در خاک¬های آلوده به فلزات سنگین کیفیت و کمیت محصولات کشاورزی کاهش می¬یابد و سیستم خاک دچار مخاطره می¬گردد. همزیستی گیاه با قارچهای میکوریز آربوسکولار ) am ) در خاکهای آلوده به فلزات سنگین، رشد، تغذیه و مقاومت گیاه به فلزات سنگین را تحت تأثیر قرار می¬دهد. بنابراین همزیستی میکوریزی، می¬تواند نقش مهمی در گیاه¬پالایی داشته باشد. در این مطالعه گیاهان یونجه و سورگوم با دو گونۀ قارچ گلوموس اینترارادیسز (gi) و گلوموس موسه gm))¬ تلقیح و در گلدان¬های پلاستیکی با خاک استریل کشت شدند و گیاهان شاهد غیرمیکوریزی تلقیح نشده، باقی ماندند. چهار سطح سرب صفر، 200، 400 و 600 میلی¬گرم سرب بر کیلوگرم ( به ترتیب pb0، pb1، pb2 و pb3) با استفاده از نمک نیترات سرب به خاک اضافه شد. بذور یونجه بطور یکنواخت با باکتری¬ سینوریزوبیوم ملیلوتی تلقیح شدند. نتایج نشان داد تلقیح گیاه یونجه با هر دو گونۀ قارچ میکوریز، سبب تقویت همزیستی ریزوبیومی در غلظت¬های بالای سرب خاک گردید. همچنین در سطوح سمی سرب وزن تر و خشک گیاهان، سطح برگ، شاخص کلروفیل گیاهان یونجۀ تلقیح شده با gi و gm، بطور معنی¬داری در مقایسه با گیاهان غیرمیکوریزی افزایش یافت. گیاهان میکوریزی غلظت فسفر بیشتری در مقایسه با گیاهان غیرمیکوریزی در ریشه و بخش هوایی داشتند. انتقال سرب از ریشه به بخش هوایی گیاهان تیمار gi ¬ بطور معنی¬داری کاهش یافت ولی قارچ gm تأثیر معنی¬داری بر انتقال سرب نداشت. در آزمایش که بر روی گیاه سورگوم انجام شد، تلقیح گیاهان با هر دو گونۀ قارچی¬ بطور معنی¬داری سبب کاهش انتقال سرب به بخش هوایی شد، با این وجود، همزیستی با قارچ gm سبب کاهش قابل توجه (p<0.05) وزن تر و خشک گیاهان، سطح برگ و شاخص کلروفیل در سطوح بالای سرب، در مقایسه با گیاهان غیرمیکوریزی گردید.