رساله حاضر تحت عنوان مطالعه عوامل موثر بر بافت تاریخی شهر اراک در پنج فصل تهیه گردیده است. بافت تاریخی شهر اراک قدمتی دویست ساله دارد، در زمان فتحعلی شاه قاجار این شهر بنا شده است. بافت تاریخی اراک دارای هفت محله می باشد که در دو منطقه بندی شهری قرار گرفته است، مناطق یک و سه شهر اراک مناطقی است که بافت تاریخی در آن واقع شده است. این تحقیق با اهداف ارتقاء کیفیت سطح زندگی ساکنان بافت تاریخی، جذب گردشگران به بافت و مطالعه عوامل موثر بر ساماندهی بافت تاریخی می باشد. این بافت پویایی خود را حفظ کرده است و بازار یکی از ارکان اقتصادی مهم شهر را تشکیل می دهد. وجود بناهای قدیمی باارزش، مدرسه ها و مساجد در این بافت می تواند از عوامل مهم در رونق هر چه بیش تر این بافت باشد. با احیاء بناهای قدیمی، دیواره ها و جدارهای بازار و احیاء سراها و کاروانسرا و تغییر کاربری در آن ها به رونق هرچه بیش تر این بافت بیانجامد. ایجاد فضای پیاده در اطراف بافت و فضاهای سبز و بازی بچه ها می تواند تا حدودی کمبودهای ساکنان این بافت را فراهم کند. تبدیل خانه های قدیمی به موزه و مکان عرضه صنایع دستی یا رستوران و مهمانسرای سنتی می تواند باعث رونق بافت شود. جمع آوری دستفروشان و اسکان آن ها در سراها و کاروانسراهایی که دارد به مخروبه تبدیل می شود. هدف از این تحقیق بررسی مسائل و مشکلات بافت تاریخی شهر اراک و دستیابی به چگونگی ماندگاری جمعیت در بافت تاریخی شهر اراک می باشد. و ارائه الگوی ساماندهی بافت تاریخی است. در جهت بررسی و تبیین موضوع تحقیق از روش های تاریخی، توصیفی و تحلیلی استفاده شده است. نتایج بررسی ها می نماید که به دلیل اختلاط کاربری های مختلف در بازار بافت تاریخی، کمبود تسهیلات زیر بنایی در بافت نابسامانی هایی دیده می شود که با تأسیس شهرداری بافت تاریخی در زمستان 1387 امید به رسیدگی بیش تر در بافت می رود. این نابسامانی در ساختار اقتصادی بافت تاریخی به ویژه اشتغال و میزان درآمد تأثیر منفی داشته است. در پایان جهت بهبود و ساماندهی و احیای بافت تاریخی شهر اراک راهکارهایی پیشنهادات شده است.