برنامه ریزی توسعه روستایی در دهه های اخیر در صدد حل چالش های عمده ای از قبیل ایجاد اشتغال، مشارکت مردم محلی، افزایش تولید روستایی، کاهش فقر، توانمند سازی افراد و در نهایت تلاش برای کاستن از نابرابری های بین شهر و روستا بوده است. در راستای برطرف کردن این چالش ها در سال 1377 «قانون تأسیس دهیاری های خودکفا در روستا های کشور» به تصویب رسید و با الگو برداری از مدیریت شهری که مشتمل بر دو نهاد شورای شهر و شهرداری است، به وزارت کشور اجازه داده شد تا به منظور اداره امور روستا ها و توسعه پایدار روستایی سازمانی بنام «دهیاری» با توجه به ویژگی های محل و با درخواست اهالی، به صورت خودکفا و با شخصیت حقوقی مستقل در این روستاها تأسیس نماید. در تحقیق حاضر سعی شده است، عملکرد دهیاری ها در ظرفیت سازی توسعه ای روستاهای دارای دهیاری در مقایسه با روستاهای فاقد دهیاری و نیز میزان توانمندی دهیاران در ظرفیت شناسی توسعه ای روستاهای شهرستان گنبدکاووس مورد ارزیابی قرار گیرد. تحقیق حاضر از نوع توصیفی – پیمایشی است. جامعه آماری این تحقیق را 150 روستای شهرستان گنبدکاووس تشکیل می دهند و جامعه نمونه آن از طریق نمونه گیری احتمالی ساده، با استفاده از روش منظم(سیستماتیک) انتخاب گردید، برای تعیین حجم نمونه تحقیق از فرمول کوچران استفاده شد. روایی پرسشنامه توسط متخصصان موضوعی مورد تأیید و پایایی گویه های تحقیق نیز با آماره آلفای کرونباخ سنجیده شده است که نتایج آن حاکی از قابلیت اعتماد بالای این گویه ها برای سنجش متغیرهای تحقیق است. داده های اصلی تحقیق به وسیله پرسشنامه جمع آوری و برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار spss استفاده شد.