سید اشرف الدین از مردمی ترین شاعران معاصر ایران است که با انتشار روزنامه نسیم شمال با زبان ساده با مردم روزگار خود گفتگو می کرد و از این راه آنها را با رویدادهای کشورشان آگاه می کرد. در دوران پر التهاب مشروطه شعر او بازتاب فراوانی داشت و نقل محافل و ورد زبان ها بود. از آنجایی که آثار ادبی می توانند نمایانگر فرهنگ عامه و بیانگر اصطلاحات و لغات کاربردی زمان خود باشند، در این پایان نامه به بازتاب این موارد در دیوان نسیم شمال پرداخته شده است. در این تحقیق پس از بررسی و مطالعه دقیق بیت بیت دیوان نسیم شمال ابیاتی را که عنصری از فرهنگ عامه (اصطلاحات و واژگان) را در خود جای داده اند را استخراج نموده ام و آنها را تحت نه عنوان اصلی زندگی اجتماعی، واژگان و اصطلاحات اقتصادی، اصطلاحات دینی- مذهبی، واژگان و اصطلاحات سیاسی، واژگان و اصطلاحات مربوط به طبیعت، واژگان و اصطلاحات علمی ،واژگان و اصطلاحات فرهنگی هنری و ادبی، واژگان و اصطلاحات نظامی و اعلام دسته بندی نمودم که هر کدام از این عناوین خود زیر مجموعه هایی را شامل می شوند.

تلمیح از جمله شگردها و فنونی است که شاعر با ایجاد و اختصار و همچنین گسترش معنا برای بیان مقصود و زیبایی کلام از آنها بهره می گیرد. برای درک و فهم عبارات و یا ابیاتی که در آن تلمیح وجود دارد اطلاع و آگاهی کامل از داستان، شعر، مثل و ... ضرورت دارد، زیرا این شناخت و آگاهی باعث درک صحیح اثر دیدگاه شاعر یا نویسنده است و شیرینی کلام او را دو چندان می کند. نظامی از جمله شاعرانی است که در دیوان خود از تلمیح به میزان قابل توجهی استفاده کرده است. این پژوهش با بهره گیری از روش توصیفی - تحلیلی انجام گرفته و به بررسی تلمیحات دو مثنوی مخزن الاسرار و هفت پیکر نظامی می پردازد. هدف پژوهش این است که تلمیحات و اشارات دو مثنوی نام برده را استخراج نماید و آن را در قالب یک فرهنگ ارائه نماید تا خوانندگان ضمن مطالعه ی آن به آسانی بتوانند تلمیحات و اشارات دو مثنوی نام برده را دریابند و از خواندن آن لذت ببرند و با نحوه به کار گیری آن توسط نظامی آشنا شوند. نتایج تحقیق بیانگر این امر است که نظامی در دو مثنوی مخزن الاسرار و هفت پیکر از تلمیح و اشاره به میزان زیادی استفاده کرده است تا جایی که مثنوی های او به مجموعه ی گران بهایی از تلمیحات تبدیل شده اند. این امر خلاقیت شاعر و هنر استفاده او از تلمیحات را نشان می دهد.