محور و موضوع این پایان نامه عبارت است از بررسی تنقیح مناط حکم از جهت بیان تعریف درست و دقیق تنقیح مناط با توجه به تعاریف مختلفی که در مورد تنقیح مناط وجود دارد ؛ بیان تفاوت مفهوم و کاربرد تنقیح مناط با مفاهیم مشابهی چون الغای خصوصیت ، اتحاد طریق ، قیاس ، سبر و تقسیم ، مناسبت حکم و موضوع و ... که در بسیاری از متون فقهی و اصولی مواردی از خلط تنقیح مناط با این مفاهیم به چشم می خورد ؛ بیان تفاوت تنقیح مناط با مفاهیم و مصطلحات هم عرض آن چون قیاس منصوص ، قیاس اولویت ، تنبیه و ایماء تخریج مناط و تحقیق مناط و ... ؛ تبیین صحیح و معتبر اقسام تنقیح مناط و تعیین قسم معتبر و دارای حجیت با تلاش برای هرچه بیشتر کردن دایره حجیت تنقیح مناط معتبر تا حد امکان با توجه به این که تنها قسم معتبر تنقیح مناط در نظر اکثر فقیهان ، تنقیح مناط قطعی می باشد که حصول آن تا حد زیادی مشکل است ؛ تعیین و کشف وجه صحیح حجیت تنقیح مناط با توجه به سازوکار تنقیح مناط و بررسی وجه حجیت آن در نظر فقیهان و بررسی درستی یا نادرستی این وجه حجیت ؛ تعیین شرایط تنقیح مناط معتبر چه به لحاظ مورد حکم و چه به لحاظ احکامی که حکم به واسطه تنقیح مناط تا آن جا گسترش می یابد و چه به لحاظ مناط و سازوکار تنقیح مناط آن ؛ پی جویی کارکردهای دیگر تنقیح مناط غیر از کشف ملاک حکم به خصوص در مورد تنقیح مناط ظنی که به لحاظ کشف ملاک از نظر اکثر فقیهان فاقد اعتبار است ؛ بررسی پیشینه کاربرد تنقیح مناط در فقه امامیه و چگونگی این به کارگیری و نظر فقیهان و اصولیین امامی در مورد آن و بررسی تعارض یا عدم تعارض عملی و نظری این فقیهان به لحاظ به کارگیری یا عدم به کارگیری قسم معتبر تنقیح مناط و میزان ارزش نهادن به آن و میزان تشخیص واقعی و دقیق تنقیح مناط قطعی از ظنی در به کارگیری تنقیح مناط از سوی فقیهان با برسی نمونه های صحیح و مخدوش در فقه امامیه که به عنوان یکی از روشهای کشف ملاک و علت حکم و تعمیم آن مطرح است و در فرآیند آن ، خصوصیات اضافی مورد حکم منصوص که در بود و نبود حکم تأثیری ندارند ، حذف می شوند و در نتیجه مناط و علت حکم روشن شده و حکم به موارد دیگری که مناط در آن وجود دارد تسری می یابد .