نام پژوهشگر: فریده ستارزاده

مقایسه سبک شناختی غزلیات خواجوی کرمانی با حافظ
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده ادبیات 1388
  فریده ستارزاده   پدرام ( علی ) میرزایی

موضوع این پژوهش ادبی مقایسه سبک شناختی غزلیات خواجوی کرمانی با حافظ است. سبک نحوه و نوع بیان است ، وحدت منبعث از تکرار عوامل یا مختصاتی است که در آثار کسی هست ، و این مختصات هم مساله زبان است هم مساله فکر و هم گزینش خاصی از واژه ها و تعابیر و عبارات ، که توجه خواننده را به خود جلب می کند . در این پژوهش پانزده غزل از دو شاعر هم عصر را که دارای وزن و قافیه و ردیف همسانی هستند برگزیده و پس از تحویل محتوایی غزلها به شیوه مقایسه ای ، به شناسایی و تبیین هر دو شاعر در سطوح زبانی ، فکر و ادبی پرداخته ، و وجه اشتراک و افتراق هر یک توضیح داده شده است . بررسی این سه جنبه در غزل های دو شاعر بزرگ از آن حیث حائز اهمیت است که وجه افتراق و اشتراک آنها ، در مقام تعبیر از اندیشه و احساس خود و نوع گزینش و عبارات ادبی و نوع بیان آنها می تواند در درجه سبک دو شاعر را مشخص نماید . پس از تحلیل محتوایی رو غزل های دو شاعر ، این پژوهش می نمایاند ، که هر دو شاعر در سطح زبانی و ادبی تقریبا شبیه به هم عمل نموده اند با این تفاوت که در سطح لغوی گزینش لغات عربی حافظ بیشتر از خواجو است و در سطح ادبی در زمینه بدیع معنوی ایهام های حافظ از بسامد بالا و زیبایی خاصی بر خوردار است . در سطح فکری ، خواجو در غزلهای خود ، بیشتر مضامین عرفانی و اندرزی و حکمی را به همراه مضامین عاشقانه مورد توجه قرار داده است و به بی ثباتی دنیا و رندی و مستی اشاره کرده است . اما در شعر حافظ چند جهت فکری از غنا و عرفان و طنز و مدح به هم آمیخته و به صورتی غیر مستقیم ارائه شده است .این مقایسه سبک شناسانه این را نیز نشان می دهد که در اشعار دو شاعر مضامین و لغات و تعابیر مشترکی به چشم می خورد که نشانگر تاثیر پذیری حافظ از خواجوی کرمانی است که این کار را از روی تقلید یا به استقبال از غزلیات خواجو انجام داده است . روش کار این پژوهش براساس شیوه و عمل کرد سبک شناسی دکتر شیما است .