وظایف را این گونه معنا کرده اند و در فرهنگ عمید این طور آمده: وظایف (به فتح واو و کسر همزه) جمع وظیفه. وظیفه: (به فتح واو) جیره روزانه، کار و خدمت، (کاری که انسان مکلّف به انجام دادن آن باشد)، جمع وظایف . در لسان العرب آمده: «و وَظَّفَ الشیءَ عَلی نَفْسهِ وَ وَظَّفَهُ توظیفاً: اَلْزَمَها اِیّاه»؛ خودش را مجبور کرد (ملزم کرد، واداشت). «وَ قَد وَظَّفتُ لَهُ توظیفاً علی الصبیِ کُلُّ یَوْمٍ حِفْظَ آیاتِ مِن کتاب اللهِ ـ عَزَّوَجَلَّ » (هر روز کودک را بر حفظ آیات کتاب خدا مجبور می کردم و وامی داشتم). و در تاج العروس آمده: «وَظَّفْتُ عَلی الصبیِ کُلُّ یَومٍ حِفْظ آیاتِ مِن کتاب الله ـ عَزَّوَجَلَّ ـ و یُقالُ وَظَّفَ عَلیهِ العَمَلَ وَ هُوَ مُوَظَّفٌ عَلیهِ » هر روز وظیفه حفظ آیات کتاب خدا را بر کودک محوّل کردم و بر او کار محوّل کرد (واگذار کرد) و بر او محوّل شد (تحمیل شد). و دوباره در تاج العروس ابن عباد گفته: «قالَ ابنُ عبادٍ الوظیفهُ (العَهْدُ وَ الشَرْطُ ج وظایف) » وظیفه به معنای رسیدگی کردن، توجّه کردن و متعهّد کردن، ملزم کردن، مقیّد کردن (کسی را به چیزی)، شرط کردن (بر کسی چیزی را) می باشد و جمع وظیفه وظایف است. در لسان العرب معنای دیگری برای وظیفه آورده: «وَظَّفَ: الوظیفَهُ مِنْ کُلِّ شَیءٍ: ما یُقَدِّرُ لَهُ فی کُلِّ یَوْمٍ مِنْ رِزْقٍ اَوْ طَعامٍ اَوْ عَلَفٍ اَوْ شَرابٍ، وَ جَمْعُها الوظائف و الوُظُف .» در مختار الصحاح نیز شبیه همین آمده: «(الوَظیفهُ) ما یُقَدِّرُ لِلْاِنسانِ فی کُلِّ یومٍ مِنْ طعامٍ اَوْ رِزْقٍ وَ قَدْ (وَظَّفَهُ توظیفاً) » وظیفه از هر چیزی: آنچه برای او در هر روزی از رزق یا طعام یا علف یا شراب مقدّر می شود (جیره روزانه، مقرّری روزانه). کلمه وظائف در لغت معادل کلمه تکالیف نیز به کار رفته، مناسب دیدم این کلمه را نیز موشکافی کرده تا معنای وظایف آشکارتر شود. تکلیف را این گونه معنا کرده اند، در مجمع فرموده کَلَّفَ به معنی ظهور اثر است و الزام شاقّ را از آن جهت تکلیف گویند که اثرش در انسان ظاهر می شود. تکلّف آن است که انسان کاری را به مُسقّت یا تصنّع انجام دهد. طبرسی فرموده: «التّکلیفُ اَلْاِلزامُ الشّاقِّ» (در اینجا تکلیف به معنی الزام به عمل شاقّ است) . در مختار الصحاح آمده: «(کَلَّفَهُ تکلیفاً) اَیْ اَمَرَهُ بما یَشَقُّ عَلَیْهِ» (او را به چیزی که برای او سخت (سنگین) است امر کرد) . و در فرهنگ عمید نیز چنین آمده: تکالیف: کارهای سخت، مشقّت ها، جمع تَکْلِفَه . در آغاز می خواستم از دوره جنینی و مراقبت های خاص آن شروع کنم ولی به ذهنم خطور کرد که کدام عامل (وراثت یا محیط) در جنین موثرتر است، بعد از این که نگارش این مرحله به پایان رسید، طی مطالعاتی که داشتم متوجه شدم مراقبت های قبل از انعقاد نطفه هم اهمّیت فوق العاده ای در سلامت و سعادت فرزند ایفا می کند، از این رو به توضیح این قسمت پرداختم و بعد مراقبت های دوره جنینی را به رشته تحریر درآوردم. از وظایف والدین، شمول و پیوستگی آن در طول دوره زندگی فرزند است که گستره آن، دوره قبل از تولّد، مقدّمات انعقاد نطفه، مرحله آمیزش، دوره بارداری، شیردهی، دوران کودکی و… (پرورش دینی کودک، نوازش کردن و بوسیدن کودک، وفای به عهد و عدالت در میان کودکان، احترام و محبّت به کودک، هم بازی شدن با کودک و… . مرحله بلوغ (دوران نوجوانی)، احترام و تکریم به شخصیّت نوجوان، بیدار کردن حس مذهبی نوجوان و… . دوره جوانی و مرحله تزویج فرزند، ملاک های انتخاب همسر شایسته، نظارت و هدایت پس از تزویج و… را در بر می گیرد. در میان مراحل و دوره های گفته شده، دوره قبل از تولّد، از حسّاسیت بسیار زیادی برخوردار است و همچون خشت اول ساختمان، تربیتی خواهد بود که اگر کج نهاده شود، ساختمان را دچار آسیب جدّی می کند و اصلاح چنین ساختمانی، بسیار طاقت فرسا و مشقّت بار است، اگر نگوییم ناشدنی و چه بسا غیرقابل جبران خواهد بود؛ مانند این که فرزند، کور یا لال یا… به دنیا بیاید. بنابراین اوّلین و مهم ترین مسئولیت تربیت فرزند، هم از لحاظ زمانی و هم از لحاظ رتبه، بر عهده پدر و مادر است تا از ابتدایی ترین لحظه ممکن، نسبت به تربیت فرزندی سالم، شایسته و مفید اهتمام ورزند. و به فرموده مولای متقیان حضرت علی(ع) به فکر تربیت فرزندانی فرمان بردار و خداترس باشند . در پایان یادآور می شوم که وظایف والدین نسبت به فرزندان فراتر از این هاست، منتها در این پایان نامه سعی شده رئوس و اهمّ وظایف والدین نسبت به فرزندان ذکر شود. امید است چراغی باشد فراسوی والدین فردا برای روشن تر شدن راه پرپیچ و خم تربیت فرزندان و گامی باشد به سوی متعالی کردن تربیت نوگلان باغ زندگی مان. به انتظار آن روز ـ ان شاء الله.

یکی از بزرگترین نعمت هایی که خداوند به انسان عطا فرموده، نعمت اعضای بدن اوست. که حق تعالی آنها را در انسان به ودیعه نهاده است. و از آنجایی که مالک حقیقی آنها خداوند است، شایسته است در راهی که مورد رضایت باری تعالی است، بکار گرفته شوند. و انسان می بایست همواره شکر خدای را بجا آورد و شکرگزاری نه تنها با زبان صورت می پذیرد، بلکه تشکر واقعی زمانی است که از مواهب الهی به گونه ای استفاده شود که خواست پروردگار متعال در آن است. برای دستیابی به این مقصود لازم است نسبت به اعمال پسندیده و ناپسندی که به واسطه اعضاء بدن انجام می شوند، معرفت کسب نمود و نسبت به انجام آنها پایبند بود. در این پایان نامه که در چهار فصل تنظیم شده است به تفکیک درباره برخی بایدها و نبایدهای هشت عضو از اعضای بدن شامل؛ دهان و زبان، بینی، چشم، گوش، دست، پا، شکم و اعضای تناسلی پرداخته شده است. در روایات معصومین (ع) از این امور تعبیر به «حق» شده و آیات و روایات اسلامی، شخص را به ادای این حقوق دعوت و سفارش نموده اند. چرا که انجام این حقوق علاوه بر اینکه در این دنیا موجب سلامت جسمی و روحی انسان می گردد، در سرای اخروی نیز سبب سعادت و سربلندی شخص می گردند. آدمی در برابر اعمال و کردارش مسوول است و نسبت به آنچه که با اعضایش انجام می دهد، در پیشگاه خداوند پاسخگوست. و اعضاء بدن آدمی از گواهان روز قیامت محسوب می شوند. گواهانی که جزء پیکر خود انسانند و شهادتشان به هیچ وجه قابل انکار نیست. چرا که در همه صحنه ها حاضر و ناظر بوده اند. توجه به این نکته لازم است که حقوق اعضاء در صورتی ادا می گردد که انسان اموری را که مورد سفارش و تأیید اسلام است، انجام داده و از انجام اعمال ناپسند و نهی شده، صرف نظر نماید.

چکیده توقیع یا توقیعات که به طور خاص به بیانات و نامه های صادرشده از جانب حضرت ولی عصر ـ روحی لِتراب مقدمه الفداء ـ اطلاق می شوند، از جمله انوار حیات بخش آن حضرت است که می توان چون اشعه ای از تابش آن خورشید در پس ابر از آنها بهره گرفت؛ چراکه این توقیعات شریف که مشتمل بر علوم و معارف الهی و مفاهیم عالیه هستند از جمله مواریث بسیار پراهمیّت شیعه محسوب می شوند که امروز نیز می توانند راهگشا باشند و از جمله راه های ارتباط و بهره وری ما از آن حضرت بوده که می توان از طریق آنها به بخشی از ارشادها و هدایت های حضرتش دست یافت. از این رو پژوهش حاضر در صدد برآمده تا بهره ای هرچند اندک از این تابش پرفروغ داشته باشد. لذا در راستای تحقق این امر و با هدف بهره مندی از رهنمودهای آن امام، موضوع توقیعات آن حضرت ـ عجل الله تعالی فرجه الشریف ـ و مباحث اعتقادی در آنها را مورد نگرش و بررسی قرار داده است. بر این مبنا این پژوهش پس از طرح کلّیات در فصل اوّل، به طرح مباحث پژوهش در دو فصل کلّی پیداخته و در آنهاذیل هر فصل طرح مسائلی در باب موضوع آن فصل را مدنظر قرار داده است. لذا پژوهش حاضر مشتمل بر سه فصل است: فصل اول با عنوان کلّیات پژوهش که در آن به طرح و بیان مسائلی چون اهمیّت، ضرورت، هدف، پیشینه و منابع پژوهش پرداخته شده است. فصل دوم این پژوهش تحت عنوان درآمدی بر توقیعات امام عصر ـ عجل الله تعالی فرجه الشریف ـ به طرح مباحثی اساسی و کلیدی در باب توقیعات اختصاص یافته است. این فصل در ده بخش تنظیم شده، که در آن ها به بررسی توقیع در لغت و اصطلاح، زمینه پیدایش و شکل گیری توقیعات و به تبع آن مبحث شبکه ارتباطی وکالت پرداخته شده و سپس چگونگی پیوند امام با شیعیانشان در عصر غیبت صغری و غیبت کبری، بحث های پیشینه توقیعات، ملاک های صحت و صدور، موضوعات و مضامین و انواع توقیعات، مورد طرح و بررسی قرار گرفته اند، پس از آن به بحث توقیعات در غیبت کبری? و سرانجام به بحث تألیف و گردآوری توقیعات پرداخته شده است. فصل سوّم این پژوهش تحت عنوان مباحث اعتقادی در توقیعات امام عصر ـ عجل الله تعالی فرجه الشریف ـ به بررسی اصول اعتقادی دین مبین اسلام به عنوان مبنا و شالوده اساسی تفکّر اسلامی، در پرتو توقیعات شریف آن حضرت، اختصاص داده شده است. این فصل نیز در پنج بخش کلّی تنظیم گشته است. در این بخش ها به بررسی مباحث اعتقادی توحید و سپس نبوّت و سپس معاد در پرتو توقیعات، به عنوان اصول دین پرداخته شده است، اصولی که هرگونه خلل و نقصان در هریک از آنها موجب نقصان در اصل دین خواهد شد. و بعد از آنها به طرح و بررسی مبحث امامت که در تفکّر شیعه استمرار و تداوم راه نبوّت است و در دنباله به بحث مهدویّت به عنوان تداوم راه امامت، در پرتو توقیعات آن حضرت ـ عجل الله تعالی فرجه الشریف ـ پرداخته شده است. و ذیل هر یک از این مباحث کلّی موضوعات و عناوین فرعی مربوط به آن ها مورد طرح قرار گرفته اند. آنچه در انتها از این پژوهش و بررسی در اصل توقیعات و مباحث اعتقادی آنها حاصل شد اینکه امر امامت آن حضرت در طی دوران غیبت صغری در صدور این توقیعات شریف تجلّی یافت و ایشان رسالت امامت و هدایت خویش را از این طریق که نشانه عمق اتّصال آن حضرت با شیعیانشان بود به انجام می رساندند. پس با یقین و باور داشت این مطلب که آن امام دیروز، همان امام و ولی امروز زمان ما و امام حیّ و حاضر و ناظر بر ما هستند و باورداشت این مطلب که همه آنچه درباره امام و امامت آن حضرت در عصر حضور و در عصر غیبت صغری موضوعیّت دارد امروزه نیز در عصر غیبت کبری موضوعیّت دارد و این اعصار خللی در انجام رسالت امامت و هدایت ایشان وارد نمی کند، پی می بریم که از ارشاد و هدایت و گستره وسیع فعالیّت آن امام عزیز امروز نیز بهره مند می شویم. و سخن آخر اینکه پس از بررسی و دقّت نظر در توقیعات شریف آن حضرت ـ عجل الله تعالی فرجه الشریف ـ این نکته حاصل شد که دریای بی کران و موّاجی از علوم و معارف الهی در توقیعات آن امام همام وجود دارد که از سینه آن خزانه دار علوم الهی جوشیده است و جا دارد که پژوهشگران پرتلاش و ظریف نگری بیش از آنچه در این پژوهش بدان پرداخته شده است در این راه بذل همّت بنمایند.

انسان تنها موجود باشعور و با اراده ای نیست که در این جهان زندگی می کند، بلکه موجودات دیگری نیز هستند که حتی قبل از انسان پا به عرصه هستی نهاده اند و نزد پروردگار مورد آزمایش قرار گرفته اند. عده ای از این موجودات برای ما قابل مشاهده و رویت نیستند اما اعتقاد به وجود آنها بر ما لازم و ضروری است؛ چراکه خداوند در قرآن کریم از عالم غیب و موجودات نامحسوس غیبی خبر داده است. نوعی از این موجودات غیرقابل رویت جنیان هستند که دارای شعور و اختیار می باشند، مومن و کافر، شیعه و سنی و… دارند. در میان این موجودات پنهان از دیده مثل انسان ها، عده ای به شرارت شهرت یافته و شیطان (به معنای موجود شرور) لقب یافته اند. و در میان این اشرار و شیاطین شاخص ترین آنها که پایه گذار نافرمانی پروردگار است ابلیس نام دارد که خداوند بارها نام او را در قرآن ذکر کرده و ماجرای تمرد و طغیان او را بیان نموده تا انسان ها از آن درس بگیرند. او آن قدر در مقام عبادت پروردگار اوج گرفت تا هم ردیف ملائکه الله شد و همراه ایشان به تسبیح و تقدیس ذات مقدس الهی مشغول شد، آن قدر بالا رفت که حتی خود ملائکه حقیقت وجودی او را نمی دانستند و گمان می کردند از خودشان است و حال این که اواز جنس ایشان نبود بلکه از جنیان بود که به آن رتبه رسیده بود. اما به واسطه سرپیچی از یک فرمان بسیار خطیر حق متعال چنان از آن مرتبه بلند پایین افتاد که برای همیشه از درگاه الهی مطرود شد و مورد لعن خداوند قرار گرفت. آن زمانی که خداوند حضرت آدم(ع) را خلق نمود «فتبارک الله احسن الخالقین» گفت به ملائکه دستور داد تا بر آدم سجده کنند و «فسجدوا الملائکه کلهم اجمعین الّا ابلیس ابی و استکبرو کان من الکافرین» اینجا بود که ماهیت وجودی او برملا شد و به همه فرشتگان نشان داد که چگونه کبر، حسد و تعصب تمام مملکت وجودش را فراگرفته که حتی حاضر شد فرمان پروردگاری را که شش هزار سال به عبادتش پرداخته است زیر پا نهد و در زمره کافران بلکه اولین آنها شد. خداوند نیز او را به دلیل نافرمانی از مقامش عزل نمود و از رحمت خود دور ساخت. او از خدا مهلت خواست و قسم یاد کرد تا روز معلوم بنی آدم را گمراه سازد و گفت: «الّا عبادک منهم المخلصین» همه را گمراه می کنم به جز بندگان مخلَص خدا! خداوند نیز از بندگان خود پیمان گرفته است که از شیطان تبعیت نکنند و در قرآن این پیمان را یادآوری می کند: الم اعهد الیکم یا بنی آدم الّا تعبدوا الشیطانَ انّه لکُمُ عدّوٌ مبین. خداوند در قسمت های مختلف قرآن به بندگان خود هشدار داده است که نسبت به این دشمن خود آگاه باشند و راه های مبارزه با او را به انسان نشان داده است. پس بر ما لازم است که نسبت به این دشمن دیرینه شناخت کافی پیدا کنیم و راه های مبارزه با او را بشناسیم تا اسیر مکر و فریب و وعده های دروغ او نشویم.

این رساله به بررسی شبهه غلو در زیارت جامعه کبیره می پردازد. زیارت جامعه کبیره از جمله ذخایر بی بدیل روائی است که از اهل بیت عصمت و طهارت(ع) به دست ما رسیده است که لبریز از معارف ناب می باشد. این بخش از معارف که نسبتاً مورد غفلت قرار می گیرد، محتوای بسیار عمیق و دقیق فردی و اجتماعی، معرفتی و اخلاقی را در خود جای داده است. زیارت جامعه کبیره قطعاً از مهم ترین قله های معارف است که در بخش امام شناسی بی نظیر است. در گام نخست مفهوم زیارت بررسی می شود. سپس معنای زیارت، مشروعیت آن و آداب و ارکان و لوازم آن ذکر شده و در ادامه به شبهاتی پیرامون زیارت در نزد وهابیان پاسخ داده می شود. در مرحله بعدی خود زیارت جامعه به طور مفصل بررسی شده که شامل انواع زیارت های جامعه، محورهای زیارت جامعه، زیارت جامعه در گفتار دانشمندان، اهمیت زیارت جامعه و صحت سند آن می باشد. بحث بعدی در مورد غلو است، که معنای غلو، ملاک حد و میزان غلو و نشانه های آن، پیشینه ی مکتب غلو، مخالفت متکلمان امامیه با پدیده ی غلو و در پایان به این شبهه که آیا اعتقاد به کمالات حجج الهی غلو است یا خیر پاسخ داده شده است. فصل پایانی با عنوان زیارت جامعه و غلو است که فرازهایی از این زیارت که در نظر برخی افراد بوی غلو می دهد و در تعارض با آیات قرآن است پاسخ داده شده و ثابت شده که نه تنها هیچ گونه غلوی در عبارات زیارت جامعه دیده نمی شود، بلکه در سازگاری کامل با قرآن کریم است. و در پایان به برخی شبهات افرادی نظیر آقای سروش و کدیور که این زیارت را ساختگی و جعلی و مرامنامه ی شیعیان غالی پنداشته اند، به صورت مستند پاسخ داده شده است.

این رساله شامل 3 بخش اصلی است: در بخش نخست به بحث درباره معنای لغوی و اصطلاحی حلال، حرام، طیب و خبیث پرداخته شده و آیات دربردارنده این واژه ها آورده شده است. در فصل دوم تمامی خوردنی ها و نوشیدنی های حلال و حرام که نامشان در قرآن آمده است به ترتیب حروف الفبایی گردآوری شده اند. احادیث ائمه اطهار(علیهم السّلام)درباره آن خوراکی و نیز آخرین تحقیقات و یافته های جدید علم تغذیه و پزشکی درج گردیده است تا این بعد از اعجاز علمی قرآن در خصوص تغذیه بر همگان آشکار گردد. در این روایات، علاوه بر بیان اثرات مفید خوراکی های حلال در سلامت جسمی و ظاهری افراد، تأثیر تغذیه حلال در سلامت روحی و حالات معنوی از دیدگاه معصومین(علیهم السّلام) بیان شده است.در ذیل خوردنی های حرام، لزوم ترک این محرمات و حکمت تحریم آنها و نیزآثار سوءاخلاقی و جسمی حاصل از عدم ترک آنها، از دیدگاه روایات ائمه اطهار(علیهم السّلام) مورد بررسی قرار گرفته است. در بخش سوم رهنمودهای قرآنی تغذیه بیان گردیده چنانچه قرآن کریم در نوع مواردی که دستور تغذیه داده، بعد از آن یک دستور عملی می‏دهد؛گاهی به عنوان امر و گاهی به عنوان نهی و هر جا خوردن و آشامیدن مطرح است در کنارش مسئولیتی مثل تقوی، اطعام، شکر، عدم اسراف، طغیان و فساد، پرهیز از خوردن غافلانه و پیروی از شیطان، قربانی کردن و دقت در انتخاب غذای پاکیزه بیان شده است، که در این فصل به طور مفصل بررسی شده است. همچنین در کلیات رساله اهداف، پیشینه تحقیق، ضرورت، سوالات، فرضیه ها و جنبه نوآوری تحقیق ذکر گردیده است.

چکیده : دین مهم ترین و اصلی ترین ابزار رسیدن جامعه انسانی به سعادت و کمال الهی است و این امر زمانی تحقّق می یابد که تمامی حاکمان دنیا از مبانی دین برای اجرای سیاست های خویش استفاده کنند . اسلام نیز به عنوان مهم ترین ادیان الهی برای سعادت انسان و به ویژه رسیدن به صلح دستورهای فراوانی دارد که بخش اعظمی از آن ها به صورت فرموده خداوند در قرآن کریم آمده است . علاوه بر دستورهای دینی ، فطرت و نهاد هر انسان نیز متغیّر دیگری برای گسترش صلح و عدالت در جهان است . امّا امروز دین اسلام آماج تهمت های زیادی است مبنی بر این که اسلام ، دین خشونت است . عدّه ای از دشمنان اسلام واربابان کلیسا ، اشکال بر قانون جهاد مطرح نموده ، می گویند : این قانون بر خلاف روش سایر پیامبران ونهضت های دینی ایشان است ، زیرا ادیان سابق تنها مرهون راهنمایی ها و دعوت های خستگی ناپذیر پیامبران بوده وایشان هیچ گاه برای پیشرفت کارشان متوسّل به زور و تحمیل بر دیگران نمی شدند چه رسد به جنگ های خونین وکشتارهای وحشتناک و امثال آن ، و به همین دلیل اسلام را دین شمشیر و خون و دین زور و اجبار و خشونت می نامند . این رساله با موضوع جنگ و صلح از دیدگاه قرآن و حدیث ، سعی در از بین بردن این تهمت ها دارد ، چرا که اولاً اصل واساس از نظر اسلام صلح است وجهاد نیز ماهیّت دفاعی دارد و اسلام ذلّت و زیر بار ذلّت رفتن را نمی پذیرد. در این رساله پس از بیان کلّیات در بخش اوّل ، به واژه شناسی جنگ و صلح و مترادفات آن ها در بخش دوّم می پردازد و در بخش سوّم این مطلب را بیان می کند که اسلام دین صلح است ، و با بررسی صلح در قرآن و حدیث به این مطلب می رسد که اسلام از آغاز حکومت خود همواره بر این امر مهم تأکید داشته و اصولی را برای صلح بیان کرده و خواهان گسترش صلح جهانی بوده است . در قرآن نیز به مسئله صلح اهمّیّت زیادی داده شده است . خداوند در یک آیه تصریح می کند : " الصلح خیر : صلح خیر است " و همین یک آیه کافی است تا ارجحیّت صلح و اصالت صلح ، در مسائل خانوادگی ، فردی ، روابط شهری ، روابط اجتماعی ، روابط بین المللی و بین ادیان را به وضوح استنباط کرد . طبق قوانین الهی اسلام ، آشتی ، مهرورزی و دوستی از هر چیزی در هر موقعیّتی برتر است . در بخش چهارم با بررسی جنگ در اسلام به این نتیجه می رسد که جنگ در اسلام ماهیّت دفاعی دارد ، واین که قرآن اساساً جهاد را تشریع کرده است نه به عنوان تهاجم وتسلّّط است بلکه به عنوان مبارزه با تهاجم و دفاع مشروع می باشد . و در رابطه با دفاعی بودن جنگ ابتدایی به این مطلب می رسد که معنا و مفاد دفاعی بودن ماهیّت جهاد ابتدایی این است که روح دفاع در پیکر جنگ و جهاد ابتدایی جاری است . به سخن دیگر ، در هر موردی که جهاد ابتدایی توصیه و واجب شده است ، بدون تردید حق مورد تجاوزقرارگرفته ، و چنین جهادی در حقیقت برای دفاع از آن حق است . کلید واژه : جنگ ، جهاد ،دفاع ،صلح ،مهادنه ، قرآن ، حدیث

یکی از سنن الهی این است که خداوند متعال، در حیات دنیوی، همواره بندگان خویش را مورد ابتلاء و آزمایش قرار می دهد و این سنت، در مورد تمامی افراد عمومیت دارد. بخش وسیعی از آیات قرآن، مستقیم یا غیر مستقیم به بحث ابتلاء اختصاص دارد. در اغلب کتب حدیثی و اخلاقی نیز به این مسئله و آثار و پیامدها و راههای مقابله با آن پرداخته شده است. بنابراین با توجه به آثارفراوان تربیتی و اخلاقی که ابتلائات در زندگی فردی و اجتماعی انسان دارد سزاوار است با شناخت اهداف و فلسفه ابتلائات، به درک بهتر این حقیقت بپردازیم تا بتوانیم ناملایمات زندگی را تحمل نموده و از آن، برای رسیدن به مراتب عالی کمال و انسانیت بهره ببریم. این رساله در شش فصل تنظیم شده است که عبارتند از: فصل اول: کلیات تحقیق. فصل دوم: توضیح کلید واژه های: بلا، امتحان، فتنه، تمحیص. همچنین در این فصل به عمومیت ابتلاء، به ویژه ابتلای انسان مومن و نیز به شناسایی واقعیت دنیا پرداخته شده است. در فصل سوم به مهمترین اسباب ابتلاء اشاره شده است. مانند: مال، اهل و اولاد، بیماری، پست و مقام، فتنه ها و حوادث اجتماعی و غیر آن که می توان آنها را به دو دسته کلی نعمت ها و نقمت ها تقسیم کرد.البته در نگاه عامه مردم، ابتلاء و امتحان در چهره سختی ها بیشتر محسوس و مشهود است. همچنین ابعاد تربیتی ابتلاء به سختی ها که مورد عنایت قرآن است بیشتر از ابتلاء به خوشی هاست. ازاین رو در این رساله به جنبه نقمت بودن ابتلاء، بیشتر پرداخته شده است. فصل چهارم به نحوه روبرو شدن مومن با ابتلائات پرداخته است که از جمله آنها می توان صبر، شکر، رضا و دعا را نام برد. در فصل پنجم آثار و برکات ابتلاء مومن مورد بررسی قرار گرفته است.که تربیت و شکوفایی استعدادها، تذکّر و تنبّه، تطهیر و تمحیص، علوّدرجه، خلوص ایمان، کفاره ذنوب، کیفر و مجازات دنیوی گناهان و استحقاق پاداش و رحمت خاصّ الهی، از آن جمله است. فصل ششم نتیجه گیری است: بلا برای مومن لطفی است در سیمای قهر و نعمتی است در لباس نقمت.پس هر که نزد خدا محبوبتر است به او بیشتر بلا می دهند. مراد خداوند از ابتلاء، آشکار ساختن و تربیت زمینه هایی است که درکانون وجود انسان قرار دارد. پس محنت ها، تربیتی است الهی که از طریق آن وجودآدمی، پرورش یافته و به کمال می رسد. بنابراین بنده مومن با مبتلا شدن به سختی ها و شدائد، خود را لایق درک رحمت خداوندی نموده و ظرف مناسبی برای دریافت فیوضات الهی می شود. کلید واژه: ابتلاء، بلا، فتنه، تمحیص، امتحان، مومن، دنیا.

چکیده» اسلام کامل ترین برنامه ی زندگی انسان است که بهترین و مناسب ترین احکام را در همه ی ابعاد زندگی فردی و اجتماعی، برای نیل به سعادت دنیوی و اخروی به بشریت عرضه نموده است و همچنین جهت ضمانت و حسن اجرای احکام و قوانین در جامعه روش های خاصّی را به کار گرفته که فریضه ی امر به معروف و نهی از منکر یا نظارت عمومی و همگانی مسلمانان یکی از آن هاست. در جامعه ی اسلامی، از صدر اسلام، پیامبر گرامی (ص) و اصحاب ایشان و نیز پیشوایان معصوم (علیهم السلام) از امر به معروف و نهی از منکر، در جهت پاسداری از اصول مکتب، به مثابه ی موثرترین ابزار و نیز یک تکلیف الهی، بهره گرفته اند. مسلمانان آن را وظیفه ی خود دانسته و به اجرای این دو فریضه ی بزرگ پایبند بوده و اهمیت خاصّی برای آن قائل بوده اند. زیرا خداوند این اصل تابنده را صراحتاً در حدود ده آیه از آیات قرآن کریم مورد توجه جدّی قرار داده و انجام آن را از ویژگی های اهل ایمان به شمار آورده است. گستردگی آثار با ارزش این فریضه ی الهی نسبت به آثار دیگر فرایض، به حدّی است که بی گمان باید پذیرفت، امر به معروف و نهی از منکر،از برجسته ترین و عالی ترین واجبات الهی است و برترین دینداری نیز در اجرای آن نهفته است. بنابراین، پژوهش و شناخت درباره ی اجرای این دو وظیفه ی دینی، لازم و مفید و در اولویت می باشد. مجموعه ی حاضر کوششی است در راستای شناخت بیشتر دو فریضه ی امر به معروف و نهی از منکر و بررسی جایگاه و اهمیت آن در آیات قرآن و روایات به کمک تفاسیر و دیگر منابع معتبر اسلامی که در شش فصل تهیه گردیده است. همچنین در این رساله لزوم عقلی و نیاز اجتماعی این اصل دینی مورد توجّه قرار گرفته و ابعاد اجرایی آن تبیین شده است. کلید واژه ها: امر، نهی، معروف، منکر، اصطلاح امر به معروف و نهی از منکر، نظارت همگانی و تقوای اجتماعی .

این تحقیق بر آن است که با مراجعه به آیات نورانی قرآن کریم و دیگر منابع معتبر اسلامی « عدالت صحابه » را مورد تحلیل و بررسی کامل قرار دهد. در ابتدا ضمن بیان روشنی از ابعاد مختلف مسأله با استناد به آیات، ضرورت این تحقیق اثبات گردیده است و برای رسیدن به هدفهای تحقیق اهداف ویژه ای شامل: بررسی معنای صحابه و عدالت از نظر لغوی و اصطلاحی، بررسی عدالت صحابه از دیدگاه آیات قرآن و سپس بررسی عدالت اصحاب از دیدگاه احادیث و روایات و معرفی برخی از اصحاب پیامبر اکرم* که به تصریح آیات و روایات عادل نبوده اند طراحی گردیده است. برای رسیدن به اهداف مذکور سوالاتی به شرح زیر مطرح شده: صحابی به چه کسی می گویند؟ آیا صحابه مورد نکوهش خداوند و پیامبر* قرار گرفته اند؟ دلایل معتقدان به عدالت کل صحابه چیست؟ دلایل معتقدان به عادل نبودن برخی از اصحاب چیست؟ با توجه به ماهیت، اهداف و امکانات موجود روش تحقیق توصیفی - تحلیلی برای انجام تحقیق برگزیده شده است. پس از گردآوری اطلاعات و تجزیه و تحلیل آنها نتایج ذیل بدست آمد: صحابی کسی است که پیامبر* را ملاقات کرده و به او ایمان آورده و با اعتقاد به اسلام از دنیا رفته است، یعنی همان کسانی که ملازمت و همراهی آن حضرت را اختیار کرده اند و بعد از پیامبر* مبلغ سیره و سنت پیامبر* بودند ولی مطلبی که باید متذکر شویم این است که صحابیان پیامبر* بنا به گزارش تاریخ نویسان و کتب رجالی بالغ بر صد هزار نفر بوده اند که همگی نتوانستند پیوسته و دائم همراه حضرت باشند و برخی فقط برای حفظ جان و موقعیت خود تظاهر به اسلام و همراهی با پیامبر* نموده اند و برخی مرتکب گناهانی از قبیل: فسق، فرار از جنگ و جهاد، نقض عهد با خدا و رسولش، افشا کردن اسرار پیامبر* و بر خورد نادرست با آن حضرت، ارتداد و نفاق و ... شده اند که همگی دال بر این است که نمی توان به همه آنها اعتماد کرد و همه را عادل دانست. ولی اهل سنت بدون توجه به موارد فوق الذکر، به عدالت کل اصحاب عقیده دارند و هر گونه تهمت و ذکر گناهی برای یکی از اصحاب را کفر و خروج از اسلام می دانند. در مقابل شیعه می گوید با این که صحابی بودن یک افتخار است اما نمی توان فضیلت عدالت را برای همه آن ها مطلق و عام در نظر گرفت. هر یک از این دو گروه به آیات و روایاتی استناد کرده تا باور خود را اثبات کنند که در طی این رساله تمامی ادله قرآنی و روایی مطرح و به دور از هر گونه غرضی مورد بررسی قرار گرفته است.

چکیده: توبه در لغت به معنای بازگشتن و در اصطلاح عبارتست از: ندامت و پشیمانی بر اعمال گذشته و تصمیم بر عدم بازگشت به گناه. این واژه از جمله الفاظ مشترک بین پروردگار و عبد می باشد. توبه خدا عبارتست از: برگشتن به سوی عبد به رحمت و توبه عبد عبارتست از: برگشتن به سوی خدا به استغفار و دست برداری از معصیت. استعمال واژه های توبه، استغفار و انابه در آیات و روایات گاه به گونه ای است که نشان می دهد بین آنها اتحاد معنایی وجود دارد، اما توجه به معنای لغوی و اصطلاحی آنها و نیز برخی دیگر از شواهد، نشان دهنده ی افتراق و تعدد معنای آنها می باشد. بی گمان توبه از اموری است که هیچ اختلافی در وجوب آن نیست و دلیل آن، دلالت قرآن، سنت، عقل و اجماع بر این امر است همچنان که فوریت این وجوب نیز از طریق همین ادله چهارگانه قابل اثبات است. عمومیت فرمان «و توبوا الی الله جمیعاً» نشان می دهد که وجوب توبه عمومی است و هرکس در هر موقعیت و مرتبه ای از معنویت که باشد ناگریز از آن است. در قرآن کریم و روایات معصومین (ع) هم از توبه گناهکاران و هم از توبه پیامبران سخن به میان آمده است بنابراین توبه نه تنها بر گناهکاران بلکه بر اولیای خدا نیز واجب می باشد البته نباید چنین تصور شود که توبه آنها العیاذ بالله مثل توبه انسان های گناهکاری است که دامن خود را به معصیت آلوده کرده اند بلکه توبه مراتبی دارد که عبارتند از توبه عوام، توبه خواص و توبه اخص. علمای اخلاق با استناد به حکمت معروفی از امام علی (ع) که در آن استغفار را بر شش پایه معنا فرموده است ارکان و شرایط توبه را استنباط کرده و معتقدند: دو پایه اول یعنی « ندامت» و « عزم بر عدم بازگشت به گناه» ارکان توبه، دو پایه دوم یعنی « جبران حقّ الله » و « جبران حقّ الناس » شرایط قبول توبه و دو پایه سوم یعنی « گداختن گوشتی که از حرام بر بدن روئیده» و « چشاندن درد طاعت به تن به اندازه ی شیرینی معصیت» شرایط کمال توبه هستند، هرچند که برخی دیگر از علمای اخلاق معتقدند که دو پایه دوم نیز جزء شرایط کمال توبه هستند و بنابراین توبه بدون آنها نیز پذیرفته خواهد شد. آیات و روایات اسلامی با صراحت تمام بیان می کنند که خداوند توبه بندگان خود را می پذیرد. در مورد پذیرش توبه از جانب خداوند عده ای همچون معتزله معتقدند که پذیرش توبه بر خداوند واجب است ولی اشاعره همچون اکثر علمای امامیه معتقدند که خداوند تفضلاً توبه را پذیرفته و عقاب را ساقط می کند و در پذیرفتن توبه، تفاوتی میان گناهان نیست اما اگر انسان آنقدر توبه را به تأخیر افکند که امارات و نشانه های مرگ را به چشم مشاهده نماید و یا به همان حالت کفر و آلودگیش رخت از جهان بر بندد، و به سرای ابدی کوچ کند، دیگر توبه او مقبول خداوند واقع نمی گردد. شرط وفاء بر توبه آنست که انسان بعد از توبه، دیگر به گناه معاودت نکند و این امری است که نیاز به امداد الهی دارد و تائبان از این حیث به چند دسته تقسیم می شوند. در نهایت باید گفت که توبه نه تنها در زندگی معنوی انسان بلکه در زندگی مادی او نیز موثر است. محبت پروردگار، آمرزش گناهان، تبدیل سیئات به حسنات، دعای فرشتگان، شفاعت توبه و ....از جمله آثار معنوی توبه و نزول برکات آسمانی، زندگی گوارا، محترم شدن تائب و ...از جمله آثار مادی توبه می باشد.

در این پایان نامه که با موضوع «نقش باور به امامت در سامان دهی شیوه زندگی از دیدگاه قرآن و حدیث» می باشد، به چند مطلب و نکته مهم پرداخته شده است. در ابتدای تحقیق، به نکاتی پیرامون تبیین مسئل? امامت پرداخته شده، گرچه برای این پایان نامه، بحث امامت مبحثی ثابت شده است امّا بنابه دلایلی لازم دیده شده که فصلی را در مورد مسئل? امامت قرار داده و نکاتی پیرامون آن بیان شود و از طریق برهان عقلی و نقلی (قرآن وحدیث) به طور مختصر به اثبات امامت و ویژگی های منحصر به فرد مقام امامت پرداخته شود. و در مرحله بعد برخی از آیاتی که در شأن ائمه اطهار(ع) نازل شده و یا در رابطه با ایشان می باشد مطرح شده و از طریق مبانی عقلی و نقلی به نتایج و الگوهایی که از این آیات برای زندگی افراد می توان گرفت، دست یافته و ذیل هر یک از آیات بیان گردیده است. و در مرحله سوم به برخی از مختصات شیعیان که به زندگی آنها رنگ و بوی خاصی داده است و زندگی آنها را از سایر مذاهب بسیار متفاوت ساخته، پرداخته شده است، از جمله این مختصات می توان به این موارد اشاره کرد: اعتقاد به عرض? اعمال به خدمت معصومین، انتظار مهدی غایب، گریه بر مصیبت اهل بیت(ع)، نذر کردن برای اهل بیت، تبرک جستن به آثار اولیاء، و اعتقاد به شفاعت اولیاء، متعه یا همان ازدواج موقت. و بعد از آن در مرحل? چهارم به برخی از احادیث معصومین(ع) که در خصوص معرفی شیعیان واقعی و رفتار و منش آنها می باشد پرداخته شده تا بدین وسیله از لابه لای آن احادیث که مربوط به صفات شیعیان می باشد، صفاتی در ارتباط با نحو? سامان دادن به ابعاد زندگی شیعیان برگزیده ودر مرحل? آخر به شرح آن صفات پرداخته شود. و در آخرین مرحله یعنی مرحل? پنجم، از میان ابعاد مختلف زندگی به سه بعد مهم آن یعنی بعد فردی، خانوادگی و اجتماعی شیعیان پرداخته و به منظور شرح مطالب، به برخی از فرامین و سفارشات معصومین(ع) و همچنین در برخی موارد به سیر? عملی آن بزرگواران اشاره شده و در انتهای مباحث، برخی از آثار و نتایج این صفات که منجر به سامان دهی به شیو? زندگی می شود را بیان کرده تا شاید جرقه ای برای حرکت به سوی این صفات در دل خواننده گرامی زده شود. لازم به ذکر است که کلید واژه های این تحقیق کلمات و عبارات ذیل می باشد.

در عصر ارتباطات، آشنایی و شناخت پیروان ادیان از باورها، آموزه ها و سنت های دینی یکدیگر و یافتن نقطه های هم سو و ناهم سو رخدادی طبیعی و ناگزیر است که می تواند به نتایج مطلوبی منتهی شود. دستگاهها و ابزار اطلاع رسانی چنان گسترده و فراگیر شده که هیچ ساحتی از حضور آن بی بهره نمانده– درست یا نادرست-درباره ی همه مسائل بررسی و اظهار نظر شده است. آنچه در این وضعیت مهم است یافتن پایه و تکیه گاه استوار برای شناخت متقابل است زیرا گسترش اطلاعات رسانه ای تا زمانی که ازمنبع و سرچشمه ی مطمئنی سیراب نشود خطرآن دارد که به جای تصویرو ترسیم واقعیت ها و پدیده ها چهره مشوّه و انحرافی از آن ارائه دهد و دینداران را گرفتار توهّم و تصوّرات غلط به یکدیگر کند. در میان منابع قابل استفاده برای شناخت پیروان ادیان، متون دینی از جایگاه ویژه ای برخوردارند زیرا اولاً دارای قداستند و همین باعث می شود که در ایجاد هم گرایی و یا واگرایی تأثیر مهم داشته باشد. ثانیاً نسبت به رفتار و کنش های دینی دینداران از وضوح و خلوص بیشتری بهره مندند. چه این که آموزه های دینی ازمرحله ی انتقال از متن به جان و رفتار دینداران و انعکاس آن در زندگی و نهادهای اجتماعی گرفتارآمیختگی های گوناگون فرهنگی و انسانی شده خلوص شان را از دست می دهند. ازاین رو برای آشنایی بهتر از باورها و آموزنده های دینی یک دین به جای مطالعات روان شناختی و جامعه شناسی مطالعات متن شناختی اهمیت بیشتری دارد. نظر به اهمیت این موضوع، عنوان پژوهشی این پایان نامه سیمای حضرت موسی(ع)در قرآن و تورات است که به روش پژوهش تطبیقی در پنج فصل که هر کدام متمم و مکمل یکدیگرند تدوین و تنظیم شده است. برای این که تصویر نسبتاً روشن ودقیقی از قرآن و تورات ترسیم کنیم بعد از فصل اول که به کلیات اختصاص دارد در فصل دوم این رساله به بررسی ونقل نظرگاههای شبیه و مشترک این دو منبع دینی پرداخته و آیات قرآن و عبارت تورات در کنار یکدیگر آورده شده، که در این فرایند 31 مورد، عنوان مشترک بین این دو کتاب بدست آمده است. در فصل بعد آراء و اقوال متفاوت قرآن وتورات را در باب حضرت موسی(ع)مورد تجزیه وتحلیل مقایسه ای و تطبیقی قرار داده و مستندات خود را از قرآن و تورات ذکر کرده ایم.در این قسمت هم 21 مورد اختلاف بدست آمده که بعضی از آن ها جزئی ولی بعض دیگر مهم و اساسی هستند. در فصل چهارم به شرح و بررسی اختلافات و افتراقات این دو متن پرداخته شده و موضوعات مهمی همچون شخصیت هارون، مومن آل فرعون، همراهی حضرت موسی (ع)با حضرت خضر که در تورات از آن سخنی به میان نیامده و برعکس در قرآن بدان تصریح وتأکید شده مورد کندوکاو قرار گرفته است.ضمنا در این فصل با استفاده ازآیات قرآن به شبهاتی که برعصمت حضرت موسی(ع)وارد شده پاسخ داده ایم. در فصل پایانی به جمع بندی ونتیجه گیری از دریافت ها و برداشت های خود از قرآن و تورات پرداخته ایم که بیانگر دو تصویر متفاوت از سیمای این پیامبرالهی می باشد. تصویری که قرآن ازحضرت موسی(ع)ترسیم می فرماید بسیار زیباست.او پیامبری است که تمام عمر خویش را صرف هدایت قومش می کند و به مقام کلیم اللهی نائل می شود. منت ها والطاف الهی بر سراسر زندگی وی سایه افکنده است. با لطف الهی است که در جریان تولدش از شر توطئه فرعون در امان مانده و در دامان دشمن رشد می یابد و باز با لطف الهی در جریان قتل قبطی از کشته شدن به دست آنان نجات یافته و به مدین رهسپار می شود و در آن جا به تزکیه نفس پرداخته و به سوی دیار مصر باز می گردد. خداوند با اعطاء مقام نبوت، لطف خویش را بر وی تمام و کامل فرموده و با دو معجزه ی بزرگ عصا و ید بیضاء او را برای هدایت فرعون وفرعونیان و بنی اسرائیل مبعوث می فرماید. بعد از آن، حضرت موسی(ع) تمام همّت خویش را صرف هدایت فرعونیان می کند اما آنان در ضلالت خویش غرق گشته اند و در نتیجه حضرت موسی(ع)به فرمان الهی از مصر خارج می شود تا کافران به تعقیب آنان پرداخته و سنت الهی یعنی عذاب خداوند در موردشان اجرا شود. بعد از خروج از مصر و عبور از دریا دوره ی جدیدی از زندگی حضرت موسی(ع)در کنار قومش آغاز می گردد، در حوادث مختلف صبر، توکل و گذشت این پیامبر بزرگ به عنوان یک رهبر جامعه اسلامی کاملاً نمودار است. به بیان قرآن کریم حضرت موسی(ع)در تمام دوران زندگی اش چه قبل از نبوت و چه بعد از آن یک رابطه ی ملکوتی و روحانی با پروردگار خویش داشته و در جریان قتل قبطی سه بار با عنوان ربّ با پروردگارش مناجات می کند : به قدری توکل او بالاست و به منبع غیب متصل است که حتی کوچک ترین نیازش را به دعا و تضرع از پروردگار می طلبد. هر عملی انجام می دهد قربه الی الله است. اما تصویری که تورات از حضرت موسی(ع) ارائه می دهد به گونه دیگری است. به اعتقاد تورات تولد موسی، رشد یافتن و نجات از چنگال دشمنان در مراحل مختلف زندگی اش کاملاً تصادفی بوده ، دست رحمت و لطف الهی در این حوادث دخیل نبوده است. او تصادفاً به دست همسر فرعون می رسد. وی او را پرورش می دهد و به طور اتفاقی به مقام نبوّت نائل می گردد. قبل از نبوّت هیچ رابطه و تکلمی از سوی وی با خداوند به چشم نمی خورد که این نکته ای حائز اهمیت و قابل تأمل است. هم چنین قرآن نتیجه تمام حوادثی را که خداوند برای موسی(ع) بوجودمی آورداین می داند که او را خالص برای خود قرار دهد. اما در تورات اثری از این خلوص و بلوغ عقلی و روحی در حضرت موسی(ع) به چشم نمی خورد. به بیان قرآن کریم اولین پیام های الهی با دو موضوع صلاه و معاد آغاز می گردد و قبل از طرح این دو مسئله وحدانیت و ربوبیت الهی مورد توجه حضرت موسی(ع)قرار گرفته است. اما در هیچ جای تورات به دو موضوع صلاه ومعاد پرداخته نشده است. در قرآن، گفتگوی حضرت موسی(ع) و فرعون، گفتگوی پیامبر با یک طغیانگر است و هدف حضرت موسی(ع)هدایت همه انسان های عصر خویش است نه قوم و گروهی خاص. اما در نظر تورات موسی رهبری است که فقط هدف او نجات قوم خودش است نه هدایت طغیانگر و هدایت دیگر انسان ها. و تنها قوم او شایستگی برخورداری از نعمت هدایت الهی را دارند به همین دلیل در تورات اثری از ایمان آوردن همسر فرعون و سَحَره وجود ندارد و سخنی از مومن آل فرعون نمی باشد. قرآن، هارون برادر حضرت موسی(ع)را پیامبر و شریک در همه امور آن حضرت می داند و در آیات مختلف او را ستایش می کند اما در تورات سخنی از تلاش های هارون بر هدایت قوم وجود نداردو او را عامل اصلی برای گوساله پرستی بنی اسرائیل می داند. به بیان قرآن کریم خداوند متعال «ربّ العالمین» است و در افاضه ی ربوبیت خویش تبعیضی قائل نمی شود و این عبارت قرآنی، شعار محوری و اصلی حضرت موسی(ع)در برابر فرعون وفرعونیان بوده است. در صورتی که تورات از ربّ ابراهیم، ربّ اسحاق و نیاکان آن ها سخن گفته که تعبیر قرآن ازلحاظ کلامی و اعتقادی جامع تر و رساتر است و با روح و پیام رسالت حضرت موسی(ع)انطباق و همخوانی عمیق معنایی دارد. ودر یک کلام : - گزارش تاریخ در قرآن هدفمند و برای القای پیام های اخلاقی یا معرفتی صورت گرفته است که گاهی این پیام در آغاز یا انجام داستان تصریح شده است اما تورات تأکیدی بر پیام رسانی ندارد و تنها به ثبت حوادث می پردازد.

این پایان نامه با هدف بررسی وضعیت ادیان در زمان ظهور حضرت مهدی(ع) تنظیم گردیده است. فصل اول این رساله به کلیات اختصاص یافته که شامل بیان مسئله، هدف تحقیق، سابقه تحقیق، سوالهای اساسی تحقیق، فرضیه های تحقیق و روش تحقیق می باشد. در فصل دوم به بررسی آیات ادیان در عصر ظهور در دو بخش "آیات دال بر حضور ادیان در عصر ظهور" و "آیات دال بر نابودی دیگر ادیان در عصر ظهور" پرداخته شده است. در فصل سوم به بررسی روایات ادیان در عصر ظهور پرداخته شده است. در این فصل نیز روایات در دو بخش "روایات دال برحضور ادیان در عصر ظهور" و "روایات دال بر نابودی دیگر ادیان در عصر ظهور" دسته بندی شده و سپس سند و دلالت روایات هر دو دسته مورد بررسی قرار گرفته است. در فصل چهارم به حل تعارض آیات و روایات موافق و مخالف حضور دیگر ادیان در عصر ظهور پرداخته شده است. در پایان چنین نتیجه گرفته شده است که حضور دیگر ادیان در عصر ظهور نمی تواند با بسیاری از آیات و روایات که بر عدم حضور آنان دلالت دارد؛ قابل توجیه باشد و حداقل می توان به این نتیجه رسید که حضور دیگر ادیان می تواند قبل از استقرار حکومت جهانی امام مهدی(ع) باشد.

در این پایان نامه تلاش شده تا به مهم ترین آثاری که پذیرش و قبول توحید بر اعتقادات، اخلاق و اجتماع دارد اشاره شود. بنابر این به صورت بسیار گذرا به توحید و مراتب آن و همچنین بینش توحیدی، اهمیت توحید و رابطه تنگاتنگ ایمان و عمل اشاره شده است. سپس تلاش شده است تا به آثار اعتقادی بینش توحیدی پرداخته شود و سه اثر اعتقادی بسیار مهم یعنی نبوت، معاد و امامت مورد بررسی قرار گرفته است. سپس وارد مبحث آثار اخلاقی می شویم وبا توجه به اینکه این آثار بسیار فراوان می باشند در اینجا هشت اثر مهم، توکل، اخلاص، صبر، دعا، شکر، خوف و رجاء، سکینه و قلب سلیم مورد بررسی و تعریف قرار گرفته و اثر هر کدام بر زندگی انسان بررسی شده است. و در نهایت به آثار اجتماعی اشاره شده و برای این امر سه اثر مهم؛احسان، عدل و خوش خلقی تعریف و اثر آنها بر زندگی اجتماعی مورد بررسی قرار گرفته است.

یکی از عوامل آرامش و رستگاری بشر، استحکام روابط بین آنهاست. تأثیر و نقش گفتگو به هنگام تقابل اندیشه ها و جایگزین کردن گفتگو به جای مخاصمه و ستیزه در وحدت و هماهنگی و در نهایت در هدایت و ضلالت اقشار مردم و اقوام مختلف آشکار است. باب گفتگو و استدلال در جهان آفرینش، پیش از خلقت آدمی آغاز شده و خداوند در بار? آدم با فرشتگان هنگامی گفتگو می کند که خلقت او هنوز به پایان نرسیده بود. به دنبال اعلام خداوند در خصوص خلقت آدمی و جانشینی او بحث و گفتگو در بین فرشتگان آغاز می گردد و از خداوند حکمتِ خلق و جعلِ آدمی را جویا می شوند. از این منظر می توان گفت، محاوره و مشورت در خصوص خلق آدم فضیلتی است که در متن آفرینش بشر نهادینه شده است. گفتگو با اهل فرهنگها و تمدنهای دیگر، حتی با مخالفان عقیدتی و سیاسی و منحرفان، مورد تأکید آموزه های دینی و از شیوه های تبلیغی انبیاء و ائمه است و با توجه به این که سیره آن بزرگواران باید همواره الگوی عملی ما باشد، بررسی و تحلیل زوایای گوناگون سیره ایشان ضروری به نظر می رسد. هم چنین به جهت این که پرداختن به سیره تبلیغی و روشهای مختلف ایشان در راه رسیدن به هدف که همانا پاسداری از مرزهای مکتب و حفظ و نگهداری آن است، دارای اهمیت ویژه ای است. باز شدن باب گفتگو، مناظره و احتجاج، اختصاص به اسلام ندارد؛ بلکه پیش از آن نیز در میان ادیان دیگر رواج داشت؛ اما با ظهور اسلام به جهت آگاه سازی مردم از حقایق، بیش از هر دینی به بحث و گفتگو اهمّیت داده است. پیامبر اکرم و جانشینان بر حق او نه تنها به گفتمان و مناظره با پیروان دیگر ادیان الهی توجه داشته؛ بلکه برای آگاهی و ارشاد ملحدان و مشرکان نیز اهمیت قائل بودند و باب محاوره و گفتگو را با آنها باز می کردند. تاریخ شیعه از رابطه فرهنگی و تشکیل گفتمانهای دینی و کلامی در محیطی کاملاً مسالمت آمیز حکایتهای بسیار دارد که این خود نشانگر این است که دین اسلام دین خشونت نیست؛ بلکه بر پایه گفتمان متقابل و پذیرش عقلانی است. در پژوهش حاضر شیوه های گفتار از خلال گفتگوهای موجود در قرآن و منابع روایی که کلام و تذکرات معصومین ? است به صورت کاربردی استخراج شده است. تا ضمن بدست آوردن جواز گفتگو و مناظره در مکتب اسلام، الگویی دینی برای بر خورد با مخالفان حاصل گردد. با بکار گیری و استفاده از این الگوهای قرآنی و روایی در گفتمانها و مناظرات، می توان بستری مناسب برای روشنگری ،آموزش علوم، اصلاح نگرشها و هدایت به سوی نیکیها و پرهیز از بدیها و در نهایت به وحدت و همبستگی انسانها دست یافت.

دانشمندان مسلمان، یکی از وجوه اعجاز قرآن را " انسجام و هماهنگی آیات با یکدیگر" و به تعبیری دیگر "عدم تناقض و ناسازگاری میان آیات قرآن" بیان کرده اند. در برخی آیات قرآن و روایات معصومین(ع)، بر این ویژگی و امتیاز قرآن کریم تأکید شده است. یکی از شبهاتی که از گذشته تا امروز پیرامون قرآن وارد کرده اند، شبهه "وجود تناقض و اختلاف میان برخی آیات قرآن" است. یکی از اهداف دشمنان قرآن از این ادعای باطل، این است که قرآن را کتابی بشری و غیر الهی جلوه دهند که از خطا و تعارض مصون نمی باشد. از جمله عللی که سبب شده است تا برخی مسأله اختلاف و تناقض میان آیات قرآن را مطرح نمایند، عدم آشنایی با تعریف صحیح و دقیق برخی از اصطلاحات منطقی مانند "تناقض" ، "تضاد" ، "شرایط تناقض" و نیز عدم توجه به برخی از ظرافت های کلامی قرآن و کاربرد "عام و خاص" و "ناسخ و منسوخ" است. به منظور نقد و بررسی این شبهه، ابتدا برخی اصطلاحات مرتبط با نظریه "تناقض" تعریف می گردد. سپس آیاتی از قرآن کریم و احادیث معصومین(ع) که به انسجام آیات قرآن و نبود تناقض در آن اشاره دارد، ذکر می شود. در گام بعدی، تعدادی از مهمترین آیاتی که به ظاهر با یکدیگر اختلاف داشته و شبهه تناقض در مورد آنها بطور جدی مطرح شده است، برحسب موضوع طبقه بندی کرده و به آنها پاسخ کافی و متقن داده شده، تا این حقیقت روشن گردد که در سراسر قرآن، هیچگونه اختلاف و تناقضی وجود ندارد و این کتاب مقدس، وحی الهی بر قلب پاک پیغمبر اسلام (ص) است.

یکی از مهم ترین ارکان معنویت در انسان مومن، خودسازی و پشت سرگذاردنِ مقامات سیر الی الله است که با عبادت و بندگی خالصانه خالق هستی میسر میباشد. انسان در اثر قرب به پروردگار چنان اطمینان مییابد که جز به خداوند نمیاندیشد. در این حال او همه چیز را مقهور و مغلوب اراده الهی میداند، به همین جهت رنج و آسایش، فقر و غنی یا بیماری و سلامتی آرامش او را بر هم نمیزند و خود را تسلیم فرمان پروردگارش میکند. قرآن کریم میفرماید : ?یا أیَّتُهَا النَّفسُ المُطمَئِنَّه إرجِعِی إلیَ رَبِّکِ راضیهً مَرضیهً? ، یعنی: «ای نفس مطمئنّه، خشنود و پسندیده به سوی پروردگارت بازگرد». در مراحل رشد، مرحله «رضا» آن جا است که بنده نه تنها بکوشد خداوند خشنود شود، بلکه خود نیز از قضا و قدر الهی راضی باشد و هر چه او مقدر میدارد، به جان بپذیرد. مرحله رضا پایان این راه نیست زیرا انسان هنوز بر خویشتن خویش استوار است و میگوید: «پسندم آن چه را جانان پسندد». یعنی خواست خداوند بر میل من است و میل من بر خواست خداوند است. بالاتر از رضا، مرحلهای است که بنده میل خود را نبیند و همه وجودش خواست خداوند باشد که همان مقام «تسلیم» است. در بین همه مقامات سیر الی الله، دو مقام پیاپی رضا و تسلیم، جایگاهی ویژه دارند، این دو مقام وصف دو گام وصل است، از خودگذشتن و به او رسیدن، تمام شدن نفس و آغاز روح است. با توجه به اهمیت و نقش مقام رضا و مقام تسلیم در راه قرب به خداوند، این پژوهش با عنوان «مقام رضا و تسلیم در آیات و روایات» در چند بخش گردآوری شده است که تقدیم خواهد شد. شامل پنج بخش به شرح زیر است: بخش اول: کلیات تحقیق، بخش دوم: جایگاه رضا و تسلیم در قرآن و روایات، بخش سوم: روش تحصیل رضا و تسلیم، بخش چهارم: آثار و برکات رضا و تسلیم، بخش پنجم: موانع نیل به مقام رضا و تسلیم. ضمنا هر بخش به تناسب از فصولی تشکیل شده است. با همه تلاش و مراقبتی که در تدوین این پژوهش صورت گرفته است، بیشک کاستیهایی بر جا میماند، با این وجود امید داریم مورد قبول درگاه حق قرار گیرد.

تمامی ادیان الهی دارای آموزه های دینی خاصی برای پیروان خود می باشند. در این میان اسلام در تمام ابعاد زندگی وارد شده و توصیه هایی برای سعادت و رستگاری انسان ارائه نموده است و طریقتی کامل و همه جانبه را که تمامی استعدادهای کمالی انسان را به منصه ظهور بیاورد را در پیش راه انسانها قرار داده است. با بررسی آگاهانه و حکیمانه توصیه های الهی و عمل به آنها نه تنها نیازهای روحی و جسمی و مادی و معنوی فرد بلکه اجتماع بشریت برآورده گردیده و سعادت جامعه بزرگ انسانی تامین می گردد. از دیدگاه قرآن و سنت تاثیر ذکر در کمال انسان امری انکار ناپذیر می باشد و مانند روح بر پیکره اعمال انسان می باشد. با توجه به اینکه تعاریف قرآنی و روایی که از ذکر گردیده و ذکر و یاد خداوند جزء مهمترین عوامل سعادت دنیوی و اخروی فرد و اجتماع شناخته شده ، لذا این پژوهش بر آن است تا مفاهیم مختلف ذکر و اذکار ماثوره از اهل بیت (علیهم السلام ) را از ابعاد مختلف علمی و کاربردی مورد بررسی قرار داده و شناخت کاملی از نظر قرآن و روایات نسبت به مفهوم ذکر و آثار آن و فواید اذکار ماثوره ارائه نماید . سوالات اصلی این است که نقش ذکر در اصلاح فرد و جامعه چیست ؟ و تأثیر ذکر در تعالی انسان و رستگاری اخروی او چه میزان است ؟ برای پاسخ به این سوالات مباحثی به شرح زیر بیان می گردد : مفهوم ذکر از دیدگاههای گوناگون ، انواع ذکر و اهمیت آن ، فواید و آثار ذکر ، موانع ذکر و معرفی و تأثیر اذکار مأثوره و .... لذا با روش کتابخانه ای و با استفاده از متون مختلف اسلامی موضوع مورد بررسی قرار داده شد و نتایج این بررسی حاکی از آن است که یکی از نیازهای اساسی انسان ، معنویت و ارتباط با خداست که شناخت و تسلط به این نیاز همواره موجب توفیق آدمی در مراحل گوناگون زندگی و در همه زمینه ها بوده است . بررسی آیات و روایات و نیز نظریات دانشمندان اسلامی نشان می دهد که ذکر و دعا اثر مثبتی و مستقیم براصلاح فرد و جامعه و تعالی و رستگاری انسان دارد .

چکیده پژوهش حاضر به بررسی بصیرت از دیدگاه قرآن و روایات پرداخته است. پس از ارائه کلیات و مفاهیم، جایگاه و اهمیت بصیرت مورد بررسی قرار گرفته است. از بسیاری آیات و احادیث بصورت صریح و روشن استفاده می‏شود که ارزش و عظمت انسان‏ها به بصیرت و معرفت آنها منتهی می‏شود و هر انسانی که از بصیرت بیشتر و کامل تری برخوردار است به همان میزان از ارزش و عظمت و شخصیت والای انسانی بیشتری بهره مند است و هرکس از بصیرت بهره‏ای ندارد در واقع فاقد هرگونه ارزش معنوی و کمال آدمی است. قرآن می‏فرماید:?قَد جَاءَکُم بَصَائِرٌ مِن رَبِّکُم فَمَن أبصَرَ فَلِنَفسهِ وَ مَن عَمِیَ فَعَلَیهَا?. در ادامه به مباحثی هم چون عوامل تحقق بصیرت می‏پردازد که عبارتند از: ایمان، تقوا، ذکر و یاد الهی، قرآن، تفکّر در آیات خدا، توبه، عبرت از تاریخ احوال گذشتگان. پس از آن موانع بصیرت بیان شده است که عبارتند از: تیرگی‏های نفسانی، هوای نفس، دوستی کورکورانه، تکبر و خودبینی، انکار حق، استبداد و خودرأیی، آرزوگرایی. این عوامل براساس آیات و روایات، مبسوط مورد بررسی قرار گرفته است.

چکیده معارف قران کریم جامع نیازها ی هدایتی بشربوده وقابلیت عرضه نظام مند رانیز دارد . بنابراین پزوهش حاضر به بررسی رفتارهای ممدوح قرآن و معرفی فرهنگ رفتارهای پسندیده آن به علاقمندان پرداخته ،و بر خلاف پزوهشهایی که غالبا یک ویا گروه خاصی از رفتارها را بررسی نموده اند ،در صدد ارائه تصویری کلی است . محدودیت عمده دراین پژوهش حجم وسیع آیات بود ، زیرا روش کلی (پس از رویت معجم های موجود )مطالعه و تامل یک به یک آیات بوده تابه این وسیله ، از هرگونه پیشداوری ! و فعالیت کلیشه ای در مورد فقط تعداد محدودی از رفتارها پرهیزشده و مجموعه کاملی از این رفتارها ، در دسته بندی ویزه قرار گیرد . در مرحله بعد آیات مربوطه تفکیک و همراه با نکاتی ، تحت عناوین زیر قرارگرفتند : 1- ارتباط ایمان و اعمال صالح 2-ر فتارهای ممدوح در ارتباط با خداوند ، 3- باخویشتن ،4- با دیگران .5- رفتارهای ممدوح جوامع و6- الگوهای رفتاری در قرآن . نتایج کلی : - ازرفتارهای ممدوح در ارتباط با خداوند ذکر اوست و ایمانی که موجب اعتصام به حق وهدایت به صراط مستقیم و محبت خداونداست . خوف وخشیت الهی، پلکان رشد است ؛ باید تسلیم اوشد و به اخلاص رسید و به او اعتماد نموده و دل ذاکر وتسبیح گویش باشد . وتجلی شناخت درست خداوند در عمل و تقوا است که موجب تکفیر گناهان وپاداش است ،به ویژه اگر با صبر و اطاعت مزین شود ، در عرصه عمل نیزبایدبا توکل و شکر، عهدو پیمان الهی راتحکیم نمود . نماز نماد بندگی ! ودعا توفیق ارتباط با محبوبی است که هجرتها و جهاد و حج و انفاقها برای اوست . بنده اگر لغزید استغفار می کند و با توبه و انابه بر می گردد و دائم در استعاذه به کسی است که اورا به بهترین تجارتها فرا می خواند. . ـ ازرفتارهای ممدوح در ارتباط باخویشتن: اینکه بایدبدانیم که همه نسبت به خود مسئولیم ! و کسب معرفت و تعقل و تفکر در آیات الهی وتفقه توصیه موکد قران است و از متذکرین واولوالباب باشیم. ازویژگی های مومن حقیقی توکل و روحیه شکرگزاری و تقوا است و با اعتدال و خوف و رجاء به پناهگاه امن الهی رفته تا حدی که به درجه متعالی« ترک غیر خداوند » برسیم .. انسان سوداگر، تجارت پر سود خدایی را بر می گزیندو اوامر جهاد و هجرت و انفاق را لبیک می گوید ، زیرا چارچوب های الهی ملاک رفتار اوست تا به تزکیه رسدو صبر و تهجّد شبانه رادوست دارد . ازنیکان است .و بادیده عبرت بین در پی زاد و توشه آخرت ویافتن بهترین الگوهای رفتاری است. . به انذارقرآن گوش داردو حدود را رعایت می کند و در طلب معرفت به محضراستاد خدایی می رود وفروعات رفتارش نیزمطابق احکام دین است . ـ در رفتارهای ممدوح قرآنی با دیگران ، ابتدا وظایف در قبال مقام رسالت آمده ؛ ونکات دقیقی نیزدر رفتار با اعضای خانواده و زیر مجموعه های آن به چشم می خورد که رعایت انها موجب ثبات و عزت و حفاظت خانواده از آفات گوناگون است . از جمله :امر به نماز، رعایت حدود، وصیت شایسته ، دعا برای خانواده، احترام به والدین، نحوه معاشرت با همسران ، در ازدواج، طلاق، معاشرت های مالی و ... البته این نکات از نتایج فرعی مفید برای مدرسین امورخانواده وامثال اینها نیز هست ؛ از رفتارها در ارتباط با عموم انسان ها رعایت عدالت، دعوت به حق و رفتارهای سالم اقتصادی و اجتماعی است. ودر ارتباط با مسلمین دیگر ، پرورش متخصصان دینی در حدکفایت و قصاص دو نکته مهمند. ودر رابطه با دوستان، رعایت حدود ،نحوه رفتار با جاهلان ، داد و ستدو تداین، پاسخ احسن به خوبی ها، جا باز کردن جا در مجالس و ..... آمده است در رابطه با نیازمندان نیزاصل بر اصلاح امور آنها و دوری از فساد است. ـ در قرآن «جامعه و اجتماع» دارای هویت خاصی می باشد. ـ و در بخش رفتارهای ممدوح جوامع الهی آمده که محور رفتارها باید بر اساس توحید و اجرای عدالت و قسط الهی باشد. ، این پزوهش با معرفی الگوهای رفتاری قرانی ،تکمیل شده . رجوع به این پژوهش در ابتدای یک تحقیق قرآنی در ممدوحات رفتار ی ،پیشنهاد ماست ، که با مراجعه به آن جایگاه موضوعات جزئی منتخب، نسبت به کل رفتارهای ممدوح قرآن مشاهده وسپس اقدامات لازم به عمل آید.

علامه طباطبایی و علامه عسکری ، هر دو وقوع نسخ در سیر تحولات تکاملی جامعه ی عصر نزول قرآن را پذیرفته اند ، اما ، علامه طباطبایی مانند قاطبهء علمای پیشین خود ، آن را کشف از تمام شدن عمر حکمی از احکام دانسته و معتقد است که زمان عمل به حکم تعدادی از آیات قرآن سر آمده است. در مقابل، علامه عسکری ، در عین پذیرش امکان نسخ معتقد است که وقوع نسخ در دایره وحی بیانی واقع شده است ، و به وسیله ی وحی قرآنی و آیات قرآن گزارشی از سیرِ اِحکام ، برای مسلمانان و آیندگان بیان شده ، و از آیات قرآن کریم آیه ای که حکم آن منسوخ باشد ، نداریم . وجوه اشتراک نظر این دو عالم عبارتند از : • پذیرش اصل وقوع نسخ در دایره احکام . • عدم وقوع نسخ در اصول و کلیات احکام . • پذیرش نسخ به شرط احراز شرایطی مانند : 1- صحت روایت حاکی نسخ . 2 – ترتیب نزول میان ناسخ و منسوخ ( نزول ناسخ پس از منسوخ). 3– عمل شدن به منسوخ قبل از نزول ناسخ . 4-وجود فاصله زمانی بین نزول ناسخ و منسوخ . • مردود دانستن نسخ تلاوت ( چه با حکم و چه با حکم ) . • پذیرفته نبودن نسخ پس از رحلت حضرت رسول (ص) . • پذیرش وقوع نسخ بین شرایع به استناد آیات قرآن . • تفسیر آیه 106 سوره بقره و 101 سوره نحل در حوزه نسخ . • ترجمه کردن دو واژهء "نسخ" و "إنساء" در آیه 106 سوره بقره به معنای زایل کردن و به تأخیر انداختن. وجوه اختلاف عبارتند از : • علامه عسکری نسخ را تنها در حوزه وحی غیر قرآنی پذیرفته ولی علامه طباطبایی معتقد به وجود آیات منسوخه در قرآن است و نزول آیات ناسخ را بر اساس حکمت الهی می داند. • علامه عسکری مبتنی بر نظریه وحی بیانی و وحی قرآنی ، هم عموم روایات باب نسخ را پذیرفته اند و هم آیات را خارج از دایره عمل نمی دانند ، ولی علامه طباطبایی با پذیرش روایات نسخ ، و عرضهء آیات قرآن به آنها و به دیگر روایات ، تعدادی از آیات قرآن را خارج از دایره عمل می دانند. • علامه عسکری با ترجمهء لفظ ? آیه ? به معنای "حکم ادیان سابق" در تفسیر آیات 106 سوره بقره و 101 سوره نحل ، معتقد است که این آیات در حوزه نسخ احکام شرایع پیشین ، در شریعت اسلام است ، اما علامه طباطبایی معنای ? آیه ? را بسیار گسترده تر ، و در معنای هر آنچه نشانِ وجود قادر متعال و دعوت کننده به سوی او باشد ، می داند ، و معتقد است این آیات در مقامِ بیان وقوع نسخ در آیات قرآنند .

این تحقیق با عنوان عوامل فردی و اجتماعی بسط و قدر رزق از دیدگاه آیات و روایات، در پنج فصل تدوین یافته است: در فصل اول به کلیات بحث اشاره شده است. در فصل دوم برای درک صحیح مفهوم واژه «رزق»، آراء و نظریات برخی از بزرگان علم لغت مورد تأمّل و دقت نظر قرار گرفته، سپس به انواع قرآنی رزق پرداخته شده است. در فصل سوم مفهوم لغوی و اصطلاحی واژه «تقدیر» و دیدگاه های مختلف برخی از فرق کلامی همچون اشاعره، معتزله و شیعیان به اختصار بیان شده و در ادامه، تناسب تقدیر روزی با عدالت الهی که یکی از مهم ترین شبهات در زمینه مقدر بودن روزی به حساب می آید مورد بررسی قرار گرفته است؛ فصل چهارم با عنوان عوامل بسط رزق، و فصل پنجم با عنوان عوامل قبض رزق به بررسی بیش از صد عامل از عوامل افزایش و کاهش رزق مادی در دو بخش کلی فردی و اجتماعی پرداخته است. در این پایان نامه برخی عوامل فردی و اجتماعی بسط و قدر رزق بررسی و نتایج زیر حاصل آمد: • بررسی آراء لغت شناسان نشان می دهد که این تعریف از واژه رزق, بهترین و جامع ترین تعریف می باشد:«روزی, عطا و بخششی است که از آسمان فرود آمده و موجود زنده برای بقا و ادامه حیات خود به صورت مستقیم یا غیر مستقیم از آن بهره مند می گردد.» • با ارائه و تحلیل آرا و نظریات لغت شناسان در مورد واژه «تقدیر» مناسب ترین معنا برای تقدیر, «تعیین مقدار و اندازه گیری» است. • بسیاری از روایات بر «مقدر بودن روزی» تأکید دارند؛ ولی مراد از آن ها ـ مطابق اظهارات عالمان ـ مکتوب و مضبوط بودن روزی متناسب با هر فرد, در الواح علم الهی اعم از«لوح محفوظ» یا «لوح محو و اثبات» می باشد. • از آموزه های دینی و معارف اهل بیت ‘ این نکته برداشت می شود که روزی حلال تنها رزقی است که از سوی خداوند مقرر شده است؛ هر چند ـ بنا بر تصریح روایات ـ روزی حرام نیز از دایره علم و اراده او خارج نیست. • خداوند بر اساس علم و حکمت و مشیتش, «استعدادهای افراد» را متفاوت آفریده است. • علت تفاوت روزی افراد, تفاوت حکمت و رحمت خداوند در جهت شایستگی و سعادت آن هاست. لذا با عدالت خداوند سازگار است. • روزی مقدری که برای فرد مقدر شده است, معمولا از مسیر اسباب و واسطه هایی چون هم نوعان, خرد و اندیشه, حکومت, تلاش جسمی و ... به وی می رسد. • روزی افراد, لا یتغیّر و ازلی و ابدی نبوده, با دعا, عبادت , طاعت, صدقه و ... قابل افزایش است. یعنی بداء در تقدیر روزی جاری است. • نقش حرکت, تلاش و کوشش انسان در رسیدن به روزی مقدر, نقشی محوری و بنیادی محسوب می شود. • پویش و تلاش انسان نباید آن قدر زیاد باشد که او را به حرص و آزمندی بکشاند و نه کم که روحیه سستی و تنبلی را در وی تقویت کند. • به رغم آن که روی متناسب با هر فرد مقدر شده است, عواملی چون صدقه, صله رحم, عبادات, رعایت نکات بهداشتی, صفات اخلاقی خوب و ... در افزایش رزق و نیز مولفه هایی نظیر رذائل اخلاقی, عدم پرداخت زکات, عدم رعایت بهداشت و ... در کاهش آن تأثیر گذار می باشند.

پدیده ی دگماتیسم دینی-مذهبی به عنوان یکی از آسیب های دینی، دیرزمانی است که از سوی برخی صاحبنظران بویژه در مغرب زمین مطرح می باشد و اساساً به دنبال آن است که ساحت دین را از داشتن منطق عقلانی بی بهره نشان دهد و آموزه های آن را مشتمل بر مجموعه ای از امور جزمی قلمداد کرده و مومنین را نیز -بدلیل اعتقاد راسخ به آن ها- به ناتوانی در بهره گیری از اندیشه و تعقل متهم نماید از این روی در قالب شش فصل با طرح و بررسی این پدیده به آسیب شناسی نشر آن در بطن تمدن و جامعه اسلامی و راهکارهای مواجهه با آن از منظر آیاتو روایات پرداخته شده است. در فصل اول با ذکر اهمیت و ضرورت تحقیق به معانی و مفاهیم واژه ی دگم، دگماتیسم و کلمات و مترادفات آن ها اشاراتی شده است. در فصل دوم،علل بروز و نشر جزمیت در حوزه های مختلف، تاریخ پیدایش آن و آثار پدیده دگماتیسم مطرح شده و نهایتاً به وجود ارتباطی منطقی میان فطرت، عقل و وحی پی می بریم. در فصل سوم، آشنایی با برخی تعابیر و مفاهیم رایج از دین و کارکردهای آن مدنظر بوده و سیر تاریخی تقابل انسان و دین(با محوریت دین اسلام) مورد توجه قرار گرفته است. در فصل چهارم، موضوع سازش عقل با باورها و حقایق ثابته مطرح شده و وجود قرآن، انبیاء، ائمه و میراث ارزشمند آنان تحت عنوان فقاهت مستمر در تعلیم و تزکیه ی بشر اندیشمند به عنوان امری انکار ناپذیر مورد نظر قرار گرفته است. در فصل پنجم، اوضاع و احوال انسان معاصر و مسلمان امروز بررسی و ضمن بیان برخی فرصت ها و چالش های موجود در این راستا بر ضرورت حرکت و پویایی روز افزوننهادهای دینی تأکید شده است. در فصل ششم مشخص می شود که ماهیت دگماتیسم دینی- در تعبیر رایج آن- بالکل با جزمیات و آموزه های اصیل اسلامی متفاوت بوده و نتیجه آن که دامان دین مبین اسلام، عاری از لوث وجود این انگ می باشد. کلید واژه: دگم- دگماتیسم- دگماتیسم دینی-جمود-تحجر-جزمیت- فطرت- عقل- تجدد

چکیده نوشتار پیش رو کنکاشی در بررسی ابعاد تمسک در حوزه ایمان از دیدگاه کتاب و سنت است. با توجه به آیات قرآن کریم و روایات معصومین، ابعاد و آثار و فوائد مختلفی که برای تمسک مومنان مطرح بوده، مورد پژوهش قرار گرفته است. تحقیق حاضر در پنج فصل تدوین یافته است: در فصل اول به کلیات بحث اشاره شده است. در فصل دوم برای درک صحیح مفهوم واژه «تمسک» و واژه های هم عرض آن در قرآن، آراء و نظرات برخی از بزرگان علم لغت مورد تامل و دقت قرار گرفته و به کاربرد آن در قرآن و حدیث، تحقیق شده است. در فصل سوم به بررسی عقلانی این مبحث و هم چنین تمسک به قرآن کریم پرداخته شده است. در فصل چهارم تمسک به امامان معصوم (علیهم السلام) و تمسک ویژه به امام عصر حضرت مهدی (علیه السلام) به عنوان منجی آخر الزمان و آثار و فوائد تمسک به آن حضرت، مورد تحقیق قرار گرفته است که پیشنهادهایی در این باره ارائه شده است؛ و در پایان این رساله در فصل پنجم به جمع بندی نهائی درباره این موضوع پرداخته شده است. کلید واژه ها: تمسک، مرابطه، ملازمت، ایمان، ثقلین، اعتصام

چکیده ندارد.

اهل بیت(ع)ودراین جایگاه حضرت زهرا(س)ازآشناترینان به کلام وحی وقرآن کریم هستند وهرآنچه ازانان درقالب حدیث،دعا وخطبه به مارسیده درمقام شرح وتبیین وتفسیر قرآن است.

چکیده تمام آفریده های عالم ، در مسیر تکاملی و سیر صعودی به سوی کمال مطلق ؛ خداوند متعال و خضوع در برابر او در حرکتند .انسان در نگاه اسلام موجودی ارزشمند و منحصر به فرد است که فرشتگان در برابرش سجده کردند ، آسمان و زمین در تسخیر اوست و توانسته است بار امانت الهی را بر دوش کشد ، او از طرف پروردگار جهان به عنوان نماینده و جانشین انتخاب شده و تفاوت سیر تکاملی انسان با دیگر موجودات در آن است که حرکت تکاملی انسان هنگامی ارزشمند است که با آگاهی و بینش نسبت به معبود خویش و مرتبه وجودی خود و کیفیت رابطه خود با خدا همراه باشد و تنها چنین اظهار خضوعی است که انسان را به مراتب عالی بندگی نایل می سازد . عبادت و عبودیّت گوهر گرانبهایی است که باطن آن آزادی است و تنها طریق حرکت به سوی خداوند تبارک وتعالی است . در میان مقاماتی که برای بشر برشمرده اند ، هیچ مقامی ارزنده تر و بالاتر از مقام بندگی نسبت به خداوند نیست. قرآن کریم عبودیّت و بندگی را حصاری می داند که شیطان و حزبش به آن راه ندارند ، و سعادت دنیا و آخرت وعاقبت نیک و بهشت را از برای بندگان واقعی می داند و بندگی حق را مبدأ و منشأ تمام نیکی ها و مأمن از شرور معرفی می نماید. قرب به پروردگار عالمیان امکان پذیر نیست مگر با تسلیم و اطاعت محض از دستورات خداوند عزوجل. در همین راستا برای تبیین اهمیّت موضوع عبودیّت و بندگی ونیز بررسی مراتب آن ، رساله حاضر در شش فصل تنظیم شده است . کلید واژه ها : عبودیّت ، معرفت ، محبّت ، اخلاص .

بسم الله الرحمن الرحیم از اسماء مرکبه و از اجزاء بنیادی قرآن است. تمام سور قرآن با آن شروع می¬شود و اگر در سوره-ای به دلیل موجهی آغازگر نیست، در سوره¬¬ی دیگر دو بار آمده است. مفهوم لا اله الّا الله پیام مشترک بین ادیان توحیدی الهی است و پیام منحصر به فرد و اختصاصی اسلام ، بسم الله الرحمن الرحیم است و با این پیام می¬خواهد به بشریت اعلام کند که اسلام دین رحمت و محبت است. شاهد بر این ادعا سوره¬ی توبه است که چون با اعلام جنگ و برائت آمده است ، آغازگرش بسم الله الرحمن الرحیم نیست. بسم الله الرحمن الرحیم فضائل و خواصی دارد که اگر انسان واقف به آن شود و ایمان بیاورد ، در هر نفسی خود را ملزم به این ذکر شریفه می¬کند ، در نتیجه از غافلین شمرده نخواهد شد. بسم الله دور کننده¬ی شیطان است و در تمام آنات زندگی و در هر حالی مثل خوردن و سخن گفتن و ...... ذکرش با خلوص قلب لازم است تا بتواند مؤثر در وجود بوده و شیاطین و اجنه را دور نماید، و الّا در تمام اعمال و گفتار مشارکت داشته و نتیجه¬ی مشارکتش بسی واضح است و نیازی به بیان ندارد. بسم الله الرحمن الرحیم جزء قرآن و جزء سوره¬ی حمد شمرده می¬شود و جزئیت آن در هر سوره مورد اختلاف است ، لذا در اغلب قرآن¬ها در شمارش آیات محاسبه نشده است. بسم الله الرحمن الرحیم دارای اسراری است که با تعداد حروف نوزده¬گانه¬ی آن مطابقت دارد.

کارگزاران به دو صورت مستقیم و غیرمستقیم در سعادت و شقاوت جامعه موثرند. آن ها با تصمیم گیری و عملکردشان در حوزه های مختلف فرهنگی، اقتصادی، سیاسی، نظامی و قضایی مستقیماً جامعه را در مسیر صلاح و یا فساد پیش می برند. وجود برخی تمایلات و گرایش‏ها در کارگزاران نیز به صورت غیرمستقیم جامعه را با نابسامانی و انحطاط مواجه می کند؛ چراکه وجود این خصائص در کارگزاران، نخبگان را به جهت پیشبرد امورشان و مردم را به سبب الگوگیری از کارگزاران به این اوصاف متمایل می سازد. به جهت پیشگیری از تأثیرگذاری نامطلوب کارگزاران در جامعه ضرورت دارد که ساختارهای مدیریتی به درستی و براساس آموزه های دین اصلاح شود تا امکان تخلف به حداقلِ ممکن برسد. اصلاحات در نگرش به مسئولیت، به کارگیری کارگزاران، رفتار کارگزاران با مردم، قوانین ناصحیح و ناقص از این جمله اند. گسترش فضای نقد عامل مهمی در پیشگیری از اثرگذاری ناصحیح کارگزاران است.

دراین پایان نامه به تاثیر ابزارهای جدیدی چون رسانه ها(اینترنت-ماهواره - رادیو -تلویزیون - موبایل - سینماو...) درترویج امر به معروف ونهی از منکرپرداخته است

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.