نام پژوهشگر: زینب رفاهی بخش
زینب رفاهی بخش احمد رضی
شرحنویسی بر متون ادب فارسی در دهههای گذشته از رونق فراوانی برخوردار بوده است و شارحان زیادی با اهداف مختلف دست به انتشار آثاری زدهاند، که در آنها متن کامل یا گزیدهای از آثار ادبی پیشینیان، همراه توضیحات و تعلیقات، آورده شده است. اما در میان شارحان از ادبدوستان کممایه تا پژوهشگران برجستهای چون فروزانفر، مینوی، یوسفی و دیگران، وجود دارند. هرچند شرحنویسی سابقه طولانی دارد، اما بهواقع، این جریان در دوران معاصر، سیر تکاملی خود را طی کرده است. در ابتدای سده اخیر (از 1300 شمسی)، در کنار توجه به تصحیح نسخههای خطّی، نگارش شرح و تعلیقات بر متون تصحیح شده نیز، رونق گرفت. سپس با تأسیس دانشگاه تهران در سال 1313 و نیاز به متون درسی و آموزشی، شرحنویسی بهطور خاص مورد توجه قرار گرفت. بهتدریج با افزایش سطح سواد عمومی و علاقه افراد جامعه به مطالعه، ورود شارحانی با سطح آگاهی و تخصص متفاوت به جرگه شرحنویسان، گسترش روزافزون دانشگاهها و دانشجویان و...، شرحنویسی بر متون ادبی وارد مرحله جدیدی شد. در این دوران، در عین اینکه شرحنویسی، پژوهش تخصصی گروهی از محققان تلقی میشد، از جهات مختلف، مسیر تکامل را نیز میپیمود. این پژوهش بر آن است تا سیر تحول شرحنویسی بر متون ادب فارسی را، از اوائل قرن معاصر تا کنون مورد بررسی قرار دهد. به همین منظور، شروح نوشته شده بر مشهورترین متون تاریخ ادب فارسی، از جهت نوع کاربرد، کمّیت و میزان تحت پوشش قرار دان متن، کیفیت و چگونگی حلّ مشکلات متنی، سطح مخاطبان و خوانندگان آنها، با رویکرد انتقادی، همراه با در نظر گرفتن سیر تاریخی، و با تأکید بر بررسی روششناسانه شروح، طبقهبندی میشوند.