بیماری هاری یک بیماری ویروسی کشنده بوده که انسان و تمام حیوانات خونگرم را درگیر می کند. روند روبه افزایش جمعیت سگ های ولگرد و آمار روبه گسترش موارد حیوان گزیدگی و پراکندگی هاری در بسیاری از استان های کشور، لزوم توجه بیشتر به کنترل بیماری و پژوهش در جنبه های مختلف آن را گوشزد می کند. استان آذربایجان شرقی جزء استان هایی بوده که توزیع آلودگی هاری در آن شدید می باشد. علاوه بر این خشکسالی های به وجود آمده در دهه اخیر، روند رو به افزایش هاری در جمعیت های دامی کشور و استان و همچنین انجام مطالعات در برخی استان های دیگر کشور از جمله استان کرمان، استان های حاشیه ی خزر، ایلام وتهران انگیزه اجرای پژوهش حاضر را در استان آذربایجان شرقی ایجاد نموده است. در این مطالعه طی دوره ی زمانی 1384 الی 1389 تمام دام های ثبت شده مشکوک به هاری و تائید شده به آن با روش تشخیص سرولوژی if) ) که توسط اداره ی کل دامپزشکی استان آذربایجان شرقی مورد آزمایش قرار گرفته اند بررسی و ضمن ثبت نتایج مثبت دام های مشکوک از نظر ابتلاء به هاری به عنوان متغییر وابسته، سایر داده ها نظیر گون? دام، نشانه های بالینی، سن، شهرستان، فصل، میزان بارندگی، دما، رطوبت نسبی و ارتفاع از سطح دریا به عنوان متغیرهای مستقل جمع آوری و پس از ورود به نرم افزارspss به روش های آماری مورد ارزیابی قرار گرفتند. در موارد ثبت شده در کل 5 سال، 134 دام مشکوک به هاری با نشانه های موجود یا تلف شده به دفاتر دامپزشکی استان مراجعه شده بود که در آزمایش if نیز 106مورد از آن ها مثبت بودند. در 5 سال بررسی شده بیشترین موارد ارجاع داده شده مربوط به سال 88(35مورد) و کمترین آن ها مربوط به سال89(10مورد) بودند. در آنالیز های انجام گرفته بیشترین موارد درگیری در کل 5 سال به ترتیب در سگ و گاو و گوسفند دیده می شود. میزان درگیری به جنس دام مبتلا بستگی نداشت و بیشترین موارد ارجاء داده شده از شهرستان سراب( 43 مورد) و بستان آباد(20 مورد) و کمترین موارد مربوط به مرند، جلفا و مراغه( هر کدام یک مورد) بود. بیشترین درگیری در فصل تابستان و کمترین درگیری در فصل زمستان دیده می شود. طی آنالیز های انجام گرفته ارتباط معنی داری بین ارتفاع از سطح دریا و دما و رطوبت نسبی و میزان بارندگی با درگیری به هاری وجود ندارد (0.05p>). یکی از مشکلات اساسی در ارتباط با پیشگیری و کنترل بیماری عدم وجود سیستم مراقبت و گزارش دهی منظم و منسجم است. این مشکل منجر به فقدان اطلاعات کافی، صحیح و به موقع در این زمینه شده است لذا باید بستر و زمینه مشارکت و همکاری مردم فراهم شده و سطح آگاهی جامعه افزایش یابد. همچنین بایستی به برنامه های واکسیناسیون سالانه ی سگ ها و معدوم سازی سگهای ولگرد نیز توجه خاص شود.

گردش خون در بدن بوسیله انقباض عضله قلب انجام می شود و احتیاجات سلول ها را تامین می کند. حال هرگونه تغییر و اختلال که در دستگاه گردش خون بوجود آید اعمال حیاتی بدن را تحت تاثیر قرار می دهد . یکی از مهمترین بیماری های قلبی عروقی در سگ ها نارسایی احتقانی قلبی می باشد . این سندرم که در واقع چهره نهایی بیماری قلبی است به علتهای مختلفی از جمله بیماریهای دریچه ای – میوکارد – انسدادوتنگی آئورت بوجود می آید . علت ایجاد این روند را می توان از روشهای مختلفی از جمله معاینات بالینی – تصویربرداری تشخیصی- الکتروکاردیوگرافی شناسایی کرد. از آنجا که قلب از مهمترین اندامهای بدن محسوب می شود و ابتلا به بیماریها سبب نارسا شدن و اختلال در خون رسانی اندامهای بدن از جمله خود قلب می شود. تشخیص وپیشگیری و درمان نارسایی احتقانی قلب مهم محسوب می شود و از آنجا که این امر مهم در ایران ناشناخته بوده و دامپزشکان جهت درمان بیماران قلبی از داروهای اختصاصی استفاده نمی کنند و بیشتر به مصرف غذاهای کم نمک و عدم تحرک توصیه می کنند . در این تحقیق ما شیوع علل ایجاد نارسایی احتقانی قلبی در سگ را در شهر تهران را مورد بررسی قرار دادیم تا بتوانیم با شناخت علت و درمان اختصاصی سبب افزایش طول عمر بیماران گردیم . لذا این بررسی از اهمیت ویژه ای برخوردار است . در این مطالعه ازتعداد 960 قلاده سگ مورد معاینه تعداد 46 قلاده سگ بیمار مورد بررسی قرار گرفتند. منابع تهیه سگ ها ، سگ های ارجاعی به بیمارستان دامپزشکی تهران شهر تهران بودند. که یا قبلاٌ به بیمارستان مراجعه کرده بودند و در پرونده آنها مدارکی دال بر بیماری نارسایی احتقانی قلبی وجود داشت و یا اینکه در طول یکسال مطالعه به بیمارستان دامپزشکی تهران مراجعه نمودند و طی معاینات و آزمایشات بیماری تایید شد.جهت تشخیص بیماری و علت ایجاد آن از ابزارهایی همچون گوشی و سمع سوفل های قلبی – علایم بالینی – رادیوگرافی – اکوکاردیوگرافی – الکتروکاردیوگرافی استفاده گردید. همچنین ارتباط سن- نژاد- جنس و نوع تغذیه با علل ایجاد نارسایی احتقانی قلبی بررسی شد و داده های حاصله توسط آزمون کای مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتندو نتایج حاصل شد . نتایج نشان داد که از 46 قلاده سگ بیمار 0/87% به نارسایی دریچه میترال 0/13% به کاردیومیوپاتی مبتلا بودند. ارتباط سن با این دو علت ایجاد نارسایی احتقانی قلبی در گروه 1 با فراوانی 43/80 %در سن بالای 5 سال و 52/6% در سن زیر 5 سال بود که اختلاف شدیداٌ معنی دار بود (p<0/001). ودر گروه 2 با فراوانی 76/2 % در سن بالای 5سال و فراوانی 0% در سن زیر 5سال بود که اختلاف معنی دار نبود(p=0/106) . در ارتباط نژاد با این دو علت هم در گروه 1 با فراوانی 7/58% تریرو26/28% غیر تریر بود که اختلاف معنی دار بود(p<0/027) . وگروه 2 با فراوانی 17/2% تریرو 87/0 %غیر تریر که اختلاف معنی دار نمی باشد (p=0/106). در ارتباط جنس با این دو علت در گروه 1 با فراوانی 20/52%نر و 8/34%ماده و گروه 2 با فراوانی 52/6%نر و 52/6% ماده بود که اختلاف معنی داری نداشت (p1=0/206) .(p2=1/000)در ارتباط نوع تغذیه و با این دوعلت در گروه1با فراوانی 91/73% مصرف غذای انسانی و 04/13% مصرف غذای خشک سگ و مخلوط آن با غذای انسانی بود که اختلاف شدیداٌ معنی دار بود (p<0/001) و در گروه2 با فراوانی 87/10% مصرف غذای انسانی و17/2% مصرف غذای خشک سگ و مخلوط آن با غذای انسانی بود که اختلاف معنی داری نداشت (p=0/106) . این موضوع می تواند بیانگر آن باشد که نوع تغذیه در مستعدترکردن ابتلا به بیماریهای دریچه ای می تواند به طور چشمگیری موثر باشد. واژه های کلیدی : chf – غذای خشک- سگ – بیمارستان