چکیده: به منظور بررسی اثر پیش تیمار نمکی بذر ها ( nacl8/0 % با ec حدود 3/15 دسی زیمنس بر متر و kno3 8/0% با ec حدود 5/12 دسی زیمنس بر متر به مدت 8 ساعت در دمای1±20 درجه سانتی گراد) در بهبود جوانه زنی، استقرار، رشد و عملکرد یک رقم کلزای بهاری (هایولا 401) و سه رقم کلزای پاییزی (اکاپی، اپرا و طلایه) آزمایش های مزرعه ای و آزمایشگاهی در طی سال های 1387-1386 اجرا گردید. آزمایش مزرعه ای در بهار به صورت اسپلیت پلات و در پاییز به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار به اجرا در آمد. تیمارهای آبیاری (آبیاری بعد از 70، 100، 130 میلی متر تبخیر از تشتک کلاس a برای آزمایش بهاره و 80، 120، 160 میلی متر تبخیر برای آزمایش پاییزه) در کرت های اصلی و پیش تیمار بذری در آزمایش بهاره و ترکیب تیمارهای بذری و رقم در آزمایش پاییزه در کرت های فرعی قرار گرفتند. پیش تیمار نمکی بذر ها بر درصد جوانه زنی، میانگین مدت جوانه زنی و وزن خشک گیاهچه های حاصل از ادامه چکیده کلزای بهاری تاثیری نداشت، ولی میانگین مدت جوانه زنی بذر های کلزای پاییزی را کاهش و وزن خشک گیاهچه های حاصل را در مقایسه با بذر های شاهد افزایش داد. در بین ارقام کلزای پاییزی نیز بیشترین و کمترین سرعت و درصد جوانه زنی به ترتیب مربوط به بذرهای ارقام طلایه و اپرا بود. وزن خشک گیاهچه های حاصل از رقم اپرا نسبت به دو رقم دیگر بیشتر بود. پیش تیمار نمکی بذر های کلزای بهاری، شاخص کلروفیل برگ و مقدار پرولین برگ را در مزرعه افزایش داد، ولی درصد و سرعت سبز شدن گیاهچه ها، محتوای نسبی آب برگ، فلورسانس کلروفیل برگ، ارتفاع بوته، شاخه فرعی و عملکرد و اجزای عملکرد را تحت تاثیر قرار نداد. آبیاری با فواصل 130 میلی متر تبخیر درصد پوشش سبز، شاخص کلروفیل برگ، پتانسیل اسمزی، ارتفاع بوته، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و درصد روغن دانه کلزای بهاری را کاهش داد. پیش تیمار نمکی بذر های کلزای پاییزی با nacl و kno3 عملکرد دانه گیاهان حاصل را با افزایش سرعت و درصد سبز شدن، درصد پوشش سبز، تعداد شاخه های فرعی، تعداد نیام در بوته، تعداد دانه در نیام و تعداد دانه در بوته به ترتیب 3/23 و 7/32 درصد افزایش داد. کمبود آب در آزمایش پاییزی، درصد بقای زمستانی و فلورسانس کلروفیل برگ را کاهش داد، ولی بر درصد پوشش سبز، پرولین، پتانسیل اسمزی، محتوای نسبی آب برگ، عملکرد دانه، اجزای عملکرد دانه، درصد روغن، عملکرد روغن و شاخص برداشت کلزای پاییزی اثری نداشت. این نتایج حاکی از آن است که کلزای پاییزی آبیاری محدود با فواصل 160 میلی متر تبخیر را به خوبی تحمل می کند.