نام پژوهشگر: فوزیه کشورپور
فوزیه کشورپور محمدرضا رنجبر فلاح
بر اساس اهداف کمی برنامه چهارم، بخش شایان توجهی، یعنی حدود3/31 درصد از رشد اقتصادی باید از محل ارتقای بهره وری کل عوامل تولید تولید تأمین شود. برای تسهیل تحقق این هدف، تمامی دستگاههای اجرایی مکلف اند در تدوین اسناد سهم بهره وری کل عوامل در رشد اقتصادی را منظور کرده و الزامات آن را مشخص کنند. همچنین دستگاههای اجرایی موظف اند به منظور تحول اقتصادی کشور از یک نظام اقتصادی نهاده محور به نظام اقتصادی ستانده محور، ضمن شناسایی موانع افزایش بهره وری عوامل تولید، سیاستهای مربوط به بخش خود را در جهت رفع این موانع تهیه کنند(ماده 6). بنابراین در بخش اول این تحقیق با استفاده از روش تحلیل پوششی داده ها (dea) و شاخص مالم کوئیست از طریق مقایسه نسبی بخش های اقتصادی و بر اساس مقادیر داده ها و ستانده های آنها به بر آورد مقادیر کارایی و بهره وری می پردازد. نتایج تحقیق نشان می دهد که تغییرات بهره وری در بخش خدمات مثبت بوده و در بخش کشاورزی و صنعت مقادیر مربوط به تحولات کارایی و مدیریتی منفی است. همین امر در مورد کارایی فنی و تکنولوژیکی و مقیاس مصداق دارد. سپس در بخش دوم اثر قیمت انرژی بر بهره وری عوامل تولید که شامل نیروی کار و سرمایه می باشد در سه بخش اصلی اقتصاد یعنی کشاورزی، صنعت و خدمات می پردازد. این مطالعه از دیدگاه روش و موضوع برای نخستین بار است که در کشور انجام می شود. در اینجا با توجه به مسأله سری های زمانی از روش خود رگرسیون برداری (var) به تخمین مدل پرداخته شده است. برای برآورد مدل، با استفاده از آمارهای موجود طی سال های 1386-1355، ابتدا ایستایی بین متغیرهای الگو و سپس همگرایی و تعداد وقفه بهینه، مشخص می شود و سپس به برآورد می پردازیم. به منظور ایجاد ارتباط بین روابط تعادلی بلند مدت متغیرها با نوسانات کوتاه مدت، الگوی تصحیح خطای برداری ((ecm برآورد می شود. نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد که قیمت انرژی با بهره وری سرمایه و نیروی کار در 3 بخش کشاورزی، صنعت و خدمات اثر منفی داشته است. همچنین شوک های حاصله از طرف قیمت انرژی بر متغیرهای دیگر آورده شده است، در نتیجه با اتخاذ سیاست های صحیح اقتصادی به منظور ایجاد ثبات در اقتصاد می توان بهره وری عوامل تولیدی را در بخش های مختلف اقتصادی افزایش داد و به هدف نایل گشت.