شهر دزفول در زمان ساسانیان هم زمان با پلی که در کنار آن بر روی رود دزساخته شده، بنا گردیده است. بافت تاریخی ارزشمند شهر دزفول که در حاشیه رود دز شکل گرفته است، هم اکنون دارای 28 محله می باشد. ساختمان های آجری و تزئینات آجرکاری منحصر بفرد از ویژگی های این بافت می باشند. محلات قدیمی شهر دزفول در دوره های مختلف دچار تغییراتی گشته اند که از آن جمله تخریب های ناشی از اصابت موشک ها به بافت بوده که در زمان جنگ تحمیلی رخ داده است. محله سرمیدان از قدیمیترین محلات بافت تاریخی شهر دزفول می باشد که تا حدود زیادی از تخریب های ناشی از شهرسازی جدید در امان مانده است. از ویژگی های این محله فعال بودن بافت مسکونی آن، وجود الگوهای متفاوت مسکن و حفظ ویژگی های تاریخی محله میباشد. در سال های اخیر به دلیل تخریب تدریجی بناها بر اثر فرسودگی و عدم توجه مسئولین، تغییراتی توسط ساکنین در بناها به وجود آمده که به هویت تاریخی محله لطمه وارد ساخته است. مشکلات موجود در محله سرمیدان از جمله، وجود زباله ها در معابر، عدم دفع صحیح آب های سطحی، مشکلات بهداشتی، وجود بناهای تخریب شده و... باعث شده که در سال های اخیر مردم جهت تسهیل شرایط زندگی به تخریب بناها و نوسازی روی آورند. از این رو توجه به این محله و ارائه راهکار جهت حفاظت و مرمت بناها و بافت تاریخی ضروری به نظر می رسد. در این پروژه محله سرمیدان به عنوان یکی از محلات ارزشمند بافت تاریخی شهر دزفول مورد مطالعه و بررسی قرار می گیرد و بخشی از آن به صورت موردی، در راستای مرمت، ساماندهی و احیای محله مورد طراحی قرار می گیرد.

با توجه به اهمیت بافت های تاریخی موجود در کلان شهرها و ضرورت توجه به ظرفیت های موجود در این بافت ها در راستای بهره بردن از این ظرفیت ها در طراحی شهری معاصر، و همچنین ضرورت رسیدگی و حفاظت از این بافت ها، طرح حفاظت و ساماندهی محله قوام السلطنه به عنوان موضوع این رساله انتخاب شد سعی این رساله بر شناخت ویژه گی ها، شاخص ها و همچنین آسیب شناسی مشکلات موجود و در نهایت ارائه ی راهکاری در جهت حفاظت و ساماندهی از بافت محدوده ی طرح می باشد. این محدوده که پس از تخریب حصار طهماسبی و در درون حصار ناصری و محله ی جدید دولت شکل گرفت در بخش مرکزی تهران امروز واقع شده است. از ویژه گی های شاخص این محدوده وجود ساختمان های باارزش دوران پهلوی و بعضا قاجار می باشد . بافت اجتماعی خاص این محدوده که در آن پیروان ادیان مختلف در کنار هم زندگی می کنند نیز از جمله ویژه گی های این بافت می باشد. در این رساله سعی بر این بوده است تا شناختی از ویژه گی های این بافت به منظور کمک به معرفی و در نهایت حفاظت و ساماندهی آن حاصل شود. روش کار به دو صورت مطالعات میدانی و کتابخانه ای بوده است . در مطالعات میدانی علاوه بر برداشت وضعیت موجود بافت و پلاک ها سعی بر این بود تا با تهیه پرسشنامه و همچنین مصاحبه با ساکنین، مشکلات موجود در بافت و همچنین پیشنهادات ساکنین آن نیز در کار لحاظ شود. فصل مربوط به طرح حفاظت و ساماندهی رساله با اعتقاد به این مساله انجام شد که در صورت معرفی ویژه گی های بافت به ساکنین و همچنین بازید کنندگان از آن و استفاده از ظرفیت های موجود با خواناتر کردن بافت و برجسته کردن نقاط شاخص آن و همچنین اطلاع رسانی، این محدوده قابلیت تبدل شدن به یک منطقه ی جذاب شهری را دارد.

ارگ بم یکی از بزرگترین مجموعه های خشتی و گلی جهان است که مساحتی در حدود 200000 متر مربع دارد. یکی از ویژگی های منحصر به فرد این مجموعه، دوره های تاریخی متعدد و همچنین بکارگیری روش های مختلف خشت در ساخت بناها است. دروازه ورودی ارگ بم در حصار جنوبی آن واقع شده است. دروازه شامل 4 برج و فضاهای متعدد دیگر بوده است که متأسفانه بر اثر شدت زلزله (دی ماه 1382)، قسمت های زیادی از آن تخریب شد. همین حادثه موجب گردید دوره های تاریخی اثر که تا پیش از این اطلاعی از آن در دسترس نبود، نمایان گردد و به همین دلیل نیاز به مطالعات دقیق میدانی، معماری و باستان شناسی بود. پایان نامه حاضر، سعی در شناسایی دقیق لایه ها، دوره های تاریخی و چگونگی شکل گیری دروازه نموده است. پس از آن دستیابی به یک راهکار مناسب برای ساماندهی و استحکام بخشی دروازه مورد تحقیق قرار گرفته است. به همبن منظور مطالعات تاریخی، جمع آوری اسناد، مطالعات میدانی و پیمایش بصری در سطوح مختلف صورت گرفت و از مهمترین نتایج آن می توان به شناسایی چندین دوره ساخت و ساز، قبل و بعد از اسلام اشاره کرد