رشد و گسترش شهرها حاصل تأثیرات و تغییرات متقابل عوامل و عناصر مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و کالبدی است که شهرها آن را در تعامل با محیط بیرونی و در کنش با جنبه های درونی به دست می آورند. نقش مرکزیت منطقه ای و خدماتی شهر شیراز در جنوب کشور و وجود ساختارهای مختلف به تشدید مهاجرت ها و افزایش شتابان جمعیت شهرنشین انجامیده و باعث عدم انسجام کالبدی و عملکردی شهر، شکل گیری معضلات اجتماعی – اقتصادی و تخریب منابع ارزشمند زیست محیطی (خصوصا در بخش شمال غربی شهر) و ... گردیده است. به نظر می رسد تأثیر عوامل بنیادین و ساختاری و برنامه ها و طرح های فرادست و فرودست باعث دگرگونی در رشد و ساختار شهر گردیده است که حاصل این روند ضرورت تهیه طرحهای جامع و تفصیلی و رشد نابهنجار کالبدی بافت شهری در چند دهه اخیر بوده است. این پژوهش با تکیه بر روش های تحلیلی و مطالعات کتابخانه ای تحلیل رشد و گسترش بافت شهر شیراز از دیدگاه برنامه ریزی ساختاری – راهبردی را مورد بررسی قرار داده و به ارائه راهکارها و پیشنهادهایی در این زمینه پرداخته است. طرحهای جامع به عنوان ابزار ساماندهی شهر اولویت توسعه شهر را در بخش جنوبی و سپس توسعه درونی شهر معرفی می نماید اما بر خلاف اندیشه های کالبدی، قطعی و ایستایی این طرحها، رشد شهر به سمت شمال غربی جهت گیری می نماید و به عدم تحقق پیش بینی های طرح در زمینه های مختلف می گردد که بیانگر بیگانگی طرح با محیط شهر و عدم توجه اینگونه طرحها به ساختارهای سازنده فضای شهری است. در شهر شیراز اهداف، سیاست ها و چشم اندازهای توسعه آن مطرح گردیدند و در برنامه ریزی ساختاری – راهبردی مسائل شهر از دیدگاه ابعاد مختلف اقتصادی، رفاه اجتماعی، کیفیت شهری و زیست محیطی و مشارکت جمعی بررسی شده اند. نتیجه ای که از پژوهش حاصل شد بیانگر تحولات اساسی در نگرش برنامه ریزی شهر و توجه به عوامل ساختاری در سطوح مختلف شهری و فراشهری در نحوه شکل دهی و ساماندهی فضای شهر شیراز است.