نام پژوهشگر: مریم میسمی
مریم میسمی رسول روغنیان
بیماری هپاتیت میلیون ها انسان را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار می دهد. شدت و پیامد بیماری به عامل ایجاد کننده آن بستگی دارد. بیشتر موارد هپاتیت از طریق آلودگی با یکی از ویروس های هپاتیت ایجاد می شوند. ویروس های هپاتیت به دو گروه بزرگ تقسیم می شوند.گروه اول ویروس هایی که شیوع خونی دارند و شامل:hbv ، hcv وhdv می باشند. گروه دوم ویروس هایی که شیوع روده ای دارند و شامل:hav و hev می باشند. با این حال هنوز موارد متعددی از هپاتیت وجود دارد که عامل ایجاد کننده آنها ناشناخته است. همزمان با تلاش جهت شناسایی این عوامل ناشناخته، برای نخستین بار در سال 1997، torque teno virus (ttv) ازسرم یک بیمار ژاپنی مبتلا به هپاتیت بعد از انتقال خون با منشا نامشخص که سطوح افزایش یافته آنزیم کبدی، آلانین آمینو ترانسفراز (alt)، را نشان می داد، شناسایی شد. ttv ویروسی کوچک، بدون پوشش با ژنوم dna تک رشته ای حلقوی است که طول ژنوم آن حدوداً 8/3 کیلوباز و قطر آن 32-30 نانومتر است. بررسی ها حاکی از شیوع بالای ttv در سراسر جهان می باشند. به علت تشخیص این ویروس در نمونه های بیولوژیکی مختلف نظیر پلاسما، مدفوع، بزاق، ترشحات گردن رحم، مایع آمنیوتیک، ترشحات بینی و گلو، منی، شیر، پوست، ناخن، اشک و غیره احتمال می رود که راه های مختلفی برای انتشار آن وجود داشته باشد. در حال حاضر، ttv و جدایه های وابسته به آن، در جنس شناور آنلوویروس طبقه بندی می شوند. علی رغم اینکه ttv یک ویروس dna دار است، دامنه وسیعی از تغییرپذیری ژنتیکی را نشان می دهد. امروزه ttv به حدود 40 ژنوتایپ تقسیم می شود، که در پنج گروه ژنتیکی یا شاخه فیلو ژنتیکی مجزا دسته بندی شده و به صورت g1 تا g5 نشان داده می شوند. گروه 1 که نماینده شاخص آن پروتوتایپ ttv ژنوتایپ1 (ta278) می باشد، شامل ژنوتایپ های 6-1 است. گروه 2 ژنوتایپ های 7، 8، 17، 22 و 23 را شامل می شود. گروه 3 شامل ژنوتایپ های 16-9 و 20-18 (11ژنوتایپ) می باشد. گروه 4 شامل 9 ژنوتایپ و گروه 5 شامل 3 ژنوتایپ می باشد. با توجه به اینکه پیشنهاد شده است بعضی از ژنوتایپ های ttv در ایجاد بیماری یا تقویت اثر عوامل عفونی دیگر موثر می باشند، هدف از این تحقیق بررسی ژنوتایپ های موجود در جمعیت مورد مطالعه بود. بدین منظور سه گروه مختلف مربوط به اهداکنندگان خون سالم، بیماران آلوده به ویروس هپاتیت b و بیماران آلوده به ویروس هپاتیت c مورد بررسی قرار گرفتند. ابتدا dna از سرم افراد استخراج شد و با استفاده از پرایمرهای ng059، ng061 و ng063که برای منطقه ای محفاظت شده در orf1 (n22) و جهت تکثیر یک قطعه bp271 طراحی شده بودند، در معرض pcr نیمه آشیانه ای (semi-nested pcr) قرار گرفت. این پرایمرها عمدتاً قادر به شناسائی ژنوتایپ های گروه 1 و ژنوتایپ های 7و8 از گروه 2 می باشند. سپس محصول pcr نیمه آشیانه ای تمام نمونه های مثبت از ژل آگارز استخراج و توالی آنها تعیین گردید. به منظور تعیین ژنوتایپ توالی های نوکلئوتیدی حاصل از pcr، از نرم افزار ttv genotyping tool و رسم درخت فیلوژنتیک با استفاده از نرم افزار (version4)mega، بر اساس روش neighbour-joining استفاده گردید. نتایج حاصل از آنالیز فیلوژنتیک نشان داد که 8 توالی گزارش شده در این مطالعه متعلق به گروه 1 می باشند و ژنوتایپ 2 بدون هیچ اختلاف قابل توجهی بین اهداکنندگان خون سالم و اهداکنندگان آلوده به ویروس هپاتیت b، ژنوتایپ غالب است. البته ژنوتایپ های 1 و3 هم در اهداکننده گان خون سالم شناسایی شدند. همانند اکثر مطالعات انجام شده در سراسر جهان، ژنوتایپ های شناسایی شده در این مطالعه، ژنوتایپ های 1، 2 و 3 بودند. همچنین با توجه به اینکه پرایمرهای مورد استفاده قادر به شناسایی ژنوتایپ های دیگر (4، 5، 6، 7 و 8) نیز می باشند، لذا در جمعیت های مورد مطالعه ژنوتایپ های مذکور وجود نداشته اند. مطالعه برای شناسایی ژنوتایپ های دیگر پیشنهاد می گردد.