نقاشی قهوه خانه ای (خیالی سازی) (خیالی نگاری) همان طور که از اسم آن پیداست، پایه و اساس آن ذهن و خیال نقاش بوده، و او برای خلق اثر خود به مدل و پیش طرح تکیه نمی کند. این نوع نقاشی، در واقع مکتبی غیرآکادمیک می باشد که در ایران دوره قاجار رواج پیدا می کند و در زمان پهلوی (به خصوص پهلوی دوم) به اوج کمال خود می رسد. هرچند تاریخچه این نوع نقاشی به استناد مدارک مکتوب و تصاویر به دست آمده، حتی به اوایل دوره صفویه نیز برمی گردد. ولی این عنوان را در دوره پهلوی به آن اطلاق می کردند، آن هم به خاطر فعالیت این نقاشان در قهوه-خانه ها و گرفتن سفارشات نقاشی از قهوه چی های آن دوره. در واقع می توان آن را خیالی سازی عنوان کرد و شاید عنوان بهتری باشد که بتوان ریشه و تاریخچه آن را به نگاره های هرچند کوچک-تر در کتب دوره های قبل، ارتباط داد. این نوع نقاشی خوشبختانه مسیر خود راجدا از جریانات هنر غربی در ایران پیش برد و به همین خاطر می توان استمرار هنر ایران را بعد از دوره قاجار به خوبی در آن مشاهده نمود. (و این مطلب به طور جدی در این پایان نامه بررسی می گردد.) اما جدای از نقاشی هایی که در این دوره در قهوه خانه ها به سفارش قهوه چی ها و مردم عامی انجام می شد، یک-سری تزیینات روی دیوار ابنیه مذهبـی و غیرمذهـبی توسط مالکـین ابنیه و حامیـان این هنر، به نقاشان سفـارش داده می شـد، که به صورت نقاشی روی گچ و بیشتر به صورت کاشی نگاری (نقاشی روی کاشی) با رنگ های خاص شکل می گرفت. از آن جمـله می توان به معروفتـرین آنها یعنی تکیه مـشیر در شیـراز، و تکیه معاون الملک، در کرمانشاه اشاره کرد، که با سابقه و شناختی که از نگاره های تکیه معاون الملک داشته ام، در این پایان نامه، با بهره گیری از منابع کتابخانه ای، مصاحبه-های میدانی و فیلم های مستند در این زمینه، به بررسی و تحلیـل و معرفی این نگـاره ها در تکیـه و تأثیرات نقاشی قهوه خانه ای و چاپ های سنگی بر آنها و در نهایت مقایسه تطبیقی این آثار با همدیگر پرداخته شده است.