در قرن بیستم میلادی حوادث و جریان هایی به وقوع پیوست که در نوع خود کم نظیر و حتی بی نظیر بوده اند.یکی از این جریان های مهم، به استقلال رسیدن کشور هندبود. در جریان مبارزات استقلال طلبی هند که با هدف رهایی از استعمار انگلستان آغاز گردید، با رهبری شخصیتی چون گاندی توانست راه خود را پیش برده و سرانجام به هدف برسد.البته در نهضت استقلال طلبی هند، اکثر گروه ها و مذاهب هند شرکت داشتند و در این بین نقش مسلمانان نیز برجسته بود. یکی دیگراز وقایع مهم و شگفت انگیز تاریخ قرن بیستم که نقش گسترده ای در تغییر مناسبات سیاسی جهان داشت، پدیده انقلاب اسلامی ایران بود که در نیمه دوم این قرن رخ داد. اهمیت انقلاب اسلامی ایران در سطح جهان باعث شد تا پژوهشگران و نظریه پردازان عالم سیاست، متفکران علوم سیاسی، متخصصان تحولات اجتماعی، فرهنگ شناسان، دین شناسان، جامعه شناسان و بازیگران صحنه های سیاست جهانی، هر یک به تحلیل و تفسیر این پدیده بپردازند و عوامل پیدایش و نتایج آن را مورد بررسی قرار دهند. انتشار صدها کتاب و مقاله در زمینه ی انقلاب اسلامی ایران گویای همین واقعیت است. انقلاب اسلامی ایران هم از نظر پیدایش، هم از نظر انگیزه و هم در کیفیت مبارزه در مقایسه با دیگر انقلاب های جهان تمایز اساسی دارد.تمایزی که آگاهی از آن کمک موثری در شناخت توانایی های فرهنگی و سیاسی جامعه ایران دارد و بهره برداری از آن درجهت اصلاحات اساسی در کشور دارای اهمیت بسیار است. این پژوهش قصد پاسخگویی به این سوال اساسی را دارد، که بین استقلال هند و انقلاب اسلامی ایران از منظر سیاسی و اجتماعی چه همگونی ها و ناهمگونی هایی به چشم می خورد. به نظر می رسد که علی رغم برخی تفاوت های بنیادین بین استقلال هند و انقلاب اسلامی ایران، در برخی موارد مانند، قدرت رهبری، شیوه مبارزه، حضور مردم و... آنان دارای همگونی می باشند. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی ـ تحلیلی بوده و گردآوری داده ها به شیوه کتابخانه ای صورت پذیرفته است. کلید واژگان: استقلال، انقلاب، استعمار، هند، ایران.