نام پژوهشگر: حمید طاهری شهر آیینی
کاظم جوان فرزین نصیری صالح
با توجه به تحقیقات اخیر انجام شده در زمینه هیدرولوژی و کلیماتولوژی، اثرات پدیده تغییر اقلیم بر منابع آب، رو به افزایش است. هدف از این تحقیق بررسی اثر تغییر اقلیم بر رواناب سطحی حوضه آبریز رودخانه قره سو در استان اردبیل است. حوضه آبریز قره سو در شمال غرب ایران بین طول جغرافیاییe ?44 ?47 تا e?42 ?48 و عرض جغرافیایی n?45 ?37 تا n?36 ?38 واقع شده است. در این تحقیق از مدل precis به عنوان یک مدل مولد متغیرهای هواشناسی و از مدل hspf بعنوان یک مدل شبیه ساز رواناب استفاده شده است. از روش های زمین آمار در نرم افزار arcgis برای پیدا کردن نقاط میانی در خروجی مدل precis استفاده شده است. همچنین، از این روش ها برای تهیه الگوهای بارش و دما در حوضه مورد نظر کمک گرفته شده است. خروجی داده های مدل precis با قدرت تفکیک 50×50 کیلومتر بر اساس سناریوی b2 از سری سناریوهای sres است. دوره آماری به کار رفته در دو دوره پایه (1961-1990) و آینده (2071-2100) انتخاب شده اند. برای شبیه سازی دبی با مدل hspf در این حوضه، سال های 1996-2002 برای دوره کالیبراسیون و سال های 2003-2004 برای دوره صحت سنجی برگزیده شدند. شبیه سازی دبی حوضه با استفاده از داده های مشاهداتی مدل hspf نتایج قابل قبولی را ارائه و نشان داد که از این مدل می توان برای این حوضه استفاده کرد. مقایسه متوسط ماهانه دما و بارندگی خروجی مدل precis در دو دوره پایه و آتی نشان می دهد که میانگین دما در منطقه به میزان 2 تا 5 درجه سانتیگراد افزایش می یابد ولی تغییرات بارندگی روند خاصی را نشان نمی دهد. نتایج دبی خروجی مدل hspf در آینده نشان می دهد که دبی حوضه آبریز رودخانه قره سو نسبت به دوره پایه کاهش می یابد.
سعید سرگزی مجید حبیبی نوخندان
مدل سازی پراکنش مکانی آلودگی هوا در کلان شهرهایی مثل تهران، می تواند جهت برآورد میزان آلاینده ها در نقاط فاقد ایستگاه پایش کمک فراوانی نماید و مناطق دارای آلودگی زیاد را مشخص نماید. تاکنون روش های درون یابی مختلفی مثل روش idw، tps، کریجینگ و کوکریجینگ جهت مدل سازی پراکنش مکانی آلاینده های هوا مورد استفاده قرار گرفته اند اما تاکنون از روش اسپیلان های رگرسیونی تطبیقی چندمتغیره (mars) بدین منظور استفاده نشده است. لذا برای اولین بار قابلیت mars در مدل سازی پراکنش مکانی مونوکسیدکربن در تهران با دیگر روش های درون یابی مقایسه می شود. بدین منظور داده های غلظت مونوکسیدکربن در سال 1387 از 16 ایستگاه پایش آلودگی هوا در سطح تهران بصورت ساعتی و روزانه استخراج شد. داده های ساعتی 3 روز (72 ساعت مختلف) انتخاب و عملیات درون یابی روی ساعت های مختلف با روش های درون یابی متداول و روش های mars دومتغیره و سه متغیره به ترتیب در محیط نرم افزار arcgis و matlab انجام شد. در مقیاس روزانه داده های 36 روز مختلف (3روز در هر ماه) انتخاب شدند. همین عملیات بر روی داده های روزانه بطور مشابهی انجام شد. در نهایت میانگین درصد خطای مطلق درون یابی توسط روش های مختلف، برای72 ساعت و همچنین 36 روز مختلف، با روش اعتبارسنجی تقاطعی محاسبه شد. نتایج نشان داد که روش های mars دومتغیره و سه متغیره در مقیاس های زمانی ساعتی و روزانه عملکرد بهتری از روش های دیگر درون یابی ارائه می کنند. از طرفی تطابق خوبی بین نتایج مدل سازی پراکنش مکانی مونوکسیدکربن توسط روش های mars با نقشه های سرعت و جهت باد در تهران وجود داشت که عملکرد مناسب mars را در پراکنش مکانی مونوکسیدکربن تایید می کرد. بعد از روش های mars دومتغیره و سه متغیره، روش های کوکریجینگ و کریجینگ بعنوان روش های مناسب تشخیص داده شدند. بطور کلی می توان گفت که با توجه به عملکرد بسیار مناسب mars این روش می-تواند بعنوان یک روش جدید در مدل سازی پراکنش مکانی مونوکسیدکربن معرفی شود. بنابراین نقشه های پراکنش مکانی co که با استفاده از روش جدید mars ایجاد شده اند، برای تحلیل پراکنش مکانی آلودگی در مقیاس های روزانه، فصلی و سالانه مورد استفاده قرار گرفته اند. نقشه های mars نشان دادند که رفتار پخش آلودگی با جهت های باد غالب در تهران مطابقت خوبی دارد و باد را می توان بعنوان یکی از مهمترین عوامل موثر جوی در پراکنش مکانی آلودگی تهران دانست. با توجه به نقشه های روزانه در روزهای پنج شنبه و جمعه به ترتیب 20 و 25 درصد نسبت به سایر روزهای هفته و در عید نوروز نیز نسبت به روزهای عادی 60 درصد کاهش آلودگی مشاهده می شود. در نقشه های فصلی کمترین آلودگی مربوط به فصل بهار و بیشترین میزان آلودگی مربوط به فصل پاییز می-باشد؛ و بالاخره در مقیاس زمانی سالانه منطقه 15 آلوده ترین و منطقه 22 پاک ترین منطقه شهر تهران شناخته شده است.