نام پژوهشگر: رقیه تراهی
رقیه تراهی محمد هادی معیری
تحقیق حاضر با هدف محاسبه هزینهها، درآمدها و سودخالص کاربریهای جنگلکاری (زراعت چوب) و کاربریهای کشاورزی (محصولات زراعی) و مقایسه آنها با هم براساس معیارها (ضوابط) اقتصادی میباشد. بدینمنظور جنگلکاریهای صنوبر(4 گونه بومی و غیربومی) و پالونیا فورتونی (? فاصله کاشت) در ناحیه جنگلی شصتکلاته گرگان و جنگلکاریهای کاج بروسیا و اکالیپتوس در حومه گرگان و همچنین چهار نوع محصول زراعی شامل گندم، کلزا، کدوآجیلی و گوجهفرنگی در اراضی همجوار مورد ارزیابی و مقایسه قرار گرفت. در هر یک از رویشگاههای جنگلکاری، عرصههای یک هکتاری (100×???متر) انتخاب و قطربرابرسینه و ارتفاع کلیه درختان در هر قطعه نمونه اندازه گیری و با توجه به تراکم درختان، موجودی حجمی هر یک از جنگلکاریها محاسبه شد. سپس هزینههای یک هکتار جنگلکاری به تفکیک و کل بر مبنای نرخ برآوردی در سال وقوع عملیات و محاسبه ارزش آینده آنها در سال مبنا (????) براساس نرخ بهره مشخص تعیین گردید. درآمدفعلی حاصل از یک هکتار جنگلکاری با توجه به میزان محصولدهی و سن توده محاسبه و نهایتاً درآمد خالص آنها محاسبه شد. همچنین هزینهها و درآمدهای یک هکتار تولید محصولات زراعی مورد مطالعه با استفاده از آمارهای موجود در ادارات ذیربط و تعدیل آنها براساس داده های واقعی کسب شده از زارعین همجوار اراضی جنگلکاری برآورد و میزان سوددهی آنها تعیین گردید. سرانجام کاربریهای مختلف جنگلکاری با هم و کاربریهای مختلف زراعی با هم براساس شاخصهای متداول اقتصادی از جمله ارزشخالصفعلی (npv)، نرخ بازده داخلی(irr) و نسبت منفعت به هزینه (bcr)مورد مقایسه قرار گرفت. همچنین با استفاده از شاخص خالص معادل یکنواخت سالیانه (neua) هر یک از کاربریهای جنگلکاری (زراعت چوب) با کشاورزی (محصولات زراعی) مقایسه گردید. یافته های تحقیق نشان داد که جنگلکاری ?? ساله گونه پالونیا (فاصله کاشت 6×? متر) بیشترین و جنگلکاری اکالیپتوس ? ساله کمترین درآمد خالص را فراهم می کند. اولویتبندی پروژههای جنگلکاری براساس ضوابط اقتصادی به ترتیب پالونیا، کاج بروسیا و صنوبرهای غیربومی میباشد. در میان محصولات زراعی بیشترین درآمد خالص متعلق به کدوآجیلی و کمترین آن مربوط به گوجهفرنگی در اراضی مسطح (سوددهی بیشتر) و اراضی شیبدار (سوددهی کمتر) میباشد. ارجحیت انتخاب پروژههای کشاورزی به ترتیب کدوآجیلی، گندم، کلزا و گوجهفرنگی میباشد. نتایج همچنین نشان داد براساس ضابطه خالص معادل یکنواخت سالیانه کلیهی کاربریهای جنگلکاری (زراعت چوب) با فاصله کاشت کمتر نسبت به انواع کاربریهای کشاورزی برتری و سودآوری مالی بیشتری دارد.