بسیاری از محققان از جمله مشایخ صوفیه در طول تاریخ، تعاریف متعددی از عرفان و تصوف ارائه کرده اند. نخستین تعریف از آنِ معروف کرخی (وفات:200 هـ. ق) می باشد. نیکلسون در پیدایش و سیر تصوف 78 تعریف از تصوف، ذکر کرده است که البته این تعاریف تنها از سه کتاب (تذکره الاولیاء،رساله قشیریه و نفحات الانس) برگرفته شده اند و هیچ کدام آن طور که باید جامع و مانع نیستند. به نظر می رسد در این میان، دکتر شفیعی کدکنی تعریف کامل و جامع تری را ارائه کرده است. بنا بر تعریف ایشان «تصوف حاصل برخورد هنری است با مذهب». در این رساله پس از شرح و توضیح «برخورد هنری» و «تبیین هنری»، آیات و احادیثی که در تمهیداتِ عین القضات همدانی (وفات: 525 هـ. ق ) مورد برخورد یا تبیین هنری واقع شده است بررسی و تحلیل شده تا مشخص گردد عین القضات در استفاده از آیات قرآن کریم و احادیث معصومین علیهم السلام چه کرده است، برخورد هنری و یا تبیین هنری؟