ادب یکی از نشانه های بزرگی و شرافت و یکی از اصول والای انسانی است، در قرآن کریم اگرچه با صراحت از ادب یاد نشده، و این لفظ حتی یکبار هم در این کتاب عزیز استعمال نشده است، ولی در تمامی آیات قرآن این اصل اساسی به طور دقیق رعایت شده است، بویژه آن که در برخی از آیات قرآن کریم این مسأله با لطافت و ظرافت خاصی مورد توجه قرار گرفته است. در این نوشتار که مشتمل بر یک پیش درآمد و هفت فصل می باشد، نمونه های جالبی از ادب قرآنی که در زمینه های مختلف به طرز شگفت انگیزی رعایت شده، مورد بحث و بررسی قرار گرفته شده است و با بهره مندی از انوار قرآنی به موضوعات ارزشمندی همچون ادب دعا، ادب پیامبران و اولیای خدا به هنگام وفور نعمتها و نزول بلاها و استفاده قرآن از زبان کنایه پرداخته شده است، بویژه آن که نمونه های قرآنی به ما می آموزد که چگونه شایسته است با خداوند تعالی و اولیای او و دیگر مردمان سخن بگوییم تا رعایت ادب را کرده باشیم.

در این پژوهش برای بررسی اندیشه دوشاعر برجسته و نوگرای معاصر جهان عبدالوهاب بیاتی و احمد شاملو به بررسی بن مایه های مشترک و غیر مشترک آن ها پرداخته ایم. با بررسی تطبیقی بن مایه های شعر این دوشاعر و بررسی تشابه و تمایز اندیشه آنان پی می بریم که این دو به طور مشترک بن مایه های پر تکراری چون: امید و ناامیدی، انسان، رمز و اسطوره، منجی، عشق و تغزل، زندگی، تعهد، رئالیسم، رمانتیسم، نوآوری و عصیان و آرمان گرایی را به کار برده اند. تفاوت عمده بیاتی و شاملودربن مایه های اعتقاد به منجی،امید و نا امیدی،واقع گرایی و آرمان گرایی می باشد. به طور کلی باید گفت از آن جا که بیاتی از فرهنگ و سرزمینی برخاسته و شاملو از فرهنگ و سرزمین دیگری طبعا در نوع نگاه آن ها تفاوت هایی وجود دارد. این دوشاعر لغات و بن مایه های مشترکی نیز با خود دارند.این اشتراک بن مایه ها تا آن جاست که مخاطب گاه از خود می پرسد: مگر می شود دیدگاه دو شاعر و متفکر که اشتراک محیطی و سرزمینی با هم ندارند تا این حد به هم نزدیک باشد؟ از نظر اندیشه و تفکر، بیاتی و شاملوتاثیر چندانی ازیکدیگر نپذیرفته اند.

آنچه در علم نشانه شناسی به عنوان عنصر اصلی و مفهوم مرکزی قلمداد می شود ، نشانه است ؛ نشانه ای که گاه ممکن است منش کلامی به خود گیرد و گاه تصویری و... ؛ نظریه پردازان این حوزه، واژگان و الفاظ را نشانه های زبانی می دانند، بنابراین متون مجموعه ای متشکل از همین نشانه های لفظی خواهند بود. نشانه شناسان الگوهای نشانه ای مختلفی ارائه کرده اند که در این میان، مولفه ی دلالت و معنا، پیوسته به عنوان یک رکن اصلی و اساسی از جایگاهی محفوظ برخوردار است. متن شریف قرآن کریم که کلام پروردگار متعال می باشد از نشانه های لفظی تشکیل شده است، بر این اساس به واژگان قرآنی از زاویه ی علم نشانه شناسی و به ویژه با در نظر داشتن امر دلالت و معنا نگریسته خواهد شد.

پیشینه و قدمت ترجمه به بلندای تاریخ زبان بشری است یا بهتر است گفته شود که ترجمه همزاد زبان انسان بوده است و همواره پا به پای او به سمت و سوی تکامل پیش رفته است. ترجمه نیز همانند خود انسان چالشهای بسیاری را پشت سر نهاده است، اینکه انسان نیازی به ترجمه دارد یا خیر، سالهای مدیدی مورد توجه دانشمندان علوم مختلف بوده است، ولی اکنون نیاز و ضرورت آن بر کسی پوشیده نمانده است. در ابتدا، واحد معنا را "واژه" (word)، "جمله واره" (clause)، "جمله" (sentence)، "بند" (paragraph) و سپس متن (text) یا گفتمان (discourse) گرفته اند و برای جمله چنین استدلال نموده که "جمله واحد ترجمه است، زیرا فکر واحدی را بیان می دارد." اما با پیشرفت علم در شاخه های گوناگون از جمله فلسفه، روانشناسی، زبانشناسی و زیر شاخه های هر یک، واحد جمله را به "بند" (paragraph) و برخی به متن بزرگتر از بند یعنی "گفتمان" (discourse) و عده ای آن را تا جایگاه لحاظ نمودن "بافت" (context) گسترش داده اند. به راستی "بافت" است که به زبان معنی و مفهوم می بخشد و پیام گوینده یا نویسنده از طریق لحاظ نمودن "بافت" است که منتقل می گردد. پایان نامه ی حاضر نقش "بافت" در ترجمه را هدف پژوهش خود قرار داده است و بر آن است تا واحد بزرگتر از "بافت" را که همان "موضوع" (topic) باشد، مورد کنکاش قرار دهد و موضوعیت آن را نیز به ارزیابی بسپارد.

در اینکه این بحث ( قاعده مند سازی زبان عربی) اولین بار توسط چه کسی مطرح شده ، اختلاف نظر زیادی وجود دارد. به هر حال پایه های علم نحو در قرن اول هجری استوار گردید و در قرن دوم هجری با نگارش الکتاب سیبویه به تثبیت رسید. در این بین مکاتب نحوی نیز به وجود آمدند که در رشد و نمو نحو تاثیر بسیاری داشته اند. ابتدا دو مکتب بصره و کوفه و سپس مکاتب بغداد، اندلس و مصر شکل گرفتند. این مکاتب، با وضع اصول و قوانین زبانی خدمت بزرگی به زبان عربی کردند. البته گاهی نظرات علماء این مکاتب با هم در تضاد بود و این موضوع بیشتر در اصرار به پرداختن به موارد شاذ و نادر نحوی نمود پیدا می کند. دراین تحقیق سعی بر این است تا ابتدا شکل گیری علم نحو و اولین کوشش ها، در این زمینه را مورد نقد و بررسی قرار دهد، سپس هر یک از مکاتب نحوی را به تصویر کشیده نقاط قوت و ضعف هر یک را بیان کند و دانشمندان برجسته آن را معرفی نموده، آراء و نظرات آنها را بررسی نماید، سپس به ارزیابی و تطبیق آن مکاتب بپردازد. در این بین عالمان نحوی نیز هستند که در زیر مجموعه مکاتب فوق نبوده اند اما خدمت ها و دستاوردهای عظیمی برای زبان عربی و علم نحو داشته اند، به همین دلیل افکار و آراء آنها نیز مطرح شده است. در بحث نقد و تطبیق، به جای ورود به موارد اختلافی جزئی بیشتر کلیات به نقد کشیده شده است. به عنوان مثال به جای پرداختن به مواردی همچون نظریات نحویان و مکاتب در مورد کلا و کلتا، اصول، مبانی و موارد استنادی مکاتب مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. از آنجا که این رساله با نگاهی نقدی به موضوع می نگرد و به مقایسه آراء و نظریات نحویان و مکاتب آنها می پردازد لذا ضرورت داشت از دید توصیفی فاصله بگیرد و در موارد زیادی نگارنده بعضی از مسائل را به چالش بکشد. لذا امیدوارم از این نگاه انتقادی برداشت اشتباهی صورت نگیرد. تمامی کسانی که برای دانش نحو تلاش کردند، یقینا انسان های فکور و اندیشمندی بوده اند. و لازم است ما که اکنون از میراث علمی آنان بهره می بریم با دید احترام به آنان بنگریم.

شعر ابن معتوق به گفته برخی از بزرگان دارای اهمیت است .چرا که از طرفی اصول اعتقادی شیعه را در جاهای مختلف شعرش بیان کرده است و از طرف دیگر اسلوبی است که او برخلاف اصل رایج دنبال کرده است و آن بساطت ، لطافت ، رقت و دوری از تصنع در شعر است .ولی متاسفانه با وجود زیبایی های شعر ابن معتوق ،کار مستقل و قابل توجهی درباره این دیوان انجام نشده است و این شاعر عرب برای بسیاری از علاقه مندان به ادبیات عصور پیشین ناشناخته بوده و تنها یک کتاب درباره زندگی فردی و ادبی شاعر نوشته شده ، که برای شناساندن این شاعر دیر آشنای عرب کافی نمی باشد. برخی عقیده افراطی ابن معتوق درباره اهل بیت-به گمان اهل تسنن- را علت این امر می دانند که آن ها به انگیزه عدم گسترش این افکار مانع انتشار شعر ابن معتوق می شدند .ولی جذابیت شعر او مخصوصا لطافت غزلش مانع از شهرتش در عصور پیشین نشد. ا با روشن شدن کلیاتی درباره ی موضوع اصلی رساله و بیان فرضیات و پیشینه ی تحقیق و روش کار اینک به فصل بندی رساله اشاره می شود. رساله ای که پیش رو دارید، شامل سه فصل زیر است: فصل اول :زندگی فردی شاعر و بررسی اوضاع ادبی عصر ابن معتوق این فصل به معرفی شاعر و رونمایی از دیوان و خصایص کلی آن و دیدگاه بزرگان ادب درباره ی ابن معتوق پرداخته و سپس اوضاع فرهنگی و ادبی عصر عثمانی به طور مختصر بیان شده است. فصل دوم:بیان اغراض شعری دیوان از میان اغراض ادبی دیوان ،به مدح، بطور کلی و سپس مدح نبوی از پیدایش تا شکوفایی و عوامل نشات آن و مدح اهل بیت و مدایح خانی مورد بررسی قرار گرفته است و بعد از مقدمه ای درباره پیشینه ی آن، این غرض در دیوان به همراه نمونه های شعری و زیبایی های آن ارائه شده است. از آنجا که اکثر قریب به اتفاق دیوان را مدایح تشکیل داده است،تکیه ی این رساله بر این غرض تعلق ب گرفته است و بخش عمده ی تحقیق را تشکیل می دهد.در ادامه، فن غزل در دوره عثمانی و در دیوان ابن معتوق معرفی شده و سپس انواع غزل از جمله غزل عذری ، غزل حربی و غزل زن عربی با نگاهی نقد گونه بر عناصر خیال و عاطفه مورد توجه واقع شده است. فصل سوم:نقد و بررسی در این فصل که مهمترین فصل پایان نامه است،شعر ابن معتوق از نظر عنصر خیال و عاطفه وویژگی های لفظی و معنایی و کاربرد صنایع ادبی در دیوان به همراه نمونه های شعری مورد نقد قرار گرفته است.

ذهن یکی ازفاکتور های تاثیر گذار بر ذهن می باشد.مطمئناحوادث مختلف زندگی می تواند دراین فرایند موثر باشد.بی شک ذهن خلاق ونوگرای نازک الملائکه به عنوان شاعری نو پرداز،تغییراتی درزبان شاعری وی بوجود آورده است که قابل توجه است.موضوعاتی چون مضمون،موسیقی درونی و..در بخش ذهن وانواع موسیقی آوایی وتصویردرقسمت زبان مورد بررسی قرار می گیرد.

تُعالَجُ هذه الأُطروحه حولَ الأَدب المقاومه فی مجالی السیاسیه و الثقافیه و تَتَعرَّفُ وجوهَهَا من هذین البعدین، ففی المجال السیاسیه تُدرِسُ أَفکارَ محمود درویش السیاسیه من خلال دواوینه الشعریه و تُوضِحُ موقفه و بواعثه تجاه هذا الأسلوب الأدبیه، و فی المجال الثقافیه تُدرَسُ آراءُ الدکتور إدوارد سعید حول الثقافه، التاریخ، الإستشراق و قضیه فلسطین و فی النهایه تَتَقدَّمُ هذه الإطروحه لقاریها عرضاً و تحلیلاً حول آراءِ هذین المفکرین

موضوع اصلی این پایان نامه، بررسی سبک خطاب های خداوند درآیات مکی قرآن کریم است ومشتمل بر نه فصل می باشد : فصل اول به مفاهیم نظری وکلیات اختصاص دارد وبه توضیح واژه هایی از قبیل سبک، خطاب، متن، مکی، مدنی و... می پردازد. درفصل دوم پیشینه ی تحقیق مورد بحث قرار می گیرد. از فصل سوم به بعد سبک های گوناگون خطاب، یعنی ندا، امر، نهی، استفهام، خبر وشرط، به دقت بحث وبررسی شده وعلاوه بر ذکر معانی مجازی وثانویه ی این خطاب ها، دلیل انتخاب واژگان، نوع سبک، لحن خطاب، تعیین دقیق مخاطب وموضوعاتی از این دست مطرح می شود وتک تک آیات مکی که مشتمل بر خطاب هستند،به تفکیک نوع مخاطب مورد نقد وبررسی قرار می گیرد ونظرات مفسران وقرآن پژوهان درخصوص، مخاطب آیه، معنای خطاب ، کیفیت خطاب، محل قرارگرفتن آن درآیه و... مورد نقد وبررسی قرارمی گیرد. نکته ی قابل توجه این است که ندای «یا ایّها الناس» که غالبا متوجه عموم مردم است، درکتاب های آسمانی پیشین وجود نداشته وبه جای آن از تعابیری چون، « یا ایها المساکین» و« یا ابن الماء والطین» استفاده می شده است که این امرنشان دهنده ی اهمیت واحترامی است که خداوند منان برای امت پیامبرخاتم قائل شده است. علاوه براین باید یادآورشوم که ندای «یا ایها الذین آمنوا» ویژه ی آیات مدنی است واین نداها یکی از مشخصه های سبکی آیات مکی ومدنی را تشکیل می دهد. دربخش استفهام نکته ی قابل ذکراین است که درقرآن استفهام حقیقی وجود ندارد واستفهام های صادره ازناحیه ی خداوند همه مجازی هستند مگر مواردی که سوال دیگران حکایت می شود واز آن مهم تراین که استفهام درآیات مکی به مراتب بیشتر ازآیات مدنی است . همچنین باید متذکر شوم که درخطاب های امری خداوند به رسول گرامی اسلام، فعل امر« قُِل» بیش از سیصد بار استفاده شده است که این امر ثابت می کند الفاظ ومعانی قرآن کریم تواماً ویکجا برپیامبراکرم(ص) نازل شده وایشان نیزتمامی آیات وحی را در کمال امانتداری به مردم رسانده است.

زیبایی شناسی به عنوان علمی که به تحلیل مولفه های زیبایی در آثار ادبی و کیفیت بازتاب آن در روح انسان می پردازد، با تمرکز بر متون اصیل و ارزشمند، ارزش واقعی آن ها را باز می شناسد . در این بین، قرآن کریم که معجزه ی جاویدان پیامبر اسلام است با ممتاز بودن جنبه های بلاغی خویش، همواره مورد توجه قرآن پژوهان و ادبای اهل فن بوده است و تکرار به عنوان یکی از جنبه های بلاغی و مولفه های زیبایی شناختی، اگرچه اغلب با بی مهری از سوی افراد مذکور روبرو بوده؛ لکن تفوق و ارج خویش را در این کتاب آسمانی به ما می-نمایاند. این پژوهش با ارائه دادن تعریفی صحیح از اسلوب تکرار، و شناساندن گونه های اصیل و واقعی آن ، به تحلیل زیبایی شناختی کارکرد این فن در آیات الهی می پردازد و بدیع بودن و تمایز بهره گیری خداوند از فن تکرار را با سایر متون ثابت می کند.

قرآن متنی زبانی است که می شاید از دیدگاه زبانی بررسی شود.متن نیز خود نیازمند پژوهشی سبک شناختی است تا خواستِ آفریننده اش را روشن سازد. لیک قرآن از ساز و کارهای سبک شناختی که در متون ادبی به کار می رود، پیروی نمی کند؛ چرا که متنی ادبی نیست، هر چند از دایره برخی معیارها و سنجه های سبک شناختی بیرون نمی رود مانند انگیزه های فرهنگی، زبانی و روانی مخاطب و ... .پژوهش های سبک شناختی از همان آغاز در بررسی های زبان پژوهان تازی درباره اعجاز قرآن رخ نمود و در نظریه نظم جرجانی که به یکپارچگی و پیوستار متن اشـاره دارد و بسیار به دیدگـاه ساخت گرایی نزدیک می نماید، برجسته گردید.سه گانه «پیام رسان- پیام- پیام گیر» بر کارکرد ارتباطی متن قرآن تأکید می کند و ندا و کارکرد ارتباطی آن در این میان ویژگی خاصی می یابد. ندا به تنهایی معنایی ندارد، بلکه مفهوم آن در بافت سخن و با توجه به شرایط زمانی و مکانی که در آیات مکی و مدنی نمودار می شود، روشن می گردد. شناخت آیات مکی و مدنی معیاری دقیق ندارد مگر متن و جداسازی دو روند رسالت و انذار در فرایند نبوت. با این حال، از نمایه های آیات مکی و مدنی که بر پایه احادیث سامان گرفته است، فراموش نباید کرد. پویایی ندا در متن معانی ویژه ای را به آن می بخشد که فـرا روی مخـاطب افقی معــرفتی را می گشاید، همچنان که مفاهیم استلزامی آن نیز این گونه اند. بررسی ندا در قرآن به نتایج بایسته ای در نخواهد رسید مگر با تکیه بر متن و پایبندی به آن. از این روی چیزی را بر متن نمی توان چیره ساخت و بر آن برتر نشاند، به وارونه برخی دیدگاه های تفسیری که در رویارویی با متن و روایات- هر چند صحیح و متواتر- متن را وامی نهند تا باستار و بیستار دیدگاهی مذهبی استوار و تأیید شود.

کلیدواژه ها: ساختار جمله، نحو عربی، دستور فارسی، بررسی تطبیقی. چکیده:زبان عربی از خانواده ی سامی و زبان فارسی از خانواده ی زبان های هند و اروپایی است. زبان شناسی ساختار زبان را از طریق حوزه های زیر بررسی می کند:1.آواشناسی 2.صرف و نحو 4.معناشناسی. بنابراین نحو یکی از مسائل عمده ای است که در زبان شناسی مورد بررسی قرار می گیرد. از آن جا که امروزه کتاب های زیادی از فارسی به عربی و بالعکس ترجمه می شود و یکی از مباحث مهم ترجمه، توجه به تفاوت ها و شباهت های ساختاری زبان مبدأ و مقصد است، پس توجه به این مسئله، مترجمان را در ترجمه ی بهتر یاری می کند و ندانستن آن ها باعث اشتباه و لغزش می گردد. در این پایان نامه با این رویکرد، تلاش شده است به بررسی ساختار جمله در دو زبان عربی و فارسی پرداخته شود و این دو زبان با این که از دو خانواده ی زبانی متفاوت اند، اما به اشتراکاتی در مباحث دستوری شان می توان دست یافت و اگر چنان چه مبحثی در دو زبان عنوان مشترکی ندارد، می توان به گونه ای میان آن ها معادل سازی کرد؛ مثلاً عناوینی مانند فعل، نایب فاعل و مفعول به، در دستور این دو زبان، مشترک است و مواردی مانند متمم، قید، تمییز، حال و... در ظاهر شباهتی با یک دیگر ندارند، ولی با اندکی دقت می توان معادل یابی کرد و برای هرکدام از این مباحث، معادل دستوری از زبان مقابل به دست آورد و تطبیقی میان آن ها برقرار نمود

دوره صفویه و عثمانی در تاریخ ادبیات فارسی و عربی، با توجه به وضعیت سیاسی و مذهبی موجود و نیز پیشینه روابط فرهنگی، زبانی و ادبی ایران و عرب، مشابهت هایی در زمینه برخی جریان های شعر و نثر با یکدیگر دارند. اختلافات سیاسی و مذهبی دولت های ازبک و عثمانی با صفویه منجر به بروز جنگ های خارجی و اختلافات عقیدتی بسیاری در قلمرو ایشان از ابتدای قرن دهم تا میانه قرن دوازدهم شد که همین مسأله عامل اصلی مهاجرت های این دوره است. بسیاری از این مهاجران، جزء شاعران و نویسندگان عصر خود بودند که کوچ آن ها هجرت زبان ها و بعضی از انواع ادبی را در پی داشت. حضور همزمان زبان های فارسی، ترکی و عربی در این دوره به عنوان زبان های رسمی، ادبی و همگانی و رقابت آن ها برای تفوق بر دیگری، مخصوصاً به عنوان زبان رسمی و ادبی، موجب پیدایش شاعران دو/ سه زبانه و گرایش پادشاهان و رجال سیاسی به شاعری شد. توجه شاهان صفویه به ادبیات مذهبی و اشتیاق سلاطین عثمانی به زبان و ادبیات های فارسی و ترکی به علاوه گسترش قلمروهای زبان فارسی و عربی، باعث تنوع خاستگاه طبقاتی شاعران و افزایش آن ها نسبت به ادوار گذشته شد که همین عامل موجب عامیانه شدن زبان شعر در غزلیات فارسی و عربی و رواج انواع مختلف شعر عامیانه عربی شد. تذکره نویسی، گردآوری لغت نامه ها و دایره المعارف ها، تألیف مستقل دستور زبان فارسی و متون حاشیه ای از جریان های رایج در نثر فارسی و عربی این دوره است. از نظر جریان شناسی شعر، دو جریان عمده در شعر فارسی وعربی این دوره وجود دارد: نخست، اشعار غنایی که نمود بارز آن در شعر عربی، مدایح [به ویژه مدایح نبوی]، غزل های عاشقانه و سروده های تفننی هستند. در شعر فارسی هم، سروده های دینی- مذهبی، غزل ها و منظومه های عاشقانه و سروده های تفننی را می توان نام برد. دوم، اشعار حماسی که از انواع آن فتح نامه ها، قصیده های حماسی عربی و حماسه های تاریخی و دینی- مذهبی فارسی هستند. در رابطه با نظریه انحطاط ادبیات فارسی و عربی دوره صفویه و عثمانی، سه گروه از منتقدین وجود دارند: نخست، آن ها که به انحطاط مطلق حکم کرده اند. دوم، منتقدان میانه رو هستند که در کنار انحطاط ادبیات در بعضی ابعاد، از ویژگی های خاص و نوآوری های این دوره هم سخن گفته اند. سوم، طرفداران ادبیات این عصر هستند که جریان ها، پدیده ها و ویژگی های ادبیات آن را بر اساس فضای ادبی حاکم و با معیارهای همان جامعه ادبی می سنجند. تمام این انتقادات درباره انحطاط ادبیات را می توان به دو دسته کلی تقسیم کرد: آن ها که ناظر به مولفه های فرامتنی است و نظراتی که معطوف به مشخصه های درون متنی است.

چکیده از همان سال های نخستین نزول قرآن، اندیشمندان بسیاری به کنکاش و بررسی ویژگی های خارق العاده این کتاب بزرگ پرداخته اند. یکی از مهمترین مباحث مربوط به این اثر گرانقدر، سبک و اسلوبی و شیوه بیانی است که در آن به کار گرفته شده است. قرآن کریم از حیث اسلوب بیانی دارای تنوع بسیاری است. اسلوب سخریه و تهکم دو نمونه از سبک هایی بیانی است که بیشتر برای پاسخ دادن به حملات دشمنان اسلام و دفاع از پیامبران و پیروان شان بکار گرفته می شد. خداوند با تمسخر و مورد ریشخند قرار دادن کافران، مشرکین، منافقین و انسان های ستمگر، نقاط ضعف انان را آشکار نموده و باعث دلگرمی پیروان حقانیت می شد. در این تحقیق به دنبال این هستیم تا اسلوب های سخریه و تهکم را تشریح نموده و حالت های گوناگون آن را با شاد مثال هایی تبیین نمائیم.

محمد عابد جابری فیلسوف معروف مراکشی در کتاب خود «مدخل الی القرآن الکریم» که بخش هایی از آن موضوع پایان نامه اینجانب است به این مطالب پرداخته شده است . 1- مراد از تعریف قرآن کریم چیست؟ اصلاً آیا قرآن کریم نیاز به تعریف دارد ؟ تعاریف گوناگونی برای قرآن کریم بیان شده که جابری در مقدمه نمونه هایی از آنها را آورده است و کوشیده تا وجود افتراق هر یک از آنها را مشخص کند . 2- جابری در بخش اول این کتاب به مسائل مربوط به محیط ظهور و تاریخ قرآن کریم به مثابه وحی الهی و دعوت نبوی پرداخته است .به نظر او ادیان سه گانه و کتاب های آنها تورات و انجیل و قرآن کریم واحدند .3 3- بحث در باب نبی أمی و مفهوم امی بودن پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم پرداخته است . البته این موضوعی است که در دوره معاصر بسیار به آن پرداخته شده و رأی او نیز با نظر متداول در میان خاورشناسان هم خوانی دارد . به نظر وی أمی در عربی پیش از اسلام کاربرد نداشته و وام واژه ای یهودی است . 4- در این بخش از کتاب پدیده وحی و مفهوم آن مورد بررسی قرار می گیرد . به نظر وی مفهوم وحی در سیاق قرآنی آن در زبان و فرهنگ عرب آن زمان ناشناخته بوده است ،حتی عرب ها در آن زمان تصوری از مفهوم نبوت نداشته اند و این مفاهیم با اسلام پدید آمدند . 5- بخش دوم کتاب به موضوع تکوین و تدوین قرآن کریم اختصاص یافته است . به نظر جابری سیر تکوین قرآن شامل سه مرحله بوده است مرحله قرآن/ ترتیل و اعجاز ، ذکر و قصص ، کتاب عقیده ،شریعت و اخلاق . کلید واژه ها : محمد عابد الجابری ، تفسیر ، قرآن کریم

ادبیات تطبیقی به عنوان شاخه¬ای مستقل و با ¬اهمیت از مباحث نقد ادبی و ادبیات، به حساب می¬آید که به عنوان یک مبحث جدید ادبی در نیمه اول قرن نوزدهم میلادی در فرانسه پدید آمد. از نتایج ارزشمند این علم کشف پیشینه روابط فرهنگی و تاریخی و سیاسی میان ملت¬ها، آشنا شدن با ادبیات سایر ملت¬ها و اطلاع یافتن از افکار و عواطف و احساسات و دغدغه¬های آنها، پی¬جویی، بررسی، مقایسه و درپی آن، تبیین تشابهات و افتراقات موجود در آثار نوابع ادبیات دو ملت را می¬توان برشمرد. بدر شاکر السیاب و نیما یوشیج، شاعران نوگرا و پرآوازه عراقی و ایرانی، در عمر پربار خود، اشعاری بسیار سرودند که این اشعار با همه فراز و نشیب¬هایی که دارند، جایگاهی ویژه در عرصه شعر معاصر عربی و فارسی احراز کرده¬اند، به گونه¬ای که بر تارک شعر نوی امروز نام سیاب و نام نیما تلألو ویژه¬ای دارد. ادبیات مدرنی که نیما و سیاب به دنبال آن بودند بدون شک از حیث مضمون و ساختار وام دار میراث گذشتگان، حوادث و اتفاقات گذشته و حال، متون دینی و ادبی و بسیاری از روابط و پدیده¬های دنیای اطراف خود است. زاویه دید این دو شاعر به دنیای واقعی و دنیای ادبیات نگاهی مختص خود آنان بوده است، حال این نگاه و دیدگاه می¬تواند ذاتی باشد و مربوط به تعلقات شخصی¬شان از قبیل عشق، همسر، روستا....یا این که دیدگاهی موضوعی و مربوط به مسائلی از قبیل وطن، ملت عرب، انسان... باشد. آنها به عنوان شاعرانی انقلابی، در زمینه محتوا و ساختار، چهره¬ای مشخص و غیرقابل انکار به خود می¬گیرند. شعر در نگاه آنان نه ساخت صرف است و نه موضوع صرف، ساخت ادامه محتواست، چون امری است ارگانیک و نه چیزی از پیش آماده تعیین شده، لذا تلاش هر دو شاعر در این راستا بوده که فرم و ساختار شعر در ابعاد مختلف چون موسیقی، خلق واژگان، تعابیر و تراکیب جدید و....همه باید در خدمت معنا باشند، زیرا معتقد بودند ذهن باید بر شکل تسلط داشته باشد نه اینکه قید و بندهای ساختار منجر به سرودن¬هایی شود که خواسته قلبی شاعر نیست.

صفات خدا و به تعبیر قرآن،«اسماء الحسنی»، از پر بسامدترین مفاهیم به کار رفته در قرآن کریم است که با تنوع بسیاری، در سرتاسر قرآن کریم به چشم می خورد. در میان «اسماء الحسنی»، نامهای فوق نیکوی خداوند، که در پایانه آیات قرار دارند، از اهمیّت و جایگاه ویژه ای برخوردارند و مفاهیم خاص و متنوعی را تعلیم می دهند. فهم و درک آن مفاهیم ، مستلزم بررسی و تحلیل آیه ای است که صفات و اسماء در آن بکار رفته اند. در تفاسیر و سایر منابع سنتی موجود، بیشتر به مباحث فلسفی، کلامی و عرفانی مربوط به هریک از صفات و اسماء پرداخته شده و کمتر به ارتباط معنایی آنها با آیه ای که در آن واقع شده اند توجه شده است. این پژوهش، در راستای بررسی وجود چنین ارتباطی و کم و کیف آن، به تحلیل وبررسی صفات خدا در پایانه آیات سوره بقره پرداخته و ضمن استفاده از دستاوردهای علم معناشناختی تأیید گردید، که میان صفات و اسماء انتهای آیات با بافت وسیاق آنها ارتباط تنگاتنگی از نظر معناشناختی وجود دارد، به گونه ای که مفهوم سازی در آیه بر اساس آن اسم صورت گرفته و از آن تأثیر پذیرفته است. برای مطالعه و بررسی موضوع فوق از روش توصیفی- تحلیلی آیات، استفاده شده است؛ بدین ترتیب که ابتدا به صفات الهی که در قرآن آمده است و چگونگی انتزاع آنها از ذات الهی پرداخته و دسته بندیها و تقسیماتی که پیرامون آن اسماء وصفات وجود دارد توضیح داده شده است؛ سپس تحلیل مفهمومی و لغوی اسماءحسنای انتهای آیات سوره بقره ارائه گردیده است؛ وسرانجام به معناشناختی آن اسماء و بیان ارتباط آیه با آن اسماء، پرداخته شده است. برای بررسی چگونگی ارتباط مذکور ضمن استفاده از دستاوردهای علم معناشناختی از تفاسیر مشهور و سایر منابع مرتبط با موضوع خوشه چینی گردیده است. گرچه اکثر تفاسیر، کمتر به این ارتباط توجه نموده و این اسماء و صفات را صرفاً توصیفی برای خداوند بی نیاز از توصیف محسوب کرده اند. بنابراین این پژوهش و چنین بررسی هایی، ضمن نشان دادن خلأ موجود در این زمینه، در تفاسیر، راه را برای فهم عمیق تر و بهتر کلام الهی هموار می سازد. امید است با چنین بررسی ها و تداوم و تکامل آنها، غرض نهایی که پی بردن به مقصد آیه و در نتیجه عمل به آن و رسیدن به رشد و سعادت انسان است، نیز نزدیکتر گردیم. کلید واژه ها: معناشناختی، معناشناختی قرآن، اسماء الحسنی، صفات الهی، بافت، سیاق، خواتم آیات، پایانه آیات، فواصل آیات سوره بقره

کتاب حاضر شامل بررسی حماسه حسینی از جنبه های مختلف وریشه یابی علل واسباب آن، ماجراهای غصب خلافت از جانب بنی امیه، تحمیل ترک مخاصمه به امام حسین(ع)، علنی شدن فسق وفجور در دربار اسلامی در زمان یزید وانتساب ناروای سخن به رسول خدا ونیز اموری از این قبیل می باشد. مسائل مربوط به امام حسین(ع)، قضایای پیچیده وبزرگی هستند که لازم است از مناظر مختلف بررسی وتحلیل شوند. از جمله اهداف از برگردان چنین کتابی، قابل توجه بودن محتویات این کتاب وبررسی عمیق موضوع عاشورا است. محوریت موضوع کتاب در مورد ریشه یابی قیام امام حسین(ع) است که یک جریان تاریخی بزرگ بود ونتایج وپیامدهای بسیاری با خود به همراه داشت. عظمت این قیام در هیچ برهه ای از تاریخ رو به کاستی نرفته است وهمواره سبب بروز سوالات وگاه شبهه هایی پیرامون قیام امام حسین(ع) در ذهن بشر می شود.

این پژوهش با بررسی تاریخ تفسیر و معنی شناسی واژه های قرآنی مربوط به قرائت و فهم و تأویل، روش های مختلف فهم ساخت قرآن و تأویل معنای آن و گونه های مختلف تفسیر و معانی فلسفی آن ها را مشخص می کند و از دو روش استقرای تاریخ تفسیر و متن قرآن و نتیجه گیری و استدلال با آن ها استفاده می نماید و تقسیمی که ابن خلدون از گونه های تفسیر ارائه داده است را نقطه ی شروع کار خود قرار می دهد.

حادثه ی کربلا و شهادت امام حسین (ع) به عنوان جرقه ای که هماره آتش احساسات ولایی را فروزان نگه داشته و رنگی تازه و بی نظیر به ادبیات دینی بخشیده است ، همواره به عنوان یک ضرورت، توجه پژوهشگران را به خود معطوف داشته است. این پژوهش برآن است تا با استفاده از روش توصیفی تحلیلی پس از بررسی شعر عاشورایی و تصاویر،موسیقی ،شخصیت ها و موضوعات آن و تبیین دقیق آن ها، به بررسی اشعار عاشورایی چهار کشور مهم در این حوزه(عراق،سوریه،لبنان،فلسطین)بپردازد.دراین رهگذر دو تن از برجسته ترین سرایندگان شعر عاشورایی؛ برای هر کشور انتخاب شده است.

احمد مطر و محمد مهدی جواهری از شاعران معاصر عراقی هستند که به تصویر کامل حاکم پرداخته که در آن تصویر حاکم در عراق و دیگر کشورهای عربی به صورت دقیق تجلی یافته است. و توانایی ان را داشتند که تصاویر حاکم چون خائن و سگ و مانند ان را به طریق أحسن تبین کرده، و هم چنین انچه را که از احتلال بر کشور وارد شده است. و تمکن بروز تصویر حقیقی شرایط کشور عراق و دیگر کشورهای عربی را داشته و در ان ابداع نمودند. پس این رساله با تکیه بر روش وصفی ـ تحلیلی در پی بررسی گزیده هایی از تصویر حاکم در شعر احمد مطر و محمد مهدی جواهری بوده که به دفاع از بلاد خود پرداخته اند؛ و آن بخاطر انچه که از شرایط نامناسب بر ان حکمفرماست؛ و در این راستا به خوانش نظر انها نسبت به ظلم حاکمان بر مردم پرداخته می شود.