نام پژوهشگر: قاسم عشوری
قاسم عشوری محمود بهمنی
ماهی ها می توانند دوره هایی از محرومیت غذایی یا گرسنگی را در طبیعت و در آبزی پروری تجربه کنند. این مطالعه جهت ارزیابی استراتژی های متابولیکی و اندوکراینی خاص تاس ماهی سیبری acipenser baerii با میانگین وزنی 43/0±32/19 گرم به مدت 80 روز در رو به رو شدن با دوره گرسنگی کوتاه مدت و به دنبال آن غذادهی مجدد انجام گرفت. پس از 10 روز سازگاری با شرایط آزمایشی 18 ماهی به صورت کاملاً تصادفی در هر یک از 12 مخزن مدور فایبرگلاس 500 لیتری توزیع شدند. بچه ماهیان چهار رژیم غذایی متفاوت را تجربه کردند: تیمار شاهد چهار وعده در روز تا حد سیری تغذیه شد، تیمار اول 2 روز گرسنگی و 8 روز غذادهی مجدد، تیمار دوم 4 روز گرسنگی و 16 روز غذادهی مجدد و تیمار سوم 8 روز گرسنگی و 32 روز غذادهی مجدد را تجربه کردند و این سیکل ها تا پایان 80 روز آزمایش ادامه یافت. زیست سنجی از ماهیان در وسط و انتهای دوره آزمایشی صورت گرفت. نمونه های خون در وسط و انتهای دوره آزمایش گرفته شد. تیمارهای آزمایشی در وسط (روز 40) و انتهای آزمایش (روز 80) اختلاف معنی داری (05/0<p) در وزن نشان ندادند، بجز تیمار 2 در پایان آزمایش که اختلاف معنی داری را در وزن با شاهد نشان داد (05/0>p). دوره های گرسنگی کوتاه مدت و غذادهی مجدد اختلاف معنی داری را در مقادیر کورتیزول پلاسما در مقایسه با شاهد نشان نداند (05/0p>). در روز 40 آزمایش مقادیر پلاسمایی تری یدوتیرونین (t3) در هر سه تیمار آزمایشی کمتر از شاهد بود، اما تنها در تیمار 1 این کاهش معنی دار بود (05/0>p). مقادیر پلاسمایی تیروکسین (t4) و گلوکز خون در وسط دوره آزمایش بین تیمارهای گرسنگی و شاهد اختلاف اختلاف معنی داری را نشان نداند (05/0p>). در مقایسه بین دوره های گرسنگی کوتاه مدت و غذادهی مجدد، مقادیر t3 پلاسما و گلوکز خون، هر دو در طی محرومیت غذایی کاهش جزئی و پس از تغذیه مجدد افزایش یافته و تا حدودی مقادیر گروه کنترل بازیابی گردید. مقادیر t4 پلاسما در این آزمایش در بیشتر مقایسات اختلاف معنی داری نشان نداد (05/0<p). در میانه و انتهای دوره آزمایشی، در مقایسه بین تیمارهای آزمایشی و شاهد اختلاف معنی داری در شاخص کبدی (hsi) و شاخص (dsi) دستگاه گوارش مشاهده نگردید (05/0<p)، اما هر دوی این شاخص ها در طی دوره های گرسنگی کاهش معنی داری را نشان دادند (05/0>p). نتایج نشان می دهد که مصرف ذخایر انرژی در طی گرسنگی در تاسماهی سیبری acipenser baerii ممکن است بدون دخالت کورتیزول باشد. همچنین، تاسماهی سیبری توان سازگاری متابولیکی با گرسنگی کوتاه مدت را دارد، و بنابراین پس از غذادهی مجدد بیشتر پارامترها تا حدودی به سطوح پیش از گرسنگی برگشتند.
بهناز کریمی امین نعمت اللهی
هدف از این مطالعه بررسی اثر گرسنگی¬های کوتاه مدت بر پاسخهای رشد، ترکیبات شیمیایی بدن، برخی از شاخصهای بدنی کپورهای جوان بود. گروههای شاهد در طی 8 هفته آزمایش تا حد سیری تغذیه شدند و 4 گروه تیماری در حد 25 ? (rl25)، 50? (rl50)، 75? (rl75) حد سیری ظاهری و گروه rl0بطور کامل در دو هفته گرسنگی داده شدند و سپس 6 هفته در دوره غذادهی مجدد در حد سیری تغذیه شدند. ماهیان در تانکهایی با حجم 120 لیتر به مدت 8 هفته مورد پرورش قرار گرفتند. در هرتانک 13 ماهی با وزن 96/0± 1/25گرم قرار گرفتند و همه¬ی گروههای گرسنگی کشیده یک رشد نسبی جبرانی را با افزایش میزان غذاگیری روزانه در مقایسه با گروههای شاهد در طی دوره غذادهی جبرانی نشان دادند، آزمایش در قالب یک طرح کاملا تصادفی انجام شد و هر تیمار در سه تکرار به انجام رسید. میزان انرژی غذا برابر3700 کیلوکالری در هر کیلوگرم غذا بود. بیومس کلی ماهیان و وزن آنها هر 14 روز اندازه گیری می شد. در دوره غذادهی جبرانی میزان مصرف غذا، نرخ رشد ویژه در گروههای گرسنگی کشیده به طورمعنی داری از گروه شاهد بیشتر بود که نشان دهنده بروز رشد جبرانی در این ماهیان بوده است. میزان غذاگیری و رشد ویژه با افزایش مدت گرسنگی افزایش یافت. هیچ اختلاف معنی داری در پارامترهای ضریب تبدیل غذایی، کارایی غذایی و پروتئینی و انرژی میان گروههای شاهد و گرسنگی کشیده دیده نشد که نشان می دهد عامل اصلی بروز رشد جبرانی پرخوری و میل به غذاگیری بیشتر در گروههای گرسنگی کشیده بوده است. در دوره غذادهی مجدد افزایش نسبی پروتئین، چربی، خاکستر در ترکیب بدن در میان گروههای تیماری و شاهد تغییر معنی داری نداشت. با این حال طول دوره غذادهی مجدد اجازه نداد تا ماهیان گرسنگی کشیده در مقایسه با دوره شاهد افزایش وزن بگیرند ولی میزان نرخ رشد آنها از شاهد به طور معنی داری بیشتر بود. اختلاف معنی داری در تعدادگلبولهای سفید، تعداد گلبولهای قرمز، درصد هماتوکریت، میزان هموگلوبین، حجم متوسط گلبولی و میزان گلوکز، تری¬گلیسرید، کلسترول، ldh و آلبومین سرم خون میان گروه کنترل و گروههای تیماری مشاهده نشد هرچند که گروههای تیماری میزان هموگلوبین کمتری را نسبت به گروه شاهد در دوره گرسنگی نشان دادند. نتایج نشان داده است که آزمایشها در زمانی به اتمام رسیده است که ماهیان در فاز رشد جبرانی قرار داشته اند.