منابع انسانی ارزشمند ترین سرمایه یک سازمان به شمار می آید. زیرا انسان محور اصلی تحول در سازمان هاست. همچنین بهره مندی از این سرمایه ها مهمترین عامل در توسعه و ترقی جوامع است . کشورهای توسعه یافته بر منابع نیروی انسانی خود تکیه می کنند، منابع ضروری سازمان منابع مالی که در شکل سرمایه، تسهیلات و امکانات و منابع انسانی هستند[12]. ضمن آنکه در سازمان اهمیت کافی به منابع مادی داده می شود به همان نسبت و شاید کمی بیشتر باید به منابع انسانی اهمیت دهند، زیرا منابع انسانی هستند، که منابع مادی را به کار برده، و به ثروت و محصولات یک سازمان تبدیل می کنند . (چلادورای ، 1999)داوطلبان نیز بخش مهمی از منابع انسانی در سازمانهای ورزشی و تفریحی جهان محسوب می گردند و در این امر سهم بزرگی دارند. آنها لیگ های ورزشی جوانان را در شهرهای کوچک اداره می کنند و به عنوان مدیر، هماهنگ کنندگان، مسئولین ثبت نام، مربی، داور و سرپرست رختکن مشغول به کار می باشند[22]. داوطلبان زمان، تلاش و پول زیادی در راستای حرکت به سوی اهداف شخصی و موفقیت بزرگ سازمانی هزینه می کنند. (ویلیام و جکسون 1981 ) موسسات خیریه از داوطلبان جهت اداره برنامه های ورزشی و تفریحی کمک می گیرند. بازهای المپیک موفقیت بزرگی تلقی می گردد که علت آن نه فقط مدیریت صحیح مدیران، بلکه استفاده از زمان، انرژی و تلاش داوطلبان می باشد. رواج نهضت داوطلبی باعث کاهش استفاده از کارمندان و کارگران رسمی شده و امکان صرف منابع بیشتری برای آماده سازی، بکارگیری و نگهداری منابع انسانی را بوجود آورده است. بسیاری از سازمانهای ورزشی در دانشگاهها برای برگزاری مسابقات ورزشی روی خدمات ارائه شده از افراد داوطلب سرمایه گذاری می کنند[]. رواج نهضت داوطلبی باعث کاهش استفاده از کارمندان و کارگران رسمی شده و امکان صرف منابع بیشتری برای آماده سازی ،بکارگیری و نگهداری منابع انسانی را بوجود آورده است[5]. در واقع می توان اذعان داشت که از سال 1980 در المپیک لیک پلاسید به منظور برگزاری بازیها به کمک داوطلبان روی خوش نشان داده شد [12]. در کشور نیوزلند میانگین سهم ساعتی داوطلبان 215 ساعت در سال و 4 یا 5 ساعت در هفته است . از اینرو در این کشور سهم داوطلبان ورزشی 8/583 میلیون دلار است و سهم نیروهای داوطلب بردرآمد ناخالص ملی برابر با 6% است.از 108 عضو کمیته ملی المپیک رومانی 98 نفر و از 25 عضو کمیته اجرایی آن 23 نفر داوطلب هستند.بنابر گزارش آماری سال 1996 کشور آمریکا نرخ برآورد شده داوطلبی 127 میلیون نفر (مردان 45% و زنان 52%) بود . به طور متوسط یک فرد داوطلب در کار داوطلبانه خودش هر هفته 2 تا 4 ساعت وقت می گذارد. براساس این اطلاعات چنانچه حداقل دستمزد برای هر ساعت کاری 4 دلار محاسبه شود ، ارزش کلی کار داوطلبانه در سال 1996 این کشور برابر با 118 بیلیون دلار می باشد که بر حسب 20% سهم کار داوطلبی در ورزش 23 بیلیون دلار آن مربوط به ارزش کار داوطلبانه در ورزش (با نرخ 20% در ورزش) می باشد [12]. توسعه نهضت داوطلبی برای مشارکت هر چه بیشتر دانشجویان در برنامه های اوقات فراغت، فوق برنامه، سرگرمیها و تفریحات ورزشی کشور و همچنین استفاده از این سرمایه های انسانی در ورزش دانشجویی کشور مورد نیاز ادارات تربیت بدنی دانشگاههای کشور و اداره کل تربیت بدنی وزارت علوم تحقیقات و فناوری می باشد. بی شک نتایج تحقیق حاضر به مدیران دانشگاهها و همچنین اداره کل کمک می کند تا با شناخت علل و موانع فعالیتهای داوطلبی دانشجویان، برنامه های خود را ارزیابی و اصلاح کرده و انجمنهای ورزشی را در شرایطی قرار دهند تا هم برای دانشجویان داوطلب وهم برای ادارات تربیت بدنی دانشگاهها و در نهایت برای ورزش کشور مفید و مثمر ثمر واقع گردند. همچنین به آنها کمک خواهد کرد تا راهکارهایی را جهت جذب، آموزش، و حفظ و نگهداری داوطلبان و تداوم فعالیتهای انجمنهای ورزشی بکار گیرند. ضرورت دیگر تحقیق در رابطه با کاهش هزینه های اقتصادی است که همه ساله برای کارمندان رسمی ادارات تربیت بدنی، داوران و مربیان در دانشگاهها برای برگزاری رویدادهای بزرگ از جمله المپیادهای ورزشی دانشجویی و مسابقات بین دانشگاهی و رویدادهای کوچک از قبیل مسابقات بین دانشکده ای، درون خوابگاهی هزینه می شود. در صورتی که می توان با مدیریت صحیح دانشجویان داوطلب از هزینه های فوق اجتناب ورزید و همچنین سرمایه ای باارزش برای آینده ورزش کشور فراهم کرد. این پژوهش همچنین راه را برای سایر محققین و دانشجویان تحصیلات تکمیلی باز خواهد کرد تا تحقیقاتی را در این حوزه انجام دهند ودر بسط و گسترش فرهنگ داوطلبی در ورزش گامی موثر برداشته شود. 1-4) اهداف 1-4-1) اهدف کلی: تعیین موانع توسعه نهضت داوطلبی از دیدگاه مدیران و دانشجویان در ورزش دانشگاهی کشور 1-4-2) اهداف اختصاصی 1- تعیین موانع توسعه نهضت داوطلبی از دیدگاه دانشجویان دختر و پسر در ورزش دانشگاهی کشور 2- تعیین موانع جذب داوطلبان از دیدگاه مدیران و دانشجویان در ورزش دانشگاهی کشور 3- تعیین موانع آموزش داوطلبان از دیدگاه مدیران و دانشجویان در ورزش دانشگاهی کشور 4- تعیین موانع بکارگیری داوطلبان از دیدگاه مدیران و دانشجویان در ورزش دانشگاهی کشور 5- تعیین موانع حفظ و نگهداری داوطلبان از دیدگاه مدیران و دانشجویان در ورزش دانشگاهی کشور -3) اهمیت و فواید نهضت داوطلبی در بیشتر باشگاههای استرالیا داوطلبان را حفظ کرده و از آنها مراقبت می کنند. چرا که داوطلبان با قرار دادن، زمان و انرژی در سالهای زیاد، کارهای متنوعی را برای سازمان ورزشی به انجام رسانیده اند. بدون صرف هزینه های داوطلبانه، باشگاههای فوتبال موجودیت حال حاضر را نداشتند. انجمن فوتبال با تلاش های داوطلبان به سمت ترقی و پیشرفت سوق داده شد[34]. 2-3-1)فواید داوطلبی: داوطلبی یک فرآیند دو طرفه میان افراد و سازمان کمک گیرنده است. در این میان هم سازمان و هم فرد داوطلب از این خدمت رسانی سود می برند. افراد به عنوان یک داوطلب می توانند از فواید ذیل بهره مند شوند: - شرکت درکار گروهی - احساس غرور و موفقیت کردن - فرصت تصیحیح مهارت های آموخته شده قبلی - فرصت توسعه مهارت های جدید - نشان دادن تعهد و احساس مسئولیت خود به طور موثر - معرفی و شناخت بیشتر خود - مشارکت موثر در جامعه - احساس لذت و رضایت مندی - کسب تجربه و سابقه کار و آشنایی با افراد با تخصص های مشابه از جمله مزایای فعالیت های داوطلبانه است. به طور کلی کار داوطلبانه موجب می شود قسمتی از منافعی که جامعه به شما رسانده است به جامعه برگردانید و به شما در حل بعضی از مشکلاتتان کمک می کند. کار داوطلبی کمک می کند تا شما مردم جدیدی را ملاقات کنید و یا می تواند ارتباطی ایجاد کند که به شما در شفل آینده تان کمک کند. یک سازمان ورزشی و تفریحی می تواند از خدمات داوطلبان به مند شوند: - منابع حمایتی موثر و علاقمند - تزریق ایده جدید و انرژی مضاعف به سازمان - کمک به سازمان برای انجام اموری که در غیر این صورت امکان پذیر نبود - صرفه جویی در هزینه های سازمان و سازمان ورزشی[1]. 2-5) نهضت داوطلبی در ورزش دانشگاهی کشور مدیران و مسئولین تربیت بدنی دانشگاهها برای انجام بعضی امور از دانشجویان علاقمند به همکاری کمک می گرفتند و بعد ها انجمن ها و شوراهای دانشجویی شکل گرفت. اما انجمنهای ورزشی دانشجویی از سال 1379 در وزارت علوم تحقیقات و فناوری تصویب و به کلیه دانشگاههای کشور ابلاغ گردید[13]. بعد از آن دانشگاهها اقدام به برگزاری انتخابات کردند و انجمنهای ورزشی دانشجویی به صورت رسمی شکل گرفتند که در برگزاری مسابقات درون دانشکده و خوابگاهها و همچنین رویدادهای بزرگ دانشگاهی ورزش دانشگاهی را یاری می دادند با شناخت بیشتر دانشجویان از کار انجمن ها تعداد بشتری به این انجمن روی آوردند. اداره کل تربیت بدنی وزرارت علوم تحقیقات و فناوری نیز در اسفند ماه 1381 اولین گردهمایی مسئولین انجمنهای ورزشی را با هدف آشنایی بیشتر دانشجویان با وظایف و شناخت و رفع مشکلات آنها به میزبانی دانشگاه پیام نور برگزار نمود و در ادامه برنامه های اداره کل تربیت بدنی، گردهمایی دوم به میزبانی دانشگاه تربیت مدرس، گردهمایی سوم را دردانشگاه اصفهان برگزار نمودند اما این گردهمایی توسط مسئولین با کمک انجمن های ورزشی دانشجویی صورت می گرفت و در طی این چند سال دانشجویان با اهداف اداره کل تربیت بدنی و نهضت داوطلبی آشنا شدند و دستاورد این تلاش مسئولین در گردهمایی چهارم نمایان تر شد وبا مساعدت اداره کل تربیت بدنی وزارت علوم برگزاری گردهمایی به انجمنهای ورزشی دانشگاه فروسی مشهد داده شد که دانشجویان داوطلب تمام برنامه ریزی ها، مراسم ها و برگزاری کامل آن را به شکل متفاوتی با سایر گرهمایی ها انجام دادند. بعد ازآن نیز اداره کل کلاسها و کارگاههای آموزشی نهضت داوطلبی را برای رواج بیشتر این نهضت برگزار کرد. در قسمت بکارگیری نیز تعدادی از این دانشجویان داوطلب را برای کمک وآموزش بیشتر به سومین یونیورسیاد دانشگاههای حاشیه دریای خزر که در دانشگاه گیلان برگزار شد اعزام نمودند و در المپیاد هشتم دانشجویان در کرمان 450 نفر از دانشجویان داوطلب در برگزاری این رویداد ورزشی بزرگ همکاری داشتند. در حال حاضر نیز از انجمنهای ورزشی دانشجویی دانشگاههای کشور، ‏در برنامه ریزی، سازماندهی و اجرای رویدادهای ورزشی دانشجویی استفاده می شود[5]. 2-6) مدیریت داوطلبان مدیریت صحیح داوطلبان امکان استفاده موثر از نیروی داوطلب، منافع و افزایش مزایای ناشی از همکاری داوطلب در سازمان را فراهم می آورد. این مستلزم سرمایه گذاری در بخش سازمان در مورد منابع آموزش و حمایت است. تحقیقی در استرالیا صورت گرفت که در آن مدیریت صحیح داوطلب از طریق مکانیسم های حمایتی و آموزشی مناسب می تواند احتمال کناره گیری داوطلب را کاهش دهد و امکان نگهداری داوطلب را افزایش می دهد. در بسیاری از سازمانهایی که در زمینه داوطلبی فعالیت می کنند، برنامه مدیریتی برای جذب، آموزش، بکارگیری و نگهداری داوطلبان وجود دارد[27]. 2-6-1 ) جذب داوطلبان جذب نیرو فرآیندی است که در آن داوطلبان جدید برای ورزش و سازمانهای تفریحی و ورزشی گردآوری و جمع می شوند. تماس شخصی با داوطلبان آماده، حتی از طریق دوستانشان، خانواده یا اشخاصی که از قبل در سازمان مشغول به کار بوده اند، جزء مرسومترین شیوه های است که داوطلبان به آن علاقه نشان می دهند. به طور حتم، مردم احتیاج دارند که از آنها خواسته شود در موفقیت گروهشان نقش داشته باشند. زمانی که فرآیند جذب نیرو خواست تا از آنها داوطلبان مناسب آماده کند باید دیدگاهی واقع گرایانه نسبت به کار داشته باشند. داوطلبان قبل از صرف انرژی و زمان باید از طبیعت کار و حجم و اندازه آن با خبر شوند. زمانی که نیرو جذب می شود، مهم است که بداند ابتدا بر منافع داوطلب و سپس منافع سازمان تاکید می شود. خیلی از داوطلبان اوقات فراغت خود را صرف کمک کردن به سازمانهای ورزشی می کنند در صورتی که ممکن است در گروههای جذب نیرو ثبت نام نکرده باشند. داوطلبان نیاز دارند تا برای سازمانهای تفریحی و ورزشی احساس ارزشمندی کنند، و نباید احساس اینکه موقعیتی را اشغال کرده اند که کسی حاضر به قبول آن نبوده، به آنها دست دهد[34 ]. ایده های جذب داوطلبان،انرژی بالقوه ای هستند و سازمان ورزشی فوتبال شما باید محلی برای جذب باشد و شامل : اطلاعات واضح، صحیح و جذاب باشد. بیشتر مهم است که باید خوانندگان و شنوندگان را تعمیم دهد.