در مناطق بیابانی هر گونه تغییر و تحول که توسط بشر در خاک ایجاد می شود، می تواند در شدت بیابان زایی آن منطقه موثر باشد، یکی از این عوامل کشاورزی و عملیات شخم (خاک ورزی) است. در این مطالعه تأثیر عملیات خاک ورزی در منطقه صدوق بر شاخص های پایداری خاکدانه ها شامل میانگین وزنی قطر (mwd) ، میانگین هندسی قطر (gmd) و پایداری خاکدانه ها (as) در دو حالت اراضی زراعی و بایر مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج بدست آمده نشان می دهد که در اراضی زراعی شاخص های mwd و gmd بطور معنی داری (01/0? p ) نسبت به اراضی بایر بالاتر است. میانگین mwd نمونه های منطقه زراعی mm 86/1 و منطقه بایر mm 67/0 و متوسط مواد آلی در منطقه زراعی 52/0% و در منطقه بایر 43/0% می باشد همچنین همبستگی مثبت و معنی داری در سطح 99 درصد بین mwd با خاکدانه های 4 و 125/0 میلی متر و در سطح 95 درصد با خاکدانه های 5/0 میلی متر در مناطق زراعی بدست آمد. ضریب همبستگی شاخص پایداری خاکدانه ها (as) نیز در اراضی زراعی با خاکدانه های 125/0 میلی متر مثبت و معنی دار بود ) 05/0? p ( ولی در اراضی بایر منفی بدست آمد. در کل وضعیت پایداری خاکدانه ها از لحاظ کلیه شاخص ها در اراضی زراعی بالاتر از اراضی بایر بوده است. از آنجاییکه مقدار مواد آلی خاک در اراضی زراعی بیشتر بوده و عملیات کشت و کار باعث شده است تا حدی مقدار ماده آلی خاک نسبت به اراضی بایر افزایش یابد، به افزایش پایداری خاکدانه ها کمک کرده است. و نیز با توجه به اینکه در شرایط بیابانی حاکم بر منطقه، پوشش گیاهی وجود ندارد که بتواند مواد آلی خاک را تأمین کند، دادن کودهای حیوانی حین کشت و کار و افزایش مواد آلی خاک به پایداری خاکدانه ها کمک کرده ضمن آنکه استفاده از ماشین آلات نیز در این مناطق توسط کشاورزان کلا کم بوده و فقط در ابتدای کشت و کار از آن استفاده می شود. لذا خاک ورزی و استفاده از ماشین آلات در حداقل خود صورت گرفته است و خود این عامل نیز پایداری بیشتر خاکدانه ها را به دنبال دارد. بطور کلی هر گونه عملیات خاک ورزی در شرایط بیابانی بایستی با در نظر گرفتن احتیاط های لازم و در حداقل خود صورت گیرد تا به تخریب بیشتر خاک منجر نشود. در منطقه کشاورزی مورد مطالعه سیستم خاک ورزی مورد استفاده، سیستم کم خاک ورزی بوده است که کشاورزان با استفاده از وسایل ابتدایی کشاورزی تنها اقدام به زیرو رو کردن خاک نموده اند. با توجه به اینکه شاخص های پایداری خاکدانه ها اعم از mwd ، gmd و as و نیز درصد خاکدانه های درشت در منطقه زراعی (72%) بالاتر بوده است به این نتیجه رسیدیم که سیستم کم خاک ورزی به پایداری خاکدانه ها در منطقه زراعی کمک کرده است.

کشور پهناور ایران دارای اقالیم متعددی است و بدلیل ورود جبهه های مختلف باران زا و هم چنین ویژگی های دیگر از جمله توپوگرافی کشور این سوأل همیشه مطرح بوده است که آیا پدیده خشکسالی در بخش های شمالی، جنوبی، شرقی و یا غربی دارای شدت و فراوانی یکسانی است. در این پایان نامه سعی شده است با استفاده از آمار درازمدت ایستگاه های اصلی هواشناسی در سطح کشور و ایستگاه های سینوپتیک و کلیماتولوژی استان یزد، روند تغییرات زمانی و مکانی خشکسالی اقلیمی در سطح کشور و استان یزد مشخص و با استفاده از نرم افزارهای سیستم اطلاعات جغرافیایی، نقشه های مناطق همگن تهیه شود. برای تحلیل شدت، فراوانی و روند خشکسالی در ایستگاه های مورد مطالعه از میانگین متحرک هفت ساله، شاخص بارش استاندارد در مقیاس های زمانی سه، شش و 12ماهه و هم چنین آزمون ناپارامتری من-کندال استفاده شده است. بر اساس نتایج بدست آمده دو دوره خشک و دو دوره مرطوب به صورت متناوب در طی دوره آماری مورد مطالعه در کشور مشخص شد، بطوری که در دوره های مذکور بخش های شمال غرب و جنوب شرق کشور رفتاری کاملاً متفاوت با سایر قسمت های کشور از خود نشان دادند. همچنین نتایج حاصل از بررسی روند خشکسالی ها نشان داد که در مقیاس سالانه، ایستگاه های موجود در جنوب شرق ، غرب و شمال غرب کشور در طی دوره زمانی مورد مطالعه با افزایش میزان خشکسالی روبرو بوده اند. از سوی دیگر در فصل پاییز 6/28% ، در فصل زمستان 8/42% و در فصل بهار 1/97% از ایستگاه های مورد مطالعه دارای روند منفی در میزان نمایه spi و به دنبال آن دارای روند افزایشی وقوع خشکسالی بوده اند. نتایج بررسی روند خشکسالی در استان یزد نیز نشان دهنده وجود روند مثبت در ایستگاه های حاجی آباد زرین و دهشیر و روند منفی در ایستگاه خرانق بود. در فصل پاییز، زمستان و بهار به ترتیب 8/18% ،5/62% و 75% از ایستگاه های استان دارای روند منفی در مقدار نمایه spi بوده و در واقع در فصل پاییز در اکثر ایستگاه ها روند وقوع خشکسالی ها کاهشی و در فصول زمستان و بهار این روند افزایشی بوده است.

چکیده قنات از دیرباز بهترین و کم هزینه ترین، و از نظر اکولوژکی بهینه ترین شیوه بهره برداری از آب های زیرزمینی بوده است. در چند دهه اخیر با پیشرفت فنآوری و همچنین افزایش جمعیت، حفر چاه های عمیق و نیمه عمیق افزایش یافته و در نتیجه میزان آبدهی بسیاری از قنات ها کاهش یافته است. در حال حاضر نیز تعداد بیشماری از قنات ها خشک و بایر شده اند. در این تحقیق، خصوصیات شیمیایی خاک در پایاب یک چاه (امیرآباد) و پایاب یک قنات (عشرت آباد) در شهر میبد، استان یزد مورد بررسی قرار گرفت. با درنظر گرفتن برخی معیارها (شامل فاصله، سایه اندازی و ...) اقدام به حفر پروفیل خاک از باغ انار آبیاری شده با آب قنات (3 نمونه بر اساس افق a، b1، b2)، باغ انار آبیاری شده با آب چاه (3 نمونه براساس 3 افق a، b1، b2)، زمین های زراعی کشت گندم آبیاری شده با آب چاه (یک نمونه خاک) و همچنین با آب قنات (یک نمونه خاک)، زمین های زراعی کشت جو آبیاری با آب چاه (یک نمونه) و همچنین با آب قنات (یک نمونه) گردید. همچنین یک منطقه خارج از محدوده مطالعه با شرایط یکسان با پایاب چاه و قنات به عنوان منطقه شاهد انتخاب و با حفر پروفیل تعداد 3 نمونه خاک براساس افق a، b1، b2 برداشت شد. همچنین، در زمان لایروبی تعدادی از میله های قنات، 4 نمونه از آب قنات جهت بررسی آلودگی شیمیایی آب برداشت و مقادیر ec، sar، ph، فسفات، نیترات و ... مورد آزمایش و تجزیه تحلیل قرار گرفت. با انتقال نمونه ها به آزمایشگاه خاک شناسی دانشکده و دیگر آزمایشگاه ها، نمونه ها جهت آزمایش آماده گردید. بر روی نمونه های خاک تعدادی از آزمایش های فیزیکی (شامل تعیین بافت و درصد گل اشباع) و همچنین شیمیایی (شامل اندازه گیری ec، sar، ph، درصد گچ، درصد آهک، درصد کلسیم – منیزیم، درصد مواد آلی و کربن آلی خاک) انجام و نتایج نمونه ها با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. همزمان پرسشنامه هایی به منظور جمع آوری اطلاعات در ارتباط با سطح زیرکشت، نوع کشت، نوع مدیریت اراضی، دوره های آبیاری و ... طراحی و به وسیله کشاورزان تکمیل و سپس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. هدف از اجرای این طرح بررسی پایداری اکولوژیکی منطقه مورد مطالعه از نظر آبیاری و کشاورزی است. به طور کلی نتایج این تحقیق نشان می دهد آبیاری با آب قنات یا با آب چاه در تغییر خصوصیات شیمیایی خاک مانند ec، sar، ph در پایاب چاه و پایاب چاه تفاوت معنی داری را نشان نمی دهد. بین محصولات زراعی گندم و جو و زمین های آبیاری نشده (بکر) از نظر ec، sar تفاوت معنی داری وجود دارد. تغییر قابل ملاحظه ای در سطح زیرکشت در پایاب چاه و پایاب قنات در سال های گذشته رخ نداده است. کلمات کلیدی: قنات، چاه، خصوصیات شیمیایی خاک.

پرداخت یارانهها یکی از سیاستهای حمایتی دولت از بخشهای اجتماعی و اقتصادی است. برنامهریزان اقتصادی در تلاشاند تا متغیرهای موثر بر رشد بخش کشاورزی را مدلسازی کنند. هدف از این مطالعه، تاثیر هدفمندسازی یارانهها بر مصرف نهاده آب و تعیین الگوی کشت محصولات زراعی، در یکی از شهرستانهای استان یزد )هرات( است که با توجه به میزان منابع مورد نیاز در شرایط قبل و بعد از هدفمندسازی یارانهها، سود حاصل در بخش زراعت منطقه هرات تعیین شد و با استفاده از برنامهریزی خطی )نرم افزار لیندو( الگوی کشت بهینه محصولات زراعی منطقه نیز مورد بررسی قرار گرفت. ابتدا با تشکیل تابع سود در مورد 7 محصول زراعی عمده منطقه هرات، مقدار سود در هکتار، در هر دو دوره قبل و بعد از هدفمندسازی یارانهها محاسبه و سپس ترکیب کشت بهینه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاکی از آن است که اجرای سیاست هدفمندسازی یارانهها منجر به افزایش سود در هکتار در ترکیب کشت منطقه شده است..

بررسی اثر تنش¬های محیطی و نقش آن¬ها در پیش¬بینی و ارزیابی رشد و عملکرد محصولات زراعی بسیار ضروری است. گیاهان زراعی رشد یافته در خاک¬های شور ممکن است به دلیل خواص اسمزی شوری با درجاتی از تنش کم¬آبی و در نتیجه با کاهش سرعت رشد مواجه شوند. در این تحقیق، اثر تنش شوری بر روی رشد دو رقم گندم ارگ و جوی افضل در سه مرحله مختلف رشد، غلظت عناصر برگ و نیز خصوصیات جذب و انعکاسی برگ این دو گیاه مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور، آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی و در سه تکرار به انجام رسید. تیمارهای آبیاری با استفاده از نمک کلرید سدیم در سه سطح شوری 4، 8 و 12 دسی¬زیمنس بر متر ایجاد گردید و تیمار آبیاری با آب مقطر نیز به عنوان شاهد در نظر گرفته شد. پس از پایان یافتن دوره اعمال تیمار و برداشت بوته¬ها، صفاتی از قبیل ارتفاع گیاه، طول ریشه، وزن خشک اندام هوایی و ریشه اندازه¬گیری شد. در مرحله سوم، صفات وزن صددانه و تعداد سنبله نیز به صفات مذکور اضافه گردید. برای به دست آوردن غلظت عناصر در مرحله اول، قسمتی از ماده خشک هر گلدان به سه روش عصاره¬گیری و غلظت عناصر موجود در برگ تعیین شد. جهت بررسی خصوصیات طیفی گیاه، نمونه¬برداری از برگ¬های چهارم یا پنجم بوته¬ای که به طور تصادفی انتخاب شده بود صورت گرفت. با قرار دادن نمونه برگ در دستگاه و شروع اندازه¬گیری، میزان جذب و انعکاس برگ در محدوده طول موجی 190 تا 1100 نانومتر و در سه تکرار یادداشت شد. بر اساس یافته¬های این تحقیق، به نظر می¬رسد که عکس¬العمل رشد جوی افضل و گندم ارگ در برابر سطوح مختلف شوری با یکدیگر متفاوت است. صرف¬نظر از مرحله سوم رشد که در آن، تنش شوری اثر معنی¬داری بر رشد رویشی دو گیاه نداشت، شوری در مرحله اول رشد گندم ارگ بر وزن خشک اندام هوایی و ریشه و در مرحله دوم بر تمام صفات تأثیرگذار بود؛ در حالی¬که در مرحله اول و دوم رشد جوی افضل تنها وزن خشک ریشه تحت تأثیر شوری قرار گرفت. این امر می¬تواند به این دلیل باشد که ریشه گیاه قبل از سایر اندام¬ها با تنش مواجه می¬شود. این تحقیق نشان داد که جوی افضل در مقابل افزایش سدیم و کلر ناشی از تنش شوری مقاومت نشان داده و در مقابل، از تغییر غلظت تعداد زیادی از عناصر غذایی جلوگیری به عمل آورده است. در گندم ارگ هم¬زمان با افزایش شوری در محیط ریشه، غلظت سدیم و کلر برگ افزایش یافت و در غلظت سایر عناصر نیز اختلال ایجاد شد. از این یافته¬ها می¬توان نتیجه¬گیری کرد که تحمل جوی افضل نسبت به تنش شوری بیشتر از گندم ارگ است. این مطالعه، توانایی اسپکتروفتومتری مرئی و مادون قرمز نزدیک را در تشخیص اثر شوری بر روی برگ نشان داد. هم¬چنین بر اساس نتایج این تحقیق، طیف 530 تا 660 نانومتر از محدوده مرئی یکی از موثرترین طیف¬ها برای تشخیص اثرات تنش شوری برگ شناخته شد.

چکیده ندارد.