نام پژوهشگر: ابولفضل مشگینی
محمد رضا نجفی محسن کلانتری
چکیده این پژوهش با مرور دیدگاهها و پیشینه برنامه ریزی شهری در جهان و ایران به مراحل مختلف شکل گیری شهرها پرداخته است تا به طور مشخص نتایج اجرای طرح های توسعه شهری در ایران را ارزیابی کند مورد مطالعه این پژوهش ارزیابی طرح جامع دوم کرج یا همان طرح توسعه، عمران و حوزه نفوذ کرج بزرگ بوده است. ارزیابی اجمالی نتایج اجرای طرح های توسعه شهری و به ویژه طرح های جامع بیانگر آن است که این طرح ها آن چنان که شاید و باید در ساماندهی و رفع معضلات شهرهای کشور و کسب رضایت شهروندان توفیق نداشته است. ارزیابی طرح جامع دوم شهر کرج در مراحل تهیه وتصویب و اجرا نشان از برخی کاست یها و از جمله عدم تحقق اهداف طرح دارد. این طرح در پیش بینی های جمعیتی حدود 21 درصد و در پیش بینی سرانه فضای سبز بیش از 50 درصد اشتباه داشته و جمعیت سال هدف طرح کمتر از مقدار پیش بینی طرح بوده است. در خصوص جهات گسترش شهر و حدود آن نیز طرح جامع هیچگونه پیش بینی نداشته و طرح تنها به مدل گسترش آتی شهر آن هم به طورکلی بر پایه نقشه وضع موجود کرج اشاره کرده است. افزون بر این نارسائی هادر طرح یاد شده اشکالات ساختاری فراوان از قبیل جامعیت مطالعات به جای جامع نگری، شرح خدمات گسترده، تأکید بیش از حد بر کالبد شهر، عدم انعطاف و ارائه سرانه های خشک و بعضاً آرمان گرایانه، وجود دارد. در پژوهش حاضر ضمن ارزیابی نارسائی های طرح جامع دوم کرج، پیشنهاداتی جهت رفع معضلات طرح و ارتقاء کارآمدی آن از جمله تهیه چندین نوع طرح جامع با شرح خدمات متفاوت کاستن از شرح خدمات طرح، ایجاد نهاد هماهنگ کننده طرح جامع بین ادارات مختلف، تسهیل روند تهیه و تصویب طرح از طریق تقویت سازمان های محلی، ایجاد زمینه مشارکت شهروندان ارائه داده است. در نهایت ایجاد زمینه لازم در جهت جایگزینی طرح های ساختاری- راهبردی با الگوی طرح جامع را پیشنهاد نموده است هرچند این پژوهش امکان بررسی و مطالعه همه زوایای پنهان طرح مورد مطالعه را نداشته است اما نگارنده امیدوار است برخی معایب عمده طرح جامع دوم را نمایان کرده و در جهت آسیب شناسی الگوی طرح های جامع، قدمی چند برداشته باشد.