چکیده : abstract ) ) کاج ایرانی گیاهی تک پایه است ومخروط نر وماده روی یک درخت ظاهر می شوند.مخروطهای نر در نوک شاخه های ومخروطهای ماده در قسمتهای پایین تر شاخه ها وحتی روی تنه درخت قرار میگیرند.این کاج دارای چرخه تولید مثلی دوساله است ودارای یکسال در میان گرده افشانی ولقاح می باشد. گرده افشانی در بهار انجام می شود ،در تابستان به خواب رفته ودر زمستان مخروطها رشد می کنند ودر ماههای تیر ومرداد سال بعدعمل لقاح انجام می شود، موقعیت مخروطها در تعیین نوع سیکل زندگی کاج ایرانی بسیار مهم است که شامل یکسال میان گرده افشانی و لقاح بودههه و بلوغ مخروطها در سال دوم صورت میگیرد. هرفلس مخروط ماده حاوی دو تخمک بوده که آنها دارای بال می باشند که به حرکت آن توسط باد کمک میکند. درون هرتخمک 2 سلول تخم درون آرکگون ها وجو دارد در زمان لقاح دانه های گرده با تعداد زیاد توسط جریان باد از مخروط نر به مخروط ماده می رسنداز طریق سوراخ میکروپیل تخمک مخروط ماده وارد تخمک می شوند ولوله گرده ایجاد میشود. لوله گرده به سمت آرکگون تخمک حرکت میکند. سلول اسپر ماتوگونی تقسیم می شوند ودو اسپرم ایجاد می شوند که یک اسپرم دژنره شده واز بین می رود.هسته اسپرم باقی می مانده با هسته سلول تخم تخمک، لقاح یافته وزیگوت دیپلوئید را به وجود می آورند . تقسیم میتوزی در زیگوت دیپلوئید صورت می گیرد ویک جنین چند سلولی ایجاد میکند.جنین کاج سوسپانسور طولانی به وجود آمده که این سوسپانسور ،جنین را به سمت مگاگامتوفیت هدایت میکند.جنین در ابتداء حالت خطی وباریک داشته ودر طی مراحل تکوین جنین ،قسمت اعظم مگاگامتوفیت را احاطه کرده وتوسط بقایایی گامتوفیت (اندوسپرم)احاطه می شوند.در نتیجه جنین در مراحل تکامل از حالت خطی خارج شده ومریستم رأس ساقه در یک قطب ومریستم رأسی ریشه در قطب مخالف ایجاد می شود.همچنین کوتیلودونها (لپه ها) در انتهای دور جنین ظاهر می شوند.محور وسط نیز هیپوکوتیل میباشد. در یک بذر بالغ جنین80درصد طول مگاگامتوفیت را احاطه کرده ودر آن مقداری نیز بافت خورش در اطراف جنین دیده می شود.تخمک به دانه باله دار تبدیل می گردد.در شرایط مناسب دانه بالغ کاج جوانه زده و اسپوروفیت جوان را ایجاد می کند.