نام پژوهشگر: حسن شعاعی
حسن شعاعی فرشته نباتی
ما همه بر این باور ایم که به رغمِ تغییراتِ گوناگون همان کسی که هستیم باقی می مانیم. از این لحظه تا لحظه ای دیگر، از این ساعت تا ساعتی دیگر، از این روز تا روزی دیگر و ... . همچنان ادامه می یابیم تا هنگامی که شاید در اثرِ مرگ از بین برویم. همین طور هر کدام از ما می دانیم که یکی از اساسی ترین امیالِ خودخواهانه مان باقی ماندن و ادامه یافتن است. این که گاه می گوییم زندگی را دوست داریم حاکی از همین میل است. اما مسأله این است که، به فرض که این موضوع واقعیت داشته باشد، چه دلیلی داریم برایِ این که بگوییم در طولِ زمان و با از سر گذراندنِ تغییراتِ گوناگون همچنان همان شخص باقی میمانیم؟ این پرسش همان مسأله یِ فلسفیِ «اینهمانیِ شخصی در طولِ زمان» است. مسأله یِ دیگری هم هست. هنگامی که ما در شرایطِ عادی می خواهیم ادامه داشته باشیم، در واقع چه خواسته ای داریم؟ به عبارتِ دیگر، اساسی ترین خواسته یِ هر کدام از ما چیست؟ این پرسش عبارت است از این مسأله یِ فلسفی که «نخستین مسأله یِ حائز اهمیت در بقا چیست». تصورِ رایج این است که هنگامی که انسان ها می خواهند ادامه داشته باشند، چیزی که واقعاً خواهانِ آن هستند فقط همین است که ادامه داشته باشند. یعنی میلِ آن ها به استمرار نمی تواند از میلِ اساسی تری ناشی شده باشد. این نظر با این تعبیر معروف است: «اینهمانی نخستین مسأله یِ حائز اهمیت در بقا است». اما خواهیم دید که ممکن است این تلقی نادرست باشد.