روابط آمریکا و روسیه از دیرباز مورد توجه تحلیلگران رابط بین الملل قرار گرفته است. نه تنها نوع این رابطه و مناسبات این دو کشور در طول تاریخ دارای اهمیت بوده، بلکه تأثیر آن بر سرنوشت سایر کشورها نیز از اهمیت شایانی برخوردار است. این روابط در مقاطع مختلف تاریخی فراز و نشیب های زیادی را پشت سر گذاشته و دوره های مختلفی از همکاری و تنش را تجربه کرده است. پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و در طی دهه 1990 رابطه دو کشور به دلایل مختلف تا اندازه ای خالی از تنش بود اما در فاصله زمانی 2000 تا 2008 ، سیر روابط دو کشور پس از مقطع کوتاهی از همکاری، رفته رفته پرتنش شد تا این که در سال 2008 و در جریان بحران اوستیا این تنش به اوج خود رسید. ما در این پژوهش برآنیم تا علت این افزایش تنش را بررسی کنیم. در همین راستا این فرضیه مطرح می شود که روی کارآمدن نومحافظه کاران در آمریکا و نوع نگرش آنها به ویژه به مسایل بین المللی علت اصلی افزایش تنش در روابط دو کشور در این دوره زمانی بوده است. این پژوهش در شش فصل تدوین شده است، در فصل نخست، ساختار پژوهش و در فصل دو، مکتب تحلیل سیاست خارجی به عنوان چراچوبی نظری برای درک نظری منابع داخلی سیاست خارجی دولت ها بیان شده است. منابع داخلی سیاست خارجی آمریکا، تحول روابط آمریکا و روسیه، قدرت یابی دوباره روسیه و نومحافظه کاران آمریکا محور اصلی فصل های بعدی این پژوهش را به خود اختصاص می دهد ضمن آن که نگارنده از روش تبیینی (علی و معلولی) برای پاسخ به سیوال پژوهش بهره جسته است.

بیماری ایدز یکی از چالش برانگیزترین موضوعات بهداشت جهانی است. از زمان آغاز بیماری ایدز بیش از 60 میلیون نفر به اچ آی وی مبتلا شدند و حدود 30 میلیون نفر بر اثر آن جان خود را از دست دادند. با گسترش مفهوم امنیت و وارد شدن موضوعات انسان محور مانند بهداشت به حوزه مفاهیم امنیتی، بیماری ایدز توجهات بسیاری را در سیاست خارجی کشورها به خود جلب کرده است. مسایلی مانند پایان جنگ سرد، جهانی شدن و وابستگی متقابل کشورها سبب شد ایالات متحده به شیوع بیماری هایی مانند ایدز در سایرکشورها توجه روزافزونی داشته باشد. مهم ترین پیامد بیماری ایدز برای سایر کشورها از جمله ایالات متحده تسریع و تشدید بی ثباتی و ناامنی بین المللی است. بدین ترتیب ایالات متحده مقابله با بیماری ایدز را در اولویت سیاست خارجی خود قرار داد و از آن جایی که بالاترین میزان شیوع در کشورهای آفریقایی است، اغلب کمک های ایالات متحده در مقابله جهانی با بیماری ایدز نیز به این کشورها صورت می گیرد. در کابینه های جورج دبیلیو بوش و باراک اوباما اقدامات قابل توجهی در مقابله جهانی با اچ آی وی/ ایدز صورت گرفت. گرچه در میان روسای جمهور ایالات متحده جورج بوش بیش ترین و سریع ترین افزایش را در بودجه کمک های دوجانبه و چندجانبه مقابله با بیماری ایدز موجب شد. در دوره ریاست جمهوری باراک اوباما مانند دوره ریاست جمهوری پیشین به بیماری ایدز توجه نشد و میزان بودجه ایدز تقریباً ثابت باقی مانده است.

خروج نیروهای شوروی از افغانستان، مسئله افغان را در ذهن دولت مردان روس تا سال ها بعد ـ زمانی که ریشه جنبش های جدایی طلبانه درون قلمرو خود را در افغانستانِ تحت سلطه طالبان یافتند ـ به حاشیه برد. در این دوره سیاست روس ها به منظور کاهش تهدیدات افغان، بر کمک نظامی و تسلیحاتی به ائنلاف شمال تحت رهبری احمدشاه مسعود تمرکز یافت. حادثه 11 سپتامبر 2001 ابعاد جدیدی از تروریسم و تهدیدات بالقوه و بالفعل بنیادگرایان حاکم در افغانستان را آشکار کرد و تهاجم آمریکا جهت سرنگونی رژیم طالبان، فرصت ایفای نقش فعال تر در مناسبات بین المللی و مبارزه علیه تروریسم را برای برای فدراسیون روسیه فراهم نمود. این پژوهش در جستجوی پاسخ به این سوال است که «سیاست امنیتی فدراسیون روسیه در قبال افغانستان پس از حوادث 11 سپتامبر 2001 چگونه قابل تحلیل است». پاسخ احتمالی به این سوال این است که فدراسیون روسیه عمدتاً دارای منافع امنیتی در مقابله و کنترل تندروی و تروریسم در افغانستان بوده است، ازاین رو این کشور ضمن تلاش جهت تحکیم و تقویت روابط خود با ناتو در افغانستان، به ایجاد و تقویت ترتیبات امنیتی چندجانبه مانند سازمان همکاری شانگهای و سازمان پیمان امنیت جمعی پرداخته است. همچنین تلاش کرده است تا از طرق مختلف، روابط خویش با دولت کابل را تقویت نماید. یافته های این پژوهش حکایت از آن دارد که فدراسیون روسیه در دو سطح به اعمال سیاست هایی جهت کاهش یا رفع تهدیدات برخاسته از افغانستان مبادرت نموده است. در سطح نخست، این کشور اقداماتی را در ابعاد سیاسی، اقتصادی و امنیتی ـ نظامی در افغانستان اتخاذ کرده که به طور عمده همکاری با ناتو؛ مبارزه علیه تروریسم، تولید و قاچاق مواد مخدر؛ تلاش برای گسترش نفوذ سیاسی در افغانستان؛ حضور و سرمایه گذاری اقتصادی؛ اعطا و فروش تسلیحات؛ کمک های نظامی، امنیتی و آموزشی بوده است. در سطح منطقه ای نیز به همکاری با ناتو و آمریکا در ابعاد تدارکاتی، ارتباطی و اطلاعاتی پرداخته و در جهت تقویت و تحکیم نظامات امنیت منطقه ای اوراسیا و جلب مشارکت افغانستان در این مناسبات حرکت کرده است. این پژوهش با رویکرد توصیفی ـ تحلیلی به بررسی و مطالعه موضوع پژوهش پرداخته است. داده های مورد نیاز نیز از طریق منابع کتابخانه ای، الکترونیکی و مصاحبه گردآوری شده است.