تحقیق حاضر به منظور تعیین ترکیبات شیمیایی، قابلیت هضم شکمبه ای و بعد شکمبه ای و فرا‎سنجه‎های مختلف تجزیه پذیری ماده خشک، دیواره سلولی، دیواره سلولی بدون همی سلولز و ماده آلی خاک اره صنوبر، توسکا و نراد عمل آوری شده با استفاده از دو قارچphanerochaete chrysosporium و pleurotus ulmarius انجام شد. بدین منظور اثر قارچ ها بر خاک اره ها به مدت 7 و 17 روز تحت شرایط آزمایشگاهی بررسی شدند. برآورد تجزیه پذیری با روش کیسه‎های نایلونی و با استفاده از دو رأس قوچ اخته نژاد مغانی دارای فیستولای شکمبه ای، انجام شد. نتایج حاصله نشان داد که اثر قارچ ها بر سوبستراهای مورد مطالعه، باعث بهبود ترکیب شیمیایی و قابلیت هضم شکمبه ای و بعد شکمبه ای آنها شد. همچنین تفاوت معنی داری بین سوبستراهای مورد مطالعه از نظر مقادیر غلظت ماده خشک، دیواره سلولی، دیواره سلولی بدون همی سلولز، خاکستر، ماده آلی و فرا‎سنجه‎های تجزیه‎پذیری ماده خشک، ndf، adf و om شامل بخش محلول ماده خوراکی (a)، بخش نامحلول ماده خوراکی (b) نرخ تجزیه‎پذیری (c) و تجزیه پذیری موثر(ed) در نرخ عبورهای 02/0، 05/0 و 08/0 (در ساعت) در زمان های مختلف عمل آوری مشاهده گردید (05/0>p). نتایج آزمایش حاضر نشان داد که با تجزیه بیولوژیکی خاک اره صنوبر، توسکا و نراد میزان ماده خشک، دیواره سلولی، دیواره سلولی بدون همی سلولز و ماده آلی کاهش و میزان خاکستر، چربی خام، قابلیت هضم شکمبه ای و بعد شکمبه ای افزایش یافته و همچنین با افزایش مدت زمان عمل آوری، بر میزان تجزیه‎پذیری شکمبه ای و بعد شکمبه ای افزوده شد (05/0>p).