نام پژوهشگر: صفا رشیدی
صفا رشیدی شاهرخ کاظم پور
ارتفاعات دینارکوه، در جنوب غربی شهرستان آبدانان، در استان ایلام قرار دارد. وسعت این ارتفاعات حدود 430 کیلومتر مربع، حداقل ارتفاع آن 840 و حداکثر ارتفاع آن، 2600 متر از سطح دریاست. میزان بارندگی سالیانه 717 میلیمتر و میانگین دمای سالیانه 2/16 درجه سانتی گراد است. این پژوهش با هدف شناسایی گونه های گیاهی منطقه و معرفی فلور آن، تعیین اشکال زیستی، پراکنش جغرافیایی گیاهان منطقه و تعیین وضعیت تنوع و غنای گونه ی اجتماعات گیاهی آن انجام گرفت. برای این منظور، نمونه های گیاهی از نقاط مختلف منطقه، طی سالهای 1386 و 1387، جمع آوری و شناسایی شدند. بررسی نتایج این پژوهش، گویای وجود 229 گونه، متعلق به 174 جنس و 61 خانواده ی گیاهی در منطقه است.مهم ترین خانواده های گیاهی منطقه از نظر تعدادگونه ها به ترتیب عبارتند از: asteraceae با 31 گونه،fabaceae با 24 گونه، poaceae با 18 گونه، lamiaceae با 18 گونه، apiaceae با 15 گونه و brassicaceae با 12گونه. 120 گونه (4/52 درصد) از فلور منطقه، انحصاری ناحیه ی ایرانی _ تورانی هستند.از نظر شکل زیستی، تروفیت ها با 100 گونه (6/44)، همی کریپتوفیت ها با 68 گونه (6/22 درصد) و ژئوفیت ها با 22 گونه (14 درصد) فراوان ترین شکل های زیستی موجود در منطقه هستند. از میان گونه های موجود در منطقه، 32 گونه، اندمیک ایران و 5 گونه، اندمیک ایلام هستند. تنوع و غنای گونه ای گیاهان موجود در دامنه های شمالی و جنوبی و ارتفاعات مختلف، با کاربرد شاخص های مهم تنوع شانون (shannon) ، سیمپسون (simpson)، مکین تاش (mackintosh ) وهیل (hill) مورد برسی قرار گرفت. همچنین غنای گونه ای با کاربرد شاخص هایی چون جکنیف (jackknife) و مارگالف (margaleff) مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاصل نشان داد که اجتماع علفی ferula behbodiana بیشترین تنوع و غنای گونه ای را داراست و اجتماعات درختی pistacia khinjuk و querqus brantii ، بیشترین تنوع و غنای گونه ای را دارا هستند. همچنین اجتماع علفی gundelia tournfortii و اجتماع درختی amygdalus lysioides کمترین تنوع و غنای گونه ای را دارا هستند. در اجتماعات درختی و علفی منطقه، با افزایش ارتفاع تا 2010 متر، تنوع و غنای گونه ای افزایش می یابد. همچنین در اجتماعات درختی، به طور کلی، با افزایش درصد شیب، تنوع و غنای گونه ای افزایش می یابد. این پژوهش، ضمن بیان نقش عواملی چون ارتفاع و میزان شیب منطقه، درشکل گیری اجتماعات گیاهی، تاثیر نامطلوب انسانی به دلیل سیستم چرایی نامناسب بر این اجتماعات را متذکر می شود.