یکی از راههای تعیین سطح خوانایی کتابهای درسی و اینکه متن متناسب با توانایی دانش آموزان نوشته شده است، اندازه گیری قدرت خوانایی متن است، که عواملی مهم مثل خود یادگیرنده، کتاب درسی (فونت، شکل ها و اندازه ی متن و.......) را در نظر می گیرد. در این مطالعه تلاش گردیده که قدرت خوانایی دانش آموزان یک زبانه (فارس زبان) و دو زبانه ی (کرد و ترک زبان) و رابطه آن با پیشرفت تحصیلی بررسی شود. روش: این تحقیق با استفاده از روش علی مقایسه ای انجام شده است. 430 دانش آموز پنجم ابتدایی یک زبانه ی فارس و دو زبانه ی ترک و کرد در سه شهر تهران، مهاباد و مراغه به روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. تعداد نمونه ها در این شهرها به ترتیب 153، 145، 132 بودند. در این تحقیق از دو آزمون استفاده شده است. برای اندازه گیری قدرت خوانایی از آزمون کلوز و برای پیشرفت تحصیلی از آزمون معلم ساخته استفاده شده است. یافته ها: داده های حاصل با استفاده از آزمون تحلیل واریانس برای تفاوت قدرت خوانایی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان یک زبانه و دو زبانه و رابطه ی پیشرفت تحصیلی و قدرت خوانایی با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که بین قدرت خوانایی دانش آموزان یک زبانه و دو زبانه تفاوت معنی داری وجود دارد و یک زبانه ها قدرت خوانایی بالاتری دارند اما بین قدرت خوانایی دو زبانه های ترک و کرد تفاوتی وجود ندارد. همچنین نتایج نشان داد که بین پیشرفت تحصیلی دانش آموزان (یک زبانه و دو زبانه)نیز تفاوت وجود دارد و همبستگی معنی داری بین قدرت خوانایی و پیشرفت تحصیلی 068/0=rxy دانش آموزان (یک زبانه و دو زبانه) وجود دارد. یعنی هرچه قدرت خوانایی بالاتر باشد پیشرفت تحصیلی هم بالاتر خواهد بود و بالعکس. نتیجه گیری: کتاب فارسی پنجم متناسب با سطح توانایی دانش آموزان دو زبانه نمی باشد و متن از نظر سطح خوانایی بالاتر از سطح توانایی دانش آموزان دو زبانه می باشد اما متن کتاب برای دانش آموزان یک زبانه مناسب و در سطح توانایی آنها بود.