نام پژوهشگر: میر صادق فاضل دولت آباد

بررسی مسایل هیدروژئومورفولوژی بالادست سد یامچی با تاکید بر عوامل فرسایش خاک و تولید رسوب
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه محقق اردبیلی 1389
  میر صادق فاضل دولت آباد   موسی عابدینی

یکی از مشکلات موجود در مخازن سدها ورود رسوبات بالادست از طریق جریان های سطحی به این مخازن می باشد. تجمع این رسوبات یکی از عوامل عمده کاهش عمر مفید سدهای مخزنی می باشد. رسوبات ناشی از فرسایش حوضه های آبخیزمعمولا پس از بارندگی ها به رودخانه رسیده و با رسوبات ناشی از فرسایش دیواره و بستر رودخانه همراه می شوند و تاسیسات آبی موجود در مسیر رودخانه ها را تحت تاثیر قرار داده و عمر مفید مخازن سدها را کاهش می دهند. از این رو مطالعه کمی و کیفی رسوبات جهت برنامه ریزی دراز مدت سازه های آبی امری ضروری است.در این تحقیق با توجه به اهمیت استراتژیک سد یامچی در اقتصاد و کشاورزی دشت اردبیل، کیفیت و کمیت فرسایش و رسوب در حوضه بالادست سد یامچی با استفاده مدل epm در محیط arc map سامانه اطلاعات جغرافیای مدل سازی و مورد ارزیابی قرار گرفته است. در این راستا پس از گرد آوری ، آماده سازی و ورود لایه های اطلاعاتی به محیط gis و تلفیق این لایه ها حوضه مورد مطالعه از نظر فرسایش در 5 کلاس فرسایشی پهنه بندی شد و کل حوضه از نظر شدت فرسایش در کلاس فرسایشی کم قرارگرفت. دبی رسوب ویژه حوضه3/1467 متر مکعب در کیلومتر مربع در سال و دبی رسوب کل در حوضه 7/1054988 متر مکعب در سال محاسبه گردید. نتایج این مطالعات مشخص نمود که بخش های شرقی حوضه از حساسیت بیشتری نسبت به فرسایش برخورداراست. دلایل عمده آن نوع سازندهای سطحی موجود در این منطقه و دخالت بی رویه و بهره برداری مفرط و غیر اصولی انسانها منجر به فرسایش تشدید شونده یاآنتروپوژنیک در این محدوده از حوضه شده است. در فاز دیگر این تحقیق مسائل مربوط به هیدروژئومورفولوژی حوضه مورد مطالعه قرار گرفت و از سامانه اطلاعات جغرافیایی برای تعیین محدوده حوضه، مساحت، محیط حوضه و هر یک از زیر حوضه ها، تهیه نقشه های طبقات ارتفاعی، شیب زمین، رده بندی آبراهه ها ، تیپ خاک، زمین شناسی، پهنه بندی سیلاب و از داده های هواشناسی جهت تهیه نقشه های همدما و همباران حوضه استفاده گردید. بررسی های بعمل آمده مشخص نمود که زیر حوضه های واقع در شمال و شمالغرب حوضه از لحاظ تکتونیک بسیار فعال است. بر عکس در زیر حوضه های واقع در قسمت های جنوبی حوضه فعالیتهای تکتونیکی ضعیف می باشد.