نام پژوهشگر: معصومه مولوی
معصومه مولوی قاسم مختاری
چکیده بررسی شرح حال و آثار طیب صالح با تکیه بر عناصر داستان در رمان« موسم الهجره إلی الشمال» طیب صالح نویسنده ای است سودانی که بیشتر زندگی اش را در خارج از سودان سپری کرد، وی در مدت زمان کوتاهی توانست از بسیاری از رمان نویسان جهان عرب که سال ها پیش از او شروع به کار ادبی نموده بودند پیشی جوید و جایگاه والایی در ادب عربی به خود اختصاص دهد. برخی از ناقدان برجسته وی را به دلیل مهارت و موهبت یگانه اش در زمینه ی رمان نویسی به عنوان کاندید جانشینی رمان نویس برجسته«نجیب محفوظ»معرفی نموده اند و به او لقب «نخبه داستان سرایی عربی» داده اند. طیب صالح علی رغم دوری و ترک وطن، اصالت عربی-آفریقایی و احساس عمیق و دلبستگی به اماکن و اشخاص ملی و میهنی اش را که سرشار از عادات شریف و متعالی برگرفته از زندگی در شمال سودان می باشد را حفظ نموده و در واقع شمال سودان ماده ای است که برای نمونه های انسانی خویش از آن بهره می جوید و شخصیت های داستانی اش از مردان و زنان و کودکانی است که با آنان بوده و یا به عبارت دیگر از جنس و نژاد خود اویند. رمان «موسم الهجره إلی الشمال» بیش از هر اثر دیگری نام وی را بر سر زبان ها انداخت، وی توانست با این رمان جایگاهی را که سال های سال نجیب محفوظ با رمان های متعدد به خود اختصاص داده بود، تنها با «موسم الهجره إلی الشمال» به خود اختصاص دهد. ترجمه ی این رمان به پنجاه و شش زبان زنده ی دنیا و انتخاب آن به عنوان یکی از صد رمان برتر دنیا گواه اهمیت والای ادبی این اثر است. طیب صالح در این اثر به بررسی مشکلات ارتباط غرب و شرق می پردازد، وی در انجام این رسالت خویش در به تصویر کشیدن دو جامعه ی کاملا متفاوت، در دو برهه ی زمانی مختلف، در قالب روایت از زبان دو راوی از دو نسل مهاجران به غرب، که گاه به صورت تداعی ذهنی است، موفق بوده است. این پژوهش به بررسی شرح حال طیب صالح و بررسی اجمالی آثار برجسته ی وی و نیز کاربرد عناصر داستانی شامل: موضوع، درون مایه، پیرنگ، شخصیت، زاویه دید، صحنه، فضا، گفت وگو و لحن، در رمان«موسم الهجره إلی الشمال» می پردازد.