردی صورت گرفته است. برای این امر هم مطالعات کتابخانه ای و هم مطالعات میدانی گسترده ای مبنای کار بوده است. در این پژوهش تجزیه و تحلیل آمار و داده ها به سه طریق بوده است: الف) استفاده از نرم افزار spss برای طبقه بندی داده ها ب) روش های ارزیابی خدمات شهری ج) روش های نموداری و گرافیکی. این پایانامه در پنچ فصل تدوین شده است: فصل اول(طرح تحقیق) به بیان مسأله، اهداف تحقیق، پیشینه مطالعاتی موضوع تحقیق، فرضیه ها، روش انجام تحقیق، قلمرو تحقیق، مشکلات و تنگناهای آن می پرازد. فصل دوم شامل مطالعه و بررسی مبانی و مفاهیمی می شود که چهار چوب کلی تحقیق را شکل می دهند. در فصل سوم ابتدا به ویژگی های جغرافیایی و شبکه شهری استان و همچنین ناحیه شهری الشتر برای آماده کردن ذهن خواننده اشاره گردیده، سپس ساختار و مکانیزم رشد و توسعه شهر الشتر مورد تحلیل قرار گرفته است. فصل چهارم به بیان ویژگی های کمی و کیفی خدمات رسانی شهر الشتر و همچنین آسیب شناسی نظام خدماتی این شهر پرداخته و فصل پنچم که فصل آخر پایانامه می باشد به آزمون فرضیات، نتیجه گیری و ارائه راه حل ها و پیشنهادات اختصاص یافته است. با بررسی های به عمل آمده مشخص شد که مدیریت شهری به دلیل سطح نازل منابع مالی و ضعف فنی و اجرایی در هیچکدام از سال های مورد مطالعه قادر به خدمات رسانی بهینه به شهروندان نبوده و عملکرد اداری- سیاسی دولت نیز به تنهایی و به عنوان عملکرد پایه ای در توسعه شهر الشتر قادر نیست پایداری توسعه و به تبع آن خدمات رسانی به این شهر را تضمین نماید. لذا به نظر می رسد که نظام مدیریت کارآمد شهری در این گونه شهرها تابعی از سه مولفه الف) فعالیت و اشتغال ب) مدیریت کارآمد و فعال ج) آموزش وتوانمند سازی نیروی انسانی باشد. واژگان کلیدی: توسعه شهری، خدمات رسانی، مدیریت شهری

ایران کشوری است که بر روی کمربند خشک جهان قرار گرفته وهمواره از دیرباز، تامین آب بعنوان عنصر حیات در این سرزمین از اهمیت فوق العاده ای برخوردار بوده است.قنات به عنوان یک پدیده جغرافیایی برای دستیابی وتامین آب،از هزاران سال پیش سهم مهمی در شکل گیری و رشد سکونتگاههای انسانی در ایران داشته است.متاسفانه در نیم قرن اخیربا ورود فناوری استحصال آبهای زیرزمینی به طریق چاه و پمپاژ از یک سو و رشد شتابان و سریع شهرنشینی بویژه شهرتهران از سوی دیگر ،باعث شدکه قناتها موردبی مهری وتجاوز قرار گیرند. در این رهگذر، رشد شتابان و بی رویه شهرنشینی در شهرتهران نه تنها نتوانست از این منبع سالم،ارزان و بهداشتی که با محیط زیست و توسعه پایدار همسویی دارد استفاده مناسب ببرد، بلکه خواسته یا ناخواسته با تخریب قناتها ، مشکلاتی را جهت ساکنان،منازل،ابنیه،خیابانها و دیگر سازه های شهری ایجاد کرده است.تحقیق حاضر با هدف بررسی فرصتها و تهدیدهای برخاسته از قناتهای منطقه یک تهران ،با دارا بودن بیشترین تعداد قناتهای آبده در مقایسه با سایر مناطق شهر تهران و تبیین نقش و جایگاه آنها دربرنامه ریزی توسعه شهری با استفاده از روش توصیفی انجام گرفته است.یافته های تحقیق نشان می دهد که احیاء قناتها ی آبده منطقه یک تهران ، می توانند بطور مستقیم در بهبود شاخصهای مهم توسعه شهری( سرانه فضای سبز و زیست محیطی) موثر واقع شوند.

چکیده : این پایان نامه با روش توصیفی _تحلیلی نظام توزیع فضایی- مکانی مراکز آموزشی شهر بهبهان را مورد مطالعه قرار می دهد.در همین راستا ابتدا نظریه های رایج مکانیابی مانند نظریه سیستمی،مکان مرکزی و مدل جاذبه، همچنین معیارهای مکانیابی مطلوب(سازگاری، آسایش،کارآیی، مطلوبیت ، سلامتی و ایمنی) و روش های کمی و کیفی در ارزیابی کاربریهای شهری ارائه شده است .سپس در محیط arc gis نقشه رقومی شهر، مراکز آموزشی و لایه های اطلاعاتی مورد نیاز تهیه، و با توجه به ضوابط و معیارهای شهرسازی، شبکه دسترسی و نظام همجواری ها مراکز آموزشی مورد تحلیل و ارزیابی فضایی- مکانی قرار گرفته است.از نظر شعاع دسترسی ابتدا مراکزآموزشی به تفکیک مقاطع تحصیلی و جنسیت با شعاع 500، 1000و 1500متری و موقعیت نسبت به محله،برزن و ناحیه ارزیابی شده است . از نظر شبکه دسترسی با توجه به معابر اصلی و فرعی تحلیل شده اند و همجواریها به صورت سه گروه سازگار،نیمه سازگار و ناسازگاربا مراکز آموزشی مورد ارزیابی قرار گرفته اند. از نظر توزیع فضایی تمرکز قابل توجهی از مراکز آموزشی ابتدایی در محلات 1، 3، 10، و 15دیده می شود. در مقابل 8 محله دیگر شهر یا 33درصد کل محلات شهری، فاقدهر گونه مرکز آموزش ابتدایی هستند.نظام توزیع مراکز راهنمایی و متوسطه از الگوی به مراتب نامتعادل تری برخوردار است.بطوریکه در یک ناحیه(ناحیه1)5/37درصد از مراکز آموزشی مکانیابی شده است. از نظر موقعیت نسبت به شبکه دسترسی45درصد از مراکز ابتدایی و 46درصد از مراکز راهنمایی با شریان های اصلی همجوار هستند. در همین حال 46درصد از کل مراکز ابتدایی و راهنمایی نیزدر همجواری شریانهای فرعی درجه 2مکانیابی شده اند.از نظر الگوی همجواری43 درصدکل مراکزآموزشی شهردر وضعیت کاملاَ ناسازگار مکانیابی شده اند. نتایج حاصل از این مطالعات حکایت از توزیع فضایی نامناسب، شعاع دسترسی نامطلوب و همجواری های ناسازگار مراکز آموزشی دارد . واژگان کلیدی: توزیع فضایی، مراکز آموزشی، مکان یابی ،شهربهبهان

چکیده : توسعه و گسترش شهرها و شهرنشینی منجر به ایجاد کلان شهرها شده که لزوم?برنامه ریزی و مدیریت شهری برای آنها را در کانون توجه ها قرار داده است. در این خصوص مباحث متعددی در راستای برنامه ریزی جهت دستیابی به توسعه پایدار شهرها مطرح شده که در میان همه آنها مقوله های مربوط به حوزه مدیریت بحران و آمادگی در مقابل مخاطرات طبیعی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. از طرفی برنامه ریزی و تامین نیازهای اولیه شهروندان آسیب دیده در بحران ها به جایگاه های اسکان موقت ، رفع نیاز آب ، برق ، ارتباط مخابراتی ، بهداشت و درمانی و پشتیبانی همه جانبه همواره ضرورت داشته است . بر این اساس تخصیص مکان هایی برای ایجاد تاسیسات شهری اضطراری شامل ذخیره منبع آب ، تعبیه دستگاه مولد نیرو و امکانات بهداشتی و درمانی، از ضروری ترین این نیازها بشمار می رود. توجه به اهمیت کلان شهر تهران باعث شده تا با در نظر گرفتن محدوده منطقه 4 به عنوان مطالعه موردی نسبت به مکان یابی تاسیسات شهری در شرایط بحرانی در آن اقدام نماییم . در این پایان نامه با استفاده از عوامل و شاخص های تاثیر گذار شامل گسل ها ، شیب ، شبکه هیدرولوژی شهری ، همجواری راه ها، همجواری جمعیت ، نزدیکی به پایگاه های پشتیبانی بحران و کاربری فضاهای سبز عمومی برای انتخاب مکان هایی بهینه به مکان یابی ایجاد تاسیسات شهری اضطراری اقدام شده است. در این راستا معیارها و شاخص ها توسط روش ??? یا تحلیل سلسله مراتبی وزن دهی شده اند . تهیه و تحلیل داده ها ولایه های اطلاعاتی در سیستم اطلاعات جغرافیایی ??? بخصوص با ابزار جانبی??????? ??????? همپوشانی و پهنه بندی گردیده در ادامه برای دستیابی به مکان های ممتاز، تلفیق و طبقه بندی پهنه های مناسب صورت گرفته است. در نتیجه با اولویت دهی و امتیاز بند گزینه ها ، فضای سبز فرهنگ سرای طبیعت به عنوان بهترین مکان ها برای ایجاد تاسیسات شهری معرفی می گردد .

اسکان متراکم جمعیت و گسترش ساخت و سازهای غیر رسمی شدید در گلستان که اغلب از مهاجرین غیر ماهر روستایی بودند ، بطور کلی سیمای جمعیتی – اقتصادی-کالبدی این هسته ها را تحت تاثیر قرار داده و مشکلات متعددی از قبیل سد معبر ، تراکم ، ترافیک ، مشکلات خدماتی و عمرانی و دیگر موارد برای فرد و هم برای مسئولین شهری به لحاظ ارایه خدمات و امکانات مناسب شهری و بطور کلی ارائه کیفیت بهتر زندگی فراهم آورده است. شهر گلستان به لحاظ فاصله نسبتا نزدیک با تهران (25 کیلومتر) و قرار گرفتن در مسیر راه های ارتباطی تهران - قم و نزدیکی به آزادراه تهران - ساوه و تهران - قم و فرودگاه امام خمینی و راه آهن تهران - جنوب از سوی دیگر که دسترسی این کانون های شهری و روستاهای پیرامون آن به شهر تهران را ممکن می ساخته به شدت مهاجر پذیر بوده که محلات به وجود آمده در ساخت و سازهای قانونی و غیر قانونی به توسعه شهر به شکل ناهماهنگ و هماهنگ افزوده شده که از نظر توسعه کالبد بی نهایت در بعضی نقاط نامتناسب توسعه یافته اند.

ازعمده ترین اثرات رشد سریع شهرنشینی، ایجادنارسایی درنظام توزیع فضایی کاربری های مختلف و درنتیجه نابسامانی درامرتوزیع خدمات به ساکنین شهرها می باشد. امروزه برنامه ریزی کاربری اراضی شهری به عنوان هسته ی اصلی برنامه ریزی شهری ،به دنبال انجام مجموعه اقدامات هدفمندبرای نظم دادن به محیط جغرافیایی درقالب مقدورات و خواست شهروندان است. یکی از مهمترین اقدامات درامربرنـامه ریزی کاربری اراضی شهری، مکان یابی صحیح مراکز خدماتی می باشد که دراین زمینه برنامه ریزان با مکان یابی و تخصیص مناسب زمین به کاربری های موردنیازدرکالبدشهر، کمک موثری به تأمین رفاه و آسایش شهرنشینان کرده، ضمن کمک به تحقق عدالت اجتماعی امکان زیست بهتردرشهرهارافراهم می نمایند. ازجمله مراکز مهم و حساس درحوزه خدمات شهری ،فضاهای آموزشی و به ویژه مدارس می باشندکه بررسی معیارهای منطقی و علمی درخصوص مکان یابی ،توزیع فضایی و رعایت الگوهای همجواری بااین مراکزبه لحاظ ابعادگسترده و عملکردقابل توجه آنها بسیارضروری می باشد. منطقه ی 14 شهرتهران به عنوان یکی از مناطق میانی دارای 483432نفرجمعیت بوده(درسال 1385)، باوسعتی درحدود23کیلومترمربع و تراکم 20429نفردرکیلومترمربع ازنظر کاربری های آموزشی دارای مشکلات زیادی می باشد. دراین راستا پایان نامه ی حاضر تلاشی برای بررسی معضلات مدارس متوسطه ی نظری دراین منطقه ازحیث توزیع فضایی،شعاع دسترسی و رعایت الگوهای همجواری می باشد. برای این منظورابتدا نقشه ی منطقه رقومی شده و سپس به کمک داده های مکانی (ازروی نقشه های ، و )و داده های توصیفی(بااستفاده ازمدارک ،اسناد،آمارو پژوهش های میدانی) درمحیط« arc gis» یک پایگاه اطلاعاتی تشکیل گردید. درمرحله ی بعد برای هرکدام ازعوامل موثر(مکان دبیرستان-ها،محدوده های ثبت نامی، نواحی، محلات و....) لایه ای تهیه و لایه های مربوط به شبکه راهها و کاربری های مختلف به آنها متصل شد. سپس ازطریق توابع « buffer» و «overlay» درمحیط « arc map» نقشه های مربوط به محدوده های ثبت نامی، شعاع دسترسی وهمپوشانی شعاع دسترسی دبیرستان ها به تفکیک جنس و همچنین وضعیت همجواری کاربری های مختلف بامدارس متوسطه ترسیم شده و برای هرکدام تحلیل لازم صورت گرفته است. نتایج این پایان نامه حاکی ازآن است که وضعیت موجوددرمکان گزینی مدارس متوسطه درمنطقه-ی14شهرتهران چه به لحاظ شعاع دسترسی وچه به لحاظ ارتباط باسایر کاربری ها ، مناسب نبوده و ازاستانداردهای لازم دربرنامه ریزی کاربری اراضی شهری به دوراست. گویی انتخاب مکان برای اکثر مدارس درجهت حل کوتاه مدت مشکلات ومسائل روز افزون بوده است. درتأیید مطالب فوق باید عنوان کردکه درنواحی 5،4،3،1 و6 این منطقه توزیع فضایی مدارس مناسب نبوده وبه طور میانگین تعداد 11واحد ازمجموع 29واحدآموزش متوسطه ی نظری، ازنظر همجواری باکاربری های مختلف دروضع نامطلوب قرارگرفته اند. درآخر ذکر این نکته لازم است که برای بهینه شدن نظام خدمات رسانی و افزایش کیفیت خدمات آموزشی، می توان بااستفاده ازنرم افزارهای مختلف و بخصوص gis ضمن تجزیه و تحلیل وضع فعلی مدارس درابعادمختلف، نقاط ضعف آنها راشناسایی و نسبت به رفع آنها درآینده اولویت بندی نمود.

با بررسی اجمالی مناطق مرزی در مقایسه با مناطق مرکزی کشور می توان به شاخص های عمده ای از جمله انزوای جغرافیایی مناطق مرزی، دوری از قطب های صنعتی- اقتصادی و توسعه نیافتگی در ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی ، سیاسی و فرهنگی دست یافت. این مناطق به دلیل تماس با محیط های متنوع بیرونی از ویژگی های خاصی برخوردارند. وجود مبادلات و پیوندهای فضایی دو سوی مرز و آسیب پذیری و تهدیدات مختلف در این مناطق اهمیت ویژه ای را در فرآیند برنامه ریزی ، توسعه، آمایش سرزمین به مناطق مرزی داده است که در صورت غفلت از آن ها به طور جد شاهد چالش های عمده ای از جمله عدم ثبات جمعیتی مناطق مرزنشین خواهیم بود، شهر و توسعه شهری و جایگاه آن در برنامه ریزی توسعه کشور و سهم آن در توسعه منطقه ای و ملی از مسایل مهم کشور است که می تواند تفاوت های موجود در سطح برخورداری مناطق از مظاهر رفاه و توسعه بین شهرها را به حداقل برساند و از مهاجرت گسترده جمعیت مناطق مرزنشین جلوگیری کند. امروزه این گونه مسایل در دو سوی مرز باعث شده تا کشورهای همسایه در قالب بازارچه های مشترک مرزی که از شناخته شده ترین روش های توسعه اقتصادی مناطق مرزنشین به شمار می رود، تحولی بنیادی در تولید، ایجاد اشتغال، تثبیت جمعیت مرزنشین، افزایش درآمد و نهایتا توسعه ای پایدار ایجاد نمایند و به سمت همکاری های متقابل منطقه ای هدایت شوند. بازارچه مرزی گناوه در فاصله 130 کیلومتری از شهر بوشهر مرکز استان بوشهر واقع شده است این بازارچه در سال 1380 راه اندازی شده و با کارکردهای اقتصادی- اجتماعی خود منجر به خروج منطقه از انزوای جغرافیایی، گسترش زیر ساخت های منطقه ، توسعه شهری و تثبیت جمعیت در شهر مرزی گناوه شده است. در این راستا برای رسیدن به اهداف اصلی تشکیل بازارچه می توان با برطرف کردن موانع رکود فعالیت بازارچه و گسترش خدمات و تسهیلات آن و فراهم کردن امکانات ارتباط بین دیگر شهر ها با بازارچه این امکان را فراهم کرد تا شهرهای دیگر مناطق نیز بتوانند از تسهیلات و خدمات بازارچه بهره مند شوند.روش تحقیق در این پایان نامه بصورت توصیفی – تحلیلی می باشد که در این پایان نامه نقش بازار مرزی در دگرگونی ساختار اقتصاد و اشتغال سنتی و توسعه فضایی- کالبدی شهر گناوه بررسی و به نتایج ذیل دست یافته ایم. 1- بازار مرزی منجر به جلوگیری از انزوای جغرافیایی شهر گناوه و افزایش مبادلات اقتصادی این شهر گردیده است. 2- بازار مرزی منجر به تثبیت جمعیت و جلوگیری از افزایش روند جمعیت گردیده است. 3- بازار مرزی منجر به ایجاد فرصت های شغلی جدید به منظور افزایش سطح اشتغال گردیده است. 4- بازار مرزی منجر به تقویت صنعت گردشگری در شهر گناوه گردیده است.

یکی از ویژگی های بنیادی فرایند شهرنشینی شتابان در ایران، گسترش و توسعه فیزیکی وکالبدی بدون برنامهء سکونتگاههای شهری است. ارزیابی روند جمعیت شهری کشورهای رو به رشددر طی50 سال گذشته نشان می دهد که این جمعیت به بیش از 7 برابرافزایش یافته و انتظار می رود درطی 20 سال آینده به حدود دو برابر افزایش یابد .درفضای جغرافیایی ایران نیز در طی 40 سال گذشته جمعیت شهری کشور 2/6 برابر شده است. دگرگونیهای جمعیتی به گونه های متفاوتی رشد وتوسعه فیزیکی سکونتگاههای شهری را بوجود آورده است این توسعه فیزیکی بر بستر محیط طبیعی در بسیاری از موارد منجر به تخریب اراضی کشاورزی شده است. در این پژوهش، مطالعات جغرافیایی نشان می دهد که میزان جمعت شهر بوکان از5307 نفر در سال 1335به151689نفردر سال 1385رسیده و بستر فیزیکی آن نیز در همین فاصله زمانی از 62هکتارمساحت به1825هکتار مساحت افزایش یافته است بنابراین بطور متوسط در هر سال به ازای2927نفر26/35هکتار مساحت افزایش یافته است. توسعه فیزیکی شهر بوکان منجر به تخریب اراضی کشاورزی از یک سو واز سوی دیگر کاهش سطوح کاربریهای مناسب نظیرآموزشی، بهداشتی، فضای سبز......را درپی داشته است. کلید واژه:توسعه فیزیکی،تخریب اراضی کشاورزی،بوکان،دوره زمانی1385-1335

راه ها در عصر حاضر از اجزاء مهم و زیر ساخت های اصلی زندگی نوین و توسعه کشورها به شمار می روند. در ایران بیش از 90 درصد حمل و نقل مسافر و کالا توسط جاده ها انجام می گیرد که روندی رو به رشد دارد. شهرهای زیادی در مسیر جاده ها قرار دارند . عبور یک جاده از میان یک شهر تاثیرات جغرافیایی و مادی گسترده ای بر مردم ، شهرها و مناطق هم جوار اعمال می کند که پیامدهای زیادی بر توسعه شهری این مناطق دارد. این پیامدها را می توان از سه دیدگاه اقتصادی ، اجتماعی و زیست محیطی که شاخص های اصلی پایداری توسعه هستند مورد ارزیابی قرار داد. 70 درصد انواع تصادفات در محدوده مناطق شهری و مسکونی اتفاق می افتد که مهمترین تاثیر منفی اجتماعی و اقتصادی جاده های عبوری از میان شهرهاست. هدف از این تحقیق شناخت و تحلیل آسیب های اجتماعی ، اقتصادی و زیست محیطی جاده های درون شهری و بررسی تاثیرات احداث کنارگذرها بر کاهش جنبه های ناپایداری توسعه شهری می باشد که به عنوان ، نمونه شهر قیدار مورد بررسی قرار گرفته است. شهر قیدار یکی از شهرهای استان زنجان است که ترافیک عبوری ، تاثیرات منفی زیادی برپایداری توسعه شهری آن اعمال می کند . بر مبنای یافته های این تحقیق که در آن از مدل هزینه – فایده استفاده شده است ؛ احداث کنارگذر این امکان را فراهم می کند که عوارض اجتماعی ، اقتصادی و زیست محیطی مسیرهای جاده ای واقع در درون شهر به حداقل ممکن کاهش یافته و با جلوگیری از تداخل ترافیک عبوری و شهری و بهبود شبکه ترافیکی منطقه ، شرایط پایداری و توسعه شهری فراهم آید .

با توجه به اهمیت آموزش در سطوح مختلف که زیربنای توسعه اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی هر کشوری می باشد و بعنوان یکی از مهمترین تأسیسات زیربنایی هر شهری محسوب می شود و از آنجایی که ویژگیهای فضایی و کالبدی واحدهای آموزشی به عنوان یکی از عوامل تأثیر گذار بر کیفیت یادگیری دانش آموزان شناخته شده است، لذا رعایت ضوابط و مقررات در جهت مکان یابی این مراکز امری ضروری میباشد. در این پژوهش سعی بر آن بوده است تا ضمن در نظر گرفتن معیارها و استانداردهای مربوط به فضاهای آموزش ابتدایی و مقایسه وضع موجود این فضاها با استانداردها، توزیع مناسب این کاربری را با توجه به کاربریهای سازگار و ناسازگار و نحوه دسترسی آنها مورد بررسی قرار داده و در نهایت با استفاده از gis مکانهای بهینه جهت احداث مدارس در آینده پیشنهاد شود. نتایج بدست آمده بیانگر این مطلب است که توزیع و آرایش فضایی مدارس ابتدایی شهر بوشهر از کیفیت نسبتا مناسبی برخوردار میباشد. همچنین مطالعات موجود نشان می دهد که از مهم ترین مشکلات دانش آموزان در شهر بوشهر مشکلات مربوط به همجواری نامناسب کاربری آموزشی با کاربری های ناسازگار میباشد، به گونه ای که حدود 34% از مراکز آموزش ابتدایی در مجاورت کاربریهای مزاحم شهری قرار گرفته اند. در پایان، برای جبران کمبود مراکز آموزش ابتدایی در شهر بوشهر 9 سایت پیشنهاد شده است.

یکی از معیارهای توسعه رفاه اجتماعی، بالا بودن سطح ایمنی جامعه و دسترسی مناسب شهروندان به زیرساخت های ایمنی در زمان بروز مخاطرات و بحران های شهری است. مکان یابی مطلوب مراکز امداد رسانی در کنار سایر کاربری ها می تواند یکی از عوامل مهم در پایداری عملکرد این گونه مراکز در زمان بروز مخاطره وافزایش ضریب ایمنی شهر ها به حساب آید. گسترش همه جانبه و پرشتاب شهر کرج بعنوان یک کلان شهر در دهه های اخیر و عدم امکان و فرصت کافی در سامان دهی بافت ها و فراهم سازی زیرساخت های مناسب باعث ایجاد پیامدهای نامطلوب و اثرگذار در توسعه فضای شهری و منطقه ای گردیده است. در پژوهش حاضر با توجه به تنوع ملاک های مکان یابی برای هریک از مراکزامدادرسانی و?نقش?های مختلف هر یک از آنها در هنگام وقوع حادثه، ایستگاه های آتش نشانی که از مهمترین مراکز در تأمین ایمنی شهر به شمارمی رود ، انتخاب شده است. سپس الگوی مکان یابی مراکز آتش نشانی بر اساس چهار معیار تأثیرگذار اصلی که به ترتیب اهمیت جمعیت، شبکه معابر، شعاع عملکرد و کاربری اراضی شهری می باشد و چهارده زیر معیار و شش گزینه طرح ریزی و بااستفاده از منطق فازی در چهار چوب تحلیل سلسله مراتبی و بهره گیری از ابزارهای تحلیل مکانی جهت دستیابی به الگوی توزیع و پراکنش بهینه این کاربری در سطح منطقه چهار کرج طرح ریزی گردید .سپس با وزن دهی و امتیاز بندی معیارها و گزینه ها، بهترین مکان ها و اولویت های بعدی برای احداث مراکز مشخص گردید.نتایج مطالعات نشان می دهد که مدیران شهری بهنگام مواجهه با تغییرات و توسعه آتی فضای شهری و تغییر ترتیب اهمیت معیارها قابلیت انتخاب گزینه مناسب و اولویت های بعدی راخواهند داشت.

چکیده: شهرها به ویژه کلان شهرها، کانون بیشترین ناهنجاری های رفتاری هستند؛ لذا دست یابی به یک راهبرد کارآمد مدیریت رفتار، از جمله مهم ترین وظایف مدیریت و برنامه ریزی شهری است. رابطه میان فضا و رفتار یا محیط و اجتماع، هم در علوم اجتماعی (زیبا یی شناسی، جامعه شناسی، روان شناسی و مدیریت) و هم در علوم محیطی (معماری، جغرافیا و شهرسازی) به پیدایش الگوهای نظری منجر شده که در مجموع راهنمای مناسبی برای تدوین یک مدل فضا محور در مدیریت رفتار شهری است؛ درون مایه نظریه های فوق این است که فضا باز تولید اجتماعی دارد؛ فضای شهری به طور اعم و سیمای شهری به طور اخص، باز نمود رفتاری پیدا می کند؛ بدین معنا که فضای موزون انسان را به رفتار موزون و فضای ناموزون انسان را به رفتار ناموزون هدایت می کند. دیدگاه فضایی در کلان شهر تهران تاکنون یا مستقیماً مورد توجه نبوده یا در حدی ناچیز مورد توجه قرار گرفته است. این پژوهش با هدف بازشناسی ارتباط و تأثیر فضا در رفتار براساس روش تحقیق تجربی (آزمایشی) در پارک های منتخب شهر تهران به عنوان نمونه موردی، مداخله فضایی برای سامان دهی سیمای شهری را به عنوان ابزار هدایت و مدیریت پایدار الگوهای رفتاری (فردی، جمعی) در کلان شهر تهران پیشنهاد می کند. روش انتخاب از میان پارک های سطح شهر تهران بر این اساس طرح شده است که جهت مقایسه دو نوع فضای فراغتی بوستان (یکی با ساختاری ساماندهی شده و دیگری با ساختاری نابه سامان) تنها فضا به عنوان یک عامل تأثیرگذار بر رفتار ایفای نقش کند و باقی عوامل تأثیرگذار چون فرهنگ، پایگاه اجتماعی و طبقه درآمدی برای بوستان های متناظر یکسان باشد و این امر از طریق انتخاب نمونه های موزون و ناموزون در یک ناحیه شهری (خرده تقسیمات منطقه شهری)امکان پذیر می باشد. جدایی گزینی اجتماعی- فضایی افراد در شهرها(نظریه اکولوژی اجتماعی: مکتب شیکاگو) باعث می شود که اشخاص با پایگاه های اجتماعی، درآمدی و فرهنگی یکسان در یک محدوده جغرافیایی گرد آمده و سکنی گزینند و هر چه این محدوده جغرافیایی کوچکتر در نظر گرفته شود همگنی افراد ساکن در آن بیشتر دیده خواهد شد. یافته ها از مقایسه ثبت رفتارها در بوستان های متناظر قلمستان و یاس در ناحیه 7 از منطقه 1 شهرداری تهران و بوستان های متناظر 15 خرداد و گلستانه در ناحیه 3 از منطقه 18 شهرداری تهران نشان می دهد که تأثیر فضای ناموزون در تولید رفتار ناهنجار به گونه ای کاملاً موثر با رابطه ای قوی بوده و فضای موزون نیز با رابطه ای ضعیف تر اما محسوس باعث هدایت رفتار بازدیدکنندگان از فضا به سوی رفتار هنجار خواهد بود. کلید واژگان : فضای شهری، فضای موزون، فضای ناموزون، رفتار شهری، رفتار فراغتی، پارک های شهری، منطقه 1 شهرداری تهران، منطقه 18 شهرداری تهران.

در سال های اخیر به علت رشد سریع شهرنشینی از یک طرف ونبود نظام مدون برنامه ریزی و مدیریت در شهر های کشور، خدمات شهری با مسائل و مشکلات بیشماری روبه رو شده اند. خدمات آموزشی از مهم ترین خدمات وتسهیلات شهری محسوب می شود که توزیع فضایی آن به لحاظ تاثیر مستقیم در آسایش خانواده ها، کاهش هزینه سفرهای درون شهری تناسب وانسجام فضاها ، زیبایی شهر و ... از حساسیت زیادی برخوردار است. در این راستا فضاهای آموزشی متوسطه در شهر زنجان مورد مطالعه قرار گرفته تا یک آسیب شناسی از وضع موجود مدارس وهمچنین ارزیابی وتحلیل ها صورت پذیرد. برای روشن کردن نارسایی های مختلف فضاهای آموزشی لازم بود این فضاها با توجه به شاخص های کاربری اراضی بررسی شوند. که حجم واطلاعات این چنین کاری با ابزار های ساده دشوار وغیر قابل بررسی ، و مستلزم صرف هزینه های زیاد می شد. لذا با استفاده از سیستم تحلیل گر gis و آنالیز تحلیل شبکه به بررسی سرانه های آموزشی در مدارس متوسطه و تعیین شعاع عملکردی مدارس در شهر زنجان و تعیین همجواری مدارس نسبت به سایر کاربری ها پرداخته شد. برای این کار لایه های مورد نظر تلفیق و نقشه ماتریس ظرفیت، سازگاری و نقشه کیفیت تهیه گردید و همچنین با استفاده از شاخص های تراکم جمعیت، تراکم خانوار، شبکه معابر، شعاع عملکردی مدارس متوسطه و نقشه ی کوتاه ترین مسیر دسترسی به مدارس متوسطه در شهر زنجان تهیه گردید . نتایج حاصله از آسیب شناسی و تحلیل نظام توزیع فضایی در مدارس متوسطه شهر زنجان نشان داد که این فضاها از توزیع فضایی موزونی برخوردار نبوده و تعدادی از دانش آموزان مناطق بافت جدید از شعاع دسترسی مناسب بی بهره اند . همچنین همجواری مدارس نیز مسئله ی اساسی می باشد چرا که بیش از 25 درصد مدارس به ویژه در منطقه ی مرکزی شهر در حریم کاربری های ناسازگار مکان گزینی شده اند. در رابطه با سرانه های آموزشی نیز 30 درصد مدارس حداقل سرانه ها ی تعیین شده را رعایت نکرده اند واین در ارتباط با سرانه ی کلاس درس بیشتر نمایان است.

چکیده این پژوهش ضمن بررسی توزیع جغرافیایی ارمنی ها، آشوری ها، زرتشتی ها و کلیمی ها در تهران به پیامدهای امنیت اجتماعی آن تاکید دارد. برای این منظور ابتدا طرح تحقیق و مباحث نظری مرتبط با موضوع مطرح شد و سپس ویژگی های جغرافیایی تهران و زمینه های تاریخی - اجتماعی اقلیت های دینی در ایران و تهران مورد بررسی قرار گرفت که معلوم شد وجود عناصر و مولفه های مشترک ملی، تاریخی و هویتی با کلیه اقوام و اقلیتهای دینی از جمله عواملی است که می تواند در شکل گیری هویت جمعی ایرانی نقش بی بدیلی ایفا نماید. تاریخ مشترک تمامی اقوام و اقلیتهای دینی تحت نام ملیت ایرانی، زبان پارسی که در عمق تمام اقوام ریشه دوانیده ، اسطوره های مشترک و قهرمانان و شخصیت های ملی مشترک و بالاخره هویت ایرانی از جمله عناصر پیوند دهنده ای هستند که همگرایی را ممکن و روند واگرایی را در مواجهه با این عناصر پیوند دهنده بسیار ارزشمند با مشکل روبه رو می سازد. بنابراین، مهم ترین فرصت در شرایط کنونی تأکید بر عناصر وحدت بخش مذکور با هدف مقابله جدی با روند قوم و مذهب گرایی می تواند مدنظر قرار بگیرد. الگوهای توزیع جغرافیایی اقلیت های دینی در تهران از زمان قاجار تا کنون در فصل چهارم ارائه شد و مشخص گردید در حال حاضر پراکنش جغرافیایی اقلیت های دینی در تهران از انتظام فضایی خاصی برخوردار نیست. یعنی در بعضی موارد به صورت جدایی گزینی اسکان یافته اند و زندگی می نمایند.و در موارد دیگر به صورت پراکنده در سطح شهر تهران سکونت دارند و علاوه بر این به مرور زمان، ضمن اینکه از حالت گتونشینی و جدایی گزینی خارج شدند، سکونتگاههای خود را از قسمت های جنوب شهر به سمت مناطق شمالی تهران منتقل نمودند. به رغم فراز و فرودهایی که اقلیت های دینی و رابطه آنها در طول تاریخ با حکومت داشته، از منظر امنیت اجتماعی ظرفیت های زیادی برای همگرایی آنها درتهران وجود دارد، که در صورت برنامه ریزی مناسب می توان این ظرفیت ها را از قوه به فعل تبدیل کرد و از فرصتهای آن برای تعمیق امنیت اجتماعی بهره جست. غالب پیروان اقلیت های دینی ساکن شهر تهران خود را جزء جامعه ملی ایرانی می دانند و جامعه اکثریت و حکومت نیز آنها را به عنوان بخشی از اجتماع ملی ایرانی پذیرفته است. بنابر این مشکل امنیتی از سوی پیروان اقلیت های دینی برای جامعه اکثریت و حکومت متصور نیست و از سوی حکومت و جامعه اکثریت نیز تهدیدی علیه پیروان اقلیت های دینی وجود ندارد . بطوریکه پیروان اقلیت های دینی بر اساس قانون اساسی آزادانه به امر اعتقادی و فعالیت های زندگی خود مشغول می باشند.

محققین و کارشناسان برنامه ریزی شهری همواره بر نقش ایدئولوژی بر خلق فضاهای شهری تاکید دارند و سهم قابل توجهی به این فضاها در رفتار و مضامین فرهنگی جامعه دارد. از این رو تناسبات میان محیط و الگوهای فکری جامعه همخوانی دارد. اما واقعیت امر آن است که علاوه بر تاثیر انسان بر محیط، فرم، شکل و کالبد محیط نیز تاثیرات فراوانی بر انسان و الگوهای رفتاری وی دارد. از این رو در این تحقیق سعی می شود تاثیرات محیط بر الگوهای رفتاری مورد بررسی قرار بگیرد. با این رویکرد که ساماندهی فضاهای کالبدی محیط می تواند تاثیر بسزایی در رفتار و منش افراد جامعه داشته باشد. موضوع این تحقیق با جامعه شناسی، روانشناسی، شهرسازی، طراحی و معماری همخوانی دارد. اما هدف از آن استفاده از علم جغرافیا و برنامه ریزی شهری است که سعی در حل تباینات و خلق عدالت فضایی در محیط زندگی افراد دارد. با این وجود به این موضوع سعی دارد با سنجش فرم کالبدی و استفاده از هفت معیار نفوذ پذیری، گوناگونی، خوانایی، تناسبات بصری، انعطاف پذیری، غنای حسی و رنگ تعلق محیط زندگی را بر خلق الگوهای رفتاری بررسی نماید. در همین راستا این پایان نامه بر پایه سوالات زیر به بررسی موضوع می پردازد: 1-آیا میان فرم فضا و الگوهای رفتاری رابطه وجود دارد؟ 2-آیا میان محیط کالبدی فضا و الگوهای رفتاری رابطه وجود دارد؟

یکی از بزرگترین دستاوردهای بشردر قرن بیستم بدون شک کشف قدرت اتم وفعل و انفعالات هسته ای و خواص شگفت انگیز پرتوها می باشد که تاثیری عمیق و ژرف درپیشرفت بشر داشته است . با این کشف ، اثرات پرتوها برطبیعت، محیط و موجودات زنده مورد مطالعه و تحقیق قرار گرفته و تاثیرات آن بر روی نسل بشر بررسی شده است . دراین تحقیقات، اثرات مثبت پرتوها برزندگی بشر اثبات شده است . مشخص شده است که پرتوهای رادیواکتیویته می تواند برانسان تاثیرات سوء مرگبار و برمحیط زیست داشته باشد . نظر به اینکه بشر نمی تواند از مزایای قدرت اتم چشم پوشی نماید، به فکر حفاظت از خود افتاد. خدمت پرتوهای یونیزان و عناصر رادیواکتیویته درعلم پزشکی ،به انسان به منظور جلوگیری از گسترش و تشخیص بیماری و افزایش طول عمر نیز غیر قابل انکار است . درپزشکی از عناصر رایواکتیویته و پرتوهای یونیزان درتشخیص ودرمان استفــاده می شود ، چرخه انسان و محیط آن و حفاظت ازاثرات سوء هردو ازاهمیت خاصی برخوردارمی باشد. روش: انجام دزیمتری محیطی و بررسیهای میدانی از مراکز پرتو تشخیصی مستقر در منطقهی 6 شهرداری تهران، روش جمعآوری اطلاعات و دادهها در این تحقیق میباشد. 107 مرکز ( 100 مرکز پرتو تشخیصی فعال میباشد.)، شامل رادیولوژی، رادیوتراپی، mri، سیتیاسکن، پزشکی هستهای، سنجش تراکم استخوان، رادیولوژی فک و دهان و صورت، امآرآی- سیتی- پزشکی هستهای مورد مطالعه قرار گرفتهاند. نتایج: این تحقیق میتواند، در مورد چگونگی فضای استقرار مرکز پرتو تشخیصی ، در ارتباط با رعایت معیارها و ضوابط مکانیابی، تصمیمگیرندگان را یاری داده و در مورد نحوه مکانیابی ،رعایت ضوابط و معیارها با استفاده از معیارهای همجواری، سازگاری، آسایش مورد استفاده قرار گیرد. همچنین در خصوص میزان پرتودهی و انتشار پرتوهای یونیزان در محیط با انجام دزیمتری محیطی اطلاعات و دادههای مستندی جمعآوری میشود، که با کمک این دادهها و بررسیهای میدانی نحوهی اقدامات حفاظت در برابر اشعه مورد بررسی قرار گرفته و تأثیرات آن بر استقرار فضایی و مکانی مورد تحقیق قرار میگیرد. یافتهها: در این تحقیق موقعیت جغرافیایی 107 مرکز پرتو تشخیصی مستقر در منطقه 6 شهرداری تهران با کمک دستگاه gps برداشت شد. حدود 500 نقطه مورد سنجش دزیمتری محیطی با دستگاه اسمارت یون برحسب میکروسیورت بر ساعت مورد اندازهگیری قرار گرفت . با بررسی میدانی انجام شده، اطلاعات و دادههای جمعآوری شده در جداول مربوطه درج و نسبت به تحلیل آنها اقدام شد ، مشخص گردید در تحلیل مکانی نحوهی استقرار فضایی مراکز پرتو تشخیصی معیارها و ضوابط موجود رعایت نشده ولی دزیمتری محیطی انجام شده حکایت از موثر بودن اقدامات انجام شده حفاظت در برابر اشعه دارد.

یکی از معیار های توسعه رفاه اجتماعی ، بالا بودن سطح ایمنی جامعه و دسترسی مناسب شهروندان به زیرساخت های ایمنی در زمان بروز مخاطرات و بحران های شهری است . فضاهای چند منظوره به عنوان مکان هایی مناسب درمواقع بحرانی که تمام شرایط و وضعیت های طبیعی به هم خورده، یکی از راهکارهای مناسب برای کم کردن میزان آسیب ها وخسارات می باشد. در این پژوهش با توجه به تراکم جمعیت و بافت های متفاوت و بعضاً فرسوده در منطقه 14 ضرورت مطالعه و ساخت چنین فضاهایی را لازم و با اهمیت می سازد بدین منظور با روش تحلیل سلسله مراتبی ahp به مکان یابی فضاهای چندمنظوره شهری پرداخته شده است .کاربری های فضای سبز، آموزشی ، بهداشتی و درمانی، ورزشی ، شبکه انتقال نیرو و شبکه دسترسی در این مکان یابی مورد ارزیابی قرار گرفته اند. با توجه به اهمیت هریک از این کاربری ها در مکان یابی فضاهای چند منظوره با روش ahp وزن دهی شده و در نهایت لایه ها همپوشانی شده اند و مکان های بهینه جهت ایجاد فضاهای چند منظوره مشخص شده اند. در نتیجه سه نقطه جهت احداث فضاهای چندمنظوره مشخص شده است که با بازدیدهای میدانی به اولویت بندی این نقاط مکان یابی شده پرداخته شده و اولویت اول به فضای سبز و ورزشی اختصاص یافته است. واژگان کلیدی : مکان یابی، فضای چند منظوره ، منطقه 14 تهران، روشahp

موضوع این پایان نامه ارزیابی عوامل تأثیر گذار بر جهات و الگوی توسعه فیزیکی شهر دهلران می باشد. در این پایان نامه عوامل تأثیر گذار بر جهات و الگوی توسعه فیزیکی شهر دهلران (طبیعی و انسانی) ارزیابی و مهمترین عوامل تأثیر گذار بر توسعه فیزیکی این شهر شناسایی شد، همچنین مطالعه الگوی شکل شهر و جهت توسعه آینده شهر نیز مورد بررسی قرار گرفت. میزان جوابگویی زمین های شهر برای جمعیت 10 سال آینده از دیگر موضوعاتی بود که در این پایان نامه بررسی شد. با توجه به ماهیت، روش پژوهش در این تحقیق از نوع توصیفی – تحلیلی بوده که جمع آوری داده ها با استفاده از روش کتابخانه ای و میدانی که متداول ترین روش ها در پژوهش های عملی می باشد صورت گرفت. در این تحقیق ابتدا با بررسی های میدانی و استفاده از نقشه های موجود در این زمینه موقعیت دقیق شهر دهلران مشخص شد و در مرحله بعد عوامل تأثیر گذار برتوسعه ی فیزیکی آن مشخص شد.نتایج حاصل از بررسی ها نشان می دهد توپوگرافی از میان عوامل طبیعی و اراضی زراعی ازمیان عوامل غیر طبیعی مهمترین عوامل تاثیر گذار بر توسعه فیزیکی شهر می باشند.همچنین مشخص شد که جهت آینده شهر به طرف شرق و الگوی آن به صورت خطی می باشد.همچنین با توجه به پیش بینی های جمعیتی برای 10 سال آینده شهر دهلران و با توجه به میزان زمین های موجود در حریم شهر و میزان سرانه زمین برای هر نفر، مشخص شد که این زمین ها جوابگوی رشد جمعیت شهر دهلران در 10 سال آینده خواهند بود

توسعه فیزیکی و کالبدی شهر قزوین از ابتدای پیدایش هسته اولیه شهر در دوره های تاریخی قبل از اسلام و بعد از اسلام تا دوره های حکومت پهلوی رشدی آرام، موزون و متعادل داشته است، اما از دهه 1340 به بعد شهر رشد کالبدی شتابان و ناموزونی را پیدا کرده و در نتیجه آثار و پیامدهای نامطلوبی را از نظر مسائل اقتصادی، اجتماعی، به دنبال آورده است. رشد سریع جمعیت شهر قزوین ناشی از مهاجرت روستائیان به شهر و رشد طبیعی جمعیت می باشد که خود باعث افزایش تقاضا برای زمین و مسکن و در نتیجه توسعه بی رویه شهر شده است، که پیامد آن اضافه شدن محلات جدید و ادغام روستاهای اطراف با شهر می باشد. هدف این پایان نامه تحلیل روند توسعه شهر قزوین در دوره های مختلف خصوصاً از سال 45 تا 85 با توجه به فعالیت هایی که تعاونی های مسکن در این دوره داشته اند، می باشد. به نظر می رسد احداث شهر صنعتی البرز قزوین که احداث آن به سال های 1345 تا 1350 برمی گردد و ایجاد کارخانجات و مراکز کارگاهی، خود موجب جهشی در تحولات جمعیتی شهر قزوین شده و از طرفی در دو دهه اخیر واگذاری اراضی شمال شهر برای ساخت و سازها توسط تعاونی های مسکن خود نیز موجب تسریع روند توسعه فیزیکی شهر شده است. به دلیل وجود محدودیت های توسعه در شرق، جنوب، غرب قزوین ما شاهد گسترش شهر همچنان به سمت شمال هستیم که خود نیز موجب نوعی ناموزونی در توسعه قزوین شده، طوری که با استفاده از فرمول آنتروپی شانون ما به این نتیجه رسیدیم که توسعه فیزیکی شهر قزوین توسعه بی قواره و اسپرال می باشد. روش بررسی در این تحقیق توصیفی- تحلیلی است و همچنین از مطالعه کتابخانه ای و بررسی اسناد و مدارک موجود در طرح جامعه قزوین استفاده شده در مورد اطلاعات مربوط به تعاونی های مسکن مطالعات میدانی و مصاحبه با کارشناسان مربوطه صورت گرفته است. نتیجه تحقیق حاضر نشان می دهد که بهترین راه برای جلوگیری از توسعه ناموزون و افقی شهر قزوین توسعه عمودی شهر می باشد و همچنین از طریق احیا و بازسازی بافت فرسوده موجود در شهر می توان زمینه اسکان 100000 نفری را فراهم کرد، که از طریق فرمول رگرسیون خطی پیش بینی شده تا سال 1400 به جمعیت قزوین اضافه خواهد شد.

اسکان غیررسمی پدیده ای غیرقابل اجتناب است که در پی رشد بی رویه شهرنشینی و مهاجرت های فزاینده روستایی در شهرهای جهان سوم خصوصاً در شهرهای ایران ظهور و بسط یافته است. بنابراین از یکسو در اثر بیشتر شدن رشد شتابان جمعیت شهری کشور نسبت به امکانات و خدمات شهری مطلوب، همراه با عدم وجود برنامه ریزی صحیح همواره موجب ناهمگونی و عدم تعادل در توزیع امکانات و خدمات مورد نیاز در سطح شهرها گردیده است. از سوی دیگر برآورده شدن نیاز مسکن مهاجران نیز سبب گسترش اسکان غیررسمی شده است.افزایش بی رویه جمعیت شهرها به ویژه نخست شهرهای کشورهای در حال توسعه ناشی از رشد طبیعی و مهاجرت، باعث ایجاد پدیده اسکان غیررسمی شده که این پدیده معضلات کالبدی، اقتصادی واجتماعی فراوانی را در این شهرها بوجود آورده است. یکی از نمونه های بارز آن شکل گیری اسکان غیررسمی در حومه های متصل به شهر تهران و ادغام آنها بصورت یک منطقه جدید شهرداری است که سبب ایجاد منطقه19 شهرداری تهران شده است. در حال حاضر نیز این منطقه به علت موقعیت خاص جغرافیایی- استقرار در جوار حریم شهر به عنوان حوزه ورودی جنوب غربی شهرتهران، استقرار مراکز انبارداری و انبارهای ضایعات، اراضی متروکه و مخروبه، کوره های آجرپزی وغیره در آن، وجود شبکه های بزرگراهی مهم در داخل و اطراف آن و فرصتهای بی بدیل توسعه- توانسته است جاذب جمعیت زیادی از شهرها و روستاهای استانهای مختلف کشور و حتی مهاجرین از کشور همسایه (افغانستان) باشد. برخی از این مهاجران که به دلیل وضعیت نامناسب اقتصادی خود توانایی سکونت بصورت رسمی را نداشته اند در حاشیه جنوبی شهر تهران در ناحیه3 منطقه19، اطراف محله های اسماعیل آباد و دولت خواه و عمدتاً در خانه های کارگری واقع در کوره های آجرپزی بصورت غیررسمی ساکن شده اند. از آنجایی که تحقیق علمی خاصی در مورد اسکان غیررسمی در منطقه 19 شهرداری تهران انجام نگردیده است. انجام این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی مبتنی بر مطالعات میدانی و تکمیل پرسشنامه در 17 سکونتگاه غیررسمی ناحیه 3 در دو سطح توصیفی و استنباطی با استفاده از نرم افزار spss مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفته است. نتایج تحقیق نشان می دهد که عدم توجه به توسعه روستایی و کیفیت وضع زندگی در محلات فقیرنشین شهری در برنامه ریزی های کلان کشور، سبب شده تا سیل عظیمی از مهاجرین درجستجوی کار ودرآمد بیشتر به حاشیه جنوبی شهرتهران(منطقه19) مهاجرت نمایند. بنابراین راه حل این مسئله توجه به مناطق روستایی، برنامه ریزی صحیح جهت ایجاد تعادل بین نواحی شهری و روستایی کشور، توانمندسازی محلات فقیرنشین شهری و استفاده از پتانسیل مشارکت پذیری ساکنان جهت ساماندهی و بهسازی مشارکتی سکونتگاه های غیررسمی است.تحقیق حاضر مشتمل بر 5 فصل است : در فصل اول به چارچوب کلی طرح تحقیق و واژگان کلیدی پرداخته شده است. فصل دوم به مبانی نظری اختصاص دارد. در فصل سوم به شناخت و بررسی اجمالی ویژگی های محیطی- اکولوژیکی، اجتماعی- اقتصادی وکالبدی- فضایی منطقه19 شهرداری تهران می پردازیم. فصل چهارم به یافته های پژوهش میدانی اختصاص یافته و به بررسی علل پیدایش اسکان غیررسمی در ناحیه3 منطقه19 شهرداری تهران و ارائه راهکارهای مناسب جهت رفع مشکلات موجود در سکونتگاه های غیررسمی این منطقه پرداخته می شود. در فصل پنجم پس از آزمون فرضیات تحقیق و نتیجه گیری، پیشنهادهای اجرایی در خصوص جلوگیری از تداوم روند فعلی، ساماندهی و عوامل موثر بر آن و بهسازی مشارکتی و توانمندسازی وضعیت موجود ارائه می گردد.

چکیده در سال های اخیربا رشد سریع شهرهای بزرگ کشورهای درحال توسعه، ظهور مسائل مربوط به کمبود واحدهای مسکونی، بالا بودن میزان بیکاری، افزایش جرم وجنایت و آلودگی های زیست محیطی در شهرهای بزرگ و... عده ای از محققان پیشنهاد کرده اند برنامه ریزی های توسعه براساس تاکید بر پویایی شهرهای کوچک تهیه شود. همچنین یکی از راهبردهای توسعه روستایی توجه به نقش شهرهای کوچک و تاثیر آندر توسعه روستاهای حوزه نفوذ است. بنابراین توسعه و تقویت شهرها ی کوچک علاوه بر این که جزء اهداف تمرکز زدایی بوده و توسعه ناحیه ای را نیز درپی خواهد داشت. از سوی دیگربا خدمات رسانی به روستاهای حوزه نفوذ بـاعث حفظ روابط ارگـانیک بین شهر و روستا و ثبات جمعیت روستایی و بـالطبع کـاهش مشکلات شهرهـای بزرگ می شوند. براین اساس، ایجاد و توسعه شهرهای کوچک، همواره به عنوان یکی از سیاست های عمده در امربرنامه ریزی کشورهای درحال توسعه مدنظر بوده است. از اینرو در کشورنیز توسعه شهرهای کوچک از طریق اجرای سیاست تبدیل مراکز بخش و روستاهای بیش از 10 هزار نفر جمعیت به شهر، یکی از مهمترین اقداماتی بوده که با هدف بهبود کیفیت و استانداردهای زندگی در نواحی روستایی، تمرکز زدایی جمعیت از شهرهای بزرگ ، تعادل بخشی به نظام اسکان جمعیت در ناحیه، ایجاد یک نظام کامل سلسله مراتبی از سکونتگاه ها ، جذب مهاجران بیکار روستایی و کاهش مهاجرت به شهرهای بزرگ انجام گرفته است. بر این اساس هدف از پژوهش حاضر بررسیو ارزیابی تاثیرات شهرهای کوچک برروی نواحی روستایی و همچنین ارزیابی نقش این شهرها درنظام ناحیه ای شهرستان بابلاست. تا مشخص شود که این شهرها تاچه اندازه در ایفای نقش خود در منطقه و نیز روستاهای پیرامونی موفق بوده ند. چون عدم شناخت توانایی شهرهای کوچک در ارائه خدمات به روستاهای پیرامونی و جذب جمعیت می تواند مشکلات فراوانی را هم برای این شهرها و هم برای روستاهای حوزه نفوذ آنها ایجاد نماید. بنابراین لازم است تا قبل از هرگونه تصمیم گیری در ارتباط با ایجاد شهرهای جدید، این مراکز از جهات مختلف مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرند. نتایج این پژوهش نشان می دهد که استقرار شهرهای کوچک شهرستان بابل بیشتر متأثراز عوامل محیطی است و همچنین نتایج بدست آمده ازتحلیل تاکسونومی در بررسی سطح توسعه یافتگی روستاهای حوزه نفوذ شهرهای کوچک، حاکی از ناتوانی این شهرها در ارائه وبسط خدمات و کارکردها به درون نقاط پیرامونی خود است. نتایج حاصل از ضریب کشش پذیری برای شهرهای کوچک نشان دهنده ناتوانی این شهرها در جذب و ثبیت جمعیت دارد در بررسی تعادل فضایی جمعیت شهری در شهرستان بابل، نتایج با توجه به ضریب آنتروپی حاکی از عدم تعادل جمعیت شهری در شهرستان می باشد. نتیجه بررسی ها و محاسبه موردی ضریب مکانی، برای شهرهای کوچک شهرستان بابل، نشان می دهد که در بخش کشاورزی، صنعت و خدمات همه شهرها دارای شرایط غیر پایه ای هستند.

مشکلات بافت های فرسوده در شهرهای بزرگ همواره یکی از دغدغه های مردم و مدیران شهری بوده است. زیرا سکونت در این نوع بافت های شهری بازدهی مطلوب را ندارند. بر این اساس یکی از ضرورت های مهم شهر و شهرنشینی عصر حاضر ساماندهی این بافت های شهری است. محله لاله زار به دلیل قدمت زیاد از جمله بافت های فرسوده شهری به شمار می رود و به علت کمبود امکانات، خدمات و تجهیزات شهری در این محله از یک طرف، و نفوذ کاربری های تجاری و فرامنطقه ای از طرف دیگر، بخش زیادی از واحدهای مسکونی به خصوص در لبه های محدوده تبدیل به واحدهای تجاری، انبار و کارگاه و سکونتگاه کارگران این واحدها شده است. هدف پژوهش حاضر این است تا نگرش ساکنین ناحیه لاله زار را در مورد نقش ساماندهی بافت فرسوده از نظر تناسب ظرفیت کالبدی محله با نیازهای ساکنین بسنجد و در گام بعدی ضمن سنجش میزان توانایی و تمایل ساکنین ناحیه لاله زار به منظور ساماندهی بافت فرسوده آن، نقش عوامل اجتماعی، اقتصادی و کالبدی موثر بر مشارکت در ساماندهی بافت فرسوده محله لاله زار را شناسایی نماید. به منظور انجام پژوهش از پرسش نامه و نرم افزارهای آماری شامل excle و spss استفاده گردید. نتایج پژوهش نشان می دهد که جامعه آماری مورد مطالعه از نظر وضعیت دسترسی به تسهیلات زیربنایی پایین تر از حد مطلوب قرار دارند. با استفاده از آزمون مقایسه میانگین نظرات جامعه مورد مطالعه در مورد وضعیت دسترسی آن ها به تجهیزات کالبدی مورد نیاز در سطح ناحیه در قبل و بعد از ساماندهی بافت فرسوده مشخص گردید که ساکنین محله مقتقدند که ساماندهی می تواند وضعیت آن ها از این نظر بهبود بخشد. هم چنین، عوامل اقتصادی، کالبدی و اجتماعی بیشترین نقش را در مشارکت ساکنین در ساماندهی بافت های فرسوده ایفا می کنند، و از نظر آماری رابطه معناداری میان عوامل فوق و میزان مشارکت در ساماندهی بافت فرسوده وجود دارد. مطالعات نشان داد که اگر چه جامعه آماری نمونه به مشارکت در ساماندهی بافت های فرسوده تمایل دارند، با این وجود، به دلیل ساختارهای اقتصادی و اجتماعی جامعه نمونه، توانایی مشارکت آن ها از نظر فنی، مالی، فیزیکی و فکری پایین است.

پژوهش حاضر با هدف امکان سنجی مشارکت شهروندان در مدیریت شهری ایلام و براساس یافته ها ونتایج یک بررسی میدانی از شهروندان شهر ایلام تهیه شده است روش جمع آوری اطلاعات برمبنای کتابخانه ای، اسنادی ونیز میدانی (پرسشنامه) و نوع تحقیق کاربردی- توصیفی می باشد و با نمونه گیری از روش کوکران با تعدادنمونه 350 نفر بوده است و برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از نرم افزار spss استفاده شده است وروشهای آماری مورد استفاده به آزمون فرضیات اقدام نموده ایم در نهایت در این پژوهش نتایج زیر بدست آمده است که 1- مدیریت شهری ایلام بستر لازم را برای مشارکت شهروندان فراهم ننموده است 2- در ارزیابی روحیه مشارکت پذیری و مشارکت جویی شهروندان ایلامی این پتانسیل موجود می باشد و مطالعات بدست آمده نشان می دهد که بیشترین میزان مشارکت شهروندان در حفظ ونگهداری فضاهای سبز و پارکها،مشارکت درتشکل های مردمی،وفعالیت های داوطلبانه وکمترین میزان مشارکت مربوط به شرکت در جلسات تصمیم گیری برای حل مشکلات شهری که آن هم ناشی از عدم وجود این چنین مراکز یا برنامه ها می باشد3 -هرچه میزان رضایتمندی افراد از خدمات رسانی مدیریت شهری بیشتر باشد میزان مشارکت شهروندان افزایش می یابد ودر پایان به ارائه راهکار وپیشنهادات پرداخته ایم.

چکیده ازآغازروند صنعتی شدن کشور،تهران با دارا بودن تقریبی 1/3 صنایع ،مهم ترین قطب صنعتی کشوربوده وبا وجود خط مشی های تمرکززدایی صنعتی که ازسال 1346به بعد آغاز گردید وهمچنین قانون ممنوعیت احداث صنایع در شعاع 120 کیلومتری تهران، موجبات کاهش تدریجی استقرارصنایع درتهران فراهم آمد .امادرعوض به انتقال تمرکز صنعتی به نواحی اطراف وظهور محورهای صنعتی پیرامونی درامتداد جاده های ارتباطی و اصلی در اتصال به تهران انجامیده است. ازجمله مناطق شهری تهران که فعالیتهای صنعتی درآن نسبت به دیگرمناطق گسترش بیشتری یافت ،منطقه21 شهرداری تهران بود. این محدوده شهری ازدهه 1360 تاکنون از اولین طرح جامع شهر تهران به عنوان پهنه اصلی استقرارکارخانجات صنعتی وفعالیتهای وابسته درنظر گرفته شده است.براساس مطالعات طرح جامع شهرتهران 2/81درصدازکاربریهای این منطقه کاربریهای فرامنطقه ای اند. همچنین50 درصدکاربریهای این منطقه به کاربریهای صنعتی،کارگاهی،انبارداری، نظامی وحمل ونقل اختصاص یافته است. رویکردغالب درشکل گیری نقاط مسکونی منطقه که عمدتابعد از ایجاد صنایع شکل گرفته اند، تامین مسکن جهت سکونت پرسنل برخی ازادارات ونهادهای دولتی وخصوصی بوده است ودرهنگام ایجاد آنهاکوچکترین توجهی به تامین سرانه ها ی خدماتی،آموزشی،بهداشتی ،درمانی و...نشده است.آنچه که ضرورت ارزیابی استقرارفضایی این کاربریهارامطرح می سازد ، همجواری کاربریهای صنعتی باکاربریهای مسکونی است که مشکلات بسیاری از جمله محدودیت دسترسی ها،آلودگی صوتی وترافیک را ایجادنموده است.شهرک های مسکونی واقع درمنطقه،نمای توسعه فیزیکی شهری غیرمتصل و بدون برنامه راهبردی درشهرتهران هستند. پایان نامه حاضرکه از5فصل تشکیل شده تلاشی در جهت شناسایی وتعیین مشکلات ناشی از همجواری مناطق صنعتی وسکونت گاه های شهری وارائه راه حل هایی اجرایی درجهت رسیدن به توسعه پایدار شهری است. بررسی حوزه های صنعتی نمونه مویدآن است که بیشترین درصدکاربری هابه رشته صنایع ماشین آلات تجهیزات و ابزار (1/58درصد)اختصاص داردواز لحاظ درصد شاغلین نیز این رشته در ردیف اول قرار گرفته است.بعدازآن صنایع نساجی ، چرم وپوشاک با نسبت 3/15درصد سطح صنعتی درردیف دوم و صنایع شیمیایی با8/10درصدسطح صنعتی درردیف سوم قرار دارد. درنظرسنجی هایی که درسطح منطقه انجام شد مشکلات محیط زیستی به عنوان شاخص ترین مشکل ایجاد شده در پی همجواری صنایع ونقاط مسکونی مطرح گردیدهمچنین آلودگی صوتی،دفع غیربهداشتی پسماندهای تولیدی ، پساب تولیدی توسط کارخانجات و ایجادگره های ترافیکی وافزایش تصادفات از جمله مسائلی بود که شهروندان امتیازمنفی بالاتری برای آن عنوان نموده اند.از اثرات مثبت حضور صنایع درمنطقه به ایجاد شبکه حمل ونقل عمومی،افزایش خدمات رسانی وایجاد اشتغال وکاهش بیکاری در منطقه عنوان گردید.با توجه به بررسی های انجام شده مشخص گردید از بین دیدگاههای عمده نحوه نگرش به استقرار صنایع ، بهترین دیدگاه که با شرایط این منطقه نیز سازگارتراست دیدگاه گزینش صنایع است که خواستار تلفیق صنعت وشهر بر اساس برنامه ریزی وساماندهی بهینه به منظور ایجاد سازگاری میان صنعت وشهردرراستای توسعه پایداروهمه جانبه است.92درصدپرسش شوندگان به این مسئله اعتقاددارندکه درصورت رعایت موازین قانونی ، آلودگیهای صنایع کاهش یافته وامکان هم زیستی متقابل وتعامل صنعت وسکونت در کنار یکدیگر خواهد بود . حال که این تفکردرمیان شهروندان محدوده وجودداردوازطرفی صاحبان صنایع نیز گزینه انتقال صنایع را به بیرون از منطقه با توجه به هزینه بر بودن وعدم حمایت دولت امری مردود تلقی می نمایند،مدیران شهری می توانند با بکار گیری بیشتر اهرم های قانونی وبهره گیری از هم دلی شهروندان تعارضات موجود را کاهش داده وامکان هم زیستی متقابل را فراهم آورند.

وضعیت فضایی-کالبدی شهرهای کشور ایران به واسطه ی بارگذاری های بدون برنامه در زمینه های جمعیت و فعالیت دچار مشکلاتی است که مقدمه ی بهبود آن انجام مطالعات و تهیه طرح های توسعه شهری است. برای این منظور بررسی «چارچوب نظری و محتوایی» طرح های شهری در ایران که وسیله ی قانونی و اجرایی تعادل بخشی و توسعه فضاهای شهری است، ضروری است. هدف کلان این مطالعه، بررسی و تحلیل چارچوب نظری و محتوایی و انتخاب بهترین روش در تهیه طرح های توسعه شهری در ایران به منظور مدیریت و زندگی مطلوب شهری است. این رساله با بهره گیری از روش کیفی و شیوه ی تحلیل محتوا نشان می دهد طرح های توسعه شهری در ایران براساس روش شناسی پوزیتیویستی(اثبات گرایی)تهیه می شوند. الگوی سنتی تهیه طرح در این روش شناسی، الگوی جامع-تفصیلی است. این الگو یک مدل خطی است که از شناخت شروع شده و بعد از انجام استنتاج به ارائه طرح ختم می شود. در این الگو، وضعیت کالبدی و کاربری زمین در شهرها در قالب نقشه هایی به صورت کامل و قطعی تصویر و پیشنهاد می شود. طرح های تهیه شده با این روش عمدتاً تحقق نیافته و لذا در این خصوص باید مطالعات لازم انجام تا ضمن شناخت آسیب های این روش شناسی، تغییرات لازم برای رفع آسیب ها و افزایش تحقق پذیری طرح های توسعه شهری ایجاد شود. طرح های شهری در ایران موفق نبوده که علت عمده ی آن بی توجهی به واقعیت های شهرها و عدم توجه کافی به توان اجرایی شهرداری و دیگر نهادهای دولتی، عدم توجه به مشارکت های مردمی و تحمیل پروژه ها و وظایفی خارج از توان آن ها است. این نحوه ی برنامه ریزی شهروندان و مدیریت شهری را با مشکلات زیادی مواجه نموده است. در این رساله ضمن بررسی روش شناسی تهیه طرح های توسعه شهری، روش مشخص در تهیه این طرح ها به منظور افزایش تحقق پذیری و کاهش مشکلات مردم و مدیریت شهری بیان شده است که تلفیقی از رویکردهای شناخته شده و پیشنهادی و مبتنی بر طراحی دقیق شبکه معابر شهری، جانمایی قطعی کاربری ها ی فضای سبز و آموزشی با عملکرد محله ای؛ پهنه بندی سایر کاربری ها به ویژه با عملکرد فرامحله ای، و تهیه طرح های موضعی و موضوعی به ترتیب برای بافت های ویژه و موضوعات خاص و یا نیازمند جامع نگری است. علاوه بر تغییر در روش شناسی طرح های توسعه شهری لازم است اقدامات دیگری به شرح زیر در روند کلی برنامه ریزی شهری و تهیه طرح ها در کشور صورت پذیرد: 1. تهیه قانون جامع شهرسازی در راستای پرداختن شورای عالی شهرسازی و معماری کشور به طرح های ملی و منطقه ای و واگذاری کلیه مراحل تهیه، بررسی و تصویب طرح های محلی به نهادهای محلی و استانی در راستای تحقق مدیریت واحد شهری و افزایش مشارکت های محلی و مردمی. 2. تهیه قانون جامع زمین در راستای حل تعارضات منافع عمومی و حقوق اختصاصی و تحقق طرح های توسعه شهری.

هرگونه مداخله در بافتهای زنده شهری بدون مشارکت ساکنان بی نتیجه و ناپایدار است. جریان توسعه محله تنها زمانی به فرایندی پایدار تبدیل می شود که افراد خود می خواهند و اراده می کنند. بدیهی است که در یک جامعه محلی توسعه نیافته به ویژه از لحاظ اجتماعی، توانمندکردن مردم محلی برای مشارکت در فرایند بهسازی و نوسازی و نهایتا مدیریت و رهبری این فرآیند امری حیاتی و دشوار به شمار می رود. چرا که به ندرت دیده می شود که در جوامع محروم، افراد به صورت خودجوش اقدام به تشکیل گروه نمایند و در جهت توانمندی گروهی و افزایش قدرت اجتماعی خود اقدام کنند. همچنین شرایط اجتماعی کنونی شرایط مطلوبی برای بهره گیری از مشارکت نیست و بسترسازی برای ایجاد زمینه های تعامل و افزایش مشارکت پذیری مردم برای توانمندسازی اجتماعات محلی ضروری به نظر می رسد و در این راستا نهادهای مردمی و محلی باید بتوانند برای فعال کردن مشارکت مردم،با عملکرد مناسب و بهینه ، اعتمادسازی کنند، همراه آنها پیش برود و به تدریج به گروه سازی روی بیاورد. به همین منظور در این پژوهش به عنوان نمونه در محله آیت الله دستغیب واقع در منطقه 9 شهرداری تهران اقدام به بررسی نقش نهادهای مردمی و محلی بر روی مشارکت گروهی ساکنین در بهسازی و نوسازی پرداخته شد است.و امید است که گامی ارزشمند در راستای هدف نهایی این کار علمی و تحقیقاتی برداشته شود.و نتایج بدست آمده از سطح کوچک محله ،قابل تعمیم به سایر نواحی مشابه باشد.

با توجه به دیدگاه های مدیریت آمایش سرزمین و در دستیابی به استراتژی های توسعه، مکان یابی برای تجمیع و استقرار واحدهای صنعتی امری ضروری است. در این ارتباط سیستم اطلاعات جغرافیایی به عنوان ابزار مدیریت اطلاعات مکانی قادر است ضمن گزینش مکان مناسب در رفع مشکلات و پیچیدگی های تعیین مکان بسیار سودمند باشد. توابع تلفیقی از انواع توابع تجزیه و تحلیل مکانی در gisهستند که امکان انتخاب مکان بهینه را با استفاده از نقشه های ورودی و از طریق عملگرهای تلفیقی مانند بولین، همپوشانی شاخص و منطق فازی فراهم می نمایند و تعیین تابع تلفیقی مناسب در طراحی و مکان یابی بهینه شهرک های صنعتی ضروری است. در این پژوهش برای مکان یابی از روش تصمیم گیری چند معیاره (mcdm) استفاده شده است. در این پژوهش ابتدا معیارهای موثر در مکان یابی را گزینش شده و پس از تهیه لایه های اطلاعاتی مربوطه و آماده سازی آنها در محیط gis مورد بهره برداری قرار گرفته است. در ادامه با تعیین وزن معیار ها، برای هر یک از معیارها نقشه های وزن دار تهیه می شود و در مرحله آخر نیز با همپوشانی نقشه های وزن دار، مناطق بهینه جهت استقرار شهرک های صنعتی تعیین شده است. در این پژوهش معیار سطح توسعه بیشترین و آب و هوا کمترین وزن (اهمیت) را گرفته اند و همچنین با تقسیم بندی مکان های استقرار شهرک های صنعتی در پنج اولویت از مناسب ترین تا نامناسب ترین، مکان های با اولویت سوم، چهارم، دوم، اول و پنجم به ترتیب بیشترین تا کمترین تعداد مکان دارای اولویت را به خود اختصاص داده اند. مساحت مناطق اولویت دار از کمتر از 0.01 تا 1103 کیلومتر مربع هستند. با توجه به اینکه تعداد مکان های با اولویت اول و دوم در 741 مکان با مساحتی بالغ بر 8285 کیلومتر مربع از کل استان (38.21 درصد) را شامل می شوند، این استان از نظر مکان های مناسب جهت استقرار شهرک های صنعتی در وضعیت مطلوبی قرار دارد. همچنین در استان زنجان به نسبت مساحت هر شهرستان، شهرستان خرمدره با 65.3 درصد، زنجان با 53.9 درصد، ابهر با 36.9 درصد، خدابنده با 35.4 درصد، ماهنشان و ایجرود با 28.7 درصد و طارم با 13 درصد در برخورداری از مکان های مناسب جهت استقرار شهرک های صنعتی به ترتیب در بهترین تا بدترین وضعیت قرار دارند. همچنین بر اساس نتایج بدست آمده و استقرار تنها 4 شهرک های صنعتی از 13 شهرک صنعتی استان زنجان در مکان های با اولویت اول و دوم و استقرار 4 شهرک صنعتی در مکان های با اولویت چهارم و حتی استقرار یک شهرک صنهتی در مکان های با اولویت آخر (پنجم)، مکان یابی شهرک های صنعتی استان زنجان از مطلوبیت برخوردار نبوده است.

صنعت به عنوان قوه محرکه توسعه اقتصادی یک کشور محسوب می شود و به نقل از گونارمیردال حجم صنعت و صنایع ماشینی در هر جامعه معرف بالابودن سطح تولید است و منجر به افزایش رشد اقتصادی جامعه خواهد شد.موقعیت فعلی صنعت و پراکندگی آن در سطح جهان باعث ایجاد شکاف اجتماعی، اقتصادی و سیاسی میان جوامع بین المللی گردیده وتفاوت های فاحشی میان سهم ارزش افزوده کشورهای توسعه یافته با ارزش افزوده کشورهای درحال توسعه وجود دارد.جدا از این مسئله ،رشد صنعت و تولید ارزش افزوده صنعتی در کشورهای در حال توسعه از جمله ایران منجر به تمرکز شدید صنایع و ارزش افزوده ناشی از آن در شهرهای بزرگ، پایداری این شهرها و ناپایداری شهرهای کوچک اندام کشور گردیده است و روز به روز شکاف این شهرها بیشتر می شود. در این پژوهش مکانسیم های موثر در گردش سرمایه در شهرک صنعتی خادم القرآنی شهر بروجن و میزان ارزش افزوده ناشی از تولید صنعتی و میل جغرافیایی آن مورد بررسی قرار گرفته است .این پژوهش به روش توصیفی ـ تحلیلی وبا بهره گیری از مطالعات اقتصادی وجغرافیایی و انجام پژوهش های میدانی مصاحبه و پرسشنامه از صاحبان صنایع و مدیران سرمایه انجام گرفته است. نتایج مطالعات انجام شده نشان می دهد که با وجود همجواری نزدیک به شهر بروجن ، این شهرک نتوانسته نقش عمده ایی در توسعه اقتصادی،اجتماعی ،کالبدی و رفاهی شهر داشته باشد وحجم وسیع ارزش افزوده صنعتی به خارج از منطقه انتقال می یابد. از سوی دیگر سهم شهر بروجن تامین نیروی انسانی ماهر و غیر ماهر در روند اقتصادتولیدی شهرک است .در همین ارتباط اشتغال 1901نفر ازجمع کارکنان این شهرک را به عهده دارد.همچنین نشان داده شد که نیمی از صاحبان سرمایه در شهر بروجن ساکن هستند اما رغبت چندانی به سرمایه گذاری در شهر بروجن ندارند.اندازه شهر،عدم توانایی شهر در تامین مواد اولیه ،بازار فروش و ارائه خدمات اداری،تجاری وبانکی مناسب ازجمله علل سهم بری اندک شهر بروجن از ارزش افزوده و میل جغرافیایی ارزش افزوده به دو مادر شهر ایران ،اصفهان و تهران می باشد.

تحقیقات نشان می دهد پارکها یکی از مهمترین فضاهای فراغتی در شهرهای مختلف هستند و در ابعاد مختلف زیست محیطی، زیبایی شناختی، کالبدی، اقتصادی، اجتماعی و فراغتی بر محیط شهری تاثیر می گذارند. مردم بصورت اجتماعات مختلف فراغتی شامل فردی، خانوادگی و دوستان و همسالان به پارک می روند. عوامل مختلفی در دو گروه کلی فردی و محیطی بر شکل گیری این اجتماعات و فراوانی هریک از آنها در هر پارک تاثیرگذارند. این تحقیق تاثیر دو عامل محیطی شامل مطلوبیت فضایی و مطلوبیت مکانی را در پارک های شهر اهواز بر شکل-گیری اجتماعات فراغتی در آنها بررسی می کند. تحقیق به شیوه توصیفی-تحلیلی انجام شده و داده های مورد نیاز از طریق مطالعات کتابخانه ای، شیوه پیمایشی از طریق پرکردن پرسشنامه از مراجعه کنندگان به پارکها و ثبت مشاهدات میدانی از تعداد اجتماعات فراغتی در پارکهای مورد مطالعه گردآوری شده است. سه پارک دولت، سیاحتی و شهروند در مقیاس عملکرد شهری به عنوان نمونه جهت تحقیق انتخاب شده و تجزیه و تحلیل داده ها از طریق نرم افزارهای تحلیل آماری(excel , spss) و نمایشهای فضایی با نرم افزار gis انجام شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که پارکها مهمترین فضاهای فراغتی در شهر اهواز هستند و شهروندان معتقدند که پارک جای مناسبی برای گروههای دوستان و همسالان، افراد تنها و به ویژه خانواده هاست و اگر امکانات گذراندن اوقات فراغت در سایر فضاهای فراغتی فراهم باشد، باز هم به پارک می روند. همچنین بین عامل مطلوبیت مکانی پارکها و نیز عامل مطلوبیت فضایی پارکها با شکل گیری اجتماعات فراغتی در آنها رابطه وجود دارد و در نمونه های مورد مطالعه، مطلوبیت بیشتر مکانی و فضایی موجب شده تا گروههای خانوادگی بیشتری در پارکها حضور پیدا کنند و و ضعف این عوامل موجب بیشتر شدن حضور گروههای دوستان و همسالان شده است. در پایان تحقیق راهکارهایی جهت افزایش مطلوبیت فضایی پارکها و تامین نیازهای گروههای مختلف فراغتی در آنها ارائه شده است.

زندگی در شهرها، باتوجه به ساختار فضایی– کالبدی پیچیده مناسبت ها و فعالیت های اقتصادی – اجتماعی، تعمیق و گسترش تقسیم کار اجتماعی و اقتصادی و نیازهای فزاینده فرهنگی، فراغتی و اجتماعی شهروندان، بیش از هر دوره دیگری وابسته به خدمات است. لذا با توجه به نقش روز افزون فعالیت های خدماتی در نظام شهرنشینی، ضرورت جدیدی در روند برنامه ریزی شهری پدید آمده است و مساله چگونگی پراکنش مراکز خدماتی و نحوه دسترسی به خدمات، از اهمیت فزاینده ای برخوردار شده است. در این پژوهش ضمن بیان پراکنش خدمات شهری مورد توجه که شامل: خدمات آموزشی، درمانگاه، بیمارستان، مجموعه ورزشی، کتابخانه، مسجد و پارک در سال 1390، به بررسی آنها در شهر اصفهان می پردازیم، از این نظر که تا کنون خدمات مذکور در شهر مورد بررسی قرار نگرفته اند. لذا در پژوهش سعی شد که پراکنش فضایی خدمات شهری در شهر اصفهان در سطح مناطق چهارده گانه شهر مورد بررسی قرار گیرد تا ضمن شناخت نارسایی و کمبودهای مربوط به خدمات شهری، با استفاده از مدل ها، الگوی مناسب جهت ارائه صحیح خدمات شهری بیان نماییم. به منظور تهیه لایه ای اطلاعاتی مورد نیاز ابتدا به برداشت های میدانی در سطح شهر پرداخته شد و سپس در محیطarc map تبدیل به نقشه شدند و برخی از آنالیزهای مورد نیاز به کمک ابزارهای سامانه مذکور صورت گرفت و برخی دیگر با استفاده از مدل topsis،excel ، spss و sperman صورت گرفت. همچنین جهت تهیه بخش دوم اطلاعات از منابع کتابخانه ای، سالنامه های آماری، منابع الکترونیک و طرح های شهر اصفهان استفاده نموده ایم. پس از بررسی های صورت گرفته مشخص شد که؛ توزیع فضایی خدمات در شهر اصفهان نه تنها مطابق با نیاز جمعیت نمی باشد بلکه در استقرار برخی خدمات، اصول و معیارهای مکان یابی خدمات هم رعایت نشده به گونه ای که تمرکز همه خدمات در مناطق 1، 3 و 5 مشاهده می شود و مناطق 13،7 و 8 دارای بدترین وضعیت در بین مناطق شهری می باشند.

فرآیند گسترش نظام شهر نشینی در دهه های اخیر در فضای جغرافیای کشور و گرایش تمرکز در کلانشهر ملی، تهران ،همواره معضلات و محدودیتهای فراوان را از نظر زیست و اسکان این شهر فراهم آورده است. یکی از مهمترین محدودیتهای زیستی به لحاظ تمرکز ، شیوع بیماریها و چگونگی توزیع مکانی این بیماریها و تحلیل سطح و سطوح کاربریهای مناسب در فضاهای شهری است.تحلیل فضایی بیماریهایی که شهروندان به آنها گرفتار هستند و بررسی چگونگی تخصیص امکانات بهداشتی و پزشکی ،یکی از راهکارهای دستیابی به مدیریت و برنامه ریزی سلامت شهری در کلان شهر تهران است.یکی از ویژگیهای بارز در شهر تهران توزیع ناعادلانه امکانات و خدمات زیربنایی و بهداشتی-درمانی است.از سوی دیگر این توزیع مکانی نامناسب بی عدالتی فضایی را تشدید می نماید.ایجاد عدالت و تخصیص بهینه و امکانات بهداشتی، پزشکی و منابع در شهر تهران ، نظارت بر کاربری اراضی شهری ، مدیریت صحیح و تغییرات اساسی در بهداشت ، اقتصاد و نحوه زندگی شهروندان از اهداف اصلی در سلامت شهری بشمار می رود. از سوی دیگر یکی از مسائل مهم برنامه ریزی شهری در نظر گرفتن اولویت های حقوق شهروندی است.بعبارت روشن تر حقوق شهروندی استفاده از تسهیلات و امکانات شهری اعم از فرهنگی ، اجتماعی ، پزشکی- درمانی است. با عنایت به این موارد موضوع اساسی این پژوهش تحلیل فضایی بیماریهای زنان در شهر تهران با تأکید بر برنامه ریزی سلامت شهری است. آنچه مسلم است بیماری زنان لطمات قابل توجهی را به جامعه شهری ما وارد می کند که هر گونه برنامه ریزی و اصلاح در این زمینه کمک شایانی برای دستیابی به سلامت شهری که یکی از اهداف نهایی برنامه ریزی شهری است ،از سوی دیگر نقش زنان در توسعه اقتصادی ، فعالیتهای اجتماعی در جامعه کنونی به اثبات رسیده است و به تبع آن وضعیت سلامت زنان تأثیر بسزایی بر سلامت فرزندان ، خانواده ، جامعه و محیط پیرامون آنان دارد. بر این اساس چنانچه مشکلاتی چون بیماریهای مختلف اعم از سوئ تغذیه ، کار طاقت فرسا ، زایمانهای مکرر و بیماریی که برخی از آنها ناشی از عوامل زیست محیطی(بیماریهای ناشی از آلودگی هوا)، فرهنگی(بیماریهای ناشی از عادات غذایی) و اجتماعی(اعتیاد) موثر بر سلامت آنها نادیده گرفته شود ، سلامتی خانواده آنان و در سطح وسیع تر سلامت جامعه دچار آسیب خواهد شد . لذا شناخت بیماریهای رایج زنان ، توزیع مکانی آنها و بررسی رابطه عوامل محیطی بر روی این آسیبها تأثیر بسزایی بر بهبود وضعیت سلامت شهری خواهد داشت. این تحقیق مشتمل بر پنج فصل است . فصل اول به چارچوب کلی طرح تحقیق و واژگان کلیدی پرداخته است .

هدف کلی این تحقیق تبیین نقش موقعیت مکانی ، مباشرت دولت و تزریق منابع مالی حاصل از نفت در تکوین و توسعه شهر های کوچک و هم چنین تبیین نقش شهر های کوچک در توسعه ی روستایی می باشد . در این جا شهر های کوچک را می توان روستایی بزرگ تعریف کرد که به لحاظ دارا بودن برخی شرایط خاص مثل موقعیت مکان مرکزی تبدیل به شهر شده و شهر کوچکی است با ترکیبی از ساختارهای شهری و روستایی که نقش اصلی اش اداری – خدماتی است . در این تحقیق سعی بر آن بوده که ضمن بیان مفاهیم مربوط به شهر های کوچک و دیدگاه ها و نظریات مختلف مربوط به آن ، کارکرد های مختلف بالقوه و بالفعلی را که این سکونتگاه ها می توانند داشته باشند تبیین گردد که در این راستا پس از تهیه کلیات و چارچوب نظری تحقیق اقدام به جمع آوری اطلاعات مختلف در این رابطه گردید و همواره سعی بر آن بوده که علاوه بر کلیات مربوطه ، بیش تر اطلاعاتی که مربوط به سوالات تحقیق بوده و در راستای فرضیات مطرح شوند . به این منظور از روش های مختلف کتابخانه ای ، پرسش نامه ، مصاحبه ، مشاهده و ... جهت جمع آوری اطلاعات مورد نظر استفاده شده ، سپس با استفاده از روش های آمار توصیفی و آمار استنباطی اطلاعات گرد آوری شده را تجزیه و تحلیل کرده و فرضیات را با آزمون های کای دو ، تی دو گروه مستقل مورد آزمون قرار داده ایم . نتایج به دست آمده نشان می دهد که موقعیت نسبی شهر سروآباد و مداخله های دولت در تکوین و توسعه آن دخیل بوده و تکوین و توسعه ی این شهر نقش قابل توجهی در افزایش سطح سواد و سرمایه اجتماعی ، ا فزایش در آمد و رونق اقتصادی ، تنوع شغلی و افزایش فرصت های اشتغال ، رونق و تقویت فعالیت های مربوط به گردشگری ، کاهش مهاجرت های روستائیان ، ماندگاری و تثبیت آن ها در روستا و شهرستان و تغییر جهت مهاجرت ها به شهر های بزرگ داشته و در نتیجه نقش قابل ملاحظه ای در توسعه روستایی و منطقه ای داشته است

امروزه فضاهای آموزشی یکی از مهمترین کاربری ها در سطح شهر محسوب می گردند که سطح قابل توجهی از فضاهای شهری را به خود اختصاص داده اند. فضاهای آموزشی آن هم در سطح متوسطه از یک طرف در شکل دهی کالبدی شهر موثر می باشند و از سوی دیگر به عنوان یک مرکز خدمات رسانی کاربری های اطراف را تحت تاثیر قرار داده و یا از آنها تاثیر می پذیرند. این پایان نامه در صدد مطالعه و تحلیل آسیب شناسانه بررسی نظام فضایی والگوهای مکان یابی مدارس متوسطه دخترانه در منطقه ی شانزده کلان شهر تهران و بر همین مبنا برنامه ریزی ارائه رهیافت ها برای ارائه بهترین نظم فضایی از الگوی مکانیابی این کاربریها است . در این پایان نامه از نرم افزار های تحلیلی excel جهت تهیه جداول ونمودارها استفاده شده وبرای تهیه نقشه های موجود ودست یابی به یافته ها از نرم افزارهای ترسیمی وتحلیلی arc gisوarc view استفاده شده است. 17 مدرسه متوسطه دخترانه مورد مطالعه قرار گرفته که یافته نشانگر آن است که: با درنظرگرفتن شعاع دسترسی 1600 متر برای مدارس متوسطه مشخص شد که 19 درصد از منطقه در نواحی 1، 3 ، 5 و6 خارج از محدوده خدماتی مراکز متوسطه قرار دارد و ?? درصد جمعیت منطقه نیز در خارج از سطح شعاع دسترسی مدارس قرار دارد وبه دلیل همپوشانی بعضی از مدارس و عدم پوشش بعضی از نواحی شعاع دسترسی بهینه را رعایت ننموده اند. با بررسی نظام همجواری مشخص گردید 41درصد مدارس متوسطه دخترانه در همجواری کاربری های ناسازگار، 35 درصد خنثی و 24 درصد سازگار می باشند. با توجه به تحلیل های حاصله مدارس متوسطه دخترانه در منطقه 16 شهر تهران با مشکلاتی چون عدم توزیع فضایی مناسب در شعاع دسترسی و نظام همجواری های روبه روست که توجه مسئولین امر را می طلبد. کلمات کلیدی: شعاع دسترسی،نظام همجواری،کاربری های آموزشی، توزیع فضایی،منطقه 16 شهر تهران

چکیده: دفع زباله های عفونی بیمارستانها و مراکز درمانی یکی از معضلات بزرگ مدیریت شهری، بخصوص در کلان شهرها بوده و هست. پژوهش حاضر به بررسی پسماندهای مراکز درمانی و بیمارستانی شهر کرج وتاثیر آن بر سلامتی مردم می پردازد. در این پژوهش جهت گردآوری اطلاعات و آمارهای مورد نیاز به سازمان مدیریت پسماند شهرداری کرج، دانشگاه علوم پزشکی، بیمارستانها و مراکز وبهداشتی ودرمانی شهر کرج مراجعه کرده وبا وجود مشکلات فراوان اطلاعات مورد نیاز اخذ گردید. در زمان بررسی مطالعه ی موردی از 4 بیمارستان و 9 مرکز بهداشتی و درمانی مورد مطالعه و تحلیل قرار گرفت که نتایج حاصله نشان داد جهت دفع نهایی پسماندها واحدهای مورد مطالعه 5 مرکز بیمارستانی از روش اتوکلاو و 6 واحد نیز از روش تحویل زباله های عفونی جهت دفن به سازمان مدیریت پسماند استفاده می نمودند. با وجود جداسازی در اکثریت واحدها در بخش هایی نیز مشاهده می شد که در مراکزی یک سری زباله های عفونی با زباله های معمولی مخلوط شده و جداسازی و تفکیک زباله های عفونی ضعیف بوده و این امر باعث آلودگی های بیشتر سایر زباله ها نیز می شد. در مجموع باید اشاره کرد اگر روش های جمع آوری و بسته بندی زباله های عفونی درمراکز درمانی و بهداشتی شهر کرج تغییر نیابد و جهت انتقال ودفع اصولی این پسماندها برنامه ریزی اصولی انجام نپذیرد در آینده ای نه چندان دور با حجم تولید زباله های عفونی و خطرناکی با ظرفیت و آلودگی نسبتاً بالا مواجه بوده که سلامتی و بهداشت کارکنان مراکز درمانی و شهروندان و محیط زیست به خطر خواهد افتاد. بنابراین جهت پیشگیری از این معضل در مراکز تولیدکننده زباله های عفونی نیاز به برنامه ریزی های لازم براساس قوانین، ضوابط و آیین نامه های مصوب موجود می باشد و در نهایت بر روی کلیه زباله های عفونی مدیریت اصولی انجام و بصورت متمرکز در خارج از شهر بی خطر شود (انجام روش های بیخطر سازی مانند اتوکلاو مرکزی، زباله سوز و... با تکنولوژی روز و پیشرفته) و از ایجاد خطرات زباله های عفونی واپیدمیهای همه گیر جلوگیری بعمل آید. کلمات کلیدی: زباله بیمارستانی، آلودگی، برنامه ریزی شهری، کرج

چکیده امروزه زندگی درشهرها باتوجه به ساختار فضایی- کالبدی پیچیده فعالیت ها ونیازهای فزاینده فرهنگی واجتماعی وفراغتی شهروندان بیش ازهر دوره دیگری وابسته به خدمات شهری بویژه پارکها وفضای سبز می باشد.برنامه ریزان سعی می کنندکه تعداد وتوزیع مراکزخدماتی رادر محیط های شهری بهینه سازند،به گونه ای که این توزیع،متناسب با پراکنش جمعیت ویامیزان تقاضا درنقاط مختلف باشد. این پژوهش باترکیبی ازروش های تحقیق اسنادی،توصیفی وتحلیلی وبااستفاده ازسامانه اطلاعات جغرافیایی(gis) به بررسی توزیع ومکانیابی فضای سبزشهر نورآباد ممسنی پرداخته است. یافته های تحقیق نشان می دهد که تعداد وتوزیع مراکزفضای سبز دروضع کنونی درشهرنورآباد بهینه نیست وبانارسایی روبه رو می باشد و دراین راستا ایجادنظم فضایی وارتقاء شاخص های کمی وکیفی بعنوان ضرورتی جهت پاسخ به نیازهای فراغتی شهروندان ونقش تبعی آن درتامین سلامت ورفاه جامعه مطرح می شود.بنا براین ضرورت،مکانیابی پهنه های جدیدی ازفضای سبزباتاکید برتعدد مراکزبه منظور سهولت درامردسترسی باتوجه به بار جمعیتی محلات شهری ومیزان تقاضای شهروندان صورت گرفت که درمجموع محدوده ی مورد مطالعه ازلحاظ قابلیت ایجاد فضای سبز جدید درهفت دسته،رتبه بندی وباتطبیق نتایج الگوی مکانیابی باواقعیت موجود درمنطقه وبادرنظرگرفتن کلیه پارامترهای موثر درفرآیند مکانیابی،نهایتاًهفت مکان برای ایجاد فضای سبزجدید،مناسب تشخیص داده شد. واژگان کلیدی:مکانیابی،کاربری فضای سبز،سرانه،شعاع دسترسی،شهرنورآباد ممسنی

چکیده امروزه فضاهای آموزشی یکی از مهمترین کاربری ها در سطح شهر محسوب می گردند که سطح قابل توجهی از فضاهای شهری را به خود اختصاص داده اند. فضاهای آموزشی آن هم در سطح متوسطه از یک طرف در شکل دهی کالبدی شهر موثر می باشد و از سوی دیگر به عنوان یک مرکز خدمات رسانی کاربری های اطراف را تحت تاثیر قرار داده و یا از آنها تاثیر می پذیرند. لذا توجه به این نکته که فضاهای آموزشی باید به نحو شایسته ای در سطح شهر مکان گزینی گردند ضروری به نظر می رسد. ناحیه 3 آموزش وپرورش شهر کرج با مرکزیت منطقه 7 با وسعتی بالغ بر 2317 هکتار وجمعیتی در حدود 000/300 نفر در موقعیت مناسبی در شهر کرج واقع شده است. این ناحیه از نظر توزیع فضایی کاربری های آموزش متوسطه با مشکلات زیادی روبه رو است.در این راستا پایان نامه ی حاضر تلاشی برای تحلیل الگوی نظم مکانی وبر همین مبنا آسیب شناسی نظام توزیع فضایی مدارس متوسطه از حیث شعاع عملکردی وهمجواری ها می باشد. برای این منظور ابتدانقشه ی منطقه رقومی شده سپس به کمک داده های مکانی (نقشه تفصیلی شهر کرج) وداده های توصیفی ومشاهدات میدانی ،در محیط arc gis یک پایگاه اطلاعاتی چون مدارس دبیرستان،کاربریهای ناسازگار،بی تفاوت ، سازگار، نسبتا سازگار و نسبتا ناسازگار، جمعیت ، وسعت ناحیه تشکیل گردید. همچنین لایه ی کاربری ها به صورت جداگانه ولایه ی مدارس متوسطه ایجاد ونقشه های مربوطه ترسیم گردید. یافته های حاصل از این پایان نامه حاکی از آن است که وضعیت موجود در مکان گزینی مدارس متوسطه در ناحیه سه شهر کرج چه به لحاظ شعاع عملکردی وهمجواریها ، مناسب نبوده واز استاندارد های لازم به دور است. به طوریکه بیش از 50 درصد مدارس در همجواری با کاربری های ناسازگار مکان گزینی شده اند که تجمع مدارس در مرکز این ناحیه نیز مزید بر این شده است. از نظر شعاع دسترسی 6 درصد جمعیت خارج از شعاع عملکردی مدارس هستند و همچنین هم پوشانی مدارس در نقطه ی مرکزی ناحیه به دلیل جمعیت بالای مناطق اطراف بیشتر نمود پیدا می کند. در آخر ذکر این نکته ضروری است که با استفاده از نرم افزارهای مختلف بتوان برای مکان گزینی صحیح در راستای برنامه ریزی کاربری اراضی چاره ای اندیشید. واژگان کلیدی : مراکز آموزشی متوسطه ، نظام همجواری ، شعاع دسترسی ، ناحیه 3 شهرکرج

یکی از مهمترین خصوصیات یک ساختار فضایی شهری مناسب و پایدار، دسترسی مناسب و آسان می باشد.از آنجایی که ساختار فضایی دارای دو الگوی کلی فشرده و پراکنده است،در فرمهای شهری متراکم و فشرده، تمرکز امکانات، افزایش تراکم، توسعه کاربری مختلط که حاوی سفرهای چند منظوره و ارائه خدمات حمل ونقل عمومی است، کاهش تقاضا و مسافت سفرهای شهری و دسترسی مناسب را سبب می گردد. اما در شهرهایی با ساختار پراکنده، نیاز به جابجایی و تقاضا برای سفر و مدت زمان آن در نتیجه ی پراکنش فضایی فعالیتها و کاربریها روز به روز افزایش یافته و تا حدودی دسترسی ها را با مشکل مواجه می سازد. محدوده مورد مطالعه در این تحقیق،شهر آمل که یکی از شهرهای میانه اندام استان مازندران و همچنین مرکز شهرستان آمل با جمعیتی بالغ بر 199698 نفر و دارای دو منطقه،نه ناحیه و 23 محله است،می باشد. بر این اساس هدف از پژوهش حاضر بررسی الگوی ساختار فضایی شهر آمل و اثرات آن بر نحوه ی دسترسی به کاربری های خدماتی(آموزشی،بهداشتی-درمانی،فضای سبز،تفریحی،تجاری) می باشد.که در ابتدا با استفاده از مدلهای ریاضی تعیین الگوی ساختار فضایی شهر نظیر(ضریب آنتروپی شانون،ضریب آنتروپی نسبی و ضریب موران) الگوی ساختار فضایی شهر تعیین شد .سپس با استفاده از روش پرسشنامه ای وضعیت دسترسی مردم به کاربری های خدماتی و جاذب سفر در شهر بررسی شد و با استفاده از آزمونt یک طرفه مورد ارزیابی قرار گرفت.در ادامه نیز جهت تعیین تاثیر ساختار فضایی شهر بر نحوه دسترسی به کاربری های خدماتی،از آزمون تحلیل واریانس یک طرفه(آنوا) استفاده شده است. یافته های تحقیق حاکی از آن است که الگوی ساختار فضایی شهر آمل با استفاده از ضریب آنتروپی شانون و ضریب آنتروپی نسبی پراکنده است و ضریب موران نیز الگوی متمرکز و در عین حال تصادفی این شهر را نشان می دهد.در خصوص دسترسی به خدمات شهری،کیفیت دسترسی شهروندان در حد نسبتا مطلوب گزارش شده است و نتایج آزمون تحلیل واریانس یک طرفه(آنوا) نیز نشان داده است که موقعیت فضایی محل سکونت شهروندان جز در دسترسی به مرکز شهر،تاثیر و نقش مهمی بر سهولت دسترسی به سایر کاربری ها ندارد. به عبارت دیگر نتایج حاکی از آن است که شهروندان این شهر در هر یک از مناطق درونی،بیرونی و مرکزی شهر، جهت سفرهایشان از دسترسی یکسانی برخوردار می باشند که این امر خود می تواند ناشی از توزیع و جانمایی متعادل و متوازن این کاربری ها در سطح شهر آمل باشد.

سالانه حجم زیادی از اعتبارات کشور صرف احداث یا تکمیل پروژه های عمرانی می گردد . با این وجود تاخیر در پروژه های عمرانی ملی یکی از متداول ترین مسائل و مشکلات در اجرای اینگونه طرح ها است که ضمن اتلاف سرمایه های ملی ، موجب از دست رفتن توجیه فنی و اقتصادی در برخی از این پروژه ها می گردد . در این میان توسعه شبکه راه ها در پروژه های درون شهری (بزرگراه، پل و تونل) از اهمیت بسزائی برخوردار بوده و بدیهی است که عدم اجرای موفق و به موقع این پروژه ها از نظر زمان و هزینه بهینه، علاوه بر پیامدهای منفی اعم از منظر نامطلوب شهری، کیفیت نامناسب، اخلال ترافیکی در شبکه عبور و مرور و ... موجب سلب اعتماد شهروندان از مسئولین نیز خواهد شد. بهمین دلیل شناسایی و تحلیل علل تاخیرات امری ضروری به نظر می رسد . با وجود تحقیقاتی که در قالب مقالات و پایان نامه ها در امر شناسایی و تحلیل علل تاخیرات در پروژه های مختلف عمرانی در سطح کشور توسط پژوهشگران مختلف به رشته تحریر در آمده است خلاء یک بررسی جامع و کامل به منظور ریشه یابی دلایل تاخیر در پروژه های حمل و نقل درون شهری از نوع پروژه های بزرگراهی که امروزه کلان شهرهای کشور و به خصوص تهران در سطح گسترده با آن مواجه بوده و سالانه مبالغ هنگفتی از محل اعتبارات شهرداری ها صرف پروژه های بزرگراهی می گردد ، احساس می شود . درتحقیق حاضر دلایل تاخیر در پروژه های بزرگراهی و به طور مشخص پروژه بزرگراه شهید زین الدین واقع در محدوده منطقه 4 کلان شهر تهران مورد ارزیابی و آسیب شناسی قرار گرفته است . جهت انجام تحقیق ، عوامل تاخیر در مسیر اجرای پروژه بزرگراه شهید زین الدین از طریق مطالعه تحقیقات گذشته و مطالعه میدانی به روش مصاحبه با کارشناسان ارشد پروژه شناسایی گردیده و سپس در راستای سنجش میزان تاثیر هریک از این عوامل بر تاخیر پروژه و اولویت بندی آنها و نیز سنجش پیامدهای ناشی از اجرای طولانی مدت طرح بر بافت پیرامون آن دو پرسشنامه تهیه و در اختیار کارشناسان و مسئولین پروژه و نیز کسبه و اصناف مجاور طرح که تحت تاثیر مستقیم اجرای این پروژه بوده اند ، قرار گرفته و داده های بدست آمده با استفاده از نرم افزار spss و تکنیک اولویت بندی مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفته است . بر اساس یافته های پژوهش میدانی کلیه عوامل تاخیر در اجرای پروژه بزرگراه شهید زین الدین در سه گروه عمده مشکلات مدیریتی ، مشکلات اقتصادی و مشکلات اجتماعی تقسیم بندی و سپس اولویت بندی گردیده اند . در پایان بر مبنای نتایج بدست آمده از پژوهش جهت برون رفت از وضعیت موجود و بهبود نظام مدیریتی حاکم بر طرح های عمرانی پیشنهاداتی ارائه گردیده است . x

رشد روز افزون شهر نشینی و عدم وجود برنامه ای مدون و دقیق برای مدیریت اصولی آن باعث وجود ناهماهنگی هایی در توسعه مکانی شهرها شده است. در حالت کلی در شکل ساده آن یک مسئله مکانی، یک یا چند مرکز خدماتی "سرویس دهنده ها" به مجموعه ای از متقاضیان "مشتریان" موجود در حوزه نفوذ خود خدمات عرضه می کنند. بوستان های عمومی به عنوان یکی از کاربری های ارضی عمومی شهری به عنوان "سرویس دهنده" با توجه به نحوه توزیع فضایی با شهروندان به عنوان "مشتریان" ارتباط می گیرند. پارک ها و بوستان های شهری به عنوان یکی از مراکز "سرویس دهنده" مذکور با ساکنان و شهروندان حوزه نفوذ خود به عنوان "مشتریان" در ارتباط تنگاتنگ قرار دارند که نحوه این ارتباط از چگونگی نظام توزیع فضایی این سرویس دهنده-ها به طور مستقیم اثر می پذیرد. در همین ارتباط امروزه در کنار سیستم های اطلاعات جغرافیایی، سیستم های تصمیم گیری چند معیاره(mcdm) به طور گسترده ای برای حل مسائل مکانی و ارایه الگوهای بهینه توزیع فضایی به کار گرفته می شوند. همچنین ارزیابی الگوهای توزیع موجود با استفاده از آنالیزهای فضایی در محیط سیستم های اطلاعات جغرافیایی قابل ارزیابی می باشد. در همین ارتباط در طرح حاضر با توجه به توزیع نامناسب پارک ها و فضای سبز منطقه 13 شهرداری شهر تهران، تلاش شده است ضمن آسیب شناسی نظام توزیع فضایی کاربری فضای سبز شهری و شناخت چگونگی وضع موجود با استفاده از آنالیزهای فضایی و آنالیز شبکه، با ارایه الگوی بهینه توزیع با استفاده از تکنیک fahp راهکاری جهت ایجاد تعادل در نظام توزیع کنونی ارایه گردد. نتایج بررسی های انجام شده در طرح پژوهشی حاضر نشان می دهد که علاوه بر ضعف میانگین سرانه فضای سبز محلات 09/1 نسبت به استاندارد مصوب فضای سبز محله ای (2 متر)، نظام توزیع فضایی بوستان های منطقه نیز در وضعیت مناسبی قرار ندارد. اگرچه به لحاظ تغییرات نظام توزیع فضایی در سطح محلات و نواحی منطقه از غرب به شرق شرایط موجود بهبود می یابد.

هدف این پایان نامه بررسی اثرات خطوط brt در افزایش کیفیت ناوگان اتوبوسرانی شهر تبریز می باشد.آمار و اطلاعات مورد نیاز برای این تحقیق از سیستم کتابخانه ای و اطلاعات موجود درشرکت اتوبوسرانی شهر تبریز و همچنین از روش میدانی به دست آمده است.شیوه تجزیه و تحلیل به صورت تحلیلی-توصیفی است. بر اساس یافته های تحقیق احداث خطوطbrt در شهر تبریز باعث افزایش استفاده مردم از وسیله حمل و نقل عمومی شده است. سرعت سفر با وسیله نقلیه مزبور از 10 کیلومتر در ساعت به 15 کیلومتر در ساعت افزایش پیدا کرده است. زمان انتظار مسافران در ایستگاه ها از 18 دقیقه به 3.5 دقیقه رسیده است. مردم در تصمیم خود برای انتخاب وسیله سفر به ترتیب به هزینه سفر، در دسترس بودن،کاهش زمان انتظاردر ایستگاه ها، کاهش زمان سفر، ایمن بودن ، نوع اتوبوس از لحاظ راحتی، طراحی ایستگاه و اطلاع رسانی اهمیت می دهند.بنابراین ضرورت توسعه حمل و نقل عمومی و آموزش شهروندان در استفاده از این امکانات تاثیر زیادی در کاهش آلودگیهای کلان شهرها شده و آرامش روحی آنها را تضمین خواهد نمود.

امروزه شهرهای بزرگ به دلیل تراکم زیادانسانی وگسترش روزافزون فضایی- کالبدی همواره درکانون توجه کارشناسان برنامه ریری ومدیریت شهری قرارگرفته اند .یکی از تبعات افزایش آسیب پذیری شهرها، عدم آمادگی درصورت بروز مخاطرات طبیعی می باشد .هرچند هر ازگاهی مانورهای نمادین در سطح شهر برگزار می گرددلیکن هیچ یک از آنها نمی تواند اهمیت وجدیت بحران را نشان دهد. تهران به خاطر کلانشهر بودنش بیش از شهرهای دیگر ایران می بایست مورد توجه قرارگیرد.ضرورت های اقتصادی،سیاسی،اجتماعی – جمعیتی ،مدیریتی و...باعث شده است تا به این کلانشهر نگرشی متفاوت با دیگر شهرها داشته باشیم.ازآنجائیکه درشرایط بحرانی زیرساخت های شهری وخطوط انتقال نیرو و...آسیب می بینند؛ لذا پیش بینی مکانی امن با تجهیزات اولیه جهت اسکان موقت آسیب دیدگان احتمالی امری ضروری است . ارتقاء سطح ایمنی جامعه ودسترسی مناسب شهروندان به مکان های ایمن شهری در زمان بروز مخاطرات و بحران های شهری یکی از معیار های توسعه رفاه اجتماعی می باشد؛ درهمین راستا فضاهای چند منظوره شهری، با درنظرگرفتن تمام شرایط و وضعیت های طبیعی به عنوان یکی از راهکارهای مناسب درجهت کاهش میزان آسیب ها وخسارات های احتمالی درنظرگرفته شده است. در این پژوهش، با توجه به تراکم جمعیت و بافت های متفاوت و بعضاً فرسوده در منطقه 13، ضرورت مطالعه و ساخت چنین فضاهایی را لازم و با اهمیت می سازد. بدین منظور با روش تحلیل سلسله مراتبی(ahp ) به مکانیابی فضاهای چندمنظوره شهری پرداخته شده است. در این مکانیابی،کاربری های فضای سبز،بایر،آموزشی،دولتی،ورزشی و.. منطقه13شهرتهران مورد ارزیابی قرار گرفته اند. با توجه به اهمیت ، سعی شده است هریک از این کاربری ها با استفاده ازروشahp براساس معیارهایی از قبیل دوری ونزدیکی به خطوط انتقال نیرو ،دسترسی به شبکه معابر،دسترسی به مراکز درمانی و...وزن دهی و پس از همپوشانی لایه ها درنهایت 3 نقطه درمنطقه به عنوان بهترین فضاها مشخص شده است که با بازدیدهای میدانی به اولویت بندی این نقاط پرداخته شده و فضاهای سبز و ورزشی به عنوان اولویت های اول تا سوم شناخته شده اند.

بر این اساس، هدف این تحقیق مطالعه سنجش نابرابر های اجتماعی نواحی و مناطق شهری ایلام بوده که با رویکرد نظری؛ توسعه پایدار و نابرابری اجتماعی و با گرد آوری 62 متغیر در هفت عامل شامل؛ شاخص های اقتصادی– اشتغال، کالبدی، آموزشی، اجتماعی– فرهنگی، خدماتی- رفاهی بهداشتی- درمانی و زیست محیطی با مدل تحلیل عاملی به رتبه بندی و سطح بندی نواحی مبادرت و نیز بااستفاده از ضریب پراکندگی و روش های آماری پیشرفته و با به کارگیری نرم افزارهای excel وspss به تجزیه و تحلیل، تبین، پیش بینی و پرازش رگرسیونی و نسبت برخوردارها در مناطق و نواحی شهر ایلام اقدام گردید؛ نتایج تحقیق نشانگر آن است در سطح کلان، از بین مناطق شهری ایلام هیچ یک فاقد پایداری نبوده اند و مناطق یک ، سه و چهار نیمه برخوردار و منطقه دو محروم می باشد . و در سطح خرد شهری از بین چهارده ناحیه ایلام، ناحیه مرکزی تنها ناحیه پایدار شهری بوده که در چهار شاخص اقتصادی اشتغال، اجتماعی - فرهنگی، بهداشتی- درمانی، خدماتی- رفاهی برخوردار بوده و توانسته در این شاخصها بیشترین تمرکز را داشته باشد. نواحی ژین، شاد آباد، پیام نور و زمین شهری ، نوروز آباد، پیچ آشوری، صدا و سیما، جانبازان و استانداری نیمه برخوردار یا نیمه توسعه یافته و نواحی سبزی آباد، چالیمار، بان برزو بان بور نواحی محروم یا توسعه نیافته شناخته شدند

همزمان با رشد افقی کلانشهرها ،افزایش جمعیت وگسترش واحدهای سکونتی ،معضلات وآلودگی های شهری نیز افزایش یافته است.این مسئله باعث عدم انتظام فضایی در استقرار و مکان گزینی و عدم توجه به شعاع دسترسی در کاربری های شهری شده است. در این میان کمبود سرانه کاربری فضای سبز شهری وتصاعد قیمت زمین در سال های اخیر، موجب گردیده تا نظم فضایی کاربری ها و نظام همجواری ها دچار نابسامانی و آشفتگی گردد و زیرساخت های لازم جهت احداث فضای سبز شهری کاهش یابد. منطقه 14 شهر تهران به عنوان بخشی از این کلانشهر بدلیل توزیع فضایی نامناسب در استقرار و مکان گزینی کاربری ها بخصوص کاربری فضای سبز(پارک ها) و هم چنین عدم دسترسی مناسب این کاربری برای شهروندان و همجواری آن در کنار کاربری های ناسازگار و مزاحم، لزوم انجام این پژوهش را ضروری نموده است. در این مورد پژوهی اطلاعات جمع آوری شده از طریق مدل های موجود در سیستم اطلاعات جغرافیایی(gis) بررسی گردید. سپس با استفاده از روش تحلیل فرایند سلسله مراتبی ahp ، معیارهای شعاع پوششی ، جمعیت و تراکم آن ، دسترسی ،کاربری های همجوار و...وزن دهی شده است و با استفاده از روشهای تحلیلی مختلف موجود در gis از جمله : تحلیل های همپوشی، مجاورت،بافرینگ، نظم فضایی، تخصیص-مکان یابی و... به بررسی و تحلیل نظام توزیع فضایی و الگوی مکان یابی کاربری فضای سبز(پارک ها) محدوده ی مورد مطالعه پرداخته شده است. رشد سریع جمعیت وتوسعه فیزیکی نامناسب درشهرهای بزرگ ایران، مشکلات پیچیده ای به وجود آورده است. توسعه شهری در دهه های قبل چنان بود که منجر به ایجاد عدم تعادل در چگونگی استفاده از اراضی شهری شده و روستا ها را به شهر و شهر های کوچک را به شهر های بزرگ تبدیل کرده است، به طوری که اغلب این تبدیلات و تغییرات بدون برنامه ریزی صورت گرفته و متناسب با نیازهای جامعه ی ایران نبوده است. این بدان معناست که شهرهای ایرانی با ورود به عصر جدید، در فضاهای شهری خود علاوه بر تراکم ، از توزیع نامناسب نیز رنج می برند به گونه ای که تعادل کاربری های مسکونی با فضاهای عمومی بر هم خورده که این امر در اغلب سرانه های خدماتی از جمله آموزشی، ورزشی، فضای سبز شهری نمود بیشتری می یابد. در مطالعه فضاهای سبز که ازمهم ترین کاربری های شهری می باشد، در زمینه نحوه توزیع و شعاع دسترسی شهروندان، سازگاری و مطلوبیت، کمبودها و نارسایی هایی دیده می شود. شهرتهران ومناطق شهری آن نیز از تحولات جمعیتی،اجتماعی،اقتصادی و فضایی شهرنشینی شتابان به دور نمانده است. در چنین شرایطی تحلیل های کمی وکیفی کاربریهای شهری به طور اعم وکاربری فضای سبز به طور اخص یکی از مهم ترین محورهای مطالعاتی در برنامه ریزی شهر وکاربری های شهری به شمار می رود. در این میان کاربری فضای سبز منطقه 14 شهرتهران نیز با مشکلاتی روبه روست ودستخوش تغییر وتحولات اخیر شده است نتایج این پایان نامه حاکی از آن است که وضعیت موجود در نظم توزیع فضایی و الگوی مکان یابی کاربری فضای سبز(پارک ها)در منطقه 14 شهر تهران ، از نظر شعاع دسترسی مناسب ولیکن از لحاظ توزیع فضایی و نظام همجواری (همسایگی با کاربری های سازگار و ناسازگار) نا مناسب بوده و در مکان گزینی پارک ها و فضای سبز از استانداردهای علمی تبعیت نشده است.

شهرها بسان موجودات زنده همواره در حال تحول و پویایی هستند. هر شهر در فضاهایی از ابعاد ناحیه ای، ملی، قاره ای و حتی جهانی با تغییرات جمعیتی، اقتصادی و تکنولوژیکی موجودیت می یابد. هر یک از این فضاها به عنوان یک سیستم، نیروهای متفاوتی را بر شهر تحمیل می کند که بنیادهای اقتصادی و رفتارهای جمعیتی آن را تحت تاثیر قرار می دهد و این نیروها که نیروهای «برون زا» نامیده می شوند در سطوح متفاوت عمل می کنند و گاهی شعاع عملشان در مقیاس ناحیه ای، منطقه ای و ملی قو ی تر است و از طرفی هسته های جمعیتی نیز در تقابل با نیروهای خارجی واکنش نشان داده و محل تقاطع این واکنش ها مکانی است که بافت کالبدی شهر در آن نمایان گشته و در برابر نیروهای برون زا واکنش نشان داده و برحسب ترکیبات و نقش شهرها، دینامیک شهری بخصوصی را ایجاد نموده و چهره و بافت جدیدی به کالبد فیزیکی شهر، تحمیل نموده، زمینه تغییرات در محتوا و ساختارهای اجتماعی- اقتصادی آن را فراهم می نماید. صنایع کارخانه ای که پویا ترین بخش صنعت هستند یکی از اساسی ترین متدها در استراتژی های برنامه ریزی و شکل دهی اقتصاد فضا هستند از سویی جایایی و مکان گزینی مناسب برای نیروهای مولد(صنایع) یکی از عوامل اصلی بالا بردن ضریب کارایی تولید اجتماعی، اقتصادی است. لذا مکان گزینی و مکان یابی صنعتی در عمل نیازمند مطالعات نظری و کاربردی است در این چارچوب ضرورت برپایی صنایع در نواحی خاص توجیه می گردد و سپس مطالعه درباره موضوع دقیق فعالیت صنعتی در چارچوب نظری تداوم می یابد و بر حسب این ضرورت تحقیق حاضر در پی شناخت عوامل موثر تحولات فضایی ناشی از توسعه برون زا در همزیستی بین شهر صنعتی البرز و شهر الوند می باشد و سوال اساسی که پاسخگویی به آن چهارچوب اصلی این تحقیق را مشخص می نماید این است که گسترش فیزیکی و ساخت کالبدی- فضایی شهر الوند در چند دهه اخیر تحت تاثیر چه عوامل و نیروهایی قرار داشته و مکانیزم آن چگونه بوده است و شهر صنعتی البرز چه تاثیری بر روند این محاسبات داشته است.برای تحلیل عوامل فوق از شیوه های تحلیل اشتغال،رشد جمعیت، تعیین نقش اقتصادی شهر، مدلهای آنتروپی شانون و هلدرن استفاده شده است این تفکیک به تفکیک 5 دهه در فاصله زمانی 85-1335 انجام شده و با استفاده از روش های شانون و هلدرن در دوره های مختلف مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است .نتایج و یافته های این تحقیق نشان میدهد که: 1- توسعه فیزیکی و همزیستی کارکردی در شهر الوند در چند دهه اخیر عمدتاً تحت تاثیر توسعه شهر صنعتی البرز بوده است و ایجاد شهر صنعتی البرز به عنوان عاملی مهم در جذب جمعیت مهاجر به شهر الوند بوده است. 2- شهر صنعتی البرز فقط در جهت افزایش جمعیت شهر الوند مثمر ثمر بوده است و در بقیه عملکرد ها به عنوان انگلی خویش را به ساختار و کالبد فیزیکی شهر الوند چسبانده و از امکانات حداقلی شهر الوند، استفاده حداکثری را در جهت بهره برداری و سودآوری بیشتر کرده است. 3- کارکرد اصلی شهر الوند طی سالهای مورد بحث «خوابگاهی و عمدتاً در خدمت کارکنان شهر صنعتی البرز بوده است و با شهر شدن الوند در سال 1361 و گسترش برخی خدمات دولتی و غیره به عنوان نقش دوم (خوابگاهی – خدماتی) مطرح شده است. باتوجه به نقش مهم سطوح عملکرد اداری – سیاسی در رشد شهری در ایران تحولات ساخت اجتماعی – فضایی شهر الوند در چند دهه گذشته دو عامل مهم مهاجرت روستائیان و سیاست های دولت چه قبل از تصویب شهر و چه پس از آن نقش مهمی ایفا کرده است. هر دو عامل ذکر شده تحت سیطره و نفوذ صنعت بوده است و این تغییرات بازار کار بوده است که سرمنشاء مهاجرت و توسعه شهر نشینی گردیده است لذا پیشنهاد می گردد در مکان یابی صنعتی برای هر شهر متناسب با جمعیت و جایگاه و نقش آن در سطح ناحیه ای و ملی از سطوح مناسب عملکردهای اداری برخوردار گردد. همچنین برای تعادل در نظام سکونتگاهی شهر مورد بررسی باید شهرسازی بر شهرنشینی تقدم یافته و بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته و تقویت گردد.

زلزله وجه غالب سوانح طبیعی در ایران را تشکیل می دهند و از این رو یکی از مهمترین مسائل جامعه امروز چگونگی مقابله با این سوانح و کاهش خسارات و آسیب پذیری و تبعات ناشی از رخ داد آنهاست با توجه به تعداد بسیار زیاد گسل ها در سطح تهران و سوابق تاریخی فعالیت این گسل ها شایسته است به منظور پیشگیری از تبعات زیانبار زلزله های احتمالی در تهران برنامه ریزیهای کاربردی واقع بینانه ای صورت پذیرد. منطقه 12 تهران به علت وجود بافت فرسوده، عرض کم معابر، ریزدانگی، نفوذناپذیری، ناپایداری، کمبود فضای باز به عنوان مطالعه موردی این پژوهش انتخاب شده است. در این تحقیق با استفاده از مدل تحلیل سلسله مراتبی معکوس(ahwp)، میزان آسیب پذیری قطعات ساختمانی منطقه 12 تهران در برابر زلزله به دست آمده است.که شاخص های اعمال شده در آن عبارتند از: بیشینه شتاب زمین، کیفیت ابنیه، تراکم جمعیت، نسبت ارتفاع ساختمان ها به عرض معبر(درجه محصوریت)، کاربری های خطرزا، مساحت قطعات، فاصله از مراکز درمانی، نوع سازه،فاصله از فضای باز،سطح آب زیر زمینی،نوع خاک. نتایج به دست آمده نشان می دهند قطعات ساختمانی که دارای کیفیت ابنیه پایین هستند و در محدوده های با جنس خاک نرم و ریزدانه ،سطح آب زیر زمینی بالا ،تراکم جمعیتی بالا، درجه محصوریت بالا، بیشینه شتاب زمین بالا،نوع سازه غیرمقاوم ،مساحت قطعات کوچک، دور از فضای باز ،نزدیک به کاربری خطرزا و دور از مراکز امدادی قرار گرفته اند در مقابل زلزله آسیب پذیرترند. این موضوع درناحیه 1و3و6 مشهود می باشد.و بهسازی و مقاوم سازی بافت های فرسوده, طرح تجمیع و ایجاد فضاهای باز کافی در این سه ناحیه پیشنهاد می گردد و معابر با آسیب پذیری زیاد نیز, نیاز به تعریض دارد .

شهر دلیجان با جمعیتی معادل 45729 نفر در سال 1390روزانه 72/5 تن زباله تولید می کند. از میان روشهای مختلف دفع زباله ، روش دفن بهداشتی مواد زاید از مهمترین روشهایی بوده که مدیریت شهری این شهر طی 30 سال اخیر بر آن تکیه کرده است.نتایج بررسی موقعیت محل دفن زباله حاکی از نامساعدبودن محل دفن کنونی است که در آن بسیاری از اصول، معیارها و ضوابط مکان گزینی نادیده گرفته شده و پیش بینی می شود که در آینده نزدیک اثرات زیست محیطی آن نمایان تر گردد. در این پژوهش با استفاده از 21 معیار شامل فاصله از محدوده ی قانونی شهر، فاصله از جاده، فاصله از فرودگاه ، فاصله از منابع آب سطحی، فاصله از منابع آب زیرزمینی ، فاصله از شبکه راه آهن ، فاصله از عوارض مصنوع (روستا، تأسیسات و تجهیزات شهری، معادن …) فاصله از گسل ها ، فاصله از خطوط انتقال نیرو ، جهت و شدت باد، سیل خیزی با دوره بازگشت 100 سال، هیپستومتریک (طبقات ارتفاعی)، پوشش گیاهی، جنس خاک ، ضریب نفوذ پذیری خاک ، میزان بارندگی ، زیستگاههای حساس ، کاربری اراضی بایر، اراضی کشاورزی، مرتع وجنگل ، قابلیت دید از مناطق مسکونی و جاده ها از طریق مدلهای مختلف تلفیق اطلاعات و نقشه ها که بر اساس مدل منطق فازی و تحلیل سلسله مراتبی ترکیب شده اند و حاصل آن نقشه پهنه بندی مکان های مناسب دفن زباله های شهر دلیجان به صورت 3 اولویت بوده که در نهایت با تحلیل های انجام شده و مطالعات میدانی 2 مکان به دلایلی که در فصل 4 بیان می شود به عنوان بهترین مکان انتخاب شده است.

چکیده مجموعه سکونتگاه های موجود در محور اصفهان- کوهپایه-ورزنه، که در این پژوهش با عنوان "محور حسن آباد" معرفی شده است، با وجود نزدیکی به کلان شهر اصفهان و دارابودن توانایی های منحصر به فرد گردشگری، همچنان از جمله مناطق منزوی و توسعه نیافته شهرستان اصفهان به شمار می آیند؛ نرخ بالای بیکاری، رشد پایین جمعیت و افزایش روزافزون مهاجرت ازجمله معضلاتی است که این زیستگاه ها را به مکان هایی ناپایدار تبدیل کرده است. مشکلات یادشده، لزوم پایدارسازی و تعادل بخشی به این مناطق را از طریق بهره گیری از پتانسیل های گردشگری، با تکیه بر توان های گردشگری کویری (به عنوان پتانسیل بارز و قدرتمند منطقه)، ضروری می سازد. براین مبنا، پژوهش حاضر بر آن است تا با توان سنجی و برنامه ریزی برای توان های گردشگری این محدوده، سکونتگاه های موجود در محور مورد مطالعه را به سوی پایداری، رهنمون سازد. نوع پژوهش، توسعه ای- کاربردی و روش انجام آن توصیفی- تحلیلی است. اطلاعات مورد نیاز، به شیوه اسنادی، پیمایشی، نظرسنجی و تکمیل پرسشنامه جمع آوری شده است. در اثبات فرضیه ها از مدل های کای اسکوایر و تحلیل عاملی استفاده شده و برنامه ریزی توسعه گردشگری، توسط مدل swot انجام گرفته است. نتایج تحقیق نشان می دهد که توسعه گردشگری کویری به عنوان موثرترین عامل جذب گردشگر، نقش موثری در توسعه سایر منابع گردشگری موجود در محدوده مطالعاتی دارد. همچنین برنامه ریزی گردشگری مبتنی بر راهبرد مشارکت مردمی، تاثیر مثبت تحولات اقتصادی و اجتماعی منطقه را دوچندان می سازد. در این راستا ضمن تحلیل و بررسی ساختار نظام سکونتگاهی و شناسایی توان مندی های بالقوه گردشگری محدوده مطالعاتی، راهبردهای کاربردی در جهت برنامه ریزی توسعه پایدار گردشگری و درنتیجه پایدارسازی نظام سکونتگاهی، ارائه شده است.

نیاز روزافزون جمعیت به ورزش و مدیریت قوی در سطوح محله، ناحیه، منطقه وشهر بدون استفاده از اطلاعات، ابزار، روش های مدرن و به روز هرگز میسر نیست، لذا، دسترسی سهل و سریع ، کم هزینه به خدمات ورزشی، صرفه جویی در هزینه ها و تخصص بهینه منابع مستلزم کاربرد مدل ها و روش های علمی و معیارهای مرتبط جهت پشتیبانی از مدیریت شهرها است. در این پایان نامه وضعیت سرانه نظام همجواری فضاهای ورزشی در منطقه 16 تهران مطالعه شده است. در این پژوهش ابتدا منطقه ی موردنظررا ازنزدیک وبطورمستقیم مشاهده شده وپس بازدید موقعیت کاربریهای ورزشی، شناخت سازمان فضایی واستقرارانواع کاربریهای مسکونی،تجاری،فرهنگی،فضای سبزو... بخصوص کاربری ورزشی منطقه که موضوع موردبحث این تحقیق است اجزاء وچیدمان سازمان فضایی و موقعیت کاربریهای ورزشی در آن مورد بازدید میدانی قرار گرفت. بدین منظور از از پایگاه داده های جغرافیایی در سیستم اطلاعات جغرافیایی استفاده شده است. ابتدا لایه بلوک های آماری و لایه موقعیت کاربریهای ورزشی رقومی شده و به همراه داده های توصیفی یک پایگاه اطلاعات جغرافیایی تشکیل گردید. و درمرحله بعد نوع همجواری انواع کاربری های سازگار و ناسازگار با کاربری ورزشی تعیین شده و برای هریک لایه هایی ایجاد شد. همچنین ضوابط ومعیارهای مربوط به مکان یابی کاربریهای ورزشی به صورت لایه های جداگانه تهیه و اعمال گردید.در مرحله بعد با استفاده از دستورbuffer نقشه های مربوط به سازگاری با تعیین حریم های مورد نظر در مقیاس محله ، ناحیه و منطقه تهیه شده است. نتایج حاصل از تحلیل نظام توزیع فضایی فضاهای ورزشی در منطقه 16 تهران نشان می دهد این فضاها از توزیع فضایی موزونی برخوردار نبوده و تعدادی ازمحلات این منطقه بدون فضای ورزشی هستند و توزیع این فضاها در سطح محله ، ناحیه و منطقه مناسب نیست .سرانه ها فوق العاده پایین بوده به طوری که سرانه در فضای محله 0.01 درصد ، ناحیه 0.34درصد وهمچنین سرانه در منطقه 0.70 درصد است که در مقایسه با استاندارد سرانه فضای ورزشی مناسب نیست. همچنین از نظر نظام همجواری نیز نتایج نشان می دهد،56 درصد فضاهای ورزشی سازگار با سایر کاربری ها ، 17 درصد فضاهای ورزشی منطقه بی تفاوت ویا خنثی و27درصد در همجواری ناسازگار با سایر کاربری ها قرار دارند کاربریهای ناسازگار شامل کاربری های کارگاهی وصنعتی ، نظامی و انتظامی است .در مجموع 7 فضای ورزشی در منطقه مورد مطالعه ناسازگار با سایر کاربری ها می باشد.

چکیده هدف این رساله تعیین آستانه های پایداری سازمان فضایی استان اردبیل با تأکید بر تعادل بخشی در نظام شهری است. در این مطالعه از روش تحقیق توصیفی ـ تبیینی و کمّی بهره گرفته شده و 21 نقطه شهری در سال 1385 به عنوان جامعه آماری بررسی و انتخاب شده است برای همین سازمان فضایی استان اردبیل را به چهار ناحیه مرکزی، شمالی، غربی و جنوبی با توجه به شاخص های ناحیه بندی تقسیم نموده و هر ناحیه را براساس معیارهای محیطی، اکولوژیکی، اقتصادی، سکونتگاهی، جمعیتی و عناصر تشکیل دهنده آن و همچنین شهرهای هر ناحیه را بر اساس مولفه هایی مورد تجزیه و تحلیل قرار دادیم و نتایج این بررسی همواره نشان می دهد نواحی چهارگانه تفاوت های فاحشی با یکدیگر و همچنین نواحی در درون خود نیز تفاوت های قابل توجهی با همدیگر دارند. با بهره گیری از مدل تاکسونومی عددی برای تعیین توسعه متوازن از طریق شاخص های اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی، کالبدی ـ فضایی و بهداشتی و درمانی نواحی مرکزی، جنوبی، شمالی و غربی به ترتیب برخوردارترین نواحی و از میان شهرستان ها، اردبیل برخوردارترین و گرمی و نیر محرومترین است. بیشترین محرومیت ها به ترتیب در شاخص های اقتصادی، بهداشتی و درمانی، کالبدی ـ فضایی و فرهنگی به چشم می خورد و با مقایسه توسعه یافتگی نواحی با سلسله مراتب جمعیتی همواره عدم پایداری قابل تشخیص است. از سوی دیگر نقش عوامل اداری و سیاسی در این میان نقشی تأثیر گذار دارد که توزیع بودجه های عمرانی با در نظر گرفتن تعداد جمعیت و رتبه توسعه یافتگی نواحی و شهرستان ها مبین این مسئله است. از سوی دیگر با استفاده از مدل های تحلیل نظام شهری آسیب شناسی نظام سلسله مراتب شهری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و نتایج بررسی ها نشان می دهد که تقسیم بندی شهری استان هماهنگ و منظم نبوده و گسیختگی فضایی فاحشی در آن وجود دارد. یافته های تحقیق حاکی از آن است که دستیابی به سازمان فضایی پایدار و نظام شهری پایدار و نظام یابی بهینه، رعایت عدالت در توزیع مکانی، امکانات و خدمات و فرصت های برابر برای تمامی نواحی و شهرستان های استان از طریق تمرکززدایی از مرکز استان و شهرهای نسبتاً بزرگ، تبدیل مراکز بخش ها و روستاهای بزرگ به شهر در درون نواحی چهارگانه، توزیع بودجه های عمرانی به شهرها و نواحی براساس تعداد جمعیت و شاخص محرومیت امکانپذیر است که باعث تعادل بخشی به نظام شهری و نواحی می شود. بدین ترتیب سیاست گزاری های ملی و تسلط نظام حکم روایی دولتی از طریق ابزارهای نظام اعتباری و تصمیم گیری های منطقه ای ناپایداری سازمان فضایی استان را تشدید می نماید. کلید واژه : تعادل فضایی، پایداری، استان اردبیل، سلسله مراتب شهری، شاخص، نواحی.

گسترش صنعت در مناطق روستایی به منظور رشد و توسعه این نواحی در قالب راهبرد صنعتی سازی از چند دهه گذ شته در کشورهای مختلف بویژه کشورهای در حال توسعه تجربه شده است . در ایران نیز درراستای صنعتی سازی مناطق روستایی هرچند تا پایان سال 1384 تعداد209 ناحیه صنعتی روستایی در کشور احداث گردید ولی این نواحی تحت الشعاع فعالیت شهرکهای بزرگ صنعتی قرار گرفته بطوریکه توسعه چندانی نداشته اند. در این تحقیق با تمرکز بر نواحی صنعتی روستایی استان قم به اثر بخشی این مجتمع های صنعتی برسکونتگاههای روستایی پیرامون آنها پرداخته شده است با توجه به قرار گیری سه ناحیه صنعتی روستایی استان(دستجرد ،سیرو وطغرود) در سه فضای جغرافیایی (کوهستانی ، کوهپایه ای و دشتی ) ضمن ارزیابی اثر بخشی آنها بر شاخص های اقتصادی نظیر اشتغال ،درآمد و رفاه و زیرساخت سکونت گاههای روستایی پیرامونی به مقایسه آماری این اثر بخشی در این سه فضا توجه شده است .اطلاعات مورد نیازبصورت اسنادی و داده های مورد نیازمیدانی بوده که با تکمیل پرسشنامه توسط رهبران محلی نظیر اعضای شوراها، دهیاران ،معتمدین روستاها وهمچنین مدیران واحدهای تولیدی مستقر در نواحی صنعتی روستایی تکمیل و با استفاده از آزمون ها آماری تجزیه وتحلیل گردیده است ، نتایج بدست آمده با ضریب اطمینان 95/0 نشانگر این است که با احداث نواحی صنعتی از دیدگاه مدیران واحدهای تولیدی فعالیت نواحی صنعتی روستایی بر روی دو شاخص اشتغال ، همچنین رفاه و درآمد روستاههای پیرامون و از دیدگاه خبرگان محلی فعالیت نواحی صنعتی روستایی بر روی دو شاخص رفاه و درآمد وتوسعه زیر ساخت های روستاههای پیرامون تاثیر گذار بوده اند. همچنین فعالیت نواحی صنعتی روستایی از دیدگاه مدیران واحدهای تولیدی بر شاخص توسعه زیرساخت ها و از دیدگاه خبرگان و مدیران محلی بر شاخص اشتغال روستاههای پیرامون تأثیرمعناداری نداشته اند.دربررسی مقایسه ای وضعیت سکونتگاههای مستقر در سه فضای جغرافیایی به ترتیب در شاخص اشتغال سکونت گاههای مستقردرنواحی دشتی،کوهستانی و کوهپایه ای،درشاخص در آمدورفاه سکونتگاههای مستقردرنواحی دشتی ،کوهستانی و کوهپایه ای و در شاخص توسعه زیر ساختها سکونتگاههای مستقر در نواحی دشتی ،کوهستانی و کوهپایه ای قرار گرفته اند.

تبدیل شدن مسکن مهر به مجتمع های مسکونی خوابگاهی با مکانیابی غیرکارشناسانه و فاصله بسیار زیاد از مراکز شهری و محل اشتغال و همچنین تاخیر ساخت تسهیلات و زیرساختها نسبت به ساخت مسکن برای ساکنان آن از جمله عواملی است که پروژه های مسکن مهر را تنها با هدف خرید خانه مدنظر قرار داده و به جنبه های کیفیت محیط توجه چندانی نشده است. از طریق ارزیابی پروژه های مسکن مهر بوسیله معیارهای سکونتگاه های پایدار می توان علاوه بر سنجش میزان فاصله پروژه ها از معیار ها، در رفع مشکلات آنها موثر بوده و با ارتقا معیارها در طرح مسکن مهر علاوه بر جنبه های مادی جنبه های محیطی را نیز برای ایجاد شرایط مطلوب سکونت مورد توجه قرا داد. در این پژوهش تاثیرات درونی و خارجی معیارهای پایداری که در سه بعد اقتصادی – عملکردی، اجتماعی و زیست محیطی تعریف شده اند با رویکردی سیستمی در شهرک ابریشم استان البرز مورد ارزیابی قرار گرفته است و تلاش شده است راه حل های مناسب برای ایجاد وضعیت مطلوب طرح های مسکن مهر ارائه شود.

افزایش بی رویه و روزافزون جمعیت شهرها، بویژه در کشورهای در حال توسعه، ناشی از رشد طبیعی و مهاجرت، زمینه ساز ایجاد پدیده اسکان غیررسمی گردیده که این پدیده،معضلات گوناگون اقتصادی ، اجتماعی ،کالبدی و... را در شهرها به وجود آورده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان تأثیر فضایی-کالبدی این پدیده در کلان شهر کرج انجام گرفته است. پدیده حاشیه نشینی یکی از معضلات شهری در کرج محسوب می گردد که تأثیرات فراوانی در ابعاد گوناگون بر پیکره شهر کرج بر جای گذاشته است و نگرانی از تأثیرات گوناگون حاشیه نشینی بر سطح شهرو هراس از گسترش بی رویه این پدیده ، بعد ازتغییر منزلت سیاسی شهرکرج و تبدیل به مرکز استان شدن، از جمله ضرورت های پرداختن به این مسئله بوده است. نتایج مطالعات میدانی در محلات حاشیه نشین کرج، نشان می دهد که وجود اراضی کشاورزی ، باغات و اراضی بایر در محدوده شهر یا نزدیک به حریم شهر،وتغییرکاربری آنها، از دلایل اصلی گسترش حاشیه نشینی در کرج بوده است. ازسوی دیگر، نتایج تحقیق نشان می دهد که عدم توجه به توسعه روستایی و کیفیت زندگی در محلات فقیرنشین شهری، در برنامه ریزی کلان کشور، سبب گردیده تا سیل عظیمی از مهاجرین در جستجوی کار و درآمد بیشتر، به شهر کرج که همواره جاذبه های فراوانی، ازجمله آب و هوای مناسب، نزدیکی به پایتخت و...دارد،مهاجرت نمایند. بنابراین برای فائق آمدن به این معضل،توجه به مناطق روستایی،برنامه ریزی صحیح جهت ایجاد تعادل بین نواحی شهری و روستایی،توانمندسازی محلات حاشیه ای و بهره گیری از پتانسیل مشارکت پذیری ساکنان،جهت بهسازی مشارکتی سکونتگاههای غیر رسمی و کاهش تأثیرات سوء بر فضای شهری است .

اهمیت فضاهای سبز شهری تا بدان حد است که کیفیت محیط زیست شهرها در فضاهای سبز شهری آنها آشکار است و در بسیاری جهات، کیفیت زندگی و رفتارهای اجتماعی انعکاسی از فضای سبز شهری است. هدف پژوهش حاضر، ارزیابی سرانه فضای سبز در ارتباط با ساختار کیفی جمعیت شهری می باشد. این پژوهش از نظر نوع کاربردی است و با ترکیبی از روش های اسنادی- تحلیلی و پیمایشی انجام گرفته است. مهمترین نتیجه ای که از پژوهش حاضر حاصل شده است، تغییر نوع نگاه به مقوله فضای سبز در برنامه ریزی شهری است. در واقع در این پژوهش مشخص شد که نگاه به فضای سبز فقط به کمیت، مکانیابی، توزیع فضایی و مقایسه آن با سرانه های استاندارد که صرفاً کمیت آن را در نظر دارند معطوف نمی شود؛ بلکه آنچه در این بین مهم می نماید و مورد بی توجهی قرار گرفته است، شناخت ساختار کیفی جمعیت شهرها و مناطق شهری و همچنین ویژگی های فرهنگی و اجتماعی آنها در راستای برنامه ریزی و طراحی فضای سبز و در نتیجه آن، دخیل کردن نیاز گروه های جمعیتی در اختصاص انواع فضاهای سبز است. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که کیفیت فضاهای سبز در ارتباط با ساختار کیفی جمعیت شهری و عملکردی که می تواند در ارتباط با نیازهای شهروندان داشته باشد، بر بٌعد کمی آن غالب است و دارای ارجعیت به مراتب بیشتری است. در واقع پاسخگویی به خواسته ها و نیازهای متنوع جوامع شهری با یک کمیت و کیفیت امکانپذیر نیست. در دانش برنامه ریزی شهری به علت واقعیت پویای مجتمع های زیستی و همچنین شرایط متفاوت مکانی، زمانی و نوع و سطح توسعه شهر و از همه مهمتر ماهیت پیچیده مظروف آن یعنی «فرد انسان»، استفاده از روش ها و استانداردهای کمی مانند سرانه استاندارد فضای سبز نمی تواند موثر واقع شده و جوابگوی نیازهای جوامع شهری به این نوع از خدمات باشد. نتایج حاصل در منطقه یک شهر تهران نشان داد که فضای سبز منطقه با نیاز گروه های سنی و جنسی اختصاص داده نشده است و کمی گرایی، بی توجهی به ساختار کیفی جمعیت شهری در برنامه ریزی و اختصاص فضای سبز شهری مهمترین آفت این کاربری مهم و حیاتی در منطقه تشخیص داده شد.

حمل ونقل وزیرساخت های مرتبط با آن هم به صورت مستقیم و هم با واسطه برتوسعه کالبدی شهرهااثرگذارهستند. اتومبیل شخصی عمده ترین واثرگذارترین-وسیله حمل ونقل شهری درتوسعه فیزیکی شهرها گردیده است. درپاسخگویی به مسائل ومشکلات توسعه کالبدی شهرها واثرات-آنها تغییرنگرشی اساسی بین صاحبنظران، بویژه درمسائل-ترابری بوجودآمد. یکی ازنتایج این تغییرنگرش، نظریه مطرح شده رشد هوشمند شهری است، که هم راستا با تحول درتمامی عرصه های مسائل شهری بر حمل و نقل همگانی تمرکزویژه دارد واز پیامدهای آن افزایش کاربرد حمل ونقل عمومی و حداکثر دسترسی به خدمات شهری است. هدف پژوهش حاضرامکان سنجی اجرای رشد هوشمند شهری درارتقاء نظام حمل ونقل شهری منطقه22تهران است. این پژوهش از نوع کاربردی بوده و براساس روش توصیفی- تحلیلی وبا استفاده از محیط gis,excelو نیز مطالعات اسنادی انجام شده است. نتایج و یافته ها نشان می دهد، با استفاده ازرویکرد رشد هوشمند شهری واصول و سیاست های آن، به ویژه دو اصل تنوع گزینه های حمل ونقل واصل ایجاد جوامع و محلات پیاده محور، می توان نظام حمل ونقل شهری این منطقه را به دلیل پتانسیلها و قابلیتهای ویژه آن توسعه داد

شهرنشینی محصول توسعه صنعتی است که گستردگی روزافزون آن زندگی در شهرهای پرجمعیت را برای شهروندان با تنگناهای بسیاری رو به رو کرده است. وجود فضاهای عمومی سرزنده یکی از علائم وجود سلامت اجتماعی- کالبدی در شهرها می باشد. پارک ها به عنوان بخشی از فضاهای عمومی علیرغم نقش مهمی که در گسترش قلمرو عمومی جامعه دارند.همانند گذشته پاسخگوی نیازها و ضرورت شهروندان نبوده، ظرفیت های آنها بلااستفاده مانده است. همین امر باعث جدایی مردم از این فضاها، بی تفاوتی نسبت به آنها و در نتیجه کاهش کیفیت زندگی شهری خواهد شد. در این پژوهش با هدف ارزیابی نقش و تبیین جایگاه پارک های شهری در ارتقاء شاخص های کیفیت زندگی در منطقه شش کلانشهر تهران سعی شده است تا راهکارهایی برای اثر بخشی بیشتر پارک ها و فضای سبز در ارتقا شاخص های کیفیت زندگی، از منظر اجتماعی در ابعاد (سرزندگی،امنیت،تعاملات اجتماعی) ومنظر زیباشناختی ارائه شود. برای معناداری متغیرهای مختلف برای اثبات فرضیات از نرم افزار spssو آزمون های مختلفی چون chi square، anovaو تحلیل رگرسیون استفاده گردید. نتایج بدست آمده بیانگر آن است که بین کیفیت زندگی و پارک های شهری رابطه معناداری وجود دارد. در بعد اجتماعی معیار سرزندگی با سطح معنی داری0.000 و در بعد زیباشناختی، معیار نظافت با سطح معنی داری0.003 بیشترین تاثیر را در پارک های منطقه دارند. و بین اثر گذاری پارک ها و اندازه مساحت آنها رابطه مستقیم وجود دارد. مثلا در پارک های منطقه ای، سرزندگی و تعامل اجتماعی بیشتری نسبت به پارکهای شهری و محلی وجود دارد. و با کمتر شدن مساحت پارک ها امنیت اجتماعی و روانی شهروندان کمتر شده و سرزندگی نیز کاهش یافته و تعاملات اجتماعی کمتری در پارک ها صورت می پذیرد. بنابراین نظام برنامه ریزی شهری در برنامه ریزی فضاها بویژه پارک ها و نهاد مدیریت شهری در طراحی و احداث پارک ها بایستی به این ویژگی ها توجه نماید.

یکی از مهمترین مسائل کاربری های شهری خصوصاً در شهرهای بزرگ، تغییر کاربری ها است که غالباً به صورت تغییر کاربری های مسکونی به کاربری های درآمدزا (تجاری، اداری) نمایان می شود، حاصل این تغییرات عدم تعادل در ارائه مطلوب خدمات شهری، تهدید کارکرد سکونتی، تضعیف کارکرد جابه جایی معابر شهری، ناسازگاری نظام همجواری کاربری ها و عدم هماهنگی کالبد و کارکرد ساختمان ها می باشد. این تحقیق با هدف تحلیل پیامدهای کمی و کیفی تغییر کاربری های شهری و شناسایی عوامل موثر بر تثبیت کاربری ها در ناحیه 5 منطقه 4 کلانشهر تهران تدوین یافته و سعی شده است با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی؛ از طریق بررسی های کتابخانه ای، مطالعات میدانی، توزیع نظرسنجی بین جامعه هدف و نرم افزارهای arc gis و spss تغییرات کاربری ها در فاصله سال های 1393-1386 و عوامل موثر بر تثبیت کاربری های شهری شناسایی گردد. وضع قوانین و مقررات بازدارنده، اقدامات کنترلی، اقدامات اجرایی بازدارنده، تاثیر سازه های جدید، هماهنگی فرم و عملکرد پنج عامل موثر بر تثبیت کاربری های شهری هستند و بیشترین شدت اثر عوامل مربوط به وضع قوانین و مقررات بازدارنده، اقدامات اجرایی بازدارنده و اقدامات کنترلی است. تغییرکاربری ها عمدتاً با انگیزه های اقتصادی آغاز شده و در صورتی که قوانین و راهکار های اجرایی کارآمد و بازدارنده نباشند، به گسترش آن دامن می زنند. با توجه به نقش مراجع قانونی، قضایی، دولت، شهرداری و مردم لزوم بازنگری در سیاست های جاری مدیریت شهری و تعریف پهنه هایی که در آنها فرم یک بنا معرف عملکرد آن (هماهنگی فرم و عملکرد) باشد، می تواند با کاستن انگیزه تغییر کاربری ها، به تثبیت کاربری های شهری بیانجامد.

منطقه 12 شهر تهران از نظر ساختار تقسیمات منطقه دارای شش ناحیه رسمی و سیزده محله شهری است مساحت این منطقه 1600 هکتار است منطقه 12 از شمال به مناطق شش و هفت از شرق به مناطق سیزده و چهارده از جنوب به مناطق پانزده و شانزده از غرب به منطق یازده ختم می شود ناحیه یک این منطقه بزرگترین ناحیه از نظر وسعت و حساس ترین ناحیه از نظر سیاسی محسوب می شود. مهمترین مشخصه ناحیه چهار بافت فرسوده آن است که 75 درصدداز ابنیه آن از قدمتی بالای 70 سال برخوردار است. از نظر ساختار جمعیت بر اساس سرشماری سال ???? حدود ??? هزار نفر جمعیت در منطقه ساکن بوده است. کاربری مسکونی در شرق منطقه گسترش یافته و کاربری اداری در شمال منطقه تمرکز یافته است بیش از یک پنجم واحدهای تجاری در منطقه ?? تمرکز یافته است مهمترین مرحله در این تحقیق تجزیه و تحلیل داده ها میباشد که نتایج تمامی فرایند طی شده در آن منعکس می گردد هر چه داده های اولیه ار دقت بالاتری برخوردار باشد و ویرایش و طبقه بندی آنها با دقت بیشتری انجام شده باشد نتایج تحلیل نیز دارای دقت و صحت بیشتری خواهد بود. بنابر این برای انجام مراحل تجزیه و تحلیل جهت مکان یابی سامانه اسکان موقت در بافت های آسیب پذیر شهری در منطقه دوازده تهران بعد از شناسایی معیارهای مورد نیاز جهت مکان یابی با توجه به تجربیات و تحقیقات صورت گرفته توسط پژوهشگران و سازمان های مربوطه به وزندهی این معیارها پرداخته میشود و پس از عملیاتی کردن آن در سیستم اطلاعات جغرافیایی به تهیه نقشه نهایی مکان یابی سامانه اسکان موقت پرداخته میشود شاخص ها و معیارهای اثرگذار در مکان یابی اسکان موقت در منطقه 12 تهرا به شرح زیر میباشد: ?. کاربری نظامی ?. کاربری بهداشتی ?. کاربری تجاری ?. شبکه معابر ?. کاربری فضای سبز ?. کاربری مسکونی ( که شاخص های این معیارها فاصله از کاربری می باشد) ?. کیفیت ابنیه ( شاخص اثرگذار نوع بافت) ?. تراکم جمعیت (شاخص اثرگذار نفر در هکتار) کیفیت ابنیه مهمترین معیار اثرگذار بر انتخاب سامانه اسکان موقت در منطقه ?? می باشد پس از وزن دهی و تهیه نقشه های مربوط به هر یک از شاخص های اثرگذار در ایجاد مراکز اسکان موقت به تهیه نقشه پهنه بندی این مراکز پرداخته ایم پس از اینکه بین معیارها با توجه به اهمیتشان در مکان یابی با هم بصورت دو به دو مقایسه شدند و ماتریس و نمودار آنها تهیه شد در این مرحله با استفاده از دستور over lay (روی هم گذاری لایه ها) نقشه پهنه بندی شده بدست آمده است چهار اولویت برای مکان یابی مراکز اسکان موقت به دست آمده است پس از پهنه بندی مکان های مناسب جهت احداث مراکز اسکان موقت در این بخش به مکان یابی نقاط مناسب اقدام نموده ایم پس از غربالگیری و بازدید میدانی از پهنه های مکان یابی سه نقطه به عنوان مکان های نهایی جهت ایجاد مراکز اسکان موقت در نظر گرفته شده است از مشخصات این مکان ها مجاورت با شبکه ارتباطی و وجود فضای باز در نزدیکی این مکان ها میباشد از مشخصات دیگر این مکانها این است که نزدیک بافت های متراکم و مراکز بهداشتی درمانی می باشند در کنار تجهیز این مراکز برای اسکان اضطراری شهروندان از این امکانات در زمان های غیر بحران نیز برای رفاه حال بیشتر شهروندان می توان استفاده کرد به ترتیب اولویت این سه نقطه شماره گذاری شدند اولویت ها بر اساس وسعت پهنه تعیین شده است همچنین شاخص هایی چون نوع مالکیت ( که مالکیت هر سه مورد مربوط به دولت می باشد و هیچکدام مالکیت خصوصی یا وقفی ندارند ) و نزدیکی این مکان ها به خیابان های اصلی شماره گذاری می شود اولویت اول واقع در ناحیه یک می باشد و اولویت دوم و سوم به ترتیب واقع در ناحیه دو ناحیه پنج می باشد با توجه به مشاهدات میدانی و مطالعات انجام شده در حال حاضر بهترین مکان برای ایجاد پایگاه جهت اسکان موقت پسپاز زلزله پارک ها و فضاهای باز موجود در منطقه می باشد

پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی- تحلیلی به ارزیابی فعالیت های سازمان زیبا سازی شهری در ارتقا هویت شهروندی پرداخته است. جامعه آماری، کلیه فعالیت های سازمان زیبا سازی در شهر تهران و نمونه موردی کلیه فعالیت های سازمان در منطقه 8 تهران است. داده ها با استفاده از روش مطالعه کتابخانه ای و نیز تحقیقات میدانی جمع آوری شده است. روش نمونه گیری، خوشه ای یک مرحله ای و ابزار مورد استفاده دوربین عکاسی است. یافته های پژوهش که با روش های آماری توصیفی و استنباطی آزمون t یک نمونه ای و با استفاده از نرم افزار spss بدست آمده بیانگر این امر است که فعالیت های سازمان زیبا سازی شهری در جهت ارتقا هویت شهروندی کافی نبوده است. به طوری که بیشترین فعالیت در زمینه مضامین مرتبط با طبیعت یا به عبارتی مفاهیم دکوراتیو یا تزئینی بوده است و بخش کمتری از فعالیت های این سازمان در زمینه هویت بخشی در ابعاد فرهنگی، اجتماعی و ملی- مذهبی بوده است. از طرفی این سازمان در بهره وری از ابزارهای متنوع همچون مجسمه ها و المان ها برای برقراری ارتباط با شهروند به چند ابزار محدود اکتفا نموده و بقیه را کمتر مد نظر قرار داده است. با این توضیح فرضیه اول پژوهشگر(در فعالیت های سازمان زیباسازی شهری کمتر به عناصر و نمادهای هویت بخش اسلامی و ایرانی توجه شده است) و به دنبال آن فرضیه دوم آن (به نظر می رسد فعالیت هایی که تاکنون توسط سازمان زیباسازی شهری انجام گرفته کمتر باعث ارتقاء هویت شهروندی شده است) مورد تائید قرار می گیرد.

این رساله با استناد روش تحقیق توصیفی – تحلیلی و پیمایشی ، طیف متفاوت و متنوعی از روابط بین سازمان فضایی مکان های شهری و توسعه فضاهای الکترونیک را در قالب فرآیندهای فضایی بررسی کرده است. با تبیین یک پایگاه نظری مستند و مستدل ، چارچوب نظری در ارتباط با یک نمونه موردی ( منطقه شش کلان شهر تهران که بخاطر ظرفیت های موجود مجازی انتخاب شده ) با طی مراحل و روش های علمی به آزمون گزارده شده است. در بسط دیدگاه های متفاوت (رویکردهای نظری چهارگانه) رساله حاضر مبانی نظری خود را بیشتر با دیدگاه چهارم یعنی ساخت اجتماعی و سیاسی تکنولوژی به دلیل برخورد منطقی تر درمواجهه با مناسبات و روابط فرآیندهای شهری وتوسعه تکنولوژی های ارتباطی و الکترونیک محور، انطباق داده است. بر پایه این فضای مفهومی، پذیرفته شده که رشد فضاهای الکترونیک به خودی خود منجر به فروپاشی و انحلال شهرها نمی شود.ازدیاد فضاهای الکترونیک به شدت در پیوند با گذار از دنیای استاندارد شده، سفت و سخت، سلسله مراتبی و موزون عصر صنعتی به فرآیندهای بسیار انعطاف پذیر اجتماعی قرار دارد. اهداف محوری رساله نیز بر مدار بررسی تمامی مولفه های مربوط به فرآیندهای فضایی موثر و متاثر از نیروهای مجازی در گذار به شهر مجازی است. بنابراین می توان چنین بیان کرد که فرآیندهای فضایی پیشروی منطقه درون یک شبکه ای از جریان ها در حال شکل گیری است و موید این مطلب نیز پیشگامی شهروندان و مدیران در استفاده از خدمات مجازی است که همسو ودر جهت قواعد فرآیند مجازی شدن شهرها می باشد. پذیرش آگاهانه آحاد جامعه و تاثیر پذیری و استفاده فزاینده آنها از یک سو و بازساخت زیرساخت های فنی و فیزیکی در سطح منطقه موید شروع اولیه و ابتدایی گذار به شهر مجازی است . موانع بر سر راه تحقق و به ثمر نشستن کامل فضاهای مجازی بویژه در حوزه زیرساخت های فنی و عدم شکل گیری جامع شبکه های تعاملی و با سرعت بالا جدی است که فرض اول تحقیق را تایید می کند . از سوی دیگر نتایج حاصل از یافته های بدست آمده نشان می دهند که فضاهای شهری در سطح منطقه مورد مطالعه تحت تاثیر مکانیزم ها و فرآیندهای هم افزایی ، جانشینی ، تولیدی و ارتقایی قرار گرفته اند .در نتیجه این تعاملات و ارتباطات فرآیندهای فنی ، محیطی ، حمل و نقل و ترافیک ، اقتصادی ، اجتماعی و کالبدی در حال بازساخت می باشند. اما ناکارآمدی مکانیزم های مدیریت شهری موجب شده تا روند این تغییرات و جایگزینی ها به کندی صورت گرفته و در برخی موارد و مصادیق شاهد شکل گیری برساخت ها و شبه فضاها به جای بازساخت کامل فرآیندها هستیم . بدین ترتیب ، فرضیه دوم تحقیق نیز مورد تایید قرار می گیرد . کلید واژه ها : فرآیندهای فضایی ، شهر مجازی و الکترونیک ، بازساخت فضایی و مدیریت شهری.

شناخت ماهیت مازاد محصول اجتماعی و چگونگی بازتاب آن در فضا و زمان، در چارچوب مقوله اقتصاد سیاسی، امکان تحلیل و تبیین دقیقی از مسائل نظام شهری را در فضای توسعه نیافته فراهم می آورد. شهری شدن، کنش فضایی روبه رشدی است که با رویکرد تولید و باز تولید گسترده مناسبات سرمایه داری پیوند خورده است. درک فرآیند شهری تحت نظام سرمایه داری مقوله ای است که از دید برخی تحلیل گران شهری مورد مطالعه قرار گرفته و اعتقاد بر این است که شهری شدن همواره به سازماندهی، تولید، تصرف و جذب مازادهای اقتصادی معطوف بوده است، تاحدی که سرمایه داری را روایت خاصی از شهری شدن تلقی کرده اند. این پژوهش با تحلیل چگونگی گردش مازاد محصول اجتماعی و تاثیر آن در ناپایداری نظام شهری استان کرمان به این سوال پاسخ می دهد که آیا ناموزونی در نظام فضایی و به ویژه در نظام شهری محصول اصلی الگوی گردش مازاد به شمار می رود؟ بر اساس رویکردی توصیفی-تحلیلی و مطالعات اسنادی ابتدا ساختار نظام شهری استان تبیین گردیده و سپس در ارتباط با چگونگی گردش مازاد مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.

سکونتگاه های انسانی همواره در معرض تحولات اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی و کالبدی قرار دارند. در سکونتگاه های روستایی به دلیل ویژگی های خاص خود (خردی، رابطه تنگاتنگ با طبیعت، تأثیرپذیری از روستاهای پیرامون شهرها و مانند آن) تحولات نمود بیشتری داشته و در زمینه های متعددی می توان این تحولات را مشاهده نمود. این پژوهش به منظور تحلیل تحولات کالبدی مساکن روستایی در پیرامون کلان شهرکرج صورت پذیرفته است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است و داده ها از طریق مستندات کتابخانه ای و آمارهای رسمی تهیه شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد در بخش مرکزی شهرستان کرج چندین روستای مماس با شهر از قبیل حیدرآباد و ده حصارک بالا و پایین از حالت روستا خارج شده است که این امر موجب تحول در مسکن و بافت کالبدی این روستاها، بروز انواع آلودگی ها، شکل گیری سکونتگاه های خودرو و.... در این روستاها شده است. در روستاهای پیرامون کلانشهر کرج از نظر ظاهری با مساکنی روبرو هستیم که دیگر بافت سنتی و روستایی سابق را نداشته و به صورت امروزی با استفاده از مصالح شهری تهیه شده است. این تغییرات در شکل مساکن و به طور کلی بافت کالبدی روستا، زمینه را کاملا برای شهرگرایی فراهم ساخته و توسعه پایدار روستایی را در معرض تهدید قرار داده است. همچنین باعث شده تا وضعیت روستاها از حالت خودکفا به وضعیتی مصرفی تغییر یافته و عناصر خدماتی به تدریج جایگاه قابل توجهی را نسبت به کشاورزی در روستاها پیدا کنند.

محیط های شهری، فضای زندگی روزمره برای همه شهروندان است و لذا باید توانایی پذیرش کلیه افراد و گروههای سنی و اجتماعی و همچنین تأمین نیازها و خدمات رفاهی مربوط به آنها را داشته باشد. در این میان کودکان به عنوان آسیب پذیرترین اعضای جامعه، نیازمند مراقبت و حساسیت بیشتری هستند. محیطی که کودکان در آن زندگی می کنند باید بتواند به رشد اجتماعی و شخصیتی، تداوم یادگیری و زندگی فعال اجتماعی آنان کمک کند هدف از این پژوهش ارزیابی و ظرفیت سنجی ساختار فضایی – کالبدی و زمینه های شکل گیری و تحقق شهر دوستدار کودک در منطقه سیزده شهر تهران می باشد. روش مورد استفاده در این تحقیق توصیفی- تحلیل است و برای تجزیه و تحلیل داده از مدلanp و سیستم اطلاعات جغرافیایی استفاده شده است، به اینصورت که پس از تعیین شاخص های فضایی – کالبدی، به اولویت بندی شاخص ها در نواحی چهارگانه پرداخته شده است و ظرفیت های فضایی – کالبدی منطقه برای شکل گیری شهر دوستدار کودک مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد که اراضی وسیع نظامی و ترمینال شرق به عنوان ظرفیت های فضایی- کالبدی منطقه سیزده کلان شهر تهران برای شکل گیری شهر دوستدار کودک مناسب اند و ناحیه دو که پادگان دوشان تپه مساحت قابل توجهی (7220651 متر مربع معادل 7 کیلومتر)از آن را به خود اختصاص داده است، ظرفیت بسیار مناسبی برای ایجاد فضاهای سبز و آموزشی در منطقه را دارد و همچنین بیشترین تراکم واحدهای مسکونی و جمعیتی در این ناحیه است. بنابراین با توجه به یافته های تحقیق مشخص شد که در بین نواحی منطقه سیزده کلان شهر تهران، ناحیه دو بیشترین ظرفیت را برای شکل گیری شهر دوستدار کودک دارد

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

امروزه با افزایش امکانات زندگی مثل وسایل حمل و نقل زمینی، هوایی، دریایی و افزایش اوقات فراغت درآمد و طول عمر مردم، افراد بیش از هر زمان دیگری به گردش و مسافرت می پردازند؛ به ویژه ساکنان نقاط شهری، بدلیل آلودگی شهرها و مشکلات ناشی از زندگی ماشینی بیشتر به طبیعت و نقاط آرام در نواحی اطراف شهر علاقمند هستند. در نتیجه، امروزه توسعه گردشگری اثرات مثبت و منفی اقتصادی، اجتماعی و محیطی بر جای گذاشته است. از جمله اثرات مثبت اقتصادی گردشگری در نواحی شهر می توان به ایجاد تنوع بخشی به فعالیتهای اقتصاد شهری اشاره کرد (خانیا ، 21،1384). گرچه بطور کلی اثرات مثبت اقتصادی گردشگری مورد تأثیر است ولی بسیاری از محققین معتقدند که گردشگری معمولاً هزینه های اقتصادی جامعه میزبان نظیر افزایش قیمت کالا و خدمات، افزایش کاذب قیمت زمین، افزایش هزینه زندگی، برگشت کم سرمایه، فصلی بودن فرصتهای شغلی و جابجایی در اشتغال افراد بومی را موجب می گردد. (رضوانی، 18:1374) معمولاً در مرحله اولیه توسعه گردشگری، فواید اقتصادی بیشتر نمود پیدا می کند ولی توسعه در مقیاس انبوه و کنترل نشده، هزینه های اجتماعی و محیطی نیز جلوه گر می شوند. بر اساس تحقیقات انجام گرفته، توسعه گردشگری ممکن است آثار منفی محسوب شوند. بدین ترتیب همانطور که فوایدی از توسعه گردشگری بر نواحی شهری حاصل می شود توسعه نامناسب آن نیز زیانها و آثار منفی در پی خواهد داشت. شهر همدان مرکز استان همدان بعنوان یکی از قدیمی ترین شهرهای جهان و دروازه تمدن ایران با دارا بودن جاذبه های طبیعی و تاریخی، از بسیار پیش از این مورد توجه گردشگران داخلی و خارجی بوده است. گسترش جریانهای گردشگری در این شهر توام با فقدان برنامه ریزی و مدیریت کار آمد اثرات مثبت و منفی اقتصادی و محیطی را در پی داشته است. هم اکنون این شهر با مسائلی نظیر تغییرات شدید کاربری اراضی و پیامدهای اکولوژیکی آن، ساخت و سازهای بی رویه، افزایش قیمت اراضی به صورت کاذب و بورس بازی آن، افزایش نابرابری اقتصادی، اجتماعی در بین ساکنین شهر، آلودگی صوتی، تخریب حریم منابع طبیعی روبرو گردیده است. هدف از انجام این تحقیق بررسی اثرات فعالتیهای گردشگری بر کاربری اراضی شهر همدان می باشد. با توجه به چنین ملاحظاتی این پایان نامه در پنج فصل تنظیم گردیده که در فصل اول به طرح کلی تحقیق و جامعه آماری مورد مطالعه اشاره می کند. در فصل دوم به مبنای نظری تحقیق در قالب مفاهیم گردشگری و کاربری اراضی، آثار گردشگری در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و کالبدی و عناصر آن و اثر بخشی کاربری های شهر بر فعالیت های اجتماعی، اقتصادی و فیزیکی مورد بررسی قرار گرفت. در فصل سوم تحقیق، به منطقه مورد مطالعه یعنی شهر همدان پرداخته شد، بدین منظور سعی گردید به موضوعاتی چون جغرافیای طبیعی منطقه مانند: موقعیت جغرافیایی، وضعیت زمین شناسی، وضعیت اقلیمی، منابع آب و پوشش گیاهی، سپس به جغرافیای انسانی منطقه در قالب تعداد جمعیت، ساختار سنی و جنسی، مهاجرت، وضعیت سواد و همچنین وضعیت اقتصادی و در آخر جاذبه ها و امکانات گردشگری شهر همدان پرداخته شود. در فصل چهارم و پنجم تحقیق با استفاده از نرم افزارهای آماری spss و روش های آماری به تبیین، تجزیه و تحلیل اطلاعات و یافته های میدانی و آزمون فرضیه های تحقیق پرداخته می شود و بر اساس نتایج به دست آمده راهکارهای پیشنهادی بیان می شود. نتایج تحقیق نشان می دهد که از دیدگاه گردشگران و مردم شهر، گردشگری اثرات اقتصادی مثبتی نظیر افزایش فرصت های شغلی و درآمد، گسترش تأمین خدمات زیر بنایی، افزایش و تنوع بخشی به فعالیت های اقتصاد شهری و هدفمند شدن تغییر کاربریها در داخل شهر و نیز اثرات منفی نظیر افزایش قیمت کالا و خدمات، افزایش کاذب قیمت زمین، افزایش آلودگی اکولوژیکی و دست اندازی به حریم منابع طبیعی اطراف شهر را موجب شده است.

چکیده گسترش و تعمیم امکانات رفاهی برای کلیه افراد جامعه بطوریکه همه افراد بطور یکسان آز آنها برخوردار شوند ، یکی از وظایف برنامه ریزان شهری است . علم جغرافیا می تواند در زمینه مطالعه سیمای توزیع خصوصا مکان یابی فضاها و عناصر شهری ، کمک شایانی برای برنامه ریزان شهری باشد . در گذشته ، تولید با روش های ساده و ابتدایی انجام می گرفت . بعلت جمعیت کم تولید کننده و مصرف کننده فاصله چندانی نداشتند . اما به مرور بین تولید کننده و مصرف کننده فاصله ایجاد شده و این فاصله ، مشکلات زیادی را بهمراه داشته است . در حال حاضر ، بازارهای روز یکی از مراکز خریدی است که توانسته این فاصله را تا حد ممکن کاهش داده و آسایش شهروندان را در دسترسی به مایحتاج ضروری فراهم آورد . با توجه به نیاز ضروری شهروندان در تهیه مایحتاج روزانه زندگی با قیمت مناسب و در یک مکان خاص، احداث این بازارها در سطح شهر ضروری به نظر می رسد . در این میان مکان یابی صحیح این بازارها می تواند دسترسی به اهداف مورد نظر این مراکز را آسان تر و از کیفیت بهتری برخوردار سازد . در تحقیق حاضر ، منطقه 4 شهر تهران بعنوان نمونه موردی انتخاب و مورد تحلیل قرار گرفته است . بازار روز های این منطقه از دو بعد کمی و موقعیتی بررسی و در سوالات و فرضیه های مطرح شده از یکسو الگوی فضایی توزیع این بازار ها و تناسب آنها با جمعیت و مساحت منطقه و از سوی دیگر میزان سازگاری کاربری های همجوار با این بازارها مطرح شده است .در ابتدا به شاخص های ضرورت احداث این بازارها در سطح محله ای در کلان شهرها و عوامل موثر بر مکان یابی آنها ، اشاره و سپس توزیع بازارهای روز در سطح منطقه 4 بطور کامل بررسی شده و این منطقه با توجه به جمعیت و مساحت محلات و نیاز کنونی آنها به وجود بازار روز مورد ارزیابی قرار گرفته است . نتایج تحقیق بیانگر آن است که با توجه به ساختار جمعیتی و مساحتی منطقه 4 و همچنین رویکرد محله گرایی که در مدیریت شهری کلان شهر تهران مورد توجه بسیار قرار گرفته است ، احداث این بازارها در سطح محلات این منطقه لازم و ضروری به نظر می رسد . همچنین موقعیت بازار روزهای موجود و همجواری های آنها در نظام کاربری های شهری منطقه بررسی و نتیجه این تحلیل با توجه به ماتریس سازگاری نشان می دهد کاربری بازار روز در وضعیت نسبتا سازگاری در ارتباط با کاربری های مجاور خود قرار گرفته است .

باتوجه به این مسائل ، پژوهش حاضر درصدد بررسی نقش شوراها و تأثیر آن بر مدیریت سازمان فضایی شهرگرمی در حوزه ارائه خدمات مناسب شهری به شهروندان و سازماندهی فعالیتهای شهری که منجر به شکل گیری و تکامل سازمان فضایی شهرگردیده ،می باشد. روش این پژوهش توصیفی-تحلیلی میان شرایط دوره های شوراهای اسلامی و نقش آنها در مدیریت سازمان فضایی شهرگرمی می باشد که داده ها و اطلاعات مورد نیاز از طریق کتابخانه ای و پرسشنامه ، مصاحبه بدست آمده است و سپس از طریق نرم افزاری آمار توصیفی exell ,gis, spss تجزیه و تحلیل و پردازش گردیده است.جامعه آماری این پژوهش ،خانوارهای ساکن در شهر وبا تعدادنمونه300خانوارشامل می باشد. شوراهای اسلامی شهربه عنوان یکی از ارکان انکار ناپذیر مدیریت شهری برخی مصوبات وتصمیمات آگاهانه یا ناآگاهانه را درمدیریت سازمان فضایی شهر گرمی داشته است .البته میزان تاثیر گذاری این شوراها در مکان گزینی یا افزایش خدمات شهری، دردوره های مختلف متفاوت بوده بطوریکه دوره اول بیشتراز دوره دوم ودوره دوم نیزبیشتر از دوره سوم بوده است. در این پژوهش مشخص شد که شوراها درمکان گزینی خدمات وافزایش آنها تاثیر مطلوبی داشته است. در عین حال، ارتباطی بین مکان گزینی مناسب و شوراها و شاخص افزایش خدمات شهری وجود دارد . نبود طرح های کلان ومدون، نبود طرح جامع شهر، نبود مقررات وطرح های جامع به عنوان راهنمای مدیریت شهری، دیوانسالاری نهادهای موثر درمدیریت شهری، عدم آگاهی شهروندان وکاربران شهری ازحق خودازعوامل نامناسب سازمان فضایی شهرگرمی است. شوراهای اسلامی شهر براساس وظایف واختیارت خود تاکنون طرحهایی را برای مکان گزینی مناسب خدمات شهری ویا افزایش آنها تصویب وبه شهرداری جهت اجرا قرار داده است،که درفصل پنجم این پژوهش شرح داده شده است.