کیلکای معمولی و چشم درشت از خانواده شگ ماهیان (clupeidae) و پلاژیک بوده که در دریای خزر بصورت گله ای زندگی می کنند. کیلکای معمولی در آب های کم عمق (سطحی) و در اعماق کمتر از 50 متر تراکم بالایی دارد. کیلکای چشم درشت در اعماق زیاد زندگی می کند و بندرت در اعماق کمتر از 20 متر و ساحل مشاهده می شود. شبکیه بیشتر ماهیان دارای دو نوع سلول دریافت کننده نور می باشد: سلول های استوانه ای و مخروطی. سلول های استوانه ای در دریافت نور و سلول های مخروطی در تشخیص رنگ نقش دارند. به منظور مطالعه ساختمان شبکیه و اهمیت آن در ماهیان ، کیلکای معمولی و چشم درشت به عنوان ماهیان دریایی که رفتار گله ای دارند ، در دو عمق متفاوت زندگی می کنند و شکارگرند ، انتخاب شدند. هر دو فاقد خط جانبی بوده و لذا تصور می شود چشم در این دو گونه از اهمیت بیشتری جهت ارتباط با محیط برخوردار باشد. در این پژوهش ، شبکیه و لایه مربوط به سلول های حساس به نور مورد بررسی قرار گرفت و نمونه ها از شیلات بندر انزلی و لنج های صیادی تهیه شدند. بلافاصله چشم ها جدا شده و در محلول تثییت کننده بوئن به مدت 24ساعت قرار گرفتند و پس از آن ، شبکیه به 4 بخش پشتی- گیجگاهی ، شکمی- گیجگاهی ، شکمی - بینی و پشتی – بینی تقسیم گردید و پس از مراحل آبگیری و شفاف سازی ، قالب گیری و با روش هماتوکسیلین و ائوزین رنگ آمیزی شدند. مشاهده بافت ها نشان می دهد که شبکیه ماهی کیلکای معمولی دارای سلول های استوانه ای و سلول های مخروطی از نوع دوگانه می باشد که بصورت ردیف های موازی قرار گرفته اند. حضور تنها یک نوع سلول مخروطی و همچنین تراکم نسبی آن نشان دهنده وابستگی کمتر این ماهی به دید رنگی است. در ماهی کیلکای چشم درشت ، چهار نوع سلول مخروطی وجود دارد: سلول مخروطی دوتایی ، دوگانه ، منفرد کوتاه و منفرد بلند که بصورت پراکنده قرار دارند. حضور چهار نوع سلول مخروطی امکان بیشتر دید رنگی را نشان می دهد. کلید واژه ها: کیلکای معمولی ، کیلکای چشم درشت ، شبکیه، سلول مخروطی