هم معنایی وتفاوتهای آن، زاده ی عصر ما نیست بلکه این مسأله عمری دیرینه داشته وهمواره مورد توجّه بوده است. از نظر زبان شناسان، دلایل پیدایش واژگان هم معنا عبارتند از:اختلاف گویش ها ،آمیزش زبان عربی با سایر زبان ها، مجاز گویی، تداخل زبان ها ،وام گیری این زبان از زبان های دیگ، قاموس نویسی واعتبارات گوناگون واژگان و دگر گونی هایی که بر واژگان عارض می شود البته نباید از نظر دورداشت آنها علل به کار گیری هم معنایی را نیز تنوّع در عبارت، پیشگیری از ملال آور بودن سخن و پرهیز از تکرار یک لفظ، ذکر کرده اند . اهمیت این مسأله در معنا شناسی، سبب ظهور دو نگرش موافق ومخالف شده است هواداران هم معنایی، زبان را اصطلاحی وساخت بشر دانسته و معنای استعمالی آن را در نظر می گیرند. درنظر این گروه هم معنایی عبارت ازاتّحاد دویا چند واژه درمعنای مراد(مصداق)است که گفت وگو را آسان نموده وباعث تاکید مضمون جمله وتنوع تعبیروتفنّن می شود. ازسوی دیگر، مخالفان هم معنایی ،به مصداق آیه«عَلَّمَ آدَمَ الأَسمَاءَکلَّها» (بقره /31) زبا ن را توقیفی دانسته و هم معنایی را عبارت ازإتّحاد دو یا چند واژه درمعنا به طور مطلق فرض کرده ومعتقدند هر لفظ مفید یک معنا است .اینان وجود ترادف را مخالف اصل، مخالف عقل و فصاحت، عامل سختی ترجمه، مخلّ تکلم و بی فایده می دانند .درباور این گروه بسیاری از واژگان هم معنا صفات یک اسم یا وجه تسمیه ویا اعتبارات گوناگون یک اسم است و دو واژه را که در یکی از موارد استعمال، صفات، تأویل، حروف تعدّی، نقیض، اشتقاق، صیغه و ضبط با هم فرق داشته باشند، هم معنا نمی دانند ودرمجموع اعتقاد به هم معنایی را ناشی از ضعف تتبع وکم دقتی می دانند.

سالانه در کشور ما کتاب ها و متون بسیاری از زبان های مختلف به فارسی ترجمه می شوند ؛ که از این میان، ترجمه از فارسی به عربی و بالعکس سهمی اندک را از آن خود کرده است. بی شک رشد و بالندگی این ترجمه ها در گرو پیشرفت دانش نظری است، تا آنجا که دانش نظری را باید موتور محرک رونق ترجمه دانست،همچنین پویایی در فضای تولیدات ادبی ترجمه شده را در کنار نقد می توان انتظار داشت. رشد دانش ترجمه موجب اعتلای نقد ترجمه است ونقد در واقع خدمت به مترجم است، و بدون وجود آن هیچ گونه پیشرفتی در امر ترجمه به وجود نمی آید، اما امروزه متاسفانه در کشورما از آنجایی که دانش نظری زیادی وجود ندارد به نقد ترجمه نیز توجه کافی نمی شود، این امر خود زاده دلایلی است که از مهمترین آن ها می توان به بی توجهی محافل دانشگاهی به این امر و همچنین عدم ارتباط میان جامعه ادبی و محافل علمی اشاره نمود. بنابراین جا دارد تا روش ها و تئوری های نظری ترجمه به صورت کارشناسی شده، در یک مجموعه و به شکل آکادمیک و منظم و یا در صورت لزوم به شکلی کاربردی ارائه گردد. رساله حاضر بر آن است تا این مهم را به انجام برسانداحساسات او به دست آید.

تردیدی نیست که بررسی هنر داستانی آن هم در شعر بسیار حائز اهمّیّت است؛ چرا که خیال، جان مایه ی شعر است و بررسی داستانی آن مستلزم دقّت، تأمّل، ممارست و نیز نکته سنجی در مباحث ادبی به ویژه شعر و داستان می باشد. عمر ابوریشه، شاعر سوری، یکی از شاعرانی است که به این نوع ادبی همّت گماشته و بیشتر اشعارش را با موضوعاتی داستانی سروده است و شاید انگیزه ی او از این کار تأثیرگذاری بیشتر روی خواننده و تعبیری گیراتر از عواطف درونی و اندیشه اش بوده است. این نوع ادبی، قصیده ای داستانی و یا داستانی است که عنصر خیال و شعر، در ترسیم حوادث و شخصیت ها، دخیل است. این پایان نامه در پی آن است که تحلیلی درست از اشعار داستانی این شاعر ارائه دهد؛ تا میزان موفقیّت او در هنر داستان های منظوم و همچنین موضوعاتی که در هر یک از اشعار بدان توجّه داشته است، مورد ارزیابی و پژوهش واقع شود. کلید واژه ها: عمر ابوریشه، شعر، شعر داستانی(داستان منظوم).

هذه دراسه عن اللهجه المصریه و بیان خصائصها اللغویه المختلفه بناءً علی إستخدام المنهجین الوصفی و التاریخی الذی یستمد معطیاتها من علم اللغه التاریخی. و الذی یلفت إنتباهنا فی هذا المقال، هو حضور اللغه العربیه فی مصر قبل الفتح الإسلامی و معالجه اللهجه آنذاک و بیان تأثّرها من العربیه و غیرها من اللغات و ذکر فروقها من اللهجه المستعمله حالیاً. و أما بعد الفتح الإسلامی فقد إبتعدت مصر عن لغته الرسمیّه و إستبدلتها باللغه العربیه الفصحی ثم ما لبث أن إحتلّت مکانها العامیه المصریه. إنّ العامیه المصریه المستعمله یومیاً، هی إمتزاج من عده لغات مدارُها الرئیس اللغه العربیه و إن دخلت فیها مفردات جمّه من اللغات الأخری کالقبطیه، و الیونانیه، و الفارسیه، و الترکیه، و الإیطالیه، و الآرامیه، و الهندیه، و اللاتینیه، و العبرانیه، و الفرنسیه، و الإسبانیه، و الفینیقیه و الإنکلیزیه.

فن معارضه به نوعی سرایش شعر یا نگارش نثر اطلاق می شود که در آن شاعر یا نویسنده به خاطر اعجاب یا رد و انکار یا شوخی و بذله گویی، به پیروی قصیده ای یا متنی می پردازد و در این تقلید از موضوع، وزن، قافیه و حرکت روی قصیده قبلی،- و اگر نثر باشد- از موضوع و رویکرد متن قبلی، تبعیت می کند. این فن- که بیشتر در شعر صورت می گیرد- از دوره جاهلی تا زمان حال در ادبیات عربی وجود داشته امّا دوره مملوکی زمان شکوفایی این فن در ادبیات عربی است. معارضه در ادبیات عربی، پیامدهایی چون تجدید در اشعار قدیمی و جمود و خشکی استعدادهای شاعران به جا گذاشته است. اگر چه معارضات شعری در ادبیات عربی دامنه گسترده ای یافته و قصاید بسیاری مورد معارضه قرار گرفته است، امّا در این میان، برخی از چکامه ها همچون برده بوصیری و کعب بن زهیر، مقصوره ابن درید و «یا لیل الصبّ» حصری، بیش از دیگر اشعار عربی مورد معارضه قرار گرفته اند.

رمان قطعه ای ادبی است که اندیشه های نویسنده را در قالب داستانی طولانی به تصویر در می آورد. د. یوسف زیدان شخصیتی است که توانسته است اندیشه های خود را به شکل زیبایی در قالب رمانی بریزد که چارچوبی تاریخی آنها را محکم نموده است. رمان عزازیل نوشته ی د.یوسف زیدان، رمانی تاریخی محسوب می شود و در بردارنده ی مضامین تاریخی پنج قرن اول مسیحیت است که ایشان با مهارت و خلاقیت مثال زدنی و با قلمی سلیس و روان، حوادث را در قالبی ادبی گنجانده اند. رمان از شخصیتی به نام هیبا سخن می گوید که برای رسیدن به معرفت حقیقی دست به سفر می زند .تمامی حوادث جاری در این اثر به جز آنچه که مربوط به هیباست، واقعی و دارای سند تاریخی است. و هیبای رمان با برخورد با این حوادث، پی به اختلافاتی می برد که در درون کلیسا و جامعه ی مسیحیت رخنه کرده است. این رمان در دور دوم جایزه ادبی بوکر که هر ساله در کشورهای عربی بر پا می شود، جایزه ی 60000 دلاری این مسابقه را در سال 2009 از آن خود کرد.

سخریه روشی خاص برای انتقاد مسائل موجود در جوامع به شمار می رود وآن آمیخته ای از خنده و مزاح است و زشتیهای اخلاقی وجسمانی را با سبکی طنز آمیز بیان می کند. طنز آئینه ای راستین برای دوره های مختف عربی به شمار می رود که از خلال آن اوضاع واحوال جوامع وارزشهای ثابت و متغیر و همچنین مفاهیم انسانی آن آشکار می گردد. آنچه که شعر ابراهیم طوقان را متمایز می سازد سخریه اوست. او سخریه خود را به سمت وسوی سیاسی می کشاند و نقد خود را در خصوص مسائل اجتماعی جاری می گرداند. او افراد را بیشتر از مفاهیم وارزشهای کهنه مورد تمسخر قرا ر می دهد. اشعار طنزآمیز ابراهیم طوقان از هر غموض وابهامی به دور است ودرآن تکلف وتصنع دیده نمی شود بلکه شعری است ساده و روان. او در اشعار طنز آمیز خود به«کاریکاتور» استناد نمی کند، و خود را متمرکز بر ویژ گیهای جسمانی نمی کند، بلکه هدف او مسائل اخلاقی است وطنز خود را به شکلی تأثیر گذار در می آورد که وجدان انسان را به لرزه وحرکت وامی دارد.

سخن مترجم ادبیات کودکان با توجه به تجربه و نیازهای این رده سنی، ادبیاتی متمایز از ادبیات بزرگسالان است، هرچند در انواع آن، همچون شعر، قصه، نمایشنامه و... همانند ادبیات بزرگسالان است. این ادبیات درگذشته به صورت شفاهی از طریق خواندن لالایی و قصه های مادر بزرگ ها رایج بوده، و در اواخر قرن نوزدهم میلادی گونه کتبی آن پا به عرصه گذاشته است. از آنجا که کودکان، آینده سازان یک کشور به شمار می روند، و از سویی ادبیات کودک، سهم چشمگیری در ساخت شخصیت او دارد، از این رو کشورها اهمیت ویژه ای برای این امر قائلند. ادبیات کودکان، مجموعه آثار ادبی ای است که توسط بزرگسالان به کودکان ارائه می گردد، و ویژگی ها و نیازهایشان را مورد توجه قرار می دهد. این ادبیات ساده و روان بوده، و به رشد سطح فرهنگی و اجتماعی کودک کمک می کند و تجارب سودمندی در زندگی به آنها می آموزد، نظر به اینکه ساده بودن آن دلیل نمی شود که هر گونه اطلاعاتی را در قالب آن به کودکان ارائه داد، این ادبیات، در حقیقت مدل کوچک شده ای از ادبیات بزرگسالان نیست. ادبیات کودک، ادبیاتی تخیلی است، که به کودک آرامش می دهد و بدین خاطر نباید ملال آور باشد و باعث ایجاد بدبینی و ناامیدی در کودک گردد، همچنین، قدرت درک زبانی کودک را افزایش داده و در رشد اجتماعی، عقلی و عاطفی او سهیم می باشد. عبدالفتاح ابومعال، نویسنده ادبیات کودکان فلسطینی تباری می باشد که در منطقه الجسیر شهر الخلیل کشور فلسطین در سال 1948م دیده به جهان گشود. وی تحصیلات دوره کارشناسی ارشد و دکترای خود رادر زمینه ادبیات کودکان به پایان رساند، و سمَت ریاست بخش بازرسی اداری وزارت آموزش و پرورش فلسطین را به عهده گرفت. از جمله آثار وی عبارتند از: ادب الاطفال، فی مسرح الاطفال، تنمیه الإحساس اللغوی عند الاطفال، دراسات فی أناشید الأطفال و أغانیهم، أثر وسائل الإعلام علی الطفل، مذکّرات فی الإملاء والترقیم. در این پایان نامه سعی بر آن است که ترجمه درستی از کتاب ”ادب الاطفال دراسه و تطبیق اثر عبد الفتاح ابو معال” ارائه شود، ضمن این که لازم به یادآوری است که این کتاب در جاهایی خطاهای صرفی- نحوی داشته، که مترجم شکل صحیح آنها را در ترجمه آورده است، همچنین مترجم به دلیل این که این کتاب در شمار متون غیر توصیفی و به عبارتی غیر ادبی است، و در واقع اثری علمی در گستره ادبیات کودک است، آن را با روش ترجمه ارتباطی- گزارشی به فارسی برگردان نموده است، همچنین نکاتی در پانوشت برخی صفحات با عنوان نظر مترجم آمده است. روی هم رفته کتاب پیش رو، منبع مناسبی جهت پژوهندگان و علاقمندان به ادبیات کودک می باشد. ألحمد لله رب العالمین و أتم الصلاه و أزکی السلام علی محمدٍ وآله خیر الأنام سخن مترجم ادبیات کودکان با توجه به تجربه و نیازهای این رده سنی، ادبیاتی متمایز از ادبیات بزرگسالان است، هرچند در انواع آن، همچون شعر، قصه، نمایشنامه و... همانند ادبیات بزرگسالان است. این ادبیات درگذشته به صورت شفاهی از طریق خواندن لالایی و قصه های مادر بزرگ ها رایج بوده، و در اواخر قرن نوزدهم میلادی گونه کتبی آن پا به عرصه گذاشته است. از آنجا که کودکان، آینده سازان یک کشور به شمار می روند، و از سویی ادبیات کودک، سهم چشمگیری در ساخت شخصیت او دارد، از این رو کشورها اهمیت ویژه ای برای این امر قائلند. ادبیات کودکان، مجموعه آثار ادبی ای است که توسط بزرگسالان به کودکان ارائه می گردد، و ویژگی ها و نیازهایشان را مورد توجه قرار می دهد. این ادبیات ساده و روان بوده، و به رشد سطح فرهنگی و اجتماعی کودک کمک می کند و تجارب سودمندی در زندگی به آنها می آموزد، نظر به این که ساده بودن آن دلیل نمی شود که هر گونه اطلاعاتی را در قالب آن به کودکان ارائه داد، این ادبیات، در حقیقت مدل کوچک شده ای از ادبیات بزرگسالان نیست. ادبیات کودک، ادبیاتی تخیلی است، که به کودک آرامش می دهد و بدین خاطر نباید ملال آور باشد و باعث ایجاد بدبینی و ناامیدی در کودک گردد، همچنین، قدرت درک زبانی کودک را افزایش داده و در رشد اجتماعی، عقلی و عاطفی او سهیم می باشد. عبدالفتاح ابومعال، نویسنده ادبیات کودکان فلسطینی تباری می باشد که در منطقه الجسیر شهر الخلیل کشور فلسطین در سال 1948م دیده به جهان گشود. وی تحصیلات دوره کارشناسی ارشد و دکترای خود رادر زمینه ادبیات کودکان به پایان رساند، و سمَت ریاست بخش بازرسی اداری وزارت آموزش و پرورش فلسطین را به عهده گرفت. از جمله آثار وی عبارتند از: ادب الاطفال، فی مسرح الاطفال، تنمیه الإحساس اللغوی عند الاطفال، دراسات فی أناشید الأطفال و أغانیهم، أثر وسائل الإعلام علی الطفل، مذکّرات فی الإملاء والترقیم. در این پایان نامه سعی بر آن است که ترجمه درستی از کتاب ”ادب الاطفال دراسه و تطبیق اثر عبد الفتاح ابو معال” ارائه شود، ضمن این که لازم به یادآوری است که این کتاب در جاهایی خطاهای صرفی- نحوی داشته، که مترجم شکل صحیح آنها را در ترجمه آورده است، همچنین مترجم به دلیل این که این کتاب در شمار متون غیر توصیفی و به عبارتی غیر ادبی است، و در واقع اثری علمی در گستره ادبیات کودک است، آن را با روش ترجمه ارتباطی- گزارشی به فارسی برگردان نموده است، همچنین نکاتی در پانوشت برخی صفحات با عنوان نظر مترجم آمده است. روی هم رفته کتاب پیش رو، منبع مناسبی جهت پژوهندگان و علاقمندان به ادبیات کودک می باشد. ألحمد لله رب العالمین و أتم الصلاه و أزکی السلام علی محمدٍ وآله خیر الأنام سخن مترجم ادبیات کودکان با توجه به تجربه و نیازهای این رده سنی، ادبیاتی متمایز از ادبیات بزرگسالان است، هرچند در انواع آن، همچون شعر، قصه، نمایشنامه و... همانند ادبیات بزرگسالان است. این ادبیات درگذشته به صورت شفاهی از طریق خواندن لالایی و قصه های مادر بزرگ ها رایج بوده، و در اواخر قرن نوزدهم میلادی گونه کتبی آن پا به عرصه گذاشته است. از آنجا که کودکان، آینده سازان یک کشور به شمار می روند، و از سویی ادبیات کودک، سهم چشمگیری در ساخت شخصیت او دارد، از این رو کشورها اهمیت ویژه ای برای این امر قائلند. ادبیات کودکان، مجموعه آثار ادبی ای است که توسط بزرگسالان به کودکان ارائه می گردد، و ویژگی ها و نیازهایشان را مورد توجه قرار می دهد. این ادبیات ساده و روان بوده، و به رشد سطح فرهنگی و اجتماعی کودک کمک می کند و تجارب سودمندی در زندگی به آنها می آموزد، نظر به این که ساده بودن آن دلیل نمی شود که هر گونه اطلاعاتی را در قالب آن به کودکان ارائه داد، این ادبیات، در حقیقت مدل کوچک شده ای از ادبیات بزرگسالان نیست. ادبیات کودک، ادبیاتی تخیلی است، که به کودک آرامش می دهد و بدین خاطر نباید ملال آور باشد و باعث ایجاد بدبینی و ناامیدی در کودک گردد، همچنین، قدرت درک زبانی کودک را افزایش داده و در رشد اجتماعی، عقلی و عاطفی او سهیم می باشد. عبدالفتاح ابومعال، نویسنده ادبیات کودکان فلسطینی تباری می باشد که در منطقه الجسیر شهر الخلیل کشور فلسطین در سال 1948م دیده به جهان گشود. وی تحصیلات دوره کارشناسی ارشد و دکترای خود رادر زمینه ادبیات کودکان به پایان رساند، و سمَت ریاست بخش بازرسی اداری وزارت آموزش و پرورش فلسطین را به عهده گرفت. از جمله آثار وی عبارتند از: ادب الاطفال، فی مسرح الاطفال، تنمیه الإحساس اللغوی عند الاطفال، دراسات فی أناشید الأطفال و أغانیهم، أثر وسائل الإعلام علی الطفل، مذکّرات فی الإملاء والترقیم. در این پایان نامه سعی بر آن است که ترجمه درستی از کتاب ”ادب الاطفال دراسه و تطبیق اثر عبد الفتاح ابو معال” ارائه شود، ضمن این که لازم به یادآوری است که این کتاب در جاهایی خطاهای صرفی- نحوی داشته، که مترجم شکل صحیح آنها را در ترجمه آورده است، همچنین مترجم به دلیل این که این کتاب در شمار متون غیر توصیفی و به عبارتی غیر ادبی است، و در واقع اثری علمی در گستره ادبیات کودک است، آن را با روش ترجمه ارتباطی- گزارشی به فارسی برگردان نموده است، همچنین نکاتی در پانوشت برخی صفحات با عنوان نظر مترجم آمده است. روی هم رفته کتاب پیش رو، منبع مناسبی جهت پژوهندگان و علاقمندان به ادبیات کودک می باشد. ألحمد لله رب العالمین و أتم الصلاه و أزکی السلام علی محمدٍ وآله خیر الأنام

معماری تجسم آمال، آرزوها، افکار، تصورات و شاخص فرهنگی جامعه است. معماری مجموعه تغییرات و اصلاحاتی است که پیوسته زمین را، به استثنای کویر محض، در تکاپوی برآوردن نیازهای انسان دگرگون می سازد. حسن فتحی از بزرگترین و مشهورترین معماران سنتی مصر است که کتاب ها و طرح های بسیاری در حوزه معماری به نگارش درآورده است. این پژوهش ترجمه کتاب عربی «حسن فتحی» می باشد که مهندس مشاور محمد ماجد خلوصی درباره این شخصیت و آثار او به رشته تحریر درآورده است و شامل مباحثی از قبیل : تفکر حسن فتحی در مورد معماری، نظریه های تئوری و عملی حسن فتحی، طرح هایش در مناطق مختلف و نتایج آن ها می باشد. این پژوهش دارای دو فصل است. در فصل اول پیش زمینه ای در مورد تاریخ معماری، زندگی، شخصیت، تفکر، آثار، اصول معماری حسن فتحی بیان شده و فصل دوم ترجمه کتاب است. کتاب حاضر از زبان عربی به فارسی برگردانده شده و حاوی نکات بسیار ارزشمند و مهمی در قلمرو طرح ریزی و عمران روستایی و... است. امید است این اثر بتواند شتاب تازه ای در امر بازسازی و نوسازی مناطق توسعه نیافته کشور به وجود آورد وافق تازه ای در این زمینه بگشاید.

از آغاز پیدایش زبان ،تولد و مرگ واژگان امری حتمی و غیر قابل انکار بوده است. اگر سیر تکاملی جهان کنونی را با رویکرد زایشی زبان بنگریم، واژه زایی و بوجود آمدن اصطلاحات جدید در حیات هر زبانی از ملزومات آن زبان خواهد بود. زبان تازی نیز که یکی از زبانهای زنده و پویای دنیاست و از اهمیت والایی برخوردار است از این امر مستثنی نیست. بنابراین با توجه به این اهمیت و کارکرد، باید گفت که در روند آموزش ویادگیری این زبان دانشجویان وعلاقه مندان به زبان عربی در معادل یابی واژگان و به‏ویژه اصطلاحات گفتاری با مشکل روبرو هستند؛ بنابراین باتوجه به رویکرد زایشی زبان، ضرورت وجود فرهنگ‏هایی که در بردارنده واژگان واصطلاحات به‏روز باشد احساس می‏گردد. این پژوهش سعی برگردآوری فرهنگ لغتی بر مبنای گفتگو باتکیه بر رمان ها، نمایشنامه‏ها ، داستان‏های معاصر، روزنامه و مجلات، فیلم وسریال های عربی کرده است.

مشترک لفظی شامل واژگان چند معنا است یعنی یک واژه که چند معنا دارد، اما مشترک معنوی واژگان هم آوایی هستند که از نظر معنایی به یکدیگر ارتباطی ندارند و تنها از نظر ظاهری یکسان هستند. - به طور کلی می توان مشترک لفظی را به نوع تقسیم کرد: أ- دلالت یک لفظ بر بیش از یک معنا که در نتیجه تحول در جنبه معنایی است و این ناشی از آن است که کلمه معنا یا معانی جدیدی کسب کرده است. وجود یک معنای مرکزی که حقه ارتباطی بین معانی مختلف واژه است آنچه که واضح است این است که چند معنایی نتیجه کاربرد لفظ در موقعیت های گوناگون است. این تعریف شامل مشترک معنوی است. ب-وجود دو وا‍‍‍‍ژه که هرکدام بر یک معنا دلالت دارند و همچنین شکل دو کلمه بر اثر تحول آوایی در هنگام تلفظ یکی است. یعنی مجموعه ای از واژگان که ارتباطی بین آن ها وجود ندارد بجز اینکه تنها در شکل نوشتاری یکسان هستند. از نظر زبان شناسان غربی و برخی معاصران عرب نوع چهارم تعریف مشترک لفظی است.

پژوهش پیش رو در پی بررسی معانی حروف الفبا و دلالت های آن در الفاظ و ترکیبات زبان عربی است. از دیرباز برخی از زبان شناسان بر این اعتقاد بودند که بین لفظ و معنا در ترکیب کلمات زبان عربی ارتباط خاصی است و یکسانی یا نزدیکی در مخارج صوتی کلمات، هم معنایی و یا مشابهت معنایی را نیز در بردارد. برای مثال برخی از حروف طبق تلفّظشان بر شدّت و صلابت و برخی دیگر بر نرمش و ضعف دلالت دارند. اکثریت اهل زبان معتقدند که واحد معنایی کوچک تر از واژه در قالب «تکواژ» ظاهر می شود؛ اما عدّه ی دیگری نیز برآن اند که واحد معنایی کمتر از تکواژ نیز وجود دارد و آن «واج» است. «أبوالفتح عثمان ابن جنی» نابغه ی زبان شناسی قدیم عرب از جمله طرفداران این نظریه است که این مطلب را برای اولین بار در کتاب معروفش "الخصائص" مطرح کرد و بعدها زبان شناسان بعد از او در آن دخل و تصرّف کردند. این مسأله موجب پدید آمدن دیدگاه های متفاوتی پیرامون اصالت واحد لفظ (کلمه) در زبان عربی شد؛ چراکه مهم ترین اصل زبان که اشتقاق یا اصالت ثلاثی لفظ باشد، زیر سوال رفت و نظریه های قابل تأمل اصالت ثنائی و اصالت أُحادی(تک حرفی) را به وجود آورد. این پژوهش با جمع آوری دیدگاه های مختلف در پی بررسی این موضوع است که آیا برای تک تک حروف تشکیل دهنده ی کلمات در زبان عربی معنای خاصّی وجود دارد؟

این پژوهش دارای سه فصل است که فصل اول جریان متنوع زندگی عبدالرحمن منیف را با توجه به دوره های مهم و سرنوشت ساز زندگی او بطور خلاصه مورد مطالعه قرار می دهد.سپس اینکه او چگونه در وادی رمان نویسی افتاد و عوامل تأثیر گذار در حیات ادبی او چه بوده است؟ این پژوهش همچنین درباره دیدگاه و نظرات منیف پیرامون رمان عربی و جایگاه رمان نویسی وی و نقش او در تحول رمان معاصر عربی همراه با نظرات و اقوال نویسندگان و اندیشمندان درباره او صحبت می کند. در ادامه این فصل برخی مسائل دیگری که منیف در رمان هایش به آنها تعلق دارد نیز پرداخته ایم مانند مسأله نفت و بحران تمدن عربی و تصویر غرب و ارتباط عمیقش با ادیب مشهور جبرا ابراهیم جبرا. و در پایان خلاصه ای از رمان های منیف را آورده ایم. فصل دوم بررسی تحلیلی مضامین نهفته در رمان « النهایات » است که از خلال بررسی متن و مسائل اصلی در این رمان به دست آمده است و پژوهشگر سعی نموده مضامین انسانی و اجتماعی و سیاسی این رمان را ارائه نماید و در پایان ارتباط رمان النهایات را با برخی از رمان های دیگر به بحث گذاشته و نظرات ادبا را درباره ی النهایات آورده است. فصل سوم به بررسی عناصر فنی رمان النهایات می پردازد و هدف از این فصل بررسی هندسه رمانی یا عناصر تشکیل دهنده در ساختار این رمان است.و در ابتدای هر یک از این عناصر، تعریفات و نظرات مختلف ناقدین را عرضه خواهیم کرد. و قبل از ورود به رمان النهایات و بررسی عناصر فنی آن، این عناصر را در بزرگترین رمان های منیف به طور اجمالی بیان می کنیم تا از طریق آن به غنی تر شدن جهان رمانی فنی مان کمک کرده باشیم.

چکیده :فنّ معارضه (emulation) به نوعی سرایش شعر یا نگارش نثر اطلاق می شود که در آن شاعر یا نویسنده با انگیزه ی ایجاد اعجاب یا رد و انکار یا شوخی و بذله گویی، به تقلید قصیده ای یا متنی می پردازد و در این تقلید از موضوع، وزن ، قافیه و حرکت حرف روی قصیده قبلی و اگر نثر باشد از موضوع و رویکرد سبکی متن قبلی ، تبعیّت می کند. معادل فارسی فنّ معارضه را در شکل جد، نظیره گویی ودر شکل طنز و هزل نقیضه پردازی می نامند. این فن – که بیشتر در شعر صورت می گیرد - از دوره جاهلی تا زمان حال در ادبیّات عربی وجود داشته اما دوره مملوکی زمان شکوفایی این فن در ادبیّات عربی است. معارضه در ادبیّات عربی، پیامدهایی - گاه مثبت و گاه منفی- چون تجدید در اشعار قدیمی عربی و جمود و خشکی استعدادهای شاعران به جا گذاشته است. در ادبیّات فارسی نیز سروده هایی معادل معارضه های عربی یا مشابه آن ها با عناوین دیگری نظیر اقتفا، استقبال، نقیضه، نظیره، تخمیس و تضمین دیده می شود. معارضات شعری در ادبیّات عربی دامنه ی گسترده ای یافته است. این فرایند در ادبیّات فارسی بیشتر در مورد منظومه ها اتّفاق افتاده است؛ امّا در دوره بازگشت قصاید سبک خراسانی نیز مورد استقبال ویژه ای قرارگرفته اند. مسأله بنیادی این مقاله بررسی فنّ معارضه در مقایسه با دیگر مشابهان این فن در عربی و معادل یا معادل های فارسی آن است.

امثال یکی از شالوده های اصلی زبان ونمودار فرهنگ، آداب و رسوم و تاریخ هر ملت است. مردم با کاربرد امثال به کلام خود استحکام و زیبایی می بخشند تا بیش از پیش دلپذیر و موثر واقع شود. بسیاری از امثال پیش از اینکه در آثار نویسندگان یا شعرا ظاهر شوند، مدت ها در زبان و گویش عامیانه مردم رایج و سایر بوده و همانند افسانه ها و قصه ها، سینه به سینه نقل شده اند. اکثر قریب به اتفاق امثال و حکم اروپایی، ریشه در ادبیات قدیم یونان، روم و همچنین انجیل عهد قدیم و جدید دارد. افراد بسیاری تا کنون در زبان فارسی و عربی به جمع امثال پرداخته اند و کتب بسیاری در زمینه امثال فارسی ،عربی یا مشترک به زینت طبع آراسته گردیده است. در برخی کتب نیز شأن نزول برخی مثلها ذکر گردیده است اما در خصوص تطبیق و مقایسه امثال مشترک فارسی و عربی، نزدیکی یا دوری این دو فرهنگ، آداب و رسوم و افکار و تصورات مردم ایران و عرب در زمینه امثال اثری به چشم نمی خورد. با توجه به اشتراکات فراوان زبان فارسی و عربی و کاربرد امثال و حکم عربی در اشعار بسیاری از شاعران پارسی گوی در صدد تبیین شباهت ها و بررسی عمیق ادبی و فرهنگی مشترکات فارسی و عربی برآمدم تا تطبیقی میان امثال مشترک فارسی و عربی داشته باشم و ارتباط و نزدیکی این دو فرهنگ را بیش از پیش بازشناسم. از آنجا که کار تطبیقی در زمینه افزایش شناخت دو فرهنگ از یکدیگر و آگاهی از پیشینه فرهنگی و ادبی آن دو در این زمینه مشاهده نکردم طرح این مبحث را ضروری می دانم. بسیاری از امثال و حکم و اصطلاحات مثلی از کتب مقدس مانند تورات، انجیل و قرآن اخذ شده اند . ذکر حیات امثال و حکم به دوران قبل از کتابت و نوشتارهای ادیبانه باستانی می رسد که بعدا به صورت نقل قول در ادبیات عتیق ملل متمدن ضبط شده است. اولین با ر ارسطو به جمع آوری امثال و حکم و تحقیق علمی آن اقدام نموده ، اما رساله او به نام امثال و حکم از بین رفته است. گرد آوری امثال عربی به دوره جاهلی باز می گردد ، اولین کتب امثال سه کتابی است که به دست صحاربن عیاش العبدی ،عبید بن شریه الجرهمی و علاقه بن کرشم الکلابی در دوره اموی تدوین شد و در عصور بعد ادامه یافت . اولین کتابهایی که داستان برخی امثال فارسی را آورده است دو کتاب جامع التمثیل و مجمع الامثال محمد علی هبله رودی است که در سال 1049 در کلگنده حیدر آباد هند به جمع آوری امثال پرداخت. 9- معرفی فصل های پایان نامه : فصل اول: - مقدمه و کلیات پژوهش فصل دوم - مثل در لغت و اصطلاح و سیر تاریخی و تحول آن در فارسی و عربی فصل سوم: - انواع مثل, جایگاه فرهنگی و اجتماعی مثل، گرآورندگان امثال در دوره های مختلف،منابع و مصادر عمده مثل در فارسی و عربی فصل چهارم: - بررسی و تطبیق امثال مشترک فارسی و عربی مبتنی بر موضوع - فهرست آیات - فهرست امثال عربی - فهرست اعلام و اماکن - منابع و مأخذ

با نگاهی به پیشینه زبان و ادبیات عرب در گذر تاریخ، آثار بی شماری به چشم می خورد که نتیجه تلاش های وصف ناپذیر عالمان بزرگ بوده است. در این میان قرآن به دلیل اعجاز شگفت انگیزی که دارد توجه خاصی را به خود جلب کرده و به عنوان یکی از علوم مهم در حوزه زبان و ادبیات عرب مورد بررسی و کنکاش زیادی قرار گرفته است. با تحقیق در آیات قرآن کریم می بینیم که خداوند برای بیان اهداف خود از روش های متفاوتی بهره برده و شیوه های گوناگونی را به کار برده است. برای نمونه می بینیم که در جاهای مختلفی از ضرب المثل استفاده شده است. با این حال پژوهش های زیادی در این زمینه در زبان فارسی انجام نگرفته است. به همین دلیل با توجه به شیوه متفاوت نگارش کتاب التربیه بضرب الامثال تالیف عبدالرحمن النحلاوی در زمینه ی بیان ضرب المثل در قرآن، قصد بر آن شد که ترجمه این کتاب ارزشمند را به عنوان موضوع پایان نامه معرفی نمایم، تا در این زمینه دیدگاهی متفاوت و اسلوبی نو پیش روی فارسی زبانان قرار گیرد. ناگفته نماند مولف کتاب ید طولانی در زمینه پژوهش قرآنی دارد و در این زمینه کتاب های دیگری را تالیف نموده است از جمله: التربیه بالآیات، التربیه بالعبره، التربیه بالحوار، التربیه بالقصه، التربیه بالترغیب و الترهیب و...

نوشتار حاضر مقایسه شعر فراغی و ابن فارض یعنی مقایسه اندیشه و هنر این دو عارف هنرمند است . فراغی بزرگترین شاعر و عارف ترکمن و ابن فارض نیز بزرگترین شاعر صوفی عرب است که به ترسیم عشق الهی در اشعار خود پرداخته است . عشق و سرمستی آئین این دو بزرگ است و هر دو مستغرق در عشق الهی اند این دو شاعر که در سخن سرایی و اندیشمندی جزو سرآمدان ادبیات مشرق زمین به حساب می آیند، نقاط مشترک فراوانی دارند که نماینگر گرایش های عرفانی مشترک هردو شاعر است. بررسی جهان بینی آن دو نشان می دهد که هر دو به وحدت وجود اعتقاد دارند و هر دو عشق و سر مستی را جدی ترین بال پرواز انسان می شمارند. فراغی و ابن فارض همانند بسیاری از شعرای اسلامی بسیار از قرآن و حدیث متاثر بوده و دیوان آن دو مملو از اشارات به آیات و روایات اسلامی می باشد. در اشعار ایشان عشق به اهل بیت بخصوص در اشعار فراغی تجلی خاصی یافته است.

زبان عربی بنا به دلائل متعددی در بین ما ایرانیان حائز جایگاه و اهمیت است، اکنون تعداد بسیاری از دانش آموزان، دانشجویان، طلاب علوم دینی، بازرگانان و سیاستمدارن کشور مشغول فراگیری این زبان هستند که تسلط به "مکالمه زبان عربی" هم خواسته و نیاز این عربی آموزان است و هم عمده ضعف زبانی آنان محسوب می شود، با وجود کارهای انجام شده ای در زمینه آموزش مکالمه عربی، همچنان نیاز به پژوهش های نظری و کاربردی بیشتر در این زمینه، به هدف ارائه بهترین راهکارها و روش های آموزش مکالمه، احساس می شود لذا ما طبق نیاز و ضعف عربی آموزان، این موضوع را انتخاب کرده و در این پایان نامه، آموزش مکالمه عربی را به دو صورت نظری و عملی پی گرفته ایم؛ در فصل نظری اول، با بررسی، تحلیل، توصیف، نقد و جرح و تعدیل روش های زبان آموزی و اصول حاکم بر آن و ذکر مشکلاتمان در آموزش مکالمه، ضمن پرهیز از ورود به بحث های مفصل زبان شناسی، تلاش کردیم تا رویکرد صحیح تر آموزش مکالمه را که مود تایید روان شناسان و زبان شناسان نیز می باشد، معرفی کنیم، سپس بر طبق همین اصول علمی ثابت و آزمون شده و همچنین مطابق نظرات خود، فصل دوم را به نمونه ای عملی از آموزش مکالمه عربی اختصاص دادیم.

شعر در گذر از تونل زمان دستخوش تغییرات و دگرگونی‏های بسیار بوده‏است. این تغییرات در پیکره‏ی شعر و مضامین آن هویدا می‏شود. زندگی مدرن ماشینی شاعر را به مضامین جدید اجتماعی سوق می‏دهد. بنابراین نمی‏توان از تغییرات و تحولاتی که بر عناصر و عوامل شعری وارد آمده چشم‏پوشی کرد. شعر متشکل از عناصری چون وزن و موسیقی، اندیشه و احساس، زبان و قالب‏های شعری است. اگر تفکر به منزله‏ی مغز یک اثر ادبی تلقی شود قطعاً آرایه‏های کلامی پیکره‏ی آن را قوام می‏بخشند. این آرایه‏های کلامی ‏دارای قدمتی دیرین در ادبیات اقوام مختلف هستند و ادب معاصر شاهد تغییرات محسوسی در در این حوزه بوده‏است، بی‏تردید تغییر در کارآیی این آرایه‏های کلامی موجب تعالی ساختمان شعری گردید و نوید بخش یک انقلاب فراگیر ادبی بود که شعر عصر حاضر با همه‏ی تاریخ پر‏فراز و نشیب خود مصداقی آشکار از این دگرگونی است.اشعار بدر شاکر السیاب و قیصر امین‏پور نیز از این تحولات بی‏بهره نبوده‏است و بی‏تردید قرار گرفتن آنان در زمره‏ی شاعران نو‏آور، گواه روشنی بر روحیات تجدد طلبانه‏ی آن‏هاست. یکی از مصادیق نو‏آوری در شعر آن‏دو بهره‏گیری از گونه‏های تازه‏ای از صور‏خیال است که ابتکار و جسارت ادبی آنان را بیش از پیش نمودار می‏سازد. هدف این پژوهش که به روش توصیفی- تحلیلی انجام گرفته‏است مطالعه‏ی میزان صور خیال در اشعار دو شاعر معاصر و بررسی میزان تأثیر آن بر رشد و تعالی مضامین شعری به‏خصوص مضامین عالی انسانی است.

در آغاز قرن بیستم میلادی کشورهای گوناگون دنیا به ویژه کشورهای در حال توسعه نیازهای جدیدی را احساس می کنند. این نیازها در ادبیات منظوم و منثور نیز جلوه گر می گردد. دو کشور ایران و مصر بعد از جنگ جهانی دوم و تحولات آن دارای مشترکات سیاسی و اجتماعی فراوانی بودند. از این رو دو شاعر ، یکی در ایران و دیگری در مصر از شعر بعنوان سلاحی برای بیان مسایل اجتماعی بهره بردند. گر چه میان این دو شاعر-أبوسنه و مشیری- پیوند و ارتباطی نبوده است، اما هم زمانی و هم زبانی آن دو در حوزه اجتماعی باعث شده است که ویژگی های مشترکی در آثار آنان یافت شود. از دیدگاه ادبیات تطبیقی شعر این دو شاعر از ناحیه نگارش فکری، گونه ادبی و سبک نگارش قابل بررسی است. پژوهش حاضر بر آن است به بررسی همسانی ها و تفاوت های مضامین اجتماعی دو سرزمین- ایران و مصر- با اتکاء بر آثار شاعران مورد نظر بپردازد. یافته های پژوهش نشان می دهد عناصری چون آزادی، وطن، انسانیت، غم و رنج(نوستالژی)، اسطوره سازی و... از مهم ترین ویژگی های مشترک در میان آثار أبوسنه و مشیری است. این پژوهش ضمن اشاره به این ویژگی ها، به تحلیل و بررسی ویژگی های زبانی دو شاعر نیز، می پردازد.

در گذر تاریخ، همواره نبردهایی با اشکال مختلف، بین دو نیروی خیر و شر، حق و باطل، عدالت و بیداد رخ داده است که تا به امروز هم به وقوع می پیوندد، اما، عالی ترین و والاترین قیام های نیروی حق که با هدف گسترش عدالت، آزادی، ایمان، بیداد ستیزی و احیای ارزش های والای اخلاقی شکل گرفت، نبرد خونین فاجعه ی کربلا می باشد. این قیام که با رهبری حسین (علیه السلام)، سلاله ی پاک محمدی، آیینه ی تمام نمای اوصاف الهی و وارث رسولان و اولیای اولوا العزم علیه نیروی ظالم و باطل اموی شکل گرفت، و با شهادت مظلومانه و در عین حال پیروزمندانه ی معنوی ایشان و یاران مخلص و اسارت خاندان نبوتش به پایان رسید. این قیام تاثیر شگرفی در دل های بسیاری از مردم از جمله نویسندگان، شاعران و روشنفکران در دوره های مختلف تاریخ گذاشت. از این رو، در دوره ی معاصر افزون بر نویسندگان و شاعران مسلمان، تنی چند از ادبا و اندیشمندان مسیحی نیز کتاب های ارزنده ای پیرامون نهضت امام حسین (علیه السلام) و آثار و پیامدهای آن، به رشته ی تحریر درآورده اند و گاه در این آثار با احساس و عاطفه و جان و دل خود به اظهار ارادت و ابراز عشق و محبت به شهدای کربلا پرداخته اند. یکی از این نویسندگان برجسته استاد «راجی انور هیفا» می باشد که در کتاب «فاجعه کربلاء فی الضمیر العالمی الحدیث» به تحلیل قیام امام حسین (علیه السلام) پرداخته است. پایان نامه ی حاضر ترجمه ی قسمت اول از جلد دوم این کتاب ارزشمند می باشد.

رابطه ی شعر با اسطوره رابطه ای کهن است که آثار هنری به جا مانده مانند: حماسه های بابلی، یونانی و چینی گواه بر این موضوع هستند. آنچه که شاعر معاصر را به طور کلی به اسطوره ها و میراث قومی کهن ارتباط می دهد همان ویژگی های هنری است که اسطوره ها از آن برخوردارند، ازجمله این ویژگی ها: قدرت تشخیص، تجسیم و جان بخشی به اشیای جامد، و آمیختن الفاظ و ساختارهای بیانی با سحر و جادو است که توانایی احاطه و کشف را دارد. کتاب حاضر، حاصل کار پژوهشی است که نویسنده(بلحاج کاملی) هدف آن را روشن ساختن جنبه های هنری و معناشناسی شعر معاصر عرب بویژه آن بخش هایی را که با پدیده ی به کارگیری میراث قومی ارتباط دارد، عنوان می کند. همچنین این پژوهش می کوشد تا علل پرداختن شاعران معاصر به باورهای عامیانه و روش های کاربرد آن و جلوه ای که شعر از تعبیر عامیانه به خود می گیرد را نشان دهد. این کتاب مشتمل بر یک پیشگفتار و دوفصل ویک خاتمه می باشد که نویسنده فصل اول را به عناصر و اصول اختصاص داده و به رابطه ی هنر و شعر با آیین جادوگری و افسانه پردازی، پرداخته است. اما فصل دوم را به گفتگو درباره ی پشتوانه های فرهنگی اختصاص داده که شاعر معاصر بر اساس آنها، با میراث قومی ارتباط برقرار کرده است. سپس در سخن پایانی، به جمع بندی برخی از نتایج این پژوهش می پردازد.

در این پایان نامه به بررسی تطبیقی سه عنصر از عناصر سازنده ی شعر یعنی اندیشه ، خیال و موسیقی در شعر فرخی یزدی شاعر معاصر فارسی و معروف الرصافی شاعر معاصر ایرانی پرداخته شده است.از آنجا که این دو شاعر دارای همسانی های فراوانی هستند اهمیت پرداختن به این موضوع را مهم می نماید. از جمله اینکه هر دوی آنها به شاعر آزادی معروف بودند. و برای اصلاح جامعه ی خود تلاش فراوان کرده اند.

عفونت های بیمارستانی از معضلات و مشکلات مهم پزشکی در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه می باشد که موجب اشاعه ی بیماریهای عفونی در جامعه می گردد. سودوموناس آئروژینوزا یک پاتوژن فرصت طلب و از عوامل اصلی ایجاد عفونت در بیماران است. هدف از این مطالعه تعیین فراوانی ژن های مولد متالوبتالاکتاماز (mbl)، blaimp-1، blavim-1 و blaspm-1 در سویه های سودوموناس آئروژینوزای جدا شده از بیماران بستری بیمارستان های زابل به روش واکنش زنجیره ای پلیمراز (pcr ) می باشد. پس از انجام تست های بیوشیمیایی 100 ایزوله سودوموناس آئروژینوزا شناسایی شدند، الگوی مقاومت دارویی نسبت به آنتی بیوتیک های ایمی پنم، سیپروفلوکساسین، سفتازیدیم، توبرامایسین، سفکسیم و پیپراسیلین به روش دیسک دیفیوژن و با روش استاندارد کربی بائر انجام گردید. بیشترین مقاومت به داروی سفکسیم و بیشترین حساسیت به توبرامایسین و ایمی پنم بود. سویه های مقاوم به ایمی پنم، با روش ddst با استفاده از edta به عنوان مهار کننده آنزیم های متالوبتالاکتاماز به منظور بررسی تولید این آنزیم ها، مورد آزمایش قرار گرفتند. 5 ایزوله (4/45%) از 11 ایزوله مقاوم به ایمی پنم با روش imp-edta مولد متالوبتالاکتاماز بودند. هر 5 ایزوله مقاوم به ایمی پنم با روش pcr حامل ژن blavim-1 بودند. از روش pcr برای تعیین فراوانی ژن های متالوبتالاکتاماز blaimp-1، blavim-1 و blaspm-1 در سویه های سودوموناس آئروژینوزا با استفاده از پرایمرهای اختصاصی این ژن ها استفاده شد که نتایج فراوانی ژن blaimp-1 (12%)، ژن blavim-1 (77%) و ژن blaspm-1 هیچ موردی یافت نشد. لذا با توجه به فراوانی ژن blavim-1 لازم است تحقیقات بیشتری بر روی این ژن صورت گیرد.

از آنجا که شاعران و هنرمندان در اعصار گوناگون و در ادبیات ملل مختلف از پدیده های طبیعی به عنوان یکی از عناصر مهم در بیان اهداف و اغراض خود در اشعار خود بهره بسیاری برده اند، لذا شب نیز به عنوان یکی از برجسته ترین این پدیده های طبیعی در اشعار آن ها جلوه خاصی داشته است و نمودهای فراوانی را به خود اختصاص داده است. اما اغلب این نمودها در دوران های پیش از دوره معاصر در تبیین و توصیف موقعیت‏ها و شرایط مختلف زندگی شخصی هر یک از شاعران بوده است. همچون بهره گیری از این واژه در توصیف لحظات عارفانه، لحظات عاشقانه فراق و یا وصال، توصیف شب های بیماری، توصیف مشکلات و سختی‏ های زندگی، توصیف لحظات مسرت بخش و ... . اما در دوره کنونی از آنجا که شاعران، شاعرانی اجتماعی بوده و ارزش انسانی برای شعر قائل می باشند لذا نمودهای لفظ شب نیز در اشعار آنان نسبت به دوره های گذشته تغییر نموده و سیر تکاملی داشته است، در حقیقت شاعران در این دوره علاوه بر اینکه همچون ادبای گذشته در بیان موقعیت های زندگی شخصی خود از این واژه بهره برده اند، در بیان و توصیف شرایط سیاسی واجتماعی جامعه خود نیز از آن بهره فراوان برده اند، که می توان گفت این نمود، برجسته‏‏ ‏ترین نمود این واژه در دوره معاصر می باشد.

ترجمه ادبی از دشوارترین انواع ترجمه هاست که بسیاری آن را ناممکن دانسته اند و گاه با همین پیشینه فکری از انجام آن منصرف شده اند. در این مجال کوشیده ایم در گام نخست مهمترین انواع و دسته بندیهای ترجمه را واکاوی کنیم و از بین آنها بهترین روشی که ما را به اهداف ترجمه ادبی نزدیک می سازد برگزینیم. در لابه لای این کنکاش به طور همزمان در مورد خاستگاه نظریه «ترجمه ناپذیر بودن ادبیات» گفتگو می کنیم و به اصلاح پشتوانه های فکری این نظریه می پردازیم تا از این رهگذر فرصتی برای مطرح کردن پژوهشی با عنوان «گامی به سوی ترجمه ادبی» بیابیم. در گام بعدی و در فصل دومِ این اثر، به طور ویژه به ترجمه ادبی پرداخته ایم، نخست شناخت آن و راهکارهایش را در شناخت عناصر موثر در ادبی شدن متن و ترجمه، جسته ایم، عناصر را نیز به دو بخش عناصر درونی و بیرونی دسته¬بندی کرده، هربخش را در قسمت های متعدد بیان کرده ایم. سپس در بخشی با نام «شیوه ترجمه در برخی از انواع متون ادبی» به صورت مختصر و مفید روش هایی ویژ? این متون که شامل متون داستانی و نمایشنامه ای، متون کهن، متون شعری و نیایش نامه است پیشنهاد شده است. در پایان (فصل سوم) گلچینی از متون ادبی را ترجمه کرده ایم و راه کارهای پیشنهادی خودرا -که در فصل های گذشته بیان شد-، به میزان گنجایش متن به کاربسته ایم.

معارضه یکی از فنون ادبی است و به شعر یا نثری گویند که در تقلید از اثر شاعر یا نویسنده دیگر پدید آید. البته این فن بیشتر در شعر ظهور یافته است. یکی از ویژگی های معارضه در شعر، همسانی در بحر، حرف روی و موضوع با شعر شاعر مورد نظر است که برخی، این اتحاد را تنها در وزن یا قافیه و یا موضوع رعایت می کنند و از مقید شدن به دیگر جنبه های آن خودداری می نمایند. برخی، معارضه را به دو نوع تقسیم کرده اند: 1- معارضه معاکسه، که در این نوع معارضه، شاعر به نقض مضمون شعر شاعر اول می پردازد و در جهت مخالفت و رد و انکار آن، شعر خود را می سراید. 2- معارضه مجارات، که می توان گفت همان استقبال در زبان فارسی است. این نوع معارضه به دلیل شیفتگی، علاقه به تقلید و ... پدید می آید. ادبا و شعرا در دوره های مختلف ادبیات، از دوره جاهلی تا دوره معاصر این فن را مورد توجه خود قرار داده و به آن پرداخته اند. در حوزه ادبیات متعهد اهل بیت (ع) این فن – هم به شکل معارضه معاکسه و هم به شکل معارضه مجارات – در بین اشعار شعرای بسیاری به چشم می خورد. در این رساله سعی نموده ایم معارضاتی را که به شیوه معاکسه در حوزه ادبیات متعهد پدید آمده و در کتب مختلف و منابع گوناگون از صدر اسلام تا دوره معاصر موجود است، گردآوری نماییم، سپس به شرح و توضیح دو مورد از مهمترین آن ها یعنی معارضه صفی الدین حلی با ابن معتز و علامه بحر العلوم با مروان بن ابی حفصه، بپردازیم.

با توجه به اهمیت سیاست‏های جنگی امام سجاد (ع) در دعا، این نوشتار به بررسی این موضوع در دعاهای ایشان و به طور ویژه در دعای بیست و هفتم صحیفه –دعا برای مرزداران-، پرداخته است. در واقع تحقیق حاضر تلاشی است تا به گوشه‏هایی از سیاست‏های جنگی امام سجاد (ع) در قالب دعا بپردازد؛ از آن‏جا که تعداد کتاب‏های فارسی موجود در این زمینه بسیار محدود است، این امر ایجاب می‏کند تا برخی از کتاب‏هایی که در این زمینه به زبان عربی موجود می‏باشد، به زبان فارسی ترجمه گردد. لذا در این رساله، کتاب «سیاسه الحرب فی دعاء أهل الثغور» اثر سید جعفر مرتضی عاملی مبنای کار قرار گرفت و به زبان فارسی ترجمه گردید. نویسنده کتاب سعی دارد تا از لا به لای این دعاها، سیاست‏های جنگی امام سجاد (ع) را بیان کند و بر همگان مشخص نماید که گرچه امام سجاد (ع) به طور مستقیم وارد جنگ سرد نشدند اما در قالبی دیگر یعنی دعا به مبارزه با حکومت‏های جائر وقت پرداختند.

کلیله و دمنه مجموعه داستان هایی از زبان حیوانات است که در عصر ساسانیان از سانسکریت به پهلوی ترجمه شده است؛ سه قرن پس از آن عبدالله ابن مقفع آن را به عربی ترجمه کرد، متن عربی کلیله و دمنه با از بین رفتن متن پهلوی آن تنها ملاک و پایه همه ترجمه ها بوده که به مرور زمان از این کتاب به زبان های مختلف جهان صورت گرفته است. در نیمه اول قرن ششم نخستین ترجمه کامل کلیله و دمنه به زبان فارسی با قلم توانای ابوالمعالی نصرالله منشی انجام پذیرفت؛ پس از ابوالمعالی، کلیله توسط حسین بن علی واعظ کاشفی سبزواری تهذیب شد. در این رساله تمام حکایت های دو اثر از لحاظ عناصر داستان از جمله: زاویه دید، شخصیت ها، گفتگو، پیرنگ و پیام که نسبت به عناصر نوظهور دیگر در ادبیات مانند زمینه چینی، گره افکنی، کشمکش و .... که از نمود بیشتری در حکایت کلیله و دمنه برخوردار هستند را مورد بررسی قرار داده شد.

زبان عربی زبانی است که دویست مییلون نفر از خاورمیانه تا شمال آفریقا به آن تکلم می کنند وهمچنین پنجمین زبان بین المللی و زبان اسلام و قرآن است. امروزه در عصری که ارتباطات و تعاملات مجازی و سریع شده یادگیری زبان عربی و لهجه های این زبان واجب تر شده است. بیشتر زبان های دنیا در درون خود از سطح یکسانی برخوردار نیستند لذا هر کسی طبق موقعیت کلامی خود از سطح زبانی جامعه استفاده می کند. زبان عربی شمار فراوانی از گویش ها و لهجه های گوناگون را دربرمی گیرد که به طور کلی به سه بخش تقسیم می شود: *عربی کلاسیک یا قرآن ((به عربی: اللغه العربیه الفصحی)) *عربی استاندارد یا شیوا و یا کتابی عربی محاوره اییا دارجه((به عربی:اللهجه العامیه)) در تمام کشورهای عربی،لهجهاستاندارد جهت تدریس در مدارس و تألیف کتاب ها و جراید به کار برده می شود، اما هر بخشی از جهان عرب، گویش محلی ویژه خود را دارد که گاه تفاوت های میان آنها به اندازه ای است که عرب ها مجبور به سخنوری به عربی کتابی و یا انگلیسی و یا زبان واسط دیگری با هم می شوند. دلیل شمار فراوان گویش ها و لهجه ها در زبان عربی را تأثیر زبان های پیشین موجود در آن بخش ها پیش از چیرگی زبان عربی بر آن منطقه ها دانسته اند. در این پژوهش به بررسی لهجه های عربی معاصر "اللهجه الدارجه" یا "اللهجه العامّه" به روش کاربردی بصورت درس های مجزا با ارایه تمرین و دیالوگ های بین متنی و ارایه ضرب المثل ها تا حدودی نسبت به معرفی آن لهجه پرداخته ایم. در این پژوهش با استفاده از روش کاربردی به بررسی چهار لهجه عراقی ، مصری ، کویتی و سوری پرداخته شده است.

نوستالژی اصطلاحی است که از روان شناسی وارد ادبیات گشته و به معنای غم و اندوه و حسرتی است که فرد به هنگام رجوع به گذشته و یادآوری خاطرات لذت بخش خویش، دچار آن می گردد. هم چنین از عوامل ایجاد این پدیده می توان به: غم غربت و دوری از وطن، مهاجرت، دوری از معشوق و محبوب، یادآوری خاطرات دوران کودکی و نوجوانی، آرمانشهر، غم و درد پیری، حبس و تبعید و اندیشیدن به مرگ، اشاره نمود. در این پژوهش سعی بر آن است تا پس از تعریف نوستالژی و شناسایی مولفه های گوناگون آن و نیز بازنگری تاریخچه ی آن در میان ادبیات ملل، به بررسی تطبیقی این پدیده و هم چنین عوامل به وجود آورنده ی آن در میان شاعران منتخب: ابوالقاسم شابی از ادبیات عربی و منوچهر آتشی از ادبیات فارسی پرداخته شود. طی بررسی های انجام شده مشاهده می شود که پدیده نوستالژی - با توجه به برخی زمینه های مشترک بین دو شاعر - در شعر آنها نمود داشته و البته گاه جلوه های گوناگون می یابد. این دو شاعر در برخی از مولفه ها مانند: دوری از معشوق ، آرمانشهر و حسرت سوگ عزیزان، اشعاری تقریبا یکسان سروده اند و البته در کاربرد برخی دیگر چون: آرکائیسم( باستان گرایی) با یکدیگر متفاوت اند.

مدایح نبوی از آغاز تا به امروز و در طی دوره های مختلف تاریخ بر حسب اوضاع سیاسی، اجتماعی و دینی مسلمانان با تغییر و تحولات گسترده ای مواجه شده است. اما آنچه که بعنوان یک اصل در این مدایح مورد نظر قرار دارد شخصیت پیامبر اکرم (ص) است که علیرغم همه ی تحولات دوران مختلف، مورد علاقه و محبوب عده ی زیادی از شاعران بود و برخی از شاعران بدون هرگونه هدف و غرضی با توجه به حبّ خالصانه ای که به پیامبر (ص) داشتند در مدح او شعر می سرودند. بعد از بوصیری شاعران به تقلید از او روی آوردند و شعرهایی در مدح رسول اکرم (ص) سرودند.ابوزید عبدالرحمن بن ابی سعید بن یَخلُفتَن بن احمد که هر چند از سال تولد وی اطلاعات دقیقی در دست نیست، اما وی متولد و پرورش یافته قرطبه در فاصله ی حدود سالهای 627 ـ 567 هـ.ق بود. وی به محض حفظ کامل قرآن کریم در جلسات آموزشی شیوخ مشارکت نموده و احادیث نبوی، روایات، فقه، اصول، علم کلام، لغت، نحو، ادبیات و شعر را از آنها فراگرفت و طولی نکشید که موهبت ادبی وی گل نموده و چشمه های شعر و نظم بر زبان وی جاری شد. وی در دیوانهای حکومتی امیران دوران حیات خویش به کارگرفته شد. ابوزید مجموعه شعری اش در مدح پیامبر (ص) را «الوسائل المتقبله» نامگذاری نموده و معتقد است که سرودن آن از بهترین اعمال است که با به نظم کشیدن آن، امید به بخشش از جانب خاتم پیامبران و شفاعت وی در جهان آخرت در وجودش زنده شده و با سرایش آن، از خداوند می خواهد که رحمتهای واسع خویش را شامل حال وی گرداند. مدح پیامبر اکرم (ص) یکی از زیباترین اشعار فازازی در دیوان الوسائل المتقبله است. او نیز به سبک برده ی بوصیری غالباً در ستایش پیامبر (ص)، خصلت ها، کرامات و معجزات وی، به آیات قرآن، احادیث و یا وقایع ارزشمند تاریخ اسلام استشهاد کرده و از آرایه های ادبی به ویژه تشبیه و استعاره بسیار بهره می گیرد. مدیحه ی مخمس وی، ترکیب بندی است که از 166 بند تشکیل شده، و آخر هر یک از بندها، به ترتیب به یکی از حروف الفبا ختم می شود و به حرف ذال پایان می پذیرد.

بشاربن برد شاعر عرب زبان عصر اموی و عباسی است.رودکی نیز از شاعران فارسی زبان عصر سامانیان است.این رساله، ضمن بررسی مهمترین مضامین شعری و تحلیل اشعار دو شاعر،در صدد بیان تفاوت ها و مشترکات فکری و مضمونی این دو شاعر بزرگ می باشد.هر دو شاعر در خمریات از تشبیهات زیبایی بهره جسته اند و گاهی مضامین شعری شان بسیار به هم نزدیک است.در مدح اشعار رودکی روان تر است و در اشعار وصفی شان نیز توانسته اند در خلق معانی و ساخت تصاویر حیرت همگان را برانگیزند.

ادبیات تطبیقی نوعی جهان بینی ادبی است که از مرزهای ملی، زبانی، جغرافیایی و فرهنگی فراتر می رود و ادبیات را پدیده ای جهانی می انگارد که جوهره ی انسانی آن در کلیه فرهنگ ها یکسان است. ادبیات فارسی و عربی از دیرباز، ارتباط و تعامل بسیاری با هم داشته اند؛ این ارتباط با پیشرفت تمدن و فرهنگ در دوره معاصر بیش از پیشاهمیت یافته است. نگارنده در این پژوهش بر آن است تا با بهره گیری از ادبیات تطبیقی به مقایسه و تطبیق شعر و اندیشه ی دو شاعر معاصر از ادبیات فارسی و عربی، یعنی قیصر امین پور و محمود درویش که از مشارب هنری و فرهنگی یکسانی بهره مند شده اند، بپردازد. محمود درویش و قیصر امین پور دو شاعر مقاومت فلسطین وایران، در زمینه شعر و اندیشه و تحولات آن، مراحل مشابهی را گذرانده اند و به خصوص در اشعار پایانی حیاتشان، دارای مضامین نزدیک به هم هستند که حاصل تکامل اندیشه آن هاست.سیر تحول اندیشه ی این دو شخصیت از شاعر مقاومت و وطن به شاعر صلح و انسانیت و سپس بازگشت به خویشتن، درون گرایی و پرداختن به تأملات فلسفی و هستی شناسی، موضوع قابل توجهی است که در این پایان نامه به آن پرداخته شده است. نگارنده در ابتدا ادبیات تطبیقی را مورد بررسی قرار داده سپس به زندگی و معرفی آثار دو شاعر پرداخته است. در فصل بعد، مضامین و درون مایه های شعری آن دو را بررسی نموده و در پایان به شیوه ی توصیفی و تحلیلی به بررسی تطبیقی سیر تحول شعر و اندیشه ی دو شاعر پرداخته است.

رئالیسم جادویی یکی از ژانرهای هنر، ادبیات و نمایش (پرفورمانس) است که در بافت رخدادها و صحنه های بسیار واقعی آن، رگه هایی از عناصر خیالی، نوعا بدون هیچ شرحی، نمود پیدا می کند واقع‏گرایی جادویی بر سه اصل اساسی تأکید می‏کند که عبارتند از: جنبه غیر طبیعی و عجیب که داستان‏های هزار ویک شب و داستان های کهن مادربزرگ ها با تمام جنبه های خیالی که دارند، در آن قرار می‏گیرند، جنبه اسطوره ای که از اصول مهم این مکتب به شمار می‏رود و جنبه سوررئالیستی داشتن که در ادبیات معاصر روی داده است. در این رساله در نظر است، بخش دوم کتاب «الواقعیّه السحریّه فی الروایه العربیه» اثر دکتر حامد ابواحمد (از صفحه 165 تا آخر کتاب) ترجمه گردد. این کتاب در سال 2009 م. در قاهره به چاپ رسیده است. أبو أحمد در این کتاب به تحلیل و بررسـی تعدادی از رمان‏های عربـی پرداخته و آن‏ها را از منظر رئالیسم (واقع‏گرایی) جادویی مورد بررسی قرار داده است. نویسنده ابتدا موضوع اصلی را در چارچوب مقدمه بیان می‏دارد و به شرح ظهور واقع‏گرایی جادویی طی قرن بیستم در کشورهای آمریکای لاتین و روند تکامل آن در مناطق مختلف می‏پردازد و سعی دارد ازسویی تاریخ‏نگاری مکتب واقع‏گرایی جادویی را بررسی کند و از سویی دیگر ریشه‏های این مکتب ادبی را در میراث و رمان‏ها و داستان‏های عربی مورد تبیین و کاوش قرار دهد و جایگاه آن‏را در فرهنگ جهانی معرفی کند.

پایان نامه ی حاضر ترجمه ای است بر کتاب «ملحمه الامام علی(ع)» نوشته ی «جورج شکور» شاعر معروف و توانای مسیحی. وی به سال 1935 میلادی در روستای شیخان لبنان چشم به جهان گشود. او شاعر و استاد ادبیات عرب دانشگاه بیروت است و از وی کتاب‏ها و مقالات متعددی به چاپ رسیده است. از دیوان‏های شعری او می‏توان به «وحدهاالقمر» و «زهره الجمالیا» اشاره کرد. «جورج شکور» به اهل بیت(ع) علاقه ِ خاصی دارد و سه منظومه ی شعری با عنوان «ملحمه الامام علی»، «ملحمه الامام حسین(ع)» و «ملحمه الرسول» دارد. خلق این آثار باعث شده «شکور» به رغم مسیحی بودن، در میان مسلمانان به ویژه جمهوری اسلامی ایران، از جایگاه ویژه ای برخوردار گردد. وی در کتاب «ملحمه الامام علی(ع)» با قلمی شیوا و دلنشین و سبکی ادبی به حوادث بعد از رحلت پیامبر(ص) و مظلومیت امام علی(ع) اشاره می‏کند. این کتاب یک حماسه ی شعری است که از مضمون و محتوای وزین برخوردار است. این حماسه، یک اثر صرفاً تاریخی نیست بلکه ازلحاظ ادبی نیز بسیار ارزشمند است و به زبان های انگلیسی و فرانسه ترجمه شده است. این کتاب در دو بخش نظم و نثر نوشته شده، در نقل نثرها، نویسنده به متون دست اول و متون مشهور و مهم در میان، استناد نموده است که این نیز نقطه قوت دیگری برای این کتاب می باشد. بااینکه نویسنده، شاعری مسیحی است اما تقریباً به بیشتر رویدادهای زندگی امام علی اشاره نموده و با بی طرفی کامل بسیاری از فضایل آن حضرت را بدون هیچ گونه غرض ورزی ذکر نموده است، به دلیل این رویکرد نویسنده، آثار وی با اقبال عمومی از سوی مسلمانان مواجه شده و بسیاری از آنها به زبان های مختلف دنیا ترجمه شده است. نکته دیگری که می توان آن را ویژگی منحصربه فرد نویسنده دانست، استفاده از الفاظ و عبارات و تشبیهات زیبا و دل نشینی است که از عمق جان نویسنده برمی خیزد و بر قلمش جاری می گردد. نویسنده با استناد برخی ابیات حماسه، به آیات قرآن و روایات و احادیث، اثر خود را غنا بخشیده و به سخن خود سندیت و قطعیت داده است. امید است این مجموعه ی ارزشمند که بر پایه ی ترجمه ی ارتباطی- معنایی و با هدف آشنایی با زندگانی و شخصیت امام علی(ع) از نگاه یک شاعر غیرمسلمان، تهیه شده است، مورد عنایات امیرالمومنین علی(ع) قرار گیرد و پویندگان راه علوی از مطالعه ی آن، بهره مند گردند.