نام پژوهشگر: رباب برایرپور
رباب برایرپور فریده عصاره
در این پژوهش سعی شده است تا با استفاده از تحلیل محتوای مدارک حوزه های کتاب سنجی، علم سنجی و اطلاع سنجی، تعاریف، شاخص ها و کاربردهای هر یک از این سه حوزه شناسایی، تفاوت ها و تشابهات آن ها، روشن و حدود و دامنه هر سه حوزه مشخص تر شود تا تمایز حوزه ها از یکدیگر امکان پذیر گردد. به منظور افزایش کارآیی این حوزه ها در ارزیابی تولیدات علمی نسبت به شفاف سازی و مرزبندی دامنه کتاب سنجی، علم سنجی و اطلاع سنجی از طریق روش های تحلیل محتوا و تحلیل عوامل دسته بندی های لازم صورت پذیرد. بنابراین هدف از انجام این پژوهش تعیین وجوه تشابه و تمایز در نوشته های مربوط به حوزه های کتاب سنجی، علم سنجی و اطلاع سنجی نمایه شده در پایگاه دایالوگ (dialog) طی سال های 1973-2009 می باشد. طبق نتایج حاصل از تحلیل عوامل به ترتیب 8، 5 و 6 عامل برای حوزه های کتاب سنجی، علم سنجی و اطلاع سنجی استخراج گردید. تفاوت های به دست آمده برای این حوزه ها مربوط به مطالب خاص این حوزه ها می باشد که فقط در آن حوزه مطرح می شود. در بررسی تشابهات حوزه های یاد شده این نتیجه به دست آمد که حوزه کتاب سنجی عوامل مشترک بیشتری با دو حوزه دیگر دارد، از تنوع موضوعی بیشتری برخوردار است و همپوشانی نسبتاً بالایی با دو حوزه اطلاع سنجی و علم سنجی دارا می باشد. از بررسی موضوعات منحصر به فرد سه حوزه این نتیجه حاصل آمد که تأکید حوزه کتاب سنجی، بر موضوعات و اطلاعات علمی و حوزه کتابداری است و دو حوزه دیگر بر اطلاعات به طور کلی و کل حوزه ها تأکید دارند. نتیجه حاصل از بررسی موضوعات مشترک این بود که حوزه کتاب سنجی و پس از آن علم سنجی از مقوله های مشترک بیشتری با حوزه های دیگر برخوردار هستند. در کل این نتیجه حاصل آمد که حوزه کتاب سنجی به دلیل قدمت و سابقه طولانی نسبت به دو حوزه علم سنجی و اطلاع سنجی از تعاملات و داد و ستدهای بیشتری با این دو حوزه برخوردار می باشد و مباحث بیشتر و متنوع تری در آن مطرح است.