چکیده واژه ((یادمان)) به گونه ای به یادآوردن چیزی یا کسی را پیگیری می کند.این ((به یادآوردن)) در تبیین خاصش به شخصیت خاصی اشاره می کند که در تاریخ یک کشور بواسطه دانش، هنر و ...بارز گردیده است؛ که در اینجا آن شخصیت، جلال الدین محمد بلخی معروف به مولانا شاعر و عارف بزرگ ایرانی است. شهرت بی مانند مولوی بعنوان چهره ای درخشان وبرجسته درتاریخ مشاهیرعلم وادب جهان و میراث فرهنگی ایران زمین دلیلی است بر نگارش رساله ای که رسالت آن ایجاد یک یادگار از جنس فضای معماری در ظاهر و اهدافی که در قسمت های بعد گفته خواهد شد در کالبد می باشد. این رساله مشتمل بر دو بخش کلی است. بخش اول شامل مطالعات و در کل شناخت می باشد و در بخش دوم وارد مقوله طراحی، مقدمات و ملزومات آن می شویم. در بخش اول ابتدا با نگاهی سیر تحول زندگی مولانا و بررسی حوادث مهم زندگی و همچنین آثار به جای مانده از آن پیر دلسوخته، به شناختی کلی و در حد نیاز این پژوهش دست می یابیم که لازمه شروع به شناخت شخصیت وجودی و همچنین نظریات حضرت مولانا در زمینه های مرتبط با موضوع است که در گفتارهای بعد آورده شده اند. در ادامه مطالعات با نگاهی گذرا به معماری اسلامی- ایرانی و معماری نوین و ویژگی هایشان بدنبال گزینش طرحی با قالبی سنتی یا مدرن در طراحی هستیم. در گفتار پنجم نیز به بررسی چند عامل مهم از مجموعه عوامل موثر در شکل دهی اثر می پردازیم. گفتار بعد بحث مفصلی حول معماری نمادین و یادمانی و ملزومات آن از جمله نماد و نشانه و همچنین تاریخچه ای از روند شکل گیری و سابقه این معماری صورت پذیرفته است. در گفتار هفتم بعد از تعریف واژه فرهنگ به بررسی رابطه آن با معماری و چگونگی نمودش در معماری در قالب یک مجموعه فرهنگی پرداخته ایم.در آخرین گفتار از این بخش معرفی محیط پیرامون(شهر همدان) ازجنبه های تاریخی، اجتماعی و فرهنگی گرفته تا جنبه های جغرافیایی و اقلیمی صورت پذیرفته است. در بخش دوم با بررسی نمونه پروژه های مشابه در زمینه های فرهنگی- یادمانی و تجزیه و تحلیل سایت انتخابی واقع در تپه مصلی همدان به ارائه برنامه فیزیکی مجموعه و لیست ریزفضاها اقدام شده است. در گفتار بعدی این بخش با نگاهی به تجلی مبانی نظری بیان شده درفصول قبل درطرح و کالبد معماری پروژه به روند طراحی آن پرداخته شده و درفصل سازه وتاسیسات بامعرفی سیستم های موجود به انتخاب سیستم های مناسب بسنده شده است. در انتها نیز منابع و مآخذ مورد استفاده آورده شده اند استانداردهای طراحی، مدارک و نقشه هانیز بصورت پیوست ضمیمه شده اند.