نام پژوهشگر: محمدعلی قهرمانپور

آداب وزارت در اسلام با تکیه بر کتاب الوزاره ماوردی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده علوم انسانی 1388
  محمدعلی قهرمانپور   صادق آیینه وند

شکل گیری نهاد وزارت در جهان اسلام ، به قرن دوم هجری و آغاز خلافت عباسیان بر می گردد . علت این امر گسترش قلمرو خلافت عباسی و مشکلات ناشی از اداره جوامع تازه فتح شده بود . در شکل گیری این نهاد نقش این ایرانیان و حضور سنت های عصر ساسانی به خوبی دیده می شود . ورود ترکان به جهان اسلام ، که همزمان با خلافت معتصم بود ، ضمن پیچیده تر کردن اوضاع نقش وزرا را برجسته تر کرد . چراکه فاتحان جدید در بهترین حالت جهانگیرانی بیش نبودند . بر این اساس بود که ابوالحسن ماوردی ، متفکر قرن پنج هجری ، که تا پیش از این به تفکر درباره سیاست از موضع شریعت می پرداخت ، با درک زوال قدرت خلافت عباسی ، ناچار به نظریه پردازی درباره نهاد ساطنت روی آورد . و در کتاب الوزاره کوشید تا یکی از اجزا سلطنت یعنی نهاد وزارت را مورد مطالعه قرار دهد . همانند همه آثار مربوط به حوزه اندیشه سیاسی ، محور اصلی این کتاب را نیز مفهوم مصلحت و لزوم اطاعت از حاکم تحت هر شرایطی تشکیل می دهد .