چکیده گردشگری فعالیتی است فرهنگی، منبعث از فطرت جستجوگر انسان و پدیده ای است تاریخی که به تدریج مراحل تکاملی خود را در جوامع انسانی طی نموده، تا به صنعتی با درآمد و اشتغال زایی بالا تبدیل شده است؛ هم چنین عاملی موثر در راستای توزیع عادلانه ثمرات توسعه و رفع نابرابری های منطقه ای، تقویت عدالت اجتماعی و تعامل فرهنگی به شمار می رود. جاذبه های فرهنگی، تاریخی و طبیعی منابع اولیه رشد و توسعه این صنعت محسوب می شوند؛ در این میان شهرری به عنوان تنها شهر بخش مرکزی شهرستان ری، از توان های بالقوه و بالفعل گردشگری بیشماری برخوردار بوده، شناسایی و معرفی این توان ها و نیز فراهم نمودن زیرساختهای موردنیاز در زمینه توسعه گردشگری می تواند عاملی در جهت توسعه همه جانبه این شهر تاریخی و مذهبی باشد. پژوهش حاضر در صدد پاسخ گویی به این سئوال است که آیا امکانات بالقوه و بالفعل گردشگری شهرری می تواند بر توسعه کالبدی تاثیرگذار باشد؟ روش تحقیق کتابخانه ای و میدانی بوده که در روش میدانی از نمونه گیری تصادفی و تکنیک پرسشنامه استفاده شده است. بطور کلی با وجود برخورداری شهرری ازجاذبه‏های گردشگری(جاذبه های مذهبی، تاریخی و طبیعی)، به دلیل پاره‏ ای مشکلات از جمله نداشتن شناخت کافی از جاذبه های گردشگری(بخصوص جاذبه های تاریخی باستانی) و کمبود تاسیسات و تجهیزات اقامتی و رفاهی، این شهر نتوانسته در زمینه جذب گردشگر به ویژه گردشگر تاریخی جایگاه مناسبی کسب نماید. تبدیل برخی از کاربری ها به ویژه کاربری های مزاحم(بافت های فرسوده مسکونی، بافت های فرسوده کارگاهی و صنعتی آلوده کننده محیط) به منظور تامین زیرساخت های مورد نیاز لازم و ضروری می باشد. طبق آمار بدست آمده از نظرسنجی صورت گرفته، 7/84 درصد از پاسخ گویان با تبدیل این کاربری ها به پارک و فضای سبز موافق بوده و 6/73 درصد ایجاد کاربری های آموزشی و فرهنگی، 8/70 درصد هم تبدیل کاربری ها به اماکن اقامتی و رفاهی را عنوان نموده اند. در زمینه کمبودها و مشکلات گردشگری، 7/85 درصد از پاسخ گویان کمبود اقامتگاه را عنوان کرده و این مورد با کمترین ضریب تغییرات (94/18) رتبه اول را در جدول رتبه بندی به خود اختصاص داده است. عدم سرمایه گذاری در زمینه توسعه گردشگری با ضریب تغییرات 37/22، ضعف مدیریت شهری با 91/26، ضعف تبلیغات با 11/27، نبود تابلوهای راهنما و کمبود راهنمایان ورزیده به ترتیب با ضریب تغییرات 12/28 و 48/30 از دیگر مشکلات و کمبودهای گردشگری شهرری به شمار می آیند. از جمله اهداف این تحقیق شناسایی توان های بالقوه و بالفعل گردشگری شهر جهت توسعه صنعت گردشگری و حفظ و نگهداری از آنها و برنامه ریزی در جهت تامین تاسیسات و تجهیزات رفاهی و اقامتی مورد نیاز برای جهانگردان می باشد.

چکیده یکی از مهمترین فضاهایی که در کشور های مختلف مورد بازدید گردشگران قرار می گیرد، نواحی شهری است. برخی از محققان اعتقاد دارند نواحی شهری با تمرکز بالایی از امکانات و جاذبه ها، نیازمندی های بازدیدکنندگان و ساکنان خود را فراهم می سازند. تهران قدیم که قسمت عمده آن در منطقه 12 قرار دارد، ویترین تاریخی پایتخت کشور است ولی جاذبه های فرهنگی نهفته در آن، آنطور که باید شناسایی و مورد استفاده قرار نمی گیرند. این موضوع از آن جهت دارای اهمیت است که در حال حاضر مرکز تاریخی شهر تهران به مسائل مختلفی دچار شده است که حل آنها می تواند سبب افزایش جذابیت و پویایی این مرکز شود. این طرح به صورت موردی به بررسی نقش یک منطقه خاص (هسته تاریخی شهر) در گردشگری شهر تهران می پردازد و تلاش می کند اطلاعات کافی برای پژوهشگران، برنامه ریزان و گردشگران بدست آورد. در این پژوهش سه فرضیه زیر مطرح و مورد بررسی قرار گرفتند: فرضیه اول: منطقه 12 می تواند به عنوان قطب برتر گردشگری تهران معرفی و ظرفیت های قابل استفاده برای گردشگری را در این منطقه از قوه به فعل تبدیل کند. فرضیه دوم: ایجاد مسیرها و محور های ویژه گردشگری در مرکز تاریخی شهر تهران می تواند سبب افزایش جذابیت و مطلوبیت این مراکز برای توسعه گردشگری گردد. فرضیه سوم: توسعه گردشگری میتواند سهم قابل توجهی در بازشناسی بافت تاریخی شهر تهران و تجدید حیات آن داشته باشد. از مهمترین روش های استفاده شده در این پژوهش، روش "توصیفی- تحلیلی" با استفاده از ابزارهای رایج کتابخانه ای و روشهای میدانی مثل مشاهده است و هدف اصلی تحقیق مزبور نیز کشف و ارائه راههای توسعه گردشگری شهر تهران از طریق شناخت پتانسیل ها و محور های فرهنگی گردشگری منطقه 12 (بافت تاریخی) شهر تهران بوده است. در این تحقیق ایجاد محورهای گردشگری بعنوان یکی از روشهای احیای فضاهای تاریخی شهری و جذب توریست مورد بررسی قرار گرفت. طراحی مسیرهای پیاده گردشگری با هدف حفاظت از بافت و رونق بخشیدن به صنعت گردشگری یکی از مهم ترین اقدامات پیشنهادی برای باز زنده سازی این بافت ها به شمار می رود. اهمیت و ارزش این بافت های کهن چنان است که هم اکنون و با محدودترین امکانات ضروری، توانسته اند بسیاری از گردشگران را به خود جذب کنند. با توجه به مطالب ذکر شده به نظر می رسد یکی از موثرترین راهکارها در احیاء دوباره بافت های تاریخی، ایجاد فعالیتهای مجدد در این مناطق با توجه به توانایی های فیزیکی و کالبدی آنهاست. ضمن باز پیرایی بافت تاریخی شهر و جلوگیری از تداوم فرسودگی کالبدی آن، می توان طرح های توسعه گردشگری را براساس احیای مرکز تاریخی شهر تعریف کرد. به نظر می رسد تنها در این صورت می توان مرکز تاریخی شهر (منطقه 12) را به عنوان قلب فرهنگ و تاریخ و گردشگری شهر تهران، حیات مجدد بخشید و آن را به جریان زندگی و فعالیت شهر بازگرداند. تحقیق ضمن معرفی و شناخت پتانسیل های گردشگری و تاریخی منطقه 12، نگاه تازه ای به استفاده و احیای بافت تاریخی تهران به جهت توسعه گردشگری آن دارد. واژه های کلیدی: محورهای فرهنگی- تاریخی ، توسعه گردشگری، قابلیت های مقصد گردشگری ، گردشگری شهری

رساله حاضر تحت عنوان مطالعه عوامل موثر بر بافت تاریخی شهر اراک در پنج فصل تهیه گردیده است. بافت تاریخی شهر اراک قدمتی دویست ساله دارد، در زمان فتحعلی شاه قاجار این شهر بنا شده است. بافت تاریخی اراک دارای هفت محله می باشد که در دو منطقه بندی شهری قرار گرفته است، مناطق یک و سه شهر اراک مناطقی است که بافت تاریخی در آن واقع شده است. این تحقیق با اهداف ارتقاء کیفیت سطح زندگی ساکنان بافت تاریخی، جذب گردشگران به بافت و مطالعه عوامل موثر بر ساماندهی بافت تاریخی می باشد. این بافت پویایی خود را حفظ کرده است و بازار یکی از ارکان اقتصادی مهم شهر را تشکیل می دهد. وجود بناهای قدیمی باارزش، مدرسه ها و مساجد در این بافت می تواند از عوامل مهم در رونق هر چه بیش تر این بافت باشد. با احیاء بناهای قدیمی، دیواره ها و جدارهای بازار و احیاء سراها و کاروانسرا و تغییر کاربری در آن ها به رونق هرچه بیش تر این بافت بیانجامد. ایجاد فضای پیاده در اطراف بافت و فضاهای سبز و بازی بچه ها می تواند تا حدودی کمبودهای ساکنان این بافت را فراهم کند. تبدیل خانه های قدیمی به موزه و مکان عرضه صنایع دستی یا رستوران و مهمانسرای سنتی می تواند باعث رونق بافت شود. جمع آوری دستفروشان و اسکان آن ها در سراها و کاروانسراهایی که دارد به مخروبه تبدیل می شود. هدف از این تحقیق بررسی مسائل و مشکلات بافت تاریخی شهر اراک و دستیابی به چگونگی ماندگاری جمعیت در بافت تاریخی شهر اراک می باشد. و ارائه الگوی ساماندهی بافت تاریخی است. در جهت بررسی و تبیین موضوع تحقیق از روش های تاریخی، توصیفی و تحلیلی استفاده شده است. نتایج بررسی ها می نماید که به دلیل اختلاط کاربری های مختلف در بازار بافت تاریخی، کمبود تسهیلات زیر بنایی در بافت نابسامانی هایی دیده می شود که با تأسیس شهرداری بافت تاریخی در زمستان 1387 امید به رسیدگی بیش تر در بافت می رود. این نابسامانی در ساختار اقتصادی بافت تاریخی به ویژه اشتغال و میزان درآمد تأثیر منفی داشته است. در پایان جهت بهبود و ساماندهی و احیای بافت تاریخی شهر اراک راهکارهایی پیشنهادات شده است.

3-فعال نمودن گردشگری و ارتقا اقتصاد شهری و توسعه آن از طریق بهسازی و نو سازی بافت قدیم. 4-شناخت جایگاه بافت قدیم شهر و تلاش در جهت همسو نمودن فعالیت های این بافت در توسعه آینده شهر روش بررسی این پژوهش توصیفی و تحلیلی می باشد وبا استفاده از مطالعات کتابخانه ای و پرسش نامه و تخزیه و تحلیل آن پرداخته شده است. از دو فرضیه ی ارائه شده برای این پژوهش که شامل 1-وضع موجود بافت قدیم شهر بوشهر مانع توسعه ی فیزیکی شهر می باشد و 2-احیا و بازسازی بافت قدیم شهر بوشهر می تواند در جذب گردشگری و توسعه اقتصادی شهری موثر باشد.هر دو فرضیه با دلایل و مستنداتی که ارائه شده به اثبات رسیده و نتیجه گرفته می شود که بافت قدیم شهر بوشهر تا حال حاضر تحولات چندی داشته و در این تحولات می توان به امر بهسازی و نو سازی این بافت اشاره نمود که البته وابسته به شرایط زمانی می باشد.از طرف دیگر بافت قدیم بوشهر نقش اساسی در توسعه اقتصادی و جذب گردشگری و اقتصادی ساکنین آن دارد.

شاخص های مسکن یکی از مهم ترین ابزارهای شناخت ویژگی ها و ابعاد مختلف مسکن در هر جامعه ای است و به کمک آنها می توان روند تحول و میزان موفقیت تحقق سیاست های مسکن را بررسی نمود. در این تحقیق داه ها و اطلاعات شاخص های کمی و کیفی مسکن شهر رامشیر با استفاده از روش نمونه گیری ودر قالب 384 عدد پرسشنامه جمع آوری شده وبا استفاده از جداول، نمودارها و نقشه های مختلف و با یک روش توصیفی-تحلیلی مورد بررسی قرار گرفته است و سپس با شاخص های کمی و کیفی مسکن مناطق شهری ایران مقایسه شده است.باتوجه به نتایج بدست آمده از تحلیل ها که توسط نرم افزار اس پی اس اس انجام شد ،مشخص گردید که واحد های مسکونی شهر رامشیر از نظر شاخص های کمی و کیفی تفاوت معنی داری با مناطق شهری ایران ندارند. از دیگر نتایج بدست آمده در این تحقیق عدم وجود تفاوت معنی دار در پراکندگی مکانی شاخص های کمی و کیفی در بین سه منطقه شهر رامشیر است. جهت حل مسائل و مشکلات فوق پیشنهادهایی مطرح شده است که عبارتند از: تقویت اشتغال و بنیه ی اقتصادی مردم ، نظارت بیشتر از طرف سازمان های شهری به ویژه شهرداری بر رعایت استانداردها و قوانین ساخت و ساز مسکن از سوی سازندگان مسکن ،تلاش مسئولان شهری رامشیر در جهت ابطال وقفیت اراضی این شهر در قبال اختصاص زمین به اوقاف در جای دیگر،تاسیس بانک مسکن جهت ارائه حمایت های مالی لازم از بخش مسکن.

نگاه کالبدی- کارکردی برنامه ریزیها به ابعاد و جنبه های مختلف زندگی در گذشته سبب شد که از اواخر دهه 1960 تحت تاثیر نیازها و آگاهیهای جدید مفاهیم اجتماعی نوینی مثل رفاه اجتماعی، کیفیت زندگی، عدالت اجتماعی و کیفیت محیط در قلمرو برنامه ریزی و توسعه عمومی مطرح شود. همچنین اهمیت و نقش کیفیت محیط در سایر جنبه های زندگی، ماهیت ویژه محیط های شهری، نقش فزاینده محیط سکونتی شهری به عنوان مهمترین سکونتگاه انسانی و وجود تعداد افراد زیادی که به شدت تحت تاثیر شرایط غالب محیط شان هستند بررسی چگونگی کیفیت محیط های شهری را تبیین می نماید. این پایان نامه با هدف سنجش کیفیت محیط شهری در شهر جدید اندیشه از منظر زنان و با انگیزه ارائه یک الگو به منظور ارزیابی کیفیت محیط و شناخت مولفه های موثر بر آن طراحی شده است و سعی بر آن دارد که با توصیف و تبیین مفهوم کیفیت محیط شاخص های تاثیر گذار، نحوه ارتباط این شاخص ها و نحوه سنجش آنها را در محیط های شهری بررسی نماید. مبنای سنجش کیفیت محیط در شهر جدید اندیشه معیار رضایتمندی از کیفیت محیط شهری از دیدگاه زنان است. روش شناسی کار بر مبنای روش تحلیل عاملی تاییدی قرار گرفته و مدل مورد استفاده نیز بر مبنای تجربیات و مطالعه موردی شهر جدید اندیشه فراهم شده است. این مدل دارای ساختار سلسله مراتبی بوده (با توجه به رویکرد بالا به پایین و پایین به بالا) و متشکل از شاخص ها و زیر شاخص هایی است که در پنج سطح طراحی شده است بر مبنای زیر شاخص ها سطح آخر گویه هایی در قالب پرسش نامه تدوین شده و براساس میزان رضایتمندی و میزان ناراحتی و آزردگی خاطر از عوامل محیطی، کیفیت محیط شهر توسط زنان مورد ارزیابی قرار گرفت. براساس نتایج بدست آمده از تحقیق حاضر، میزان رضایت ساکنین از کیفیت محیط شهری شهر جدید در سطح پایینتر ازمیانگین است. در ادامه تاثیر هر یک از شاخص های سطح پایین مدل در شاخص سطح بالاتر نشان داده می شود و وضعیت کیفی هر یک از شاخص ها از دیدگاه ساکنین مشخص می گردد. در نهایت براساس آزمون تحلیل های تاییدی و تحلیل عامل اکتشافی مدل موردنظر و پرسش نامه طرح شده تایید می شود.

یکی از مسائلی که امروزه توجه برنامه ریزان شهری را به خود جلب کرده است ، فرسودگی و از رونق افتادن هسته اولیه و بخش قدیمی شهرها می باشد، در این پژوهش به بررسی نقش مشارکت مردمی درجهت تسریع بهسازی و نوسازی بافت قدیمی و فرسوده شهر کرمانشاه می پردازیم. بدیهی است سطح وسیع بافت های فرسوده و قدیمی و حجم سرمایه گذاری بسیار بالای مورد نیاز آن، هیچ گزینه دیگری به جز جلب مشارکت فکری، مالی و توان اجرایی مردم و بخش خصوصی را فراروی دولت و شهرداری ها ، مجریان و مدیران قرار نمی دهد. مشارکت شهروندان در بافت می تواند در تأمین منابع اقتصادی، کاهش هزینه خدمات، افزایش انسجام اجتماعی، کاهش آسیب ها و تنش های ناشی از زندگی شهری و رضایت شهروندان موثر باشد، این تحقیق از نوع توصیفی – تحلیلی می باشد که به روش پیمایشی انجام شده است و کلیه شهروندان ساکن در بافت قدیم شهر کرمانشاه بعنوان جامعه آماری مورد مطالعه در نظر گرفته شدند از این جامعه براساس فرمول کوکران و روش نمونه گیری تصادفی ساده، تعداد 355 شهروند بطور تصادفی انتخاب گردیده اند. و کلیه محاسبات آماری این پژوهش بوسیله نرم افزار spss و excelانجام گرفته است

این پایان نامه در زمره تحقیقات توصیفی- تحلیلی از نوع کاربردی بوده و هدف اصلی آن بررسی کمیت و کیفیت توسعه فیزیکی شهردیواندره و مراحل گسترش شهر به همراه تفسیر و تحولات و مکان یابی بهینه توسعه این شهر می باشد.جهت رسیدن به این امر در مرحله اول به بررسی روند توسعه شهر دیواندره از سال 1335 تا 1385 و عوامل موثر در این توسعه مانند: موقعیت میان راهی، توسعه اقتصادی، انقلاب وجنگ، طرح های توسعه شهری، درنتیجه افزایش جمعیت و مهاجرتهای شدید روستایی پرداخته شده است. در این مرحله توسعه شهر با توجه به شاخص های طبیعی توسعه فیزیکی (شیب ، گسل، ارتفاع ، جنس زمین و...) مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج حاصله بیانگر آن است که شهر دیواندره در توسعه فیزیکی خود در گذشته ابتدا در بخش های حاشیه رودخانه ، سپس بر روی شیب تند و غیر استاندارد جنوب شرق شهر گسترش یافته است. علاوه براین حریم گسل های فرعی درجه دو، که در مجاورت رودخانه قراردارد رعایت نشده است. همچنین توسعه شهر در ادوار گذشته، عمدتا بر روی اراضی زراعی دیم و باغات گسترش پیدا کرده و از نظر میزان مقاومت زمین در برابر بارگذاری شهری توسعه شهر بر روی بسترهایی با مقاومت نسبتا کم صورت گرفته است. در مرحله آخر، به مکان گزینی و تعیین جهات بهینه توسعه آتی شهر دیواندره پرداخته شده است. دراینجا، ضمن اولویت بندی و تقسیم بندی شاخصهای موثر در توسعه فیزیکی شهر(شیب، جهات شیب، طبقات ارتفاعی، گسل، شبکه ارتباطی، زمین شناسی، تناسب اراضی و ...)و تلفیق و روی هم-گذاری این شاخص ها اراضی مناسب توسعه آتی شهر دیواندره، تعیین شده است. با توجه به نقشه بدست آمده از جمع وزنی شاخص ها دردرجه اول جهت شمال شرق شهرودر مرحله دوم جهات شرق وشمال برای توسعه آتی مناسب می باشند.

چکیده: رشد سریع جمعیت و گسترش مهارناپذیر شهرها که کم وبیش در دو دهه پس از انقلاب نمود آشکارتری یافته است باعث جابجایی جمعیت محدوده های مرکزی بسیاری از شهرها شده و روند فرسودگی بافت های تخلیه شده را تسریع کرده و این بافت ها را به سکونتگاههای مهاجران و اقشار کم درآمد و مأمن ناهنجاریهای اجتماعی قرار داده است. جهت شناسایی عوامل موثر در این روند, رساله حاضر با عنوان « مطالعه تحولات فضایی _ کالبدی محدوده مرکزی شهر قوچان با رویکرد توسعه پایدار » تهیه شده است. در روند توسعه شهر قوچان, تغییرات ساختار اقتصادی – اجتماعی، عدم تطبیق و همخوانی بافت مرکزی با الگوهای جدید شهرنشینی، ترافیک و آلودگی، وجود تشکیلات متعدد و موازی در زمینه مدیریت مرکز شهر باعث گردیده بخشهای قدیمی ( هسته اولیه ) و با ارزش جمعیت خود را به نفع مناطق حاشیه ای از دست بدهند . با توجه به مطالب عنوان شده این سئوالات مطرح میشود که : 1 – آیا وضعیت اقتصادی گروههای اجتماعی باعث ناپایداری ( فرسودگی بافت ) محدوده مرکزی شهر قوچان شده است ؟ 2 – آیا فعالیتهای اقتصادی در ناپایداری فضایی ( فرسودگی بافت ) محدوده مرکزی شهر قوچان نقش دارد ؟ 3- آیا تحولات فضایی ـ کالبدی ناشی از اقدامات نهادهای دولتی در محدوده مرکزی شهر قوچان باعث ناپایداری فضایی محدوده شده است؟ در این تحقیق بررسی تحولات فضایی-کالبدی محدوده برای شناخت میزان پایداری یاناپایداری بافت کالبدی بوده است که از این رهگذر بتوان آسیب های فضایی- کالبدی شهر را شناسایی وسپس جهت انطباق فضاهای قدیم با زندگی امروز الگویی مناسب ومطلوب جهت بهسازی ونوسازی ارائه داد. رویکرد کلی حاکم بر روش تحقیق، ترکیبی از روش تحقیق توصیفی _ تحلیلی و از نوع کاربردی می‏باشد .برای انتخاب نمونه ها از روش نمونه گیری خوشه ای دو مرحله ای استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها و فرضیه ها نیز از جدول فراوانی, آزمون همبستگی, همبستگی دو متغیره و چند متغیره و روش اسنادی استفاده شده است. طبق بررسیهای صورت گرفته مشخص شد که از یکسو موقعیت اقتصادی گروههای اجتماعی ساکن در محدوده و از سوی دیگر عملکرد ناموفق مدیریت شهری موجب تشدید ناپایداری فضایی محدوده مرکزی شهر قوچان شده است و همچنین با بررسی بین کاربریهای اقتصادی و میزان فرسودگی و نوسازی مشخص شد فعالیتهای اقتصادی در میزان ناپایداری فضایی محدوده مرکزی شهر قوچان تأثیری نداشته است.

چکیده بافت های تاریخی کانون و هسته شهرها هستند. حیات این بافت ها طی سده های گذشته پایه بسیاری از آداب و رسوم و حتی فرهنگ موجود و نیز رونق اقتصادی شهر و منطقه بوده است. این یادمان های تاریخی اعم از سبک الگوی ساخت و سازها و افکار و ایده های حاکم بر آنها همچنین مناسبات اجتماعی گذشته و شناخت آنها به عنوان میراث فرهنگی گذشتگان، می تواند حاصل بار معنوی عظیمی برای انتقال به آیندگان باشد. بافت های تاریخی همچنین می توانند به عنوان یکی از مهمترین منابع گردشگری و محل تمرکز فعالیت های گردشگری محسوب شوند. محدوده مطالعاتی بخش تاریخی شهر کاشان است که با دارا بودن بناهای تاریخی متعدد، در دوران های مختلف دارای عظمت و شکوه خاص خود بوده که بتدریج و با بوجود آمدن نیازهای جدید و عدم تطابق کالبد بافت قدیم در پاسخگویی به این نیازها و همچنین عدم آگاهی نزد تصمیم گیران نسبت به ارزش های پیدا و ناپیدا و پتانسیل های موجود در بافت تاریخی، به انقطاع تاریخی و در برخی موارد تخریب این بافت روبرو هستیم. بافت تاریخی مذکور به سبب داشتن عناصر و فضاهای باارزش معماری و شهرسازی از گذشته شهر، جذابیت خاصی برای جلب گردشگر دارد. با نظر به پیشینه تاریخی هفت هزار ساله شهر و وجود بناهای تاریخی و متعدد در آن، تلاش در جهت احیاء ،حفظ و نگهداری این یادمان ها ضروری به نظر می رسد. با احیا و باز زنده سازی این فضاها به طرق مختلف از جمله ایجاد کاربری های فرهنگی، اجتماعی، گردشگری و... در آنها ، علاوه بر معرفی و زنده نگه داشتن آیین ها و هویت تاریخی خود، میزان جذب گردشگر داخلی و خارجی نیز افزایش پیدا می کند؛ همچنین از آنجا که توریست درآمدزا می باشد، می توانیم با سرمایه به دست آمده از این راه علاوه بر آبادی و دگرگونی بافت فرسوده محلات تاریخی به سایر اهداف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و ... نیز دست یابیم. در این پ‍ژوهش 2 فرضیه زیر مطرح و مورد بررسی قرار گرفته است: فرضیه اول: به نظر می رسد بین ارتقاء ظرفیت های گردشگری و افزایش وارتقاء وضعیت سکونت پایدارشهری در بافت واجد ارزش تاریخی شهر کاشان رابطه معنی داری وجود دارد. فرضیه دوم: به نظر می رسد بین احیا مراکز تاریخی موجود در شهر کاشان از بعد گردشگری شهری و توسعه فرهنگی و اجتماعی ساکنان محدوده بافت تاریخی شهر رابطه معنی داری وجود دارد. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی و تحلیلی بوده و از منابع کتابخانه ای و روش های میدانی مانند مشاهده، پرسشنامه و در تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز از روش های مختلفی مانند روش های آمار استنباطی شامل مجذور اتا، گاما و ... استفاده شده است. نرم افزار مورد استفاده نیز، نرم افزار آماری spss 11.5 می باشد. ارائه راهبرد و الگوی مطلوب جهت احیا بافت های تاریخی شهری با تأکید بر گردشگری، ارتقاء الگوی سکونت و توسعه پایدار شهری در بافت تاریخی، واجد ارزش و فرسوده شهر کاشان از جمله اهدافی است که در چارچوب انجام این پژوهش مد نظر قرار گرفته است.

نتایج آزمون حاکی از آن است که بین نسبت های مشاهده شده تفاوت معنی داری به لحاظ آماری وجود دارد و علت اصلی انتخاب شهر قم به ویزه محله علی آباد سعدگان جهت سکونت توسط مهاجرین ، عوامل اقتصادی از جمله ارزانی قیمت زمین و مسکن ، پایین بودن اجاره بها و عدم تمکن مالی مستاجران بوده است . به نظر می رسد بهترین راهبرد جهت سامان دهی اسکان غیر رسمی و توسعه محله علی آباد سعدگان (( توانمند سازی )) می باشد . همین فرضیه نیز از طریق آزمون آماری خی 2 مورد آزمون قرار گرفت و در سطح اطمینان 99% تایید شد . در واقع می توان نتیجه گرفت که از بین انواع راهبرد ها ، راهبرد (( توانمند سازی )) گزینه مناسبی برای سامان دهی محله علی آباد سعدگان شهر قم می باشد .

روستا اولین شکل از حیات جمعی انسان در یک عرصه طبیعی است. تبدیل مراکز روستایی به شهر بر اساس سیاست ها و برنامه ریزی نهادها و سازمان های دست اندرکار آمایش سرزمین است که امروزه جزء اهداف و برنامه های دولت به ویژه در کشورهای در حال توسعه می باشد.در ایران نیز تبدیل روستا به شهر به عنوان یکی از موضوعاتاساسی در زمینه ی توسعه شهری و روستایی است. تبدیل روستا به شهر نه تنها تحولات اقتصادی،اجتماعی،فرهنگی و کالبدی مهمی را در خود سکونتگاههای تبدیلی ایجاد می کند بلکه حوزه نفوذشان را هم در بر می گیرد. بر این اساس شهر جایزان را به عنوان یکی از نقاط روستایی که به شهر تبدیل شده است (به دلیل مرکز بخش بودن و مبتنی بر قانون تبدیل روستا های مراکز بخش به شهر) انتخاب کرده، مورد بررسی قرار دادیم. این تحقیق که با روش توصیفی – تحلیلی و با استناد به مطالعات میدانی (تکمیل پرسشنامه در سطح شهر، تکمیل پرسشنامه در سطح روستاها و مشاهده نگارنده) انجام پذیرفته نشان داد که: تبدیل روستای جایزان به شهر در توسعه کالبدی این سکونتگاه تغییرات زیادی را بوجود آورده است. همچنین در وضعیت اقتصادی آن تأثیر مثبتی داشته است و همچنین علاوه بر تأثیر بر خود شهر بر روستاهای پیرامونی آن نیز از جهت رفت و آمدها، بهبود خدمات رسانی به آنها و مانند آن موثر باشد. واژگان کلیدی: تحولات، تبدیل روستا به شهر، توسعه ،روستا های پیرامونی، جایزان

زندگی انسان در تمامی دوره های زمانی، متاثر از مسائل و موضوعات مختلف محیطی بوده است. رفتارشناسان معتقدند که کیفیت محیط زندگی افراد جامعه بر روند فعالیتهای روزمره آنها و بویژه، خصوصیات روحی و رفتاری آنان تاثیر می گذارد. لازمه سلامت، رشد و پویایی یک جامعه، وجود افراد سالم، پویا و فعال در آن جامعه است که به محیط روح ببخشند و جامعه را بسوی اهداف عالی پیش برند. حال این پرسش مطرح می شود که آیا رابطه ای بین رفتار، محیط پیرامون و چگونگی قرارگیری اشیا و کاربریهای مختلف وجود دارد؟ این تحقیق با عنوان تحلیل فضای شهری با رویکرد سیستمی سعی دارد پاسخی منطقی با معرفی عینیات آن در محیط بیابد و برنامه ریزان و طراحان شهری را بیشتر متوجه عواقب کارشان نماید. دراینجا فضای شهر (که به عنوان نمونه شهرک اکباتان است.) از بعد عناصر محیطی و رابطه بین آنها مورد بررسی قرار گرفته است.تا با شناخت مشکلات و پیدا کردن علت آنها، به کمک قوانین و روابط بین عناصر محیطی راه حلهای لازم پیشنهاد شود. فرضیه های این تحقیق عبارتند از: 1- بی نظمی فضایی در شهرک اکباتان با بروز مشکلات(ازدحام، ترافیک، ناامنی،آلودگی صوتی و هوایی) شهری رابطه دارد. 2- بی نظمی فضایی (چرخه مخرب درمحیط) بارفتارهای نامناسب دربین ساکنین شهرک اکباتان در ارتباط است. به طور کلی اطلاعات مورد نظر در این پایان نامه در دو گروه عمده، داده های گرافیکی وداده های توصیفی دسته بندی شده و سپس با توجه به ماهیت آنها، داده ها با یکدیگر تطبیق داده شدهاند. این کاربا کمک مشاهده فضای مورد بررسی ومصاحبه با چند گروه اطلاع رسان انجام شده است . این امر باعث شناخت بهتر منطقه و مشکلات آن و ارائه یک سری راهکاربرای رفع و یا پیشگیری شده است. یافته های این تحقیق به شکل نقشه و جداولی ارائه شده که در آنها نحوه اثر انرژی و میزان آن در هر جهت جغرافیایی نشان داده شده است. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد که میانگین اثر انرژیها در کل سایت خنثی است در حالیکه در هر قسمت بوضوح میتوان اثر منفی حاصل از عدم همخوانی عنصر آن قسمت را با جهت جغرافیایی آن مشاهده کرد. حاصل این قرارگیری نامناسب ایجاد مسائل و مشکلاتی است که اغلب به شکل کاملا محسوسی ساکنین و استفادهکنندگان از آن محیطها را آزار میدهد. بنابراین رعایت قوانین قرارگیری عناصر محیطی برای طراحان و برنامه ریزان شهری بعلت ایجاد مشکلات و اثر گذاری مستقیم بر رفتار افراد الزامی است.

?????????? شهرها به جهت برخورداری از تزاید جمعیت و نیز تاثیرات متقابل فضایی و روابط عملکردی همواره دگرگونی ها و تغییرات عمده ای را بر نواحی پیرامونی خود تحمیل می کنند، تخریب زمین های زراعی نابودی فضای سبز، گسستگی بافتهای فیزیکی، گسترش حاشیه نشینی، و بخصوص تغییر کاربری اراضی حومه و محدوده های حوزه نفوذ و گسترش آلودگی از جمله آنهاست. در ایران نیز همچون سایر کشورهای در حال توسعه یکی از موارد مهم فرآیند شهر نشینی، گسترش سریع فیزیکی و رشد ناموزون آنها به دلیل مهاجرت های بی رویه از روستا به شهر و افزایش جمعیت،می باشد. گسترش فیزیکی شهرها، پیامدهای متعددی در ابعاد اقتصادی، اجتماعی و کالبدی – اکولوژیکی بر جای می گذارد.یکی از این پیامدها تغییر کاربری اراضی کشاورزی، افزایش هزینه های زندگی، تغییر جمعیت تولید کننده به جمعیت مصرف کننده می باشد. شهر اردبیل پس از یک دوره رشد موزون (در سالهای 1335 تا 1350 ) از دهه 1350 به این سو رشد 1375- رشد فضایی- کالبدی، شتابان و ناموزون پیدا کرده است، به گونه ای که در طی دو دهه 1365 میزان مساحت شهر از 1733 به 3122 هکتار رسید. بر این اساس مساله ی اصلی تحقیق بررسی گسترش ناموزون کالبدی شهر اردبیل بر تغییر کاربری اراضی است. بنابر این تحقیق حاضر در جستجوی ارایه پاسخ مناسبی برای سوال های زیر انجام می پذیرد: -1 توسعه فیزیکی شهر اردبیل چه تاثیری بر کاربری اراضی داشته است؟ -2 تبدیل شهر اردبیل از مرکز شهرستان به مرکز استان چه تاثیری بر گسترش فیزیکی شهر و تغییر کاربری اراضی بر جای گذاشته است؟ -3 چه عواملی در روند گسترش فیزیکی شهر اردبیل نقش داشته است ؟ در این پژوهش از روشهای تحقیق تاریخی، توصیفی و تحلیلی و با بهره گیری از شیوه مطالعات اسنادی و میدانی (مصاحبه – مشاهده و تکمیل پرسشنامه از سرپرستان خانوارهای ساکن در شهر اردبیل) انجام پذیرفته است. نتایج بدست آمده نشانگر آن است که در چند دهه اخیر بین رشد جمعیت و مساحت شهر اختلاف 6 برابر شده است اما / زیاد وجود دارد، به طوری که جمعیت شهر اردبیل از 1335 تا 1390 ، حدود 5 5574 هکتار به ، مساحت شهر به بیش از 9 برابر افزایش یافته است، یعنی از سال 1335 تا 1390 مساحت شهر اضافه شده است. بررسی این مسئله در تحقیق مورد نظر در شهر اردبیل نشان می دهد که در سالهای 1375 تا 1390 میزان مساحت شهر به 4553 هکتار رسیده است، بنابر این می توان نتیجه گرفت که بیشترین میزان رشد فیزیکی شهر اردبیل مربوط به سالهای 1365 و بخصوص پس از تغییر نقش شهر اردبیل به مرکزیت استان در سال 1372 و به دنبال آن افزایش ساخت وسازهای شهری بوده است، بدلیل اینکه شهر اردبیل در دشت آبرفتی قرار گرفته است و دارای اراضی مستعد کشاورزی است حدود 80 درصد اراضی کشاورزی در این سالها به سایر کاربری ها تغییر داده شده است.همچنین، مهمترین دلایل رشد فیزیکی شهر اردبیل علاوه بر رشد طبیعی جمعیت، مهاجرت از روستا به شهر اردبیل، ادغام برخی از روستاها در شهر و استان شدن اردبیل در سال 1372 را می توان بیان نمود.

شهر به عنوان یک موجود زنده، دارای طبیعتی پویا بوده و به طور دائم در حال تغییر است. در این تغییر و پویایی برخی مناطق شهری کارایی خود را از دست داده و برای بهبود شرایط نیازمند اجرای طرح هایی نظیر ساماندهی و نوسازی است. طرح مسکن مهر به عنوان یکی از سیاست های دولت در بخش مسکن و در راستای تأمین مسکن متناسب با نیازهای اقشار مختلف جامعه است. یکی از راهبردهای اجرایی این سیاست، برنامه ریزی مطالعاتی و اجرای آن در بافت های ناکارآمد و اصطلاحاً فرسوده شهری است. این پژوهش بر آن است ضمن ارزیابی امکان اجرای طرح مسکن مهر در بافت های فرسوده منطقه 20 تهران، با شناخت مسائل و مشکلات آن از دیدگاه مردم، زمینه های مشارکت مردم را شناسایی کرده و راهکارهای قابل اجرا در این منطقه و سایر مناطق را مشخص نماید. تحقیق حاضر از نوع توصیفی، تحلیلی بوده و مردم ساکن در بافت فرسوده به عنوان جامعه آماری در نظر گرفته شده اند. از این جامعه آماری براساس فرمول کوکران و روش نمونه گیری طبقه بندی شده و سیستماتیک تصادفی تعداد 376 نمونه انتخاب شده و دو سری پرسشنامه بین خانوارهایی که در طرح مشارکت داشته اند و آنهایی که در طرح مشارکت نداشته اند توزیع و داده های لازم جمع آوری شده است. داده ها با استفاده از روش های آماری و استنباطی و با استفاده از نرم افزارهای spss و excel مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. مهمترین شاخص های مورد بررسی سطح درآمد، مساحت واحدهای مسکونی، نوع سند مالکیت، میزان آگاهی و اعتماد مردم به تداوم طرح ها و چگونگی دریافت و بازپرداخت تسهیلات هستند. نتایج بدست آمده نشانگر وجود رابطه بین میزان درآمد و نوع سند مالکیت ساکنین و میزان مشارکت آنها در طرح می باشد. همچنین بالا بودن سن ساکنین بافت فرسوده و عدم اطمینان آنها به نتیجه بخش بودن طرح سبب مشارکت پایین این ساکنین شده است. ضمن اینکه بسیاری از ساکنین هنوز از واقع بودن ملک خود در محدوده بافت فرسوده اطلاعی ندارند. بنابراین لازم است با برنامه ریزی و پرداخت به موقع تسهیلات و حمایت و نظارت بیشتر مسئولین شهری زمینه اجرای بهتر طرح فراهم و به ساکنینی که در بافت فرسوده مصوب منطقه ساکن هستند اطلاع رسانی موثرتری صورت گیرد.

یکی از مهمترین مسائل کاربری های شهری خصوصاً در شهرهای بزرگ، تغییر کاربری ها است که غالباً به صورت تغییر کاربری های مسکونی به کاربری های درآمدزا (تجاری، اداری) نمایان می شود، حاصل این تغییرات عدم تعادل در ارائه مطلوب خدمات شهری، تهدید کارکرد سکونتی، تضعیف کارکرد جابه جایی معابر شهری، ناسازگاری نظام همجواری کاربری ها و عدم هماهنگی کالبد و کارکرد ساختمان ها می باشد. این تحقیق با هدف تحلیل پیامدهای کمی و کیفی تغییر کاربری های شهری و شناسایی عوامل موثر بر تثبیت کاربری ها در ناحیه 5 منطقه 4 کلانشهر تهران تدوین یافته و سعی شده است با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی؛ از طریق بررسی های کتابخانه ای، مطالعات میدانی، توزیع نظرسنجی بین جامعه هدف و نرم افزارهای arc gis و spss تغییرات کاربری ها در فاصله سال های 1393-1386 و عوامل موثر بر تثبیت کاربری های شهری شناسایی گردد. وضع قوانین و مقررات بازدارنده، اقدامات کنترلی، اقدامات اجرایی بازدارنده، تاثیر سازه های جدید، هماهنگی فرم و عملکرد پنج عامل موثر بر تثبیت کاربری های شهری هستند و بیشترین شدت اثر عوامل مربوط به وضع قوانین و مقررات بازدارنده، اقدامات اجرایی بازدارنده و اقدامات کنترلی است. تغییرکاربری ها عمدتاً با انگیزه های اقتصادی آغاز شده و در صورتی که قوانین و راهکار های اجرایی کارآمد و بازدارنده نباشند، به گسترش آن دامن می زنند. با توجه به نقش مراجع قانونی، قضایی، دولت، شهرداری و مردم لزوم بازنگری در سیاست های جاری مدیریت شهری و تعریف پهنه هایی که در آنها فرم یک بنا معرف عملکرد آن (هماهنگی فرم و عملکرد) باشد، می تواند با کاستن انگیزه تغییر کاربری ها، به تثبیت کاربری های شهری بیانجامد.

امروزه از نگرانی های عمده جوامع بین المللی،حفظ محیط زیست طبیعی واکوسیستم های بزرگ ومتنوع وتوجه به گونه های گیاهی وجانوری درحال انقراض می باشد وبه کیفیت طبیعت در شهرها ، که بسیار سریعتر از گذشته به صحنه اصلی اجرای فعالیت مردم تبدیل شده اند و تاثیر وجود مناطق طبیعی در کیفیت زندگی ساکنین آن ،در سطح جهانی کمتر اشاره می شود.شهر و شهرنشینی شتابان و تبعات مختلف ناشی از آن طی دو قرن گذشته تأثیر غالبی بر سلامت و بیماری های جسمی و ذهنی داشته اند که با افزایش جمعیت شهرنشین میزان این تأثیر نیز افزون تر شده است. پارک های شهری به عنوان یکی از مهم ترین فضاهای عمومی وخدماتی شهر نقش زیادی در ارتقای کیفیت زندگی ساکنین و شرایط زیست محیطی نواحی شهری دارند. از نظر سازمان بهداشت جهانی،پارک ها فضاهایی هستند که می توانند سلامتی(فیزیکی،روحی و اجتماعی)افراد ساکن در شهررا تامین کنند.در وجه دیگر،این فضاها بخشی از فضاهای باز شهری می باشند که تعادل میان بخش بی جان وجاندار مورفولوژی شهری را تقویت می کنند وبازدهی اکولوژیکی و اجتماعی را در حد امکان افزایش می دهند.این مطالعه با هدف پی بردن به نقش پارک های موجود در منطقه ده شهرداری تهران ،در ارتقای سلامت جسمانی و روانی شهروندان صورت گرفته است. روش این تحقیق توصیفی – تحلیلی و حجم نمونه با استفاده ازفرمول کوکران ، تعیین و پرسشگری به صورت تصادفی انجام شده است.ابزار تجزیه و تحلیل داده ها،نرم افزارهای gis،atuocad ،spss و excel بوده ونتایج به دست آمده،حاکی از این است که پارک های منطقه ده شهرداری تهران از نظر میزان و نحوه پراکندگی در شرایط نامساعد قرار داشته و بافت فرسوده منطقه به سرعت در حال ساخت و ساز و تبدیل به بافت مسکونی متراکم می باشد.این در حالی است که مدیریت شهری در حفظ و نگه داری پارک های موجود عملکرد ضعیفی داشته و گسترش سطوح بی جان حتی در پارک ها نیز قابل مشاهده است.ساکنین منطقه تحت فشار اقتصادی بوده و در واحد های مسکونی با متراژ پایین زندگی می کنند. استرس،اضطراب و افسردگی از شایع ترین بیماری ها توسط پاسخ دهندگان اعلام شده است. مدیریت شهری با توجه و تمرکز بر روی آزاد سازی زمین جهت ایجاد پارک های شهری در مقیاس عملکردی مناسب ،می تواند نقش موثری در بهبود شرایط زیست محیطی منطقه و ارتقای سلامت شهروندان ایفا کند.

مبانی تئوریک این رساله بر نقد نظریه ها و رویکردهای تئوریک پیشین به ویژه الگوی آزار و اذیت، الگوی بی نظمی، الگوی چشم اندازـ پناهگاه، الگوی فضای قابل دفاع، الگوی نظارت اجتماعیِ و... شکل گرفته است. الگوی تئوریک ارایه شده با استفاده از روش پیمایش و تکنیک مصاحبه در فضاهای عمومی شهر بندرعباس به آزمون گذاشته شد، یافته های پژوهش نشان داد: الگوی فضایی موجود احساس امنیت در شهر بندرعباس الگویی مناسب نمی باشد و در اکثریت قریب به اتفاق شاخص های کالبدی، اجتماعی و زمینه ای در حد متوسط(میانگین 3 از 5) است. یافته های تحلیلی این رساله نشان می دهد. سه دسته عوامل اجتماعی، زمینه ای و کالبدی در تعامل با یکدیگر به صورت اندام وار (با =0.19 2r) چگونگی احساس امنیت در فضاهای عمومی را تبیین می کنند. لذا الگوی مناسب فضایی احساس امنیت در فضاهای عمومی شهر بندرعباس، مبتنی بر بهبود شاخص های فضایی کالبدی، اجتماعی و زمینه ای به طور توامان می باشد.

چکیده گسترش و تعمیم امکانات رفاهی برای کلیه افراد جامعه بطوریکه همه افراد بطور یکسان آز آنها برخوردار شوند ، یکی از وظایف برنامه ریزان شهری است . علم جغرافیا می تواند در زمینه مطالعه سیمای توزیع خصوصا مکان یابی فضاها و عناصر شهری ، کمک شایانی برای برنامه ریزان شهری باشد . در گذشته ، تولید با روش های ساده و ابتدایی انجام می گرفت . بعلت جمعیت کم تولید کننده و مصرف کننده فاصله چندانی نداشتند . اما به مرور بین تولید کننده و مصرف کننده فاصله ایجاد شده و این فاصله ، مشکلات زیادی را بهمراه داشته است . در حال حاضر ، بازارهای روز یکی از مراکز خریدی است که توانسته این فاصله را تا حد ممکن کاهش داده و آسایش شهروندان را در دسترسی به مایحتاج ضروری فراهم آورد . با توجه به نیاز ضروری شهروندان در تهیه مایحتاج روزانه زندگی با قیمت مناسب و در یک مکان خاص، احداث این بازارها در سطح شهر ضروری به نظر می رسد . در این میان مکان یابی صحیح این بازارها می تواند دسترسی به اهداف مورد نظر این مراکز را آسان تر و از کیفیت بهتری برخوردار سازد . در تحقیق حاضر ، منطقه 4 شهر تهران بعنوان نمونه موردی انتخاب و مورد تحلیل قرار گرفته است . بازار روز های این منطقه از دو بعد کمی و موقعیتی بررسی و در سوالات و فرضیه های مطرح شده از یکسو الگوی فضایی توزیع این بازار ها و تناسب آنها با جمعیت و مساحت منطقه و از سوی دیگر میزان سازگاری کاربری های همجوار با این بازارها مطرح شده است .در ابتدا به شاخص های ضرورت احداث این بازارها در سطح محله ای در کلان شهرها و عوامل موثر بر مکان یابی آنها ، اشاره و سپس توزیع بازارهای روز در سطح منطقه 4 بطور کامل بررسی شده و این منطقه با توجه به جمعیت و مساحت محلات و نیاز کنونی آنها به وجود بازار روز مورد ارزیابی قرار گرفته است . نتایج تحقیق بیانگر آن است که با توجه به ساختار جمعیتی و مساحتی منطقه 4 و همچنین رویکرد محله گرایی که در مدیریت شهری کلان شهر تهران مورد توجه بسیار قرار گرفته است ، احداث این بازارها در سطح محلات این منطقه لازم و ضروری به نظر می رسد . همچنین موقعیت بازار روزهای موجود و همجواری های آنها در نظام کاربری های شهری منطقه بررسی و نتیجه این تحلیل با توجه به ماتریس سازگاری نشان می دهد کاربری بازار روز در وضعیت نسبتا سازگاری در ارتباط با کاربری های مجاور خود قرار گرفته است .