این تحقیق به بررسی مطبوعات آذربایجان از آغاز پیدایش نشریات و روزنامه ها در آذربایجان (1230) تا کودتای سوم اسفند 1299 خورشیدی از طریق تحلیل محتوا و کتابخانه ای - تاریخی آنها می پردازد تا با ارائه ی تصویری روشن و مستند از نحوه ی انعکاس و انتشار اخبار و مطالب در مطبوعات آذربایجان در این بازه ی زمانی، نشان دهد محتوای غالب در مطبوعات آذربایجان در دوره ی ذکر شده، (پیش از شکل گیری دولت مدرن مرکزی) به مولفه های هویت ملی مثبت بوده است یا منفی. در این پژوهش ضمن نگاهی گذرا به تاریخ آذربایجان که در درازای تاریخ پیوستگیِ جدایی ناپذیری با سایر بخش های ایران داشته است، پژوهشگر از طریق تحلیل کمی و کیفی دو نشریه ی اختر چاپ استانبول و روزنامه انجمن تبریز نهایتاً نشان می دهد، مطبوعاتی که در آذربایجان از 1230 تا سال 1300 خورشیدی منتشر شده اند، خواست ها و اهداف ایران گرایانه داشته اند و در پی انگیزه های قومی – منطقه ای نبوده اند که این را بررسی کمی و کیفی هویت ملی این دو روزنامه در ابعاد اجتماعی، تاریخی، جغرافیایی، سیاسی و زبانی و ادبی نشان داد. گفتنی است اختر اولین روزنامه آزادیخواهان مهاجر ایرانی است که به وسیله ی ایرانیانِ آذربایجانی به مدت 22 سال در استانبول منتشر می شد و نقشی تعیین کننده در شکل گیری زمینه های انقلاب مشروطه داشت و روزنامه انجمن تبریز نیز ارگان انجمن ایالتی آذربایجان که در رهبری آزادیخواهان ایران بعد از کودتای محمدعلی شاه نقشی چشمگیر در حیات سیاسی ایران بر دوش داشت و در حقیقت زبان انجمن تبریز و مردم آذربایجان و به یک اعتبار سراسر ایران بود. در پایان گفتنی است مبانی نظری این تحقیق متکی بر تئوری ها و مفهوم شناسی هویت و نظریه های ارتباطات در حوزه مسائل قومی است.