گیاه گوجه فرنگی با نام علمی lycopersicon esculentum یکی از سبزیهای مهم کشت شده در گلخانه های استان آذربایجانشرقی می باشد. یکی از مهمترین بیماریهای این گیاه، پوسیدگی ریشه و طوقه ناشی از قارچ oxysporum fusarium با دو فرم مخصوص f. o. f. sp. lycopersici و f. o. f. sp. radicis – lycopersici می باشد. از مهمترین شیوه های کنترل این بیماری، به کارگیری ارقام مقاوم و رعایت تناوب چندساله می باشد. از سویی استراتژی کنترل زیستی این بیماری با استفاده از میکروارگانیسم های آنتاگونیست نیز توسط محققین به کار رفته است. مطالعه میزان مقاومت ارقام رایج کشت بر روی سه رقم رایج گوجه فرنگی گلخانه ای در استان شامل ارگون، دانفیلد و کلوز انجام گرفت. جدایه های مورد آزمایش نیز شامل دو جدایه مرجع fusarium. oxysporum. f. sp. lycopersici (004) و fusarium. oxysporum. f. sp. radicis – lycopersici(c142) و یک جدایه محلی fusarium. oxysporum (به عنوان بیماریزاترین جدایه جمع آوری شده از مزارع گوجه فرنگی استان) می باشد. پس از انجام آزمون بررسی واکنش ارقام با در نظر گرفتن متغیرهای وزن تر و خشک اندامهای هوائی، وزن تر و خشک ریشه ها، ارتفاع بوته ها و درصد علایم بیماری، حساسترین رقم و بیماریزاترین جدایه تعیین گردید که در این میان رقم دانفیلد به عنوان حساسترین رقم و جدایه f. o. f. sp. radicis – lycopersici به عنوان بیماریزاترین جدایه مشخص شد. سپس کنترل زیستی بر روی رقم حساس و بیماریزاترین جدایه به دو روش بررسیهای مقدماتی آزمایشگاهی و سپس گلخانه ای انجام گرفت. میکروارگانیسم های قارچی و باکتریائی به کار گرفته شده در کنترل زیستی این بیماری دو جدایه از قارچ trichoderma harzanum (t22) و یک جدایه از باکتری pseudomonas flourescens می باشد که پس از تهیه مایه این آنتاگونیستها، بررسیهای آزمایشگاهی و گلخانه ای قدرت آنتاگونیستی آنها انجام گرفت. نتایج بررسیهای آزمایشگاهی نشان داد که جدایه t. harzianum (t22) و t. harzianum (t22) جدا شده از محصول تجاری تریانوم – پی و باکتری pseudomonas flourescens مخلوط با خاک آلوده به فوزاریوم به ترتیب 42/48 و 21/41 و 08/33 درصد از بیماری را در مقایسه با شاهد کاهش دادند. در بررسیهای گلخانه ای نیز جدایه t. harzianum (t22) بیشترین میزان کاهش بیماری را در مقایسه با شاهد موجب گردید. به طوری که این جدایه آنتاگونیست موجب شد کمترین کاهش وزن تر و خشک اندام های هوائی و ریشه های بوته های گوجه فرنگی آلوده به بیماری پژمردگی فوزاریومی اتفاق