نام پژوهشگر: شهره مباشری
شهره مباشری سودابه صالحی
حدود 4 قرن، مدرنیته گفتمان حاکم بر عرصه های مختلف زندگی بشر بوده است. در این دوران، عقلانیت مدرن با ظهور و گسترش صنعت، شکل گرفته و تمامی عناصر زندگی سنتی را به چالش کشیده است. در دنیای هنر نیز، تفکر نوین مبتنی بر اصالت عقل، تکنولوژی و علم، زیبایی شناسی جدیدی را پیش می نهد که در آن، هنر و بالتبع طراحی گرافیک با خصوصیاتی هم چون نظم، منطق و عقلانیت، اصالت و خلوص مطرح می شود. در اواخر قرن بیستم، هژمونی مدرنیسم شروع به شکستن می کند و این گسست، آغازگر دگرگونی های چشم گیری در مبانی فرهنگی و فلسفی جوامع غربی می شود. جامعه ی غربی در مرحله ی گذار از صنعت، نیازمند زیبایی شناسی جدیدی می گردد که پاسخ گوی تغییرات و تحولات مطرح در تفکر، تکنولوژی و نوع زندگی در جوامع مختلف باشد. با رشد و رواج کامپیوترهای شخصی و بعد از آن فضای مجازی، تفکر مبتنی بر تکثر، عدم انسجام، ناپیوستگی و گسست، نظم و وضوح موجود در آثار طراحی را مورد تردید قرار داده و منجر به حرکتی تکان دهنده در بنیان های طراحی می شود. مرز میان علوم زیر سوال می رود و ساختارهای اجتماعی، سیاسی و فرهنگی، مورد بازبینی قرار می گیرند. در هنر نیز قطعیت مرز بین هنرها مورد شک واقع می شود. رواج مفاهیمی هم چون «پایان هنر» در گفتمان هنری، بحث های بسیاری را در مورد تمام شدن قابلیت های نوآوری و خلاقیت به دنبال می آورد (آدورنو، 1997؛ جپ، 1999). نظم، قطعیت و پیشرفت خطی مدرن جای خود را به تکثر، شکست و عدم قطعیت داد (صالحی، 2008) و در نهایت تفکر مدرنیسم که در طراحی، بر تولیدگرایی و اصول صنعتی سازی تکیه داشت، جای خود را به پست مدرنیسمی داد که با پیوستن به جنبش مشتری گرایی اجتماعی، اندیشه یی متفاوت را مطرح می کرد. این تفکر جدید در طراحی گرافیک نیز با ظهور سبک ها و مکتب های مختلف همراه شد. نهایتاً در اواخر دهه ی ????، سبکی در طراحی گرافیک شکل گرفت که جنبه های شهودی و سرخوشانه ی پست مدرنیسم و درگیری های فردی را منعکس می کرد. طراحان این سبک با تکیه بر حس و شهود و نه بر اساس منطق و عقل گرایی شروع به کار کردند. خستگی و دل زدگی آنان از ساختارگرایی و فرم های شبکه بندی شده سبب شد تا گام های جدیدی در حیطه ی طراحی برداشته شود. این گام ها به تدریج به جریانی بدل گردید که تا کنون فضای طراحی گرافیک را به شدت تحت تاثیر قرار داده و باعث خلق آثارمتعددی با ویژگی های کاملاً متفاوت و بعضاً متناقض شده است.