در این پژوهش، نانو پودرهای فریت کبالت ، جانشانی شده با کاتیون های به جای کبالت، (9/0، 7/0، 05/0، 3/0، 1/0= ) به روش سل-ژل تهیه شدند. مقدارهای مناسبی از مواد اولیه شامل نیترات های آهن، نیکل و کبالت همراه با اسید سیتریک در آب مقطر حل شدند. محلول حاصل با یک همزن مغناطیسی همراه با گرمادهی به هم زده شد تا ژلی تیره رنگ به دست آمد. این ژل در یک گرمکن الکتریکی در دمای c ° 100 خشک گردید و برای به دست یابی به یک محصول تکفاز، در دماهای گوناگون پخت داده شد. شناسایی فازها با روش پراش سنجی پرتو ایکس (xrd) و محاسبه ی میانگین اندازه ی بلورک ها با فرمول شرر انجام شد. نتیجه ی این بررسی ها نشان می دهد که برای تمام مقدارهای جانشانی شده، ساختار مکعبی اسپینلی به طور کامل تشکیل شده و میانگین اندازه ی بلورک های همه ی نمونه ها پیرامون nm 30 است. هم چنین معلوم شد که ثابت شبکه ی نمونه ها با کاهش مقدار ، از ? 35/8 (1/0 = ) به ? 29/8 (9/0 = ) کاهش می یابد. عکس های میکروسکوپ الکترون روبشی (sem) نشان دادند که میانگین اندازه ی ذرات با افزایش مقدار نیکل نظم خاصی ندارد، کمترین اندازه ی ذره در 9/0= ، nm 62 و بیشترین اندازه ی ذره در 3/0= ، nm 183 است. مغناطش و دمای کوری نمونه ها به ترتیب با دستگاه های پرمیامترو ترازوی فاراده اندازه گیری شدند. نتیجه ی این اندازه گیری ها نشان دادند که با افزایش مقدار نیکل، مغناطش نمونه ها کاهش می یابد، ولی برای 5/0= که با یک افزایش، روبرو شدیم که این تغییر به تغییر در توزیع کاتیونی نسبت داده می شود. دمای کوری با افزایش مقدار نیکل در نمونه ها افزایش می یابد که بر اساس برهمکنش های ابر تبادلی یون های گوناگون مورد بحث قرار می گیرد.هم چنین نیروی وادارندگی نمونه ها با افزایش مقدار نیکل در نمونه ها کاهش می یابد که بر اساس کاهش انرژی ناهمسانگردی کبالت در نمونه ها مورد بحث قرار گرفت.