شغال ایران توسط متفقین در شهریور 1320 و خلاء قدرت حکومت مرکزی ناشی از آن در منطقه مهاباد شرایطی را فراهم آورد که در طی آن کردها توانستند نخستین حکومت خود مختار خود را در اوایل قرن بیستم بنیان نهند. هر چند که ناسیونالیسم کرد در ابعاد فرهنگی و سیاسی خود، ابتدا در میان کردهای عثمانی شکل گرفت ، اما به زودی کردهای ایرانی را نیز متاثر از آموزه های خود ساخت. از سوی دیگر اقدامات ملی گرایان? رضاخان در ارتباط با اقلیمهای قومی کشور و به حاشیه راندن آنها، روند رشد ناسیونالیسم کردی را تسریع بخشید و در فردای اشغال ایران توسط متفقین آنها را به فکر ایجاد کشور مستقل خود انداخت. شخصیت آگاه و معتمد قاضی محمد، و نیز جایگاه خانوادگی او به عنوان قاضیان شرعی شهر مهاباد در کنار افکار ملی گرایان? او ، شرایطی را رقم زد که وی در طی آن توانست رهبریت جنبش کردها را در دست بگیرد. قاضی محمد برای پیشبرد افکار ملی گرایان? خود، نه تنها با گروههای روشنفکری کرد بلکه با نیروهای بیگانه مخصوصاً شوروی تماس برقرار کرد. اما جنگ سرد و تعارض منافع قدرتهای بزرگ در ارتباط با مسئل? کرد از یک سو و مشکلات داخلی کردها از سوی دیگر، سرانجام زمینه های لازم را برای سقوط جمهوری کردستان فراهم آورد و خود قاضی محمد، به عنوان رهبر جنبش در دادگاه نظامی شاه محکوم به اعدام گردید و در میان چهار چراغ مهاباد به دار آویخته شد.