تفکر انتقادی، تفکری است مستدل و مستند به مدارک و اطلاعاتی موثق که انتظار میرود به قضاوتی صحیح منجر شود و استانداردهایی مناسب را برای ارزیابی و تفسیر مسائل پیچیده و بحث برانگیز، به منظور حصول به نتیجه گیری یا تصمیم گیری در خصوص انجام کار یا باور به عقیده ای، عرضه کند. داستان به سبب درگیر کردن کودکان در موقعیت هایی که ممکن است در زندگی روزمره توانایی تجربه آنها را نداشته باشند، همچنین به موجب تقویت مهارت خواندن، قدرت استنباط، و آشنایی با یک واقعه از زوایای گوناگون، نقشی حیاتی در شکل گیری مهارت-های تفکر انتقادی دارد. به ویژه شخصیت های داستان ها هرگاه از توانایی چنین تفکری برخوردار باشند از طریق ساز و کار یادگیری مشاهده ای بر خوانندگان آثار موثر می افتند. پژوهش حاضر، به عنوان پژوهشی توصیفی و با استفاده از روش تحلیل محتوا در تلاش بوده است تا میزان وجود مهارت ها و مولفه های تفکر انتقادی از دیدگاه ریچارد پل را در داستان های تألیفی برای کودکان گروه سنی "ج" که در فاصله سال های 1342 تا 1385 در فهرست کتاب های مناسب شورای کتاب کودک به ثبت رسیده اند، شناسایی و بررسی کند. ابزار پژوهشگر برای این بررسی یک سیاهه وارسی محقق ساخت بود که روایی آن از طریق مشورت با 25 نفر از متخصصان حوزه ادبیات داستانی کودک و نوجوان سنجیده شد. در این مرحله هفده مهارت تفکر انتقادی در دو دسته کلی مهارت های عام و مهارت های ذهنی تعیین و به نوعی با عناصر داستانی، مرتبط تشخیص داده شد. مهارت های عام شامل هدف، طرح پرسش، اطلاعات، داده، شاهد، و تجربه، استنباط ها و تفاسیر، پیش فرض ها، استلزامات و پی آمدها، و نقطه نظرها و دیدگاه های گوناگون؛ و مهارت های ذهنی شامل انصاف (بی طرفی)، تواضع، رشادت، همراهی، استحکام، و پشتکارِ ذهنی، اطمینان در تفکر، تسلط بر خودمحوری، و قابلیت های استدلال اخلاقی بود. در مرحله بعد پایایی ابزار نیز به کمک دو داور که مبانی نظری و کار با سیاهه وارسی برای آنها شرح داده شده بود، سنجیده شد. بررسی 125 داستان، که جامعه پژوهش را تشکیل می دادند، نشان داد که مولفه های استلزامات و پی آمدها، اطلاعات، داده، شاهد، و تجربه، هدف، و قابلیت های استدلال اخلاقی نسبت به سایر مولفه ها در وضعیت بهتری قرار داشته اند. از ضعیف ترین مولفه ها نیز می توان به پیش فرض ها، اطمینان (آزادی) در تفکر، نقطه نظرها و دیدگاه های گوناگون، و استنباط ها و تفاسیر اشاره کرد. کتاب حقیقت و مرد دانا نوشته بهرام بیضایی با مجموع امتیاز 147 بیشترین انطباق را با مولفه-های تفکر انتقادی داشته است. به نظر می رسد در جامعه مورد بررسی داستان های فانتزی انطباق بیشتری با مولفه های تفکر انتقادی نسبت به داستان های واقع گرا داشته اند. تعداد اندک داستان-هایی با درون مایه طنز نیز از دیگر نکات قابل توجه در پژوهش است. وجود راوی های مداخله-گر که منجر به ضعف در توانایی تفسیر و استنباط مخاطب می شود، عدم استفاد ه مطلوب از شگردهای داستانی به منظور خلق موقعیت های متفاوت و تقویت نقطه نظرها و دیدگاه های گوناگون، نداشتن شخصیت های عمیق و تأثیرگذار که مهارت های ذهنی را در کودکان تقویت کند، و داشتن درون مایه هایی همسو و همراستا با مفروضات رایج و پذیرفته شده جامعه در زمان نگارش اثر، از دیگر خصوصیات داستان های جامعه پژوهش بوده است. سیر تحول داستان ها در طول زمان نشان می دهد که اگر از یک رشد مقطعی در دهه چهل بگذریم، عمده رشد متوالی داستان ها به لحاظ مولفه های تفکر انتقادی در آثار متأخر و در دهه هشتاد روی داده است.

پژوهش حاضر به بررسی مهارت های تفکر انتقادی در رمان های نوجوان تألیفی -گروه سنی د و ه - در دهه 80 شمسی پرداخته است. نمونه این پژوهش در قالب دوازده رمان نوجوانان، به صورت هدفمند و طبق نظر 26 نفر از متخصصان ادبیات کودک انتخاب شده است. روش پژوهش، تحلیل محتوای کیفی قیاسی است. تحلیل رمان ها بر اساس مهارت های تفکر انتقادی فاسیونه است که شامل شش مهارت تفسیر، تحلیل، ارزشیابی، استنباط، توضیح و خودتنظیمی است. در این پژوهش کنش ها، عملکردها و گفتگوهای شخصیت های داستان بر اساس شش مهارت تفکر انتقادی فاسیونه سنجیده شده است. شخصیت های رمان پارسیان و من : کاخ اژدها (1) بیش از بقیه رمان ها مهارت های تفکر انتقادی را به کار برده اند. در همه رمان های مورد بررسی مهارت تفسیر بیش از بقیه مهارت ها به کار گرفته شده است و پس از آن مهارت تحلیل، توضیح، سپس مهارت خودتنظیمی و استنباط به میزان برابر در رتبه چهارم و مهارت ارزشیابی با کمترین میزان در رتبه آخر قرار گرفته است. نتایج پژوهش نشان می¬دهد که داستان¬های معمولی در صورتی که دارای کیفیت ادبی مناسبی باشند، می توانند به عنوان وسیله ای آموزشی مورد استفاده قرار گیرند. از دیگر نتایج پژوهش حاضر این است که هر کدام از فهرست های متخصصان تفکر انتقادی، به برخی مهارت ها اشاره کرده¬اند و با توجه به هر پژوهش، باید فهرست مناسبی را جهت سنجش تفکر انتقادی انتخاب کرد.

چکیده هدف از این پژوهش ارزیابی خدمات جنبی کتابخانه های وابسته به نهاد کتابخانه های عمومی و جایگاه آن در تشویق کودکان و نوجوانان به مراجعه به کتابخانه است.در انجام این پژوهش از رویکرد آمیخته (کمی و کیفی) استفاده شد. برای گردآوری داده هاازسهابزارپرسش نامه،سیاهه وارسی و مصاحبه با کتابداران استفاده شد. پرسش نامه بین150نفر از دانش آموزانمقطعراهنمایی و اول و دوم دبیرستان توزیع گردید. داده هابااستفاده از نرم افزارspss تحلیل شد. جامعه آماری، کل کتابخانه های وابسته به نهاد کتابخانه های عمومی در شهر تهران بود که 38 کتابخانه را شامل می شد. معیار نمونه گیری درجه کتابخانه هاودردسترسبودنکتابخانه هابود. یافته ها نشان داد که انواع خدمات جنبی که در این کتابخانه هاارائهمی شود از جمله: آموزش قرآن 3/14 درصد، داستان نویسی در 4/21 درصد، مسابقات کتابخانه و نقاشی 100 درصد، جشن و مراسم مذهبی و مطالعه در تابستان 6/28 درصد، کانون ادبی و نمایشگاه کتاب کتابخانه 4/71 درصد،قصه گویی 9/42 درصد، تازه های کتاب 7/57 درصد نمایش فیلم، موسیقی و تشکیل گروه هایکتابخانه در هیچ کدام از کتابخانه هاوجودندارد. بیشترین اطلاع رسانی خدمات از طریق مدرسه صورت می گیرد. علاقه مندی به شرکت در کلاس آموزش قرآن و نمایش فیلم و موسیقی و مسابقات نقاشی و کتابخانه زیاد است. هدف بیشتر شرکت کنندگانآشنایی با کتاب هااست. رضایت از برنامه آموزش قرآن زیاد و مسابقات کتابخانه و نقاشی در حد متوسط است. میزان استقبال از برخی برنامه هازیاد و برخی در حد متوسط است. مهمترین موانع در ارائه خدمات جنبی کمبود نیروی انسانی، بودجه، امکانات و فضای کافی است. بیشتر کتابداران وجود خدمات جنبی را در تشویق کودکان و نوجوانان در مراجعه به کتابخانه موثر و ضروری می دانند. در مجموع ارائه خدمات جنبی و تنوع آن هادرکتابخانه های عمومی وابسته به نهاد کتابخانه هادرشهرتهراندرسطحپایینی است. اگر این برنامه هابهدرستی ارائه و جدی گرفته شوند تأثیر آن هادرتشویق به مراجعه به کتابخانه و عادت به مطالعه مطلوب است. کلید واژه: کتابخانه عمومی، خدمات جنبی، ترویج کتابخانه، کودکان و نوجوانان، مطالعه، کتابخانه.

چکیده پژوهش حاضر با هدف سنجش میزان تکرار اطلاعات بازیابی شده فارسی در وب و مقایسه موتورهای کاوش از لحاظ میزان توانمندی در بازیابی کمترین تکرار در محتوای نتایج انجام شد. این پژوهش، از دسته مطالعات توصیفی است که از روش¬های کمی و آمار توصیفی بهره می¬گیرد. و با توجه به مقایسه و ارزیابی موتورهای کاوش، در زمره تحقیقات ارزیابی نظام¬های بازیابی اطلاعات نیز محسوب¬ می¬شود. به عنوان جامعه پژوهش سه موتور کاوش گوگل، یاهو و بینگ که در سایتwww.searchenginewatch.com به عنوان پراستفاده¬ترین موتورهای کاوش معرفی شده بودند، در نظر گرفته شد. برای انتخاب موضوعات مورد بررسی، فهرست موضوعی پایگاه مجلات تخصصی نور (نورمگز)، مبنای عمل قرار گرفت. 15 موضوع انتخاب شد و برای هر موضوع 5 کلیدواژه استخراج گردید. 20 نتیجه اول کاوش مورد بررسی قرار گرفت. و میزان تکرار در هر موضوع سنجیده شد. یافته¬ها نشان داد که موضوعاتی همچون حقوق، جغرافیا، ادبیات با بیش از 70% تکرار در هر موتور کاوش بیشترین میزان را در بازیابی نتایج دارای محتوای تکراری به دست دادند. موتور کاوش گوگل با بازیابی تنها 8/42% کمترین میزان و موتور کاوش بینگ با بازیابی 33/58% بیشترین میزان را در بازیابی نتایج دارای محتوای تکراری به دست دادند. وبلاگ¬ها با 46% و خبرگزاری¬ها با 31% فراوانی، به عنوان بزرگترین گروه از سایت¬هایی که اقدام به کپی مطالب سایت¬های دیگر کرده بودند، شناسایی شدند و دایره¬المعارف¬هایی همچون ویکی¬پدیا با 44% فراوانی به عنوان سایت¬های مرجع شناسایی شدند. نتایجی که بر اساس یافته¬ها به دست آمد نشان از کثرت میزان تکرار در محتوای نتایج بازیابی شده اکثر موضوعات داشت. کلید واژه¬ها: تکرار اطلاعات، بازیابی اطلاعات، وب فارسی، موتورهای کاوش، اینترنت.

پژوهش حاضر با هدف بررسی سنجش سواد اطلاعاتی کاربران و میزان آموزش سواد اطلاعاتی از سوی کتابداران وابسته به نهاد کتابخانه های عمومی کشور در استان البرز انجام شده است. با توجه به ابعاد پژوهش و نحوه بررسی سوالات، روش پژوهش، پیمایش است و جامعه آماری پژوهش را کاربران دارای تحصیلات دانشگاهی در کتابخانه های عمومی استان البرز تشکیل می دهند. در این پژوهش به منظور جمع¬آوری اطلاعات به روش میدانی از ابزار پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است در تحقیق حاضر پرسشنامه ها در کتابخانه های عمومی استان البرز توزیع و تعداد 255 مورد جمع آوری و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. پرسشنامه با پایایی 931/0 در بین نمونه منتخب از جامعه مورد بررسی توزیع گردید و داده های به دست آمده به کمک نرم افزار 18 spss تجزیه و تحلیل گردید. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که سواد اطلاعاتی کاربران کتابخانه های وابسته به نهاد کتابخانه های عمومی کشور در استان البرز در سطح مطلوبی قرار ندارد. میزان استفاده کاربران از راهنمایی های کتابداران برای ارتقاء سواد اطلاعاتی خود در کتابخانه های وابسته به نهاد کتابخانه های عمومی کشور در استان البرز در سطح مطلوبی قرار دارد. اما میزان کمک کتابداران برای ارتقاء مهارت های سواد اطلاعاتی کاربران در کتابخانه های وابسته به نهاد کتابخانه های عمومی کشور در استان البرز در سطح مطلوبی قرار ندارد.

چکیده: پژوهش حاضر به بررسی رفتارهای کتابخوانی کودکان و نوجوانان در مواجهه با کتاب¬های چاپی و دیجیتالی پرداخته است. در این پژوهش برای مطالعه از کتابهای دیجیتالی کتابخانه مجازی کودکان و نوجوانان ایران استفاده شده است. هدف پژوهش بررسی رابطه جنسیت، سن شرکت¬کنندگان، و مصور بودن کتاب با ترجیح شکل کتاب است. روش پژوهش پیمایشی- توصیفی است که با رویکرد کیفی به بررسی موضوع می¬پردازد. برای انتخاب نمونه¬ها از نمونه¬گیری در دسترس استفاده شده است، که در نهایت 32 نمونه به طور مساوی از بین دو جنس دختر و پسر انتخاب شدند. داده¬ها با مشاهده، مصاحبه نیمه ساختار یافته و ضبط مطالب گفتاری جمع¬¬آوری شد. یافته¬ها نشان می¬دهد هفتاد درصد شرکت¬کنندگان شکل چاپی را به دیجیتالی ترجیح می¬دهند. جنسیت کودکان و مصور بودن کتاب تاثیری در انتخاب شکل کتاب ندارد، ولی هر چه سن بالاتر می¬رود اشتیاق به استفاده از شکل چاپی بیشتر می¬شود، در حالی که کودکان کم سن¬تر با کتاب دیجیتالی به عنوان یک منبع سرگرمی نزدیک می¬شدندو شکل چاپی اشتیاق بیشتری را برای ادامه مطالعه در کودکان ایجاد می¬کرد. از یافته¬های جانبی پژوهش این بود که بین مهارت کامپیوتری و انتخاب شکل کتاب رابطه وجود دارد. کلیدواژه¬ها: رفتار کتابخوانی، کتاب چاپی، کتاب دیجیتالی، کودکان و نوجوانان، کتابخانه مجازی کودکان و نوجوانان ایران

هدف از پژوهش حاضر بررسی وضعیت کتابشناسی جاری گزینشی در مجلات کودک و نوجوان طی یک دوره پنج ساله 1383-1387 است. پژوهش از نوع توصیفی بوده و برای انجام آن از دو روش کتابخانه ای و تحلیل محتوا استفاده شد. جامعه پژوهش 25 عنوان مجله فارسی زبان کودک و نوجوان منتشر شده در طی سال های 83-87 است که در مجموع بیش از 2250 شماره آنها مورد بررسی قرار گرفت. برای گردآوری داده ها از کاربرگه محقق ساخته، کتابشناسی شورای کتاب کودک، فهرست برگزیده انجمن فرهنگی ناشران و پایان نامه کارشناسی ارشد فاطمه باجی استفاده گردید. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار اکسل 2007 صورت گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که 24 درصد مجلات خصوصی و 76 درصد دولتی بوده اند. 88 درصد مجلات بخش معرفی کتاب داشته اند همچنین 48/63 درصد کتاب های معرفی شده تالیفی هستند و بیشترین کتاب های معرفی شده نیز متعلق به ناشران خصوصی با 68/57 درصد است. بیشترین کتاب های معرفی شده از لحاظ گونه ی ادبی در گروه "رمان (واقع گرا)" با 31/30 درصد فراوانی قرار دارند. بالاترین فراوانی کتاب ها بر اساس گروه سنی نیز مربوط به گروه سنی "د" با 33/32 درصد است. همچنین ملاحظه شد که در رابطه با گرایش موضوعی گروه سنی "د" برگرفته از پایان نامه فاطمه باجی با موضوع کتاب های معرفی شده در مجلات کودک و نوجوان مناسب گروه سنی "د"بطور کلی تناسب چندانی برقرار نمی باشد. از طرف توازنی در توزیع موضوعی کتاب های معرفی شده دیده نمی شود و با اینکه فراوانی کتاب های تالیفی بیش از ترجمه شده است اما از لحاظ کیفی کتاب های ترجمه در سطح بهتری قرار دارند.

هدف از این پژوهش شناسایی انگیزه های مطالعه والدین، گرایش های مطالعاتی آنها، موانع استفاده از کتابخانه به وسیله پدران و مادران و تأثیر مطالعه شان بر روی فرزندان است. پژوهش حاضر به روش ترکیبی انجام شد. در بخش کیفی پژوهش از شیوه گرانددتئوری و در بخش کمی از پیمایش استفاده کردیم. با 15 نفر از والدین عضو کتابخانه های عمومی مصاحبه ساختار یافته انجام شده است. داده های حاصل از مصاحبه ها به صورت کدگذاری باز، محوری و گزینشی تحلیل شد. با استفاده از مقوله های بدست آمده پرسشنامه ای تنظیم شد. تعداد 300پرسشنامه را در میان والدین عضو کتابخانه های استان مرکزی توزیع کردیم. از این تعداد، 153 پرسشنامه را بازگرداندند. داده های پرسشنامه را به کمک نرم افزار spss تحلیل شده است. یافته ها حاکی از آن است که پدران و مادران بیشتر در مورد علوم کاربردی مطالعه می کنند. آنها کمترین علاقه را به رده ی زبان ها داشتند. انگیزه های والدین برای مطالعه شامل انگیزه های فردی و اجتماعی بود. انگیزه های فردی ازجمله: ارتقای سطح دانش و آگاهی، به روز بودن اطلاعات، رشد فکری، پیشرفت در زندگی، تفریح و سرگرمی و پر کردن اوقات فراغت، جلوگیری از انحراف انسان، سلامت و بهداشت فردی، بر طرف کردن استرس، افزایش اعتماد به نفس، دوری از یکنواختی زندگی، استفاده از تجربه دیگران، کسب درآمد و کنترل دخل و خرج، جلوگیری از افسردگی، شناخت و آگاهی از مسائل دین، تصمیم گیری و کشف پرسش های ذهن، بودند. انگیزه های اجتماعی شامل: مشاوره دادن به فرزندان، تربیت فرزند، ارتباط بهتر با همسر، سلامت و بهداشت خانواده، کمک به تحصیل فرزندان، شرکت در بحث های گروهی، پاسخگویی به سوال دیگران، شناخت افراد و ارتباط بهتر با آنها، خدمت به جامعه، بودند. از میان تمام این انگیزه ها، افراد بیشتر برای «ارتقای سطح دانش و آگاهی» مطالعه می کردند. آنها کمترین نمره را به انگیزه «برطرف کردن استرس» دادند. بیشتر انگیزه های فردی باعث می شود که والدین مطالعه کنند اولویت اول پدران و ماردان استفاده از کتاب بود. 3/50 درصد آنها از بخش امانت کتابخانه ها استفاده می کردند. موانع والدین در استفاده از کتابخانه، بیشتر مواردی بود که مربوط به خود کتابخانه ها می شدند. عمده ترین مانع «فقدان منابع متنوع در کتابخانه» بود. مطالعه والدین بر روی فرزندان تأثیر مثبتی داشت. فرزندان معمولاً دوست داشتند که والدین شان مطالعه کنند. برخی از فرزندان در حین مطالعه پدر یا مادر به کار های خود مشغول می شدند؛ اما برخی دیگر خود نیز مطالعه می کردند.