فرورانش لیتوسفر اقیانوسی نئوتتیس به زیر حاشیه جنوبی خرده ورقه ایران مرکزی در طی ائوسن، علاوه بر ایجاد کمان ماگمایی ائوسن در لبه جنوبی ایران مرکزی، باعث ایجاد محیط های کششی در بخش های داخلی این بلوک و در پشت کمان ماگمایی اصلی زون فرورانش، در الیگوسن شد. حرکات کششی باعث ایجاد یک محیط پشت قوس اولیه (proto back-arc)، در سرتاسر این زون در نواحی ساوه، کاشان، قم، گرمسار و شاهرود و ایجاد یک حوضه رسوبی فروافتاده با نهشته های قاره ای (قرمز زیرین)، دریایی کم عمق (قم) و قاره ای (قرمز فوقانی) شد. اثر فرایند های کششی، ماگماتیسم بازالتی، به صورت خروجی و نفوذی در این حوضه رخ داده است. نتیجه این فرایند ها حضور توالی های ضخیم قاره ای- دریایی، با همراهان آذرین، در مناطق مختلف ایران مرکزی می باشد. در میان رسوبات مارنی قرمز رنگ الیگوسن، در اطراف روستای احمدآباد خارتوران، سنگ های آذرین بازیک، به صورت گدازه رخنمون دارند، امّا تاکنون مطالعات پترولوژیکی جامعی بر روی آن ها صورت نگرفته بود. سنگ های بازیک احمدآباد، شامل تعدادی روانه بازالتی می باشند که در آن ها، سری تفریقی پیوسته ای از الیوین بازالت تا بازالت مشاهده می شود. در گزارشات قبلی آن ها را تحت عنوان بازالت های کواترنری بر روی مارن های قرمز رنگ نئوژن معرفی کرده بودند. نظر به این که در منطقه گرمسار و در داخل سازند قرمز زیرین نیز سنگ های بازیک مشابهی گزارش شده بود، تصمیم گرفته شد که این سنگ ها نیز بررسی و با هم مقایسه شوند. سنگ های آذرین منطقه گرمسار، شامل تعداد زیادی توده های نفوذی و نیمه نفوذی، به صورت دایک، سیل و استوک های کوچک، با ترکیب گابرو- دیوریتی می باشند که در آن ها نیز می توان سری تفریقی پیوسته ای را از گابرو تا دیوریت مشاهده کرد. این سنگ ها را در گزارشات قبلی تحت عناوین آلکالی بازالت، میکرو آلکالی بازالت و دیاباز به صورت آتشفشانی های زیر دریایی و دایک معرفی کرده بودند. بررسی ویژگی های چینه شناسی، تکتونیکی، ژئوشیمیایی و پتروژنیکی سنگ های مورد مطالعه نشان می دهند که همگی این سنگ ها به یک رخداد ماگمایی، در زمان الیگوسن مرتبط می باشند و در یک محیط کششی پشت کمانی اولیه تشکیل شده اند. فراوان ترین کانی های موجود در سنگ های بازالتی منطقه احمدآباد، الیوین، اوژیت و پلاژیوکلاز می باشند و در این سنگ ها بافت های پورفیری، گلومروپورفیری و میکرولیتی-تراکیتی قابل مشاهده اند. توده های نفوذی و نیمه نفوذی گرمسار ویژگی های پتروگرافی تقریباً مشابهی دارند. فراوان ترین کانی های موجود در این سنگ ها، پلاژیوکلاز و اوژیت می باشند و دارای بافت های گرانولار، اینترگرانولار، افیتیک و ساب افیتیک هستند. در نمودار های تعیین سری ماگمایی و محیط تکتونیکی، ماهیت آلکالن و جایگاه درون صفحه قاره ای (پشت کمانی)، این سنگ ها به اثبات رسیده است. در نمودار های عنکبوتی چند عنصری بهنجار شده به کندریت و گوشته اولیه، نشان از غنی شدگی آن ها از lree و تهی شدگی از hree دارد. روند موازی تغییرات عناصر نادر خاکی به همراه روند های موجود در نمودارهای تغییرات اکسید های عناصر اصلی، نادر، ناسازگار و سازگار نسبت به یکدیگر و وجود برخی از آنومالی ها، نظیر آنومالی مثبت pb و نسبت های پایین nb/u، ce/pb و بالای la/nb، می توانند بیانگر منشأ واحد برای سنگ های آذرین مورد مطالعه و نقش درجات مختلف تبلور تفریقی همراه با هضم و آلایش ماگما با سنگ های پوسته ای، در تحول ماگما های سازنده سنگ های این مناطق باشند. تهی شدگی سنگ های گابرویی از hfse و غنی شدگی آن ها از lile، می توانند معرف نقش فرورانش در تحول ناحیه منشأ ماگما باشند. ماگما های سازنده سنگ های بازیک موجود در سازند قرمز زیرین، از ذوب بخشی درجه پایین، در حدود 10 تا 15 درصدی، از یک منبع گوشته ای گارنت لرزولیتی غنی شده، در عمق حدوداً 90 تا 100 کیلومتری، در یک محیط کششی درون قاره ای حاصل شده اند. این محیط، با رژیم کششی حاکم بر حوضه پشت کمانی ایران مرکزی در زمان الیگو میوسن انطباق کامل دارد.

در دو دهه اخیر حفاظت و مدیریت صحیح منابع آب موجود در آبخوان های کارستی، به دلیل اهمیت ویژه آن ها در تامین آب شرب، مورد توجه بسیار بوده است. هدف از این تحقیق بررسی وجود و یا عدم وجود ارتباط هیدرولیکی بین چشمه کارستی امام قیس و چاه های کارستی تامین آب شرب شهرستان شهرضا می باشد. در این پژوهش، بررسی های هیدروژئولوژیکی، هیدروژئوشیمیایی و ایزوتوپی آبخوان در محدوده حوضه آبگیر چشمه امام قیس و چاه های آب شرب انجام شده است. برای محاسبه حوضه آبگیر چشمه امام قیس ابتدا با استفاده از وضعیت زمین شناسی و ژئومورفولوژی منطقه محدوده احتمالی حوضه آبگیر چشمه ترسیم گردید. سپس با استفاده از روش بیلان و وضعیت هیدروژئولوژیکی و توسعه کارست در منطقه، درصد نفوذ حدود 60 درصد برآورد شد. در نهایت با توجه به این که حجم ذخیره دینامیک چشمه در سال آبی 1389-1388، 4/2 میلیون مترمکعب برآورد شده است، محدوده حوضه آبگیر اولیه اصلاح گردید. به جهت بررسی خصوصیات هیدروژئوشیمیایی چشمه و چاه های مورد مطالعه، به طور همزمان خواص فیزیکوشیمیایی آن ها مورد اندازه گیری قرار گرفت. برای ارزیابی غلظت یون های اصلی و وضعیت هیدروشیمیایی چشمه و چاه ها، از چشمه 14 بار و از چاه ها 7 بار (در فاصله زمانی آذرماه 1388 تا آذرماه 1389) نمونه برداری انجام شده است. نتایج حاصله بیانگر این است که میانگین هدایت الکتریکی چشمه در مقایسه با چاه ها به طور قابل توجهی کمتر می باشد. هم چنین غلظت یون های اصلی و نسبت های یونی در چشمه با چاه ها تفاوت های معنی داری را شامل می شود. بررسی ایزوتوپ های اکسیژن 18 و دوتریم مربوط به چشمه و نزدیکترین چاه های آب که به صورت همزمان در یک نوبت اندازه گیری شده است نشان می دهد که آب چشمه نسبت به نمونه های آب مربوط به چاه ها غنی تر می باشد. بنابراین جریان آب زیرزمینی از سوی چشمه به سمت چاه ها بعید به نظر می رسد.

چکیده: به منظور بررسی سنگ- زیست چینه نگاری، ریزرخساره ها، محیط رسوبی و چینه نگاری سکانسی سازند سروک در شمال شرق گچساران یک برش چینه ای در تنگ گرگدار مورد مطالعه قرار گرفته است. این برش به ضخامت 450 متر و عمدتاً از لایه های آهکی متوسط تا ضخیم لایه و توده ای تشکیل شده است. در این برش، مرز بین سازند سروک و سازند زیرین آن (کژدمی) به صورت پیوسته و مرز آن با سازند بالایی(گورپی) ناپیوسته می باشد. بر اساس مطالعات زیست چینه نگاری در سازند سروک 4 زون زیستی به شرح زیر مورد شناسایی قرار گرفته است: 1- favusella washitensis rang zone(albian-early cenomanian). 2- oligosteginids assemblage zone(cenomanian). 3- rudist debris zone(cenomanian). 4- nezazzata – alveolinids assemblage zone(late cenomanian). با توجه به این تجمعات، سن سازند سروک در ناحیه مذکور آلبین تا سنومانین میباشد. بر اساس بافت رسوبی، ویژگی های سنگ شناسی و فونای موجود 9 میکروفاسیس در سازند سروک شناسایی شد که سه کمربند دریای باز، سد و لاگون را تشکیل می دهند. سازند سروک در برش مورد مطالعه در یک رمپ کربناته نهشته شده است. براساس مطالعات پالئواکولوژی رسوبگذاری سازند سروک در برش مورد مطالعه تحت شرایط حاره ای و الیگوتروفی تا مزوتروفی انجام شده است. در انتها چینه شناسی سکانسی برش تنگ گرگدار مورد مطالعه قرار گرفت و سه سکانس رسوبی درجه سوم تشخیص داده شد. سکانس اول مربوط به آلبین بالایی - سنومانین میانی می باشد. مرز بین سازند کژدمی و سازند سروک mfs در نظر گرفته شده است. رخساره های hst در این سکانس عمدتا از نوع دریای باز می باشد. مرز فوقانی این سکانس از نوع sb2 است. سکانس دوم دارای سن سنومانین می باشد. دسته رخساره های پیشرونده(tst) این سکانس از نوع دریای باز است در حالی که رخساره های hst آن متعلق به دریای باز و لاگون می باشد. سکانس سوم در طی سنومانین بالایی نهشته شده است. tst در این سکانس از نوع رخساره های لاگون است. در ادامه mfs با رخساره ی بار و hst با رخساره های لاگون تشکیل شده است. مرز فوقانی این سکانس از نوع 1sb است. کلمات کلیدی: سازند سروک، سنومانین، بیواستراتیگرافی، ریزرخساره، چینه نگاری سکانسی.