این تحقیق به منظور مطالعه تنوع ژنتیکی، بررسی روابط بین صفات مختلف با یکدیگر، شناخت عوامل پنهانی بر عملکرد، بررسی اثرات مستقیم و غیرمستقیم صفات کمی و کیفی بر عملکرد 66 لاین موتانت به همراه سه والد و دو رقم شاهد محلی در آزمایشی در قالب طرح بلوک کاملاً تصادفی در 3 تکرار و در طی 3 سال انجام گرفت. نتایج تجزیه واریانس مرکب اثر مربوط به لاین ها برای اکثر صفات به جز شکل دانه و درصد برنج خرد، بسیار معنی دار شد. صفات ارتفاع، روز تا 50درصد گلدهی، روز تا رسیدگی کامل، طول برگ پرچم، نسبت طول به عرض برگ پرچم، نمره بلاست و درصد عقیمی از وراثت پذیری عمومی بالایی برخوردار بودند و صفات عملکرد، ارتفاع و روز تا رسیدگی کامل بیشترین پیشرفت ژنتکی را داشتند. صفات تعداد دانه در خوشه،طول خوشه، تعداد پنجه، وزن صددانه، روز تا رسیدگی کامل و دمای ژلاتینی شدن دارای ضریب همبستگی مثبت و معنی داری با عملکرد داشتند. تجزیه خوشه ای به طور جداگانه برای داده های کمی و کیفی به روش دسته بندی همبستگی کامل(clink) انجام شده است که برای داده های کمی، لاین های موتانت به 5 دسته با ضریب همبستگی کوفنتیک 93/94 و برای داده های کیفی، لاین های موتانت به 5 دسته با ضریب همبستگی کوفنتیک 85/62 بدست آمد. نتایج رگرسیون گام به گام نشان داد که تعداد پنجه، تعداد دانه در خوشه، وزن صد دانه، طول دانه سفید، طول خوشه و قوام و ثبات ژل می توانند به عنوان شاخص های مناسب گزینش به منظور بهبود عملکرد دانه درنظر گرفته شوند. تجزیه به عامل ها 9 فاکتور پنهانی موثر در تنوع را که در مجموع 81/20درصد از تغییرات را توجیه می کرد استخراج نمود. تجزیه متغیر متعارف برای صفات کمی، 3 متغیر و برای صفات کیفی 2 متغیر که در مجموع 99/64 و 88/06 درصد از تنوع بین گروه ها را به ترتیب برای صفات کمی و کیفی توجیه نمود. تجزیه به مولفه های اصلی برای صفات کمی با استخراج 6 مولفه جمعاً 82/45% و برای صفات کیفی با استخراج 4 مولفه، جمعاً 70/9% از تغییرات کل را توجیه نمود. تجزیه همبستگی کانونیک علاوه بر تأکید بر نقش اجزای عملکرد، 4 جفت متغیر کانونیک استخراج نمود که در مجموع 99/1% از تغییرات کل داده ها را توجیه می نمایند.

به منظور بررسی تأثیر مکمل های کود آلی بر رشد، عملکرد و کارآیی مصرف کود نیتروژن در برنج، آزمایش مزرعه ای به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 10 تیمار و سه تکرار در سال 1388 در موسسه تحقیقات برنج کشور (رشت) اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی شامل ترکیب کودهای شیمیایی و مکمل های کود آلی در پنج سطح و رقم برنج در دو سطح (خزر و هاشمی) بودند. نتایج نشان داد که بیشترین تعداد پنجه بارور در بوته (3/20 پنجه بارور)، طول خوشه (4/31 سانتی متر)، عملکرد بیولوژیک (1/15619 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد دانه (7/5371 کیلوگرم در هکتار) از تیمار کودی b2 (کود شیمیایی کامل + سه مکمل کود آلی) به دست آمد. بالاترین راندمان تبدیل نیز به میزان 2/69 درصد از تیمار کودی b2 (کود شیمیایی کامل + سه مکمل کود آلی) بدست آمد و تیمار کودی b3 (50 درصد کود شیمیایی کامل + سه مکمل کود آلی) کمترین میزان برنج خرد (6/9 درصد) را به خود اختصاص داد. در بین تیمارهای دریافت کننده کود شیمیایی، تیمار کودی b3 (50 درصد کود شیمیایی کامل + سه مکمل کود آلی) بیشترین مقدار شاخص برداشت نیتروژن (3/45 درصد)، کارآیی فیزیولوژیک نیتروژن (6/54 کیلوگرم بر کیلوگرم)، کارآیی جذب نیتروژن (0/35 کیلوگرم بر کیلوگرم)، کارآیی زراعی نیتروژن (3/23 کیلوگرم بر کیلوگرم) و کارآیی مصرف نیتروژن (4/26 کیلوگرم بر کیلوگرم) را داشت. رقم هاشمی نیز در انواع کارآیی های مصرف نیتروژن بر رقم خزر برتری داشت. به نظر می رسد که مصرف عناصر مورد نیاز رشد گیاه برنج به صورت محلول پاشی، روشی موثر در کاهش کود مصرفی در خاک شالیزار و هدرروی آن باشد و بعلاوه به علت جذب سریع عناصر در این روش در مراحل مهم رشد گیاه، باعث بهبود صفاتی چون تعداد پنجه بارور دربوته، طول خوشه، عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه می شود. مصرف مکمل های کود آلی، باعث کاهش مصرف کود شیمیایی و افزایش کارآیی مصرف نیتروژن گردید که این موضوع می تواند به کاهش تلفات کود نیتروژن در زراعت برنج کمک کند.

به منظور شناسایی چگونگی واکنش ژنوتیپ های مختلف برنج (oryza sativa l.) به تنش شوری، هفده ژنوتیپ در آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار، در گلخانه موسسه تحقیقات برنج کشور (رشت) در سال 1391مورد بررسی قرار گرفتند. کشت این ژنوتیپ ها به صورت هیدروپونیک و در محلول غذایی با هدایت الکتریکی ds/m 1.19 انجام و در موعد مقرر تیمار های شوری (4، 8 و 12 دسی زیمنس برمتر) برای آنها اعمال شد. ارزیابی فنوتیپی بر اساس دستورالعمل irri اجرا و برخی از صفات مرتبط با ریشه و شاخساره در در گیاهچه ها اندازه گیری و با هدف تعیین میزان تحمل ژنوتیپ ها در برابر شوری، شاخص های تحمل به تنش نیز برای آن ها محاسبه شد. پس از آن تنوع میان ژنوتیپ ها، با اسفاده از هشت نشانگر ریز ماهواره (ssr) وابسته به qtlهای کنترل کننده مقدار na+ و k+ مورد مطالعه قرار گرفت. توانایی نشانگر ها برای جداسازی ژنوتیپ های حساس و متحمل از یکدیگر به صورت منفرد، ترکیب دو و سه نشانگر بررسی شد. نتایج تجزیه واریانس، وجود تفاوت معنی دار بین ژنوتیپ ها را برای همه صفات نشان داد که بیانگر تنوع ژنتیکی میان آنها بود. دو ژنوتیپ شاه پسند و لاین 416 بهترین عملکرد را در هر سه سطح تنش داشتند. برای نشانگرهای استفاده شده نیز، پلی مورفیسم مشاهده شد. از میان آنهاrm261 بزرگترین میزان چند شکلی و شاخص های تنوع شانون و نی را به خود اختصاص داد. بررسی قدرت تفکیک ژنوتیپ ها توسط نشانگر ها نشان داد که هر کدام از نشانگر های rm5، rm190 و rm205 به تنهایی 53.33% ژنوتیپ های حساس و متحمل را تفکیک کردند. همچنین دو نشانگر rm5-rm205 53.33 و سه نشانگر rm5-rm205-rm255 و rm5-rm205-rm261 هر یک 40% ژنوتیپ های حساس را از دو ژنوتیپ متحمل جدا کردند. در نهایت 2 ژنوتیپ حساس و 2 ژنوتیپ متحمل در برابر شوری به همراه ir29 به عنوان یک رقم حساس بین المللی، انتخاب و بیان دو ژن osnhx1 و oscipk24 در آنها مورد ارزیابی قرار گرفت. همچنین میزان بیان ژن های مورد بررسی نیز بین ژنوتیپ-ها متفاوت از یکدیگر بود.

به منظور مطالعه شاخص های فیزیولوژیکی و مورفولوژیکی و تأثیر مقادیر مختلف کود نیتروژن و فاصله کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد لاین های امید بخش برنج، آزمایش مزرعه ای در سال 1388 در موسسه تحقیقات برنج کشور (رشت) به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. کود نیتروژن در چهار سطح (0، 100، 200، 300 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار) به عنوان فاکتور اول و فواصل کشت 15×30 و 25×25 سانتی متر به عنوان فاکتور دوم و سه لاین امید بخش برنج (416، 203 و لاین 2 هیبرید) به عنوان فاکتور سوم در نظر گرفته شد.