شکل گیری اندیشه پایداری در موضوعات مربوط به محیط زیست و گسترش دامنه آن در طراحی و برنامه ریزی شهری، سطح تأثیر خود را در مقیاس های مختلف شهر توسعه داده و رسیدن به پایداری، به یک جزء ثابت از اهداف متعالی طراحی شهری در دهه های اخیر تبدیل شده است. به دنبال این امر، مطرح شدن گفتمان فضا های عمومی پایدار شهری یا مکان های جمعی پایدار شهری در عرصه طراحی شهری را می توان به عنوان گوشه ای از تأثیر نفوذ اندیشه کلان پایداری در مقیاس میان شهر قلمداد کرد. مجموع مطالعات و پژوهش های انجام شده در حوزه پایداری و به دنبال آن فضاهای عمومی پایدار به طور عمده سه مولفه محیطی، اقتصادی و اجتماعی را پیش رو قرار می دهد که از این میان مولفه محیطی به نوعی بیشتر از دو مولفه دیگر بروز کالبدی در شهر می یابد. لذا.....

با وجود آنکه موضوع پایداری شهری از دهه 90 به عنوان پارادایم مسلط شهرسازی مطرح شده و حرکت به سوی شهر پایدار به عنوان یک ایده آل در شهرسازی مطرح شده است، نسبت ابعاد مختلف پایداری و چگونگی اثر متقابل آنها در رسیدن به پایداری مورد کاوش قرار نگرفته است. در یک نگاه نقادانه دیگر دامنه تبیین این مفهوم در مقیاس های خرد طراحی شهری همچون فضاهای عمومی شهری و گونه های مختلف این فضاها به خوبی بررسی نشده است. در میان فضاهای عمومی شهری، میدان های شهری همواره به عنوان یکی از شاخص ترین فضاها در راستای ایجاد هویت شهری مطرح بوده اند. بررسی موضوع پایداری در میدان های شهری در ادبیات طراحی شهری معاصر دامنه وسیعی ندارد و از مجموع مطالعات موجود نمی توان به تبیین روشنی از مفهوم میدان شهری پایدار رسید. از این رو این رساله بر این نکته تاکید دارد که با بررسی نمونه هایی که بتوان در یک بازه زمانی قابل توجه، ابعاد مختلف پایداری در میدان های شهری را درکنار هم سنجید، می توان به درک روشنی از مفهوم میدان های شهری پایدار دست یافت. بافت تاریخی بوشهر با داشتن سابقه اقتصادی قوی از دوره قاجاریه به عنوان مهمترین بندر تجاری ایران، داشتن زمینه های فرهنگی و اجتماعی در شکل آئین های جمعی مختلف و همچنین قرار گرفتن در شرایط محیطی خاص، یک نمونه غنی جهت بررسی مفهوم پایداری در میدان های شهری است. با وجود این سابقه غنی میزان پژوهش های منسجم انجام شده در مورد بافت تاریخی بوشهر بسیار معدود است. هدف اصلی پژوهش دستیابی به یک چارچوب مناسب جهت تبیین پایداری میدان های شهری در بافت تاریخی بوشهر است. در عین حال حرکت به سوی حل مساله چارچوبی عمومی جهت تحلیل پایداری فضاهای عمومی شهری و به صورت ویژه میدان ها را فراهم می آورد. روش عمومی پژوهش، استفاده از سه مرحله مساله، نظریه و آزمون روش علمی است که داده ها همواره به عنوان شواهد مورد استفاده قرار گرفته و گردآوری داده ها بر همین اساس صورت می گیرد. مبتنی بر مدل پیشنهادی پژوهش جهت تحلیل پایداری در میدان های شهری، روش شناخت نمونه موردی پژوهش جهت تدوین نظریه خاص ارائه گردیده است. در گردآوری داده ها از مطالعات اسنادی، بازدید میدانی، پرسشنامه و مشاهده فعال استفاده شده و در آزمون فرضیه ها از روش های تحلیل تفسیری-تاریخی، استدلال منطقی، مدلسازی و تحلیل محتوا استفاده می شود. نتایج پژوهش نشان می دهد که می توان مدل سه سطحی جدیدی مبتنی بر رمز پایداری میدان های شهری تعریف کرد. این رمز از لحاظ محتوایی و صوری به قدری قوت دارد که بر تمام ابعاد موثربر پایداری اثرگذار بوده و ضامن حفظ هویت میدان در طول زمان است. همچنین تحلیل این مدل در بافت تاریخی بوشهر نشان می دهد که از میان ابعاد 4 گانه اقتصادی-سیاسی، اجتماعی-فرهنگی، محیطی و مدیریتی، اهمیت بعد اجتماعی – فرهنگی در پایداری میدان های شهری بافت تاریخی بیشتر بوده است. جستجوی رمز پایداری به عنوان هسته مرکزی مدل پیشنهادی، نشان می دهد که ترکیب دو موضوع برگزاری مراسم آئینی و تاثیر مساجد بر حفظ هویت این مراسم رمز پایداری میدان های شهری در بافت تاریخی بوشهر بوده است.

توجه به تعاملات میان فرهنگی در فضاهای شهری علاوه بر فراهم آوردن زمینه ارتباطی و گفت و گوی مردمان سرزمین های مختلف و به دنبال آن تاثیر بر کیفیت های فضاهای شهری، بستری مناسب برای بروز و معرفی فرهنگ ها و خرده فرهنگ های بومی در فضاهای شهری است. با این نگاه فضای شهری در ارتقا هویت بومی و ملی تاثیر بسزایی خواهد داشت و اساسا فضای شهری تبدیل به رسانه ای برای معرفی فرهنگ خواهد شد. در ایران با وجود زمینه بسیار غنی از تاریخ و فرهنگ در یک بازه چندهزارساله و همچنین تنوع خرده فرهنگ ها و آداب و سنن متناسب با ماهیت های جغرافیایی و اقلیمی، شاخصه های فرهنگی تبلور روشنی در فضاهای شهری نداشته و به صورت عمومی در برنامه ریزی ها مورد توجه قرار نگرفته است. در راستای بررسی این رویکرد از طراحی، شهر مشهد به عنوان زمینه ای برای انجام طراحی انتخاب شد و ره باغ هایی که در طرح نوسازی و بهسازی در پیرامون حرم در نظر گرفته شده بود مورد مطالعه قرار گرفت. بر اساس اسناد بالادست، طراحی ره باغ با توجه به وجود پتانسیل آن برای برقراری تعامل میان فرهنگی در این ره باغ ها قابل نقد می باشد، چراکه این ره باغ ها با توجه به مخاطبان خاص خود، بهترین گزینه برای این منظور و شکل گیری تعاملات فرهنگی می باشد. بنابراین پس از بررسی ادبیات نظری موضوع و مطالعه ی تجارب سایر کشورها در این زمینه، و هم چنین مطالعه ی فرهنگ خراسان به عنوان بستر این پروژه، طرح پیشنهادی یکی از ره باغ ها (ره باغ پردیس) مورد بازنگری قرار گرفته و طراحی جدید با توجه به زمینه ی فرهنگی خراسان و با رویکرد برقراری ارتباطات میان فرهنگی صورت می گیرد. این تحقیق از نوع پژوهش های کاربردی است و بر اساس ترمینولوژی لینداگروت( linda grot ) و و دیوید وانگ (david wang ) در روش تحقیق، از روش های تفسیری- تاریخی، روش تحلیل محتوا و مورد پژوهی استفاده می شود. در انتها نتایجی در خصوص آنکه آیا می توان ره باغ های منتهی به حرم رضوی را به عنوان فضاهای واجد پتانسیل جهت طراحی شهری با رویکرد میان فرهنگی مطرح کرد و اینکه چه راهکارها و الگوهای طراحی شهری مبتنی بر نمود و بروز تاریخ و فرهنگ خراسان در فضاهای شهری می تواند سبب ارتقاء تعاملات میان فرهنگی در ره باغ پردیس گردد و اینکه طراحی شهری میان فرهنگی واجد چه مفاهیمی است، حاصل شد.

یکی از مفاهیم نسبتا جدید در ادبیات شهرسازی ما در سالیان اخیر واژه واحد همسایگی ست. اهمیت این واحد از تقسیمات شهری از آن روست که می تواند شکل دهنده اجتماعات محلی در خود باشد و می توان گفت کوچکترین واحد تقسیمات محدوده های مسکونی شهری نیز به حساب می آید. از سوی دیگر اصطلاح محله در ادبیات بومی نیز معادل با این واژه به کار برده می شود. شهر بابل یکی از شهرهای تاریخی استان مازندران است که به دلیل موقعیت جغرافیایی خود سرعت رشد قابل ملاحظه ای را دارد. این شهر با داشتن محلات تاریخی بسیار می تواند الگوی خوبی برای توسعه های آتی و به روز محدوده های مسکونی باشد در این پژوهش سعی شده است تا با روش های تفسیری- تاریخی، بازدید میدانی به همراه مصاحبه های گسترده با ساکنین شهر جهت رسیدن به راهنمای طراحی واحد همسایگی بومی و هماهنگ با محیط در شهرهای شمالی ایران و به صورت خاص شهر بابل بهره گرفته شود. بدین منظور پس از بررسی مفاهیم مرتبط با واژه واحد همسایگی و بررسی الگوهای مطرح طراحی واحد همسایگی در سالیان اخیر در کنار بررسی نمونه های اجرا شده و سایت مورد نظر علاوه بر رسیدن به یکراهنمای طراحی، یک واحد همسایگی نیز در شهر بابل طراحی شده است.

محله در شهرهای سنتی ایران ازتجمع، پیوستگی، روابط محکم همسایگی دریک فضای جغرافیائی خاص، بوجود می آمد، با جمع شدن تمامی امکانات و خدمات مورد نیاز اهالی در محلات، این عناصر شهری بصورت نیمه مستقل عمل می-کردند، از اجتماع آنها، شهرها شکل می گرفتند. در نتیجه محله را می توان دارای ماهیت توأمان اجتماعی و کالبدی دانست. با توجه به این ماهیت می توان انتظار داشت، که علارغم ویژگی های ثابت در اصول، در هر منقطه محلات ویژگی¬های خاصی پیدا میکرد، نظیر تنوع در ابعاد، جمعیت و عناصر موجود در محله و... ، این در حالی است که روند شهرنشینی معاصر در ایران سبب شده است که خیابان کشی های روی نقشه و اصول ثابت تعیین کننده محلات باشد. در این رویه خدمات، امکانات و نیازهای ساکنین در نظر گرفته نمی شود و مشکلات فراوانی برای سکونت و حس سکونت پدید آمده است. شهر نایین از جمله شهرهایی است، که دارای نظام محله بندی منسجم در ساختار گذشته خود بوده است. ساختاری که با مطالعه¬ی آن می توان به اصول بسیار ارزشمند شهرسازی ایرانی پی برد، اصولی که ریشه در فرهنگ چند هزاره ساله ایران در پیش و پس از اسلام دارد. متأسفانه با وجود چنین الگوی ملموسی، ساخت و سازهای جدید در خارج از بافت کهن، دچار همان انحطاط معمول معاصر شده است. هدف این پژوهش تحلیل ساختار فضایی محلات تاریخی شهر نایین و ارائه اصول و راهکارهای طراحی در محلات جدید مسکونی این شهر است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی با استفاده از مشاهدات میدانی، مطالعات کتابخانه ای و نرم افزار تحلیلیarc gis است. در همین راستا در فصل اول به کمک اسناد موجود به توصیف شهرها و محلات ایرانی و همچنین واحدهای اجتماعی محلی در نظریات پیشرو معاصر در غرب و تحلیل اشتراکات و تفاوت های آنها با اصول شهر سازی سنتی ایران پرداخته شده است. در فصل سوم به بررسی نمونه های معاصر واحدهای محلی، در شهرهای معاصر اسلامی و مقایسه آنها پرداخته شده است. در فصل چهارم به معرفی و تحلیل شهر نایین در حوزه های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، کالبدی و طبیعی پرداخته شده و از نرم افزارهای تحلیلی نیز برای درک کمی از موضوع استفاده شده است، نتیجه این پژوهش نشان می دهد که1- ارتباط متقابل کل با اجزا 2- تأمین رفاه، آسایش و امنیت 3- حفظ حرایم 4- ایجاد همبستگی 5- خلق فضاهای غنی 6- خوانایی فضا 7- مردم واری فضا 8- بوم گرایی را می توان بعنوان اصول طراحی برای محلات جدید مسکونی در شهر نایین در نظر گرفت و در فصل پایانی الگویی عینی از اصول استخراج شده ارائه شده است.

در عصر جدید که شاید بتوان آن را عصر شهرنشینی دانست، چالش های جدیدی فراروی انسان قرارگرفته است که تامین امنیت ساکنان یکی از مهم ترین این چالش ها است. در دوران معاصر همگام با توسعه علوم، ابعاد مختلف مقوله امنیت و به طور اخص بعد روانی آن و تاثیری که وجود یا عدم وجود امنیت بر ساختارهای ذهنی و رفتاری یکایک افراد جامعه دارد، در قالب رویکردهایی همچون جامعه شناختی و بوم شناختی مورد بررسی و کاوش قرارگرفته است. در این پژوهش که هدف غایی آن تدوین راهنمای طراحی در جهت ارتقای امنیت است، سعی شده وجوه تاثیرگذار بر امنیت فردی و اجتماعی از ابعاد مختلف به ویژه بعد محیطی و روانی بررسی شود تا با استخراج این عوامل، وزن تاثیرگذاری هر یک از فاکتورهای تاثیرگذار بر امنیت شناسایی و راهکارهای مقتضی در جهت ارتقای امنیت محیط ارائه شود. لذا به منظور رسش به اهداف پژوهش،با توجه با انتخاب بافت فرسوده پیرامون حرم رضوی به عنوان نمونه موردی تحقیق، پیامدهای اجرای طرح نوسازی و بهسازی پیرامون حرم رضوی بر امنیت محیط از نگاه ساکنان (که ذی نفعان اصلی آن هستند)و نیز کارشناسان خبره این حوزه،مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. بستر مورد پژوهش، محله نوغان واقع در بافت پیرامون حرم رضوی است. محله نوغان که از هسته های اولیه شکل گیری شهر مشهد است به واسطه اجرای طرح بهسازی و نوسازی پیرامون حرم رضوی از مشکلات و مصائب عدیده ای ازجمله چالش های امنیتی رنج می برد. لذا پس از شناسایی عوامل دخیل و موثر بر مقوله امنیت، در تلفیقی از روش های کمی(روش پرسش نامه) ، کیفی(مصاحبه شخصی) و مشاهده مستقیم(عکس برداری)،تصویری واقع گرایانه از شرایط حوزه مورد مطالعه از منظر امنیت تهیه شد؛ و در ادامه از روش های توصیفی –تحلیلی برای تحلیل شرایط بافت استفاده گردید. نتایج پژوهش نشان می دهد به ترتیب، مولفه های ذهنی-رفتاری، مولفه های کالبدی و سپس مولفه های عملکردی بیشترین تاثیر و همبستگی را با مقوله امنیت دارا است. لذا با توجه به نتایج حاصل از پژوهش، سیاست ها و راهکارهای مقتضی در جهت ارتقای وضعیت امنیتی موجود بافت، متناسب با وزن و اهمیت عوامل دخیل و تاثیرگذار بر امنیت، در قالب سند راهنمای طراحی ارائه شده است.

دین کهن ترین و اثر گذارترین نهاد اجتماعی بشر است، هرچه جامعه ای دینی تر باشد، تبلور کالبدی-فیزیکی این اعتقادات مذهبی در شهر نمود بیشتری می یابد. فضاهای مذهبی مهم ترین عناصر در شهرهای مذهبی و هسته اولیه شکل گیری این شهرها به شمار می آیند. ترکیب و ارتباط این اماکن با سایر فضاهای شهری مجموعه ای منسجم از شبکه فضاهای شهری را در بافت های تاریخی ایران سبب می شود. مهم ترین اصل در شهرهای مذهبی، توجه به امر ساماندهی زیارت و گردشگری می باشد. فضاهای شهری مذهبی دارای بازدیدکنندگان خاص و فعالیت ها و رفتارهای مختلفی هستند، لذا کالبد مناسب با شرایط نیز باید فراهم شود. اما متاسفانه در توسعه های جدید مجموعه های مذهبی جدا از بستر موجود و یا با توجه اندک به آن توسعه یافته اند و نتیجه این امر از دست رفتن کیفیت مطلوب عملکردی آن ها می باشد. فضاهای اطراف اماکن مذهبی پتانسیل تبدیل به فضاهای شهری با کیفیت بالا در صورت برنامه ریزی و طراحی مناسب را دارند. در این پژوهش سعی بر آن بوده است که با مطالعات کتابخانه ای- اسنادی و همچنین پژوهش های میدانی، به اصول طراحی شهری به منظور کمک به توسعه معقول فضاهای مذهبی و ضابطه مند کردن مداخلات در بافت واجد ارزش تاریخی پیرامون آن ها دست یابیم. لذا ابتدا روند شکل گیری فضاهای مذهبی در ایران و نمونه های موردی داخلی و خارجی مورد بررسی قرار گرفت. آستان مطهرحضرت امام رضا(ع) علاوه بر ساخت و ساز در طول تاریخ، توسعه ی وسیعی طی سال های پس از انقلاب اسلامی داشته است، اما در این میان توجه کمی به بافت ارزشمند و تاریخی پیرامون آن شده و به بهانه ی توسعه حرم، بافت تخریب شده است، در حالیکه دارای عناصر ارزشمندی است که توجه به آن ها می تواند به غنای میراث فرهنگی شهر و افزایش نقاط جاذب گردشگر در کلان شهر مشهد کمک نماید. حفظ ارزش های تاریخی بافت و تقویت پیوند بین آن ها و فضاهای شهری توسعه یافته به منظور تقویت و توسعه گردشگری هدف کلان طراحی می باشد و اهداف خرد با دیدگاهی دقیق تر به موضوعات، امکان تحقق سیاست هایی را جهت دستیابی اهداف طرح فراهم می کند که در نهایت به تدوین چارچوب طراحی شهری می انجامد. معیارهای طراحی و توسعه از یک طرف بر پایه شناخت و تحلیل بستر فضای مذهبی و از طرف دیگر بر اساس تجربیات مشابه تدوین شده است. در پایان طرح جامع سه بعدی جهت پاسخگویی به مسائل مطرح شده طراحی شده است. د

شهرها، فضاهای شهری و آثار برجسته ای در طول تاریخ پرفراز و نشیب ایران و دوره های تاریخی مختلف شکل گرفته اند که برخی از آن ها تا کنون حفظ شده اند. بسیاری از این شهرهای تاریخی بیان کننده ی گنجینه ای از اصول و قواعد طراحی شهری می باشند. طراحی در توسعه های جدید شهری اعم از بخش های قدیمی و یا شهرهای جدید باید با توجه به اصول شکل گیری شهرهای تاریخی، فضاهای شهر ایرانی باشد. هم چنین فهم درست تجربیات گذشته و اندیشه های جهانی در هویت بخشی به شهرهای جدید موثر است. خراسان نیز دوره های متعددی از نمود شهرسازی و معماری داشته و در آن شهرهای مهمی شکل گرفته است. شهرهایی با آموزه های بسیاری در طراحی شهری آن ها که از گذشته به ارث رسیده اند. بنابراین در توسعه های جدید شهری در خراسان می توان با بهره گیری از اصول طراحی شهری استخراج شده از فضاهای کهن و تاریخی به آن ها هویت خاص بخشید. پژوهش حاضر با هدف استخراج اصول طراحی شهری از مطالعه شهرهای کهن و تاریخی خراسان و بازآموزی از آن ها صورت گرفته است تا بتوان به تدوین راهنمای طراحی فضاهای شهری در مرکز شهرهای جدید آن منطقه پرداخته شود. در ابتدا ادبیات موضوع و چند نمونه از تجارب جهانی در زمینه بازآموزی از فضاهای کهن شهری بیان شده است. سپس مرکز پنج شهر کهن و تاریخی در خراسان رضوی (مشهد، نیشابور، سبزوار، کاشمر و تربت حیدریه) و مهم ترین فضاهای شهری واقع در مراکز معرفی و تحلیل شده است تا برخی از قواعد طراحی شهری آن ها استخراج شوند. روش تحقیق تاریخی، اسنادی و هم چنین توصیفی- تحلیلی می باشد. در گام بعدی به مطالعه نمونه موردی شهر جدید گلبهار پرداخته و فضاهای شهری مرکز شهر تحلیل شده است. سپس راهنمای طراحی فضاهای شهری در قالب پنج لایه فرم شهری (استخوان بندی، دسترسی، کاربری و فعالیت، کالبدی و منظر شهری) ارائه شده است. سپس میدان شهر مرکزی به عنوان اصلی ترین فضای شهری در حوزه مرکزی و عرصه بروز تعاملات اجتماعی با بهره گیری از اصول مستخرج طراحی شده است.

پژوهش حاضر با هدف مقایسه کارکردهای اجرایی(انعطاف پذیری ذهنی،حافظه معنایی،تمرکز وتوجه تقسیم شده)و کیفیت زندگی در مبتلایان به ام اس وافراد سالم انجام شد.روش:پژوهش حاضر از نوع علی مقایسه ای بودودراین پژوهش صد نفر از بیماران مبتلا به ام اس و صد نفرازافراد سالم به صورت نمونه گیری در دسترس در مطالعه شرکت کردند.ابزار مورد استفاده شامل آزمون مرتب کردن کارتهای ویسکانسین، استروپ،روانی کلامی،ردیابی و پرسش نامه ی کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی بود.آزمون آماری استفاده شده هم آزمون تحلیل واریانس چند متغیری بود.یافته ها:با توجه به همتا سازی بیماران مبتلا به ام اس وافراد سالم ازنظر سن،جنسیت ومیزان تحصیلات بین دو گروه تفاوت معنا داری در کارکردهای اجرایی(انعطاف پذیری ذهنی ،حافظه معنایی،تمرکز و توجه تقسیم شده)وکیفیت زندگی وجود داشت.نتیجه گیری:نتایج پژوهش نشان داد که اکثر بیماران مبتلا به ام اس در کارکرد های اجرایی ضعیف بوده واین موضوع روند کیفیت زندگی آنها راتحت تاثیر قرارداده است.

موضوع شکل گیری فضاهای عمومی در دنیا به دلیل کمبود زمین شهری در کلان شهرها با تکیه بر پیاده مداری در دهه های اخیر به عنوان یک رویکرد غالب در ادبیات طراحی شهری مطرح بوده است. در شهر تهران، توسعه فضاهای زیرزمینی بیشتر به عنوان فضایی برای زیرساخت های شهری و ایستگاه مترو در نظر گرفته می شوند. از جمله این گونه فضاها می توان به ایستگاه زیرزمینی مترو امام خمینی اشاره کرد. ایستگاه مترو میدان امام خمینی یکی از مهمترین و بزرگترین ایستگاه های خطوط مترو تهران است که در مرکز تاریخی تهران و در کنار میدان تاریخی توپخانه قرار گرفته است. میدان توپخانه نیز از حداقل های کیفیت فضای شهری به ویژه از نگاه آلودگی های صوتی، بصری و همچنین فضاهای پیاده مناسب جهت تعاملات اجتماعی برخوردار است. هدف اصلی از انجام این پژوهش توجه به طراحی فضاهای شهری زیرزمینی و ارائه راهنمایی برای طراحی آن ها به عنوان فضاهای شهری عصر ارتباطات، توسعه ی آن ها بر اساس نیازها و فرهنگ شهروندان و ایجاد فضایی در شان پایتخت کشور ایران برای راحتی و آسایش فعالیت های مردمی و به دور از آلودگی های گوناگون می باشد. از این رو تلاش می شود تا با روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و پیمایشی به دو پرسش "چگونگی طراحی مناسب فضاهای شهری زیرزمینی در شهر تهران" و "چگونگی راهکارهای اساسی برای توسعه و طراحی فضاهای شهری زیرزمینی و بهبود نظام فضایی و دسترسی مطلوب در میدان امام خمینی" پاسخ داده شود. در طراحی مجموعه فضاهای زیرزمینی محدوده میدان توپخانه به عنوان فضاهای شهری زیرزمینی فعال و نه صرفا فضایی زیرساختی جهت تسهیل تردد شهروندان و رسیدن به سطح میدان پیشنهاد شده است. در طرح مذکور به ساختار فضایی محدوده میدان، نحوه طراحی فضای ارتباطی فضای زیرزمینی ایستگاه مترو با سطح رویین میدان و مهم تر از همه، به منظور تقویت سلسله مراتب فضاها و پیوستگی و هماهنگی فضاهای شهری رویین و زیرین به طراحی فضای زیرزمینی در مقیاس شهری پرداخته شده است.

با آغاز انقلاب صنعتی و تبدیل شهرهای کوچک به کلانشهرها و گسترش فعالیت های صنعتی و کارخانه ای در حومه شهرها، شهرنشینی با مشکلات جدی مواجه گردید که این امر منجر به پیدایش مفهوم جدیدی در طراحی شهری با عنوان شهر کم کربن گردید. در پژوهش حاضر با در نظر گرفتن سمنان به عنوان یکی از شهرهای مهم در تاریخ ایران که از لحاظ جنبه های معماری و اقلیمی همواره مورد توجه بوده است، سعی در ارائه راهکارهایی به منظور تبدیل آن به شهری سالم گردیده است. وجود کارخانه های متعدد در اطراف این شهر و همچنین گسترش اتومبیل ها، سمنان را همچون هر شهر دیگری در معرض خطر آلودگی هوا قرار داده است. از اینرو در پژوهش حاضر با روش تحلیلی و با به کارگیری نر م افزار فلوئنت و اکوتکت شبیه سازی جریان حرکت ریزگردهای ناشی از گسترش فعالیت های صنعتی و اتومبیل ها در اطراف شهر سمنان و میزان انتشار کربن از مناطق مسکونی بررسی گردیده است. نتایج حاصله نشان می دهد که این شهر در محاصره واحدهای آلاینده قرار دارد و تمرکز فعالیت های صنعتی و یزرگراه ها در مجاورت شهر منجر به گسترش نفوذ کربن به مناطق مسکونی گردیده است. از سوی دیگر محاسبه میزان کربن انتشار یافته از مناطق مسکونی و با بکارگیری نرم افزار فلوئنت، نشان می دهد که طراحی های نامتناسب با اقلیم منجر به افزایش سطح مصرف سوخت های فسیلی و به تبع آن افزایش سطح انتشار کربن، گردیده است. راهکارهای ارائه شده در این پژوهش در دوسطح قابل بررسی می باشند: 1- طراحی متناسب با اقلیم در جهت گیری معابر و بلوک ها و نحوه چیدمان آن ها، با در نظر گرفتن مولفه هایی چون تابش خورشید و وزش باد به منظور کاهش ورود آلاینده ها 2- برنامه ریزی به منظور کاهش ورود آلاینده ها از کارخانه و بزرگراه مجاور، در جهت وزش باد به سمت منطقه مسکونی مورد بررسی

با نگاهی به برنامه کشورهای توسعه یافته در دهه های اخیر می توان دریافت، جهت حفظ و ارتقای بافت های تاریخی شهرهایشان از رویکرد بازآفرینی فرهنگی و ایجاد مسیرهای پیاده برای حضور گردشگر در درون این بافت ها بهره جسته اند. کشور ایران با داشتن تاریخ و فرهنگ غنی، بافت های تاریخی فراوانی در خود جای داده است، که می توانند مقصد مناسبی برای حضور گردشگران باشند. بافت تاریخی شهرری نیز با وجود پتانسیل های فراوان تاریخی – فرهنگی، نتوانسته در جذب گردشگر و اجرای برنامه های فرهنگی موفق عمل کند. برهمین اساس نیازمند به یک برنامه ی جامع جهت حفظ و بهره برداری از این تاریخ و فرهنگ غنی می باشد. روش انجام این پژوهش تفسیری –تاریخی و تحلیلی– توصیفی بوده که اطلاعات آن از طریق مطالعات کتابخانه ای، برداشت های میدانی، جمع آوری پرسشنامه و مصاحبه با مسئولین گردآوری شده و در بخش تحلیل از نرم افزارهای spss و space syntax، جدول سوات و معیارهای مستخرج شده از ادبیات بازآفرینی، گردشگری و تجارب جهانی جهت تحلیل اطلاعات استفاده شده است. بر اساس نتایج بدست آمده در بخش تحلیل، شبکه پیاده بهینه انتخاب شده، سپس به ارائه راهنمایی جهت بهبود وضع شبکه پیاده بافت، ارتقاء سطح گردشگری و حفظ بافت تاریخی با استفاده از معیارهای بازآفرینی فرهنگی پرداخته شده و در انتها یک الگوی طراحی (طرح موضعی عرصه چاربازار) ارائه شده است.